ZBORNIK SAŽETAKA BOOK OF ABSTRACTS V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE. 5 th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION

Transcription

1 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE BEOGRAD, oktobar ZBORNIK SAŽETAKA BOOK OF ABSTRACTS BELGRADE, October th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION

2 Poštovane koleginice i kolege, dragi prijatelji velika mi je čast i zadovoljstvo da Vas u ime Srpske Ortopedsko Traumatološke Asocijacije (SOTA) pozovem na Peti Kongres SOTA e koji se održava od 13. do 15. oktobra godine u Beogradu. Od osnivanja našeg udruženja juna godine, bili smo domaćini četiri izuzetno uspešna kongresa. Organizacija petog Kongresa SOTA e u ovim teškim vremenima još jednom ističe potrebu za postojanjem udruženja ortopedskih hirurga i traumatologa Srbije. Ovaj kongres je rezultat dugotrajnog napornog rada i naše želje da nas okupi i usmeri ka zajedničkom cilju uspešnijem lečenju naših pacijenata. Nadamo se da će ovaj kongres sa međunarodnim učešćem pružiti priliku za nesebičnu razmenu i širenje novih iskustava i znanja, kreativnu diskusiju i uspostavljanje novih prijateljstava. Kao Predsednik Srpske Ortopedsko Traumatološke Asocijacije imam prijatnu dužnost da Vam srdačno poželim dobrodošlicu na V Kongres SOTA e, uspešan rad, puno novih poznanstava i lepog druženja u predivnom Beogradu. Dear colleagues, dear friends, it is my great honor and pleasure to invite you on behalf of the Serbian Orthopedic Trauma Association (SOTA) to the Fifth SOTA Congress to be held between 13 and 15 October 2016 in Belgrade. Since the founding of our organization in June 2007, we hosted four very successful congresses. Organizing the fifth SOTA Congress in these difficult times reiterates the need for an association of orthopaedic surgeons and traumatologists of Serbia. This congress is a result of a long and hard work and our desire to bring us together and steer us towards the common goal a more successful treatment of our patients. We hope this congress with international participation will provide an opportunity for the selfless sharing and dissemination of new knowledge and experience, creative discussion and new friendships. As President of the Serbian Orthopaedic Trauma Association, I have a pleasant duty to warmly welcome you to the 5th SOTA Congress and wish you success in future work, plenty of new contacts and enjoyable socializing in the beautiful Belgrade. Predsednik V kongresa SOTA 2016 i predsednik SOTA President of the 5 th SOTA Congress 2016 and President of SOTA prof dr / Prof. MD Marko Bumbaširević V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

3 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE BEOGRAD, OKTOBAR 2016 ZBORNIK SAŽETAKA BOOK OF ABSTRACTS 5 TH CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION BELGRADE, OCTOBER 2016

4 Pokrovitelj Kongresa / Under the Auspices of the Ministarstvo zdravlja Republike Srbije Ministry of Health of Republic of Serbia Organizator Kongresa / Congress Organiser SOTA Srpska ortopedsko traumatološka asocijacija SOTA Serbian Orthopaedic Trauma Association Predsednik SOTA / President of SOTA prof dr Marko Bumbaširević Predsednik Kongresa / President of Congress prof dr Marko Bumbaširević Organizacioni Odbor Organising Committee po abecednom redu in alphabetical order Baščarević Zoran Bumbaširević Marko Glišović Ivana Kadija Marko Korica Stefan Lešić Aleksandar Matić Slađana Mićunović Ljubica Milovanović Darko Palibrk Tomislav Petrović Aleksandra Zagorac Slaviša 2 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

5 Naučni odbor, predavači po pozivu / Scientific Committee, Faculty po abecednom redu / in alphabetical order Antolić Vane Asimopoulos Stefanos Atkinson Henry D.E. Aydingoz Onder Bogosavljević Miodrag Bumbaširević Marko Baščarević Zoran Begue Thierry Božinovski Zoran Calori Giorgo Cassiano Neves Manuel Colombo Massimiliano Dadi Jin Dailiana Zoe Dašić Žarko Dučić Siniša Đorđević Aleksandar Đorđević Nina Epinette Jean Alain Georgescu Alexandru Golubović Zoran Gvozdenović Robert Harhaji Vladimir Kadija Marko Kaftandziev Igor Krneta Oleg Lalošević Vladimir Lešić Aleksandar Lović Aleksandar Lujić Nenad Macheras George Malizos Konstantinos Manojlović Radovan Matić Slađana Micić Ivan Mićunović Ljubica Mihalič Rene Milankov Miroslav Milenković Miroslav Mitković Milorad Palibrk Tomislav Petković Agnica Popović Slobodan Popović Zoran Prejbeanu Radu Radoičić Dragan Ristić Branko Savić Dragan Shicai Fan Slavković Nemanja Slavković Slobodan Soucacos Panayotis Starčević Srđan Stevanović Vladan Spasovski Duško Temelkovski Zlatko Toh Satoshi Tulić Goran Vučetić Čedomir Vučković Čedo Zagorodniy Nikolai Zagra Luigi 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 3

6 Počasni članovi udruženja Honoured Members po abecednom redu in alphabetical order Asparouhov Asparouh Atkinson Henry D. E. Backstein David Baščarević Ljubiša Bojović Branko Bumbaširević Živojin Buždon Petar Cassiano Neves Manuel Đorić Ivan Franke Joerg Georgescu Alexandru Grubor Predrag Hoffmayer Pierre Jakovljević Aleksandar Janković Ljubiša Janjić Đorđe Jovanović Aleksandar Antolić Vane Aydingoz Onder Begue Thierry Božinovski Zoran Calori Giorgo Čobeljić Goran Dadi Jin Dailiana Zoe Jovanović Zoran Jovanović Živko Knahr Karl Krajčinović Jovan Leenen Luke Luk Keith DK Malizos Konstantinos Manojlović Slavko Marinković Fedor Mikić Želimir Milinković Zdeslav Nedeljković Jovan Pajić Dušan Pećina Marko Pennig Dietmar Petković Relja Radojević Bojan Dašić Žarko Dulić Borislav Epinette Jean Alain Gvozdenović Robert Kaftandziev Igor Lazović Časlav Lović Aleksandar Macheras George Radulović Branko Saveski Jordan Scarlat Marius Slavković Slobodan Soucacos Panayotis Stanojlović Živojin Stevanović Milan Stojanović Siniša Suđić Vojo Szendrői Miklós Šaranović Milan Temelkovski Zlatko Toh Satoshi Volpin Gershon Zafiroski George Zečević Milovan Zlatić Milosav Mihalič Rene Popović Zoran Prejbeanu Radu Zagorodniy Nikolai Zagra Luigi 4 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

7 Invited Speakers PREDAVAČI PO POZIVU INVITED SPEAKERS po abecednom redu / in alphabetical order 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 5

8 Predavači po pozivu 6 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

9 Invited Speakers ORTOPEDSKE TRAUME U HOMEROVOJ ILIJADI : OPISNA OBELEŽJA PhD. c. Stefanos Asimopulos 1 PhD Panajotis Asimopulos 2 1 Konstantopulio Univerzitetska Bolnica Sveta Olga, Atina, Grčka 2 Vojna Akademija Grčke, Atina, Grčka Bez sumnje neuporedivo pesničko nadahnuće Homera smatra se vrhunskim intelektualnim nasleđem namenjenim celom čovečanstvu, ali i neiscrpnim izvorom humanističkih ideala. Poliedarska književna vrednost ratnog epa, legendarne Ilijade, ali i njen kulturološki domet odražavaju se na živopisno prikazivanje anatomije ljudskog tela. Iskorišćavajući na uzoran način mračne, ubitačne bitke iznenađenom čitaocu οbdaren stvaralac izaziva jaku impresiju, i to pomoću neverovatnog spektra svojih medicinskih znanja. Razložno svi mi pitamo se da li čitamo veličanstven sastav u izabranim stihovima, posvećen desetogodišnjoj opsadi Troje od grčke vojne koalicije ili radi se o prvom svetskom priručniku Traumatologije. Sa dinamičkim rečima originalne Ilijade i njenim prevodilačkim otelotvorenjem od Tomislava Maretića u svojstvu tekstualne osnove u dotičnom radu težimo ka sažetom predstavljanju glavnih obeležja opisanih ortopedskih trauma na ramenom pojasu, kuku, gornjem i donjem ekstremitetu. K tome osvrćemo se i na značajne terapeutske metode koje su vojni lekari, ili čak i ratnici primenjivali kako bi sebe ili svoje partnere rasteretili od strašnih bolova. Ključne reči: Ilijada, ortopedski, trauma, lečenje ORTHOPEDIC TRAUMAS IN HOMER S ILIAD : DESCRIPTIVE FEATURES Stefanos Asimopoulos 1 Panagiotis Asimopoulos 2 1 Konstantopouleio General Hospital Agia Olga, Agias Olgas 3-5, , Athens, Greece; 2 Hellenic Army Academy, Varis Koropiou Avenue, , Athens, Greece Undoubtedly the incomparable poetic inspiration of Homer is considered to be a sublime intellectual heritage for the whole mankind, as an inexhaustible source of humanitarian ideals. The polyhedral literary value of the war epic, the legendary Iliad, and also its cultural range are reflected in the graphic portrayal of the human anatomy. Utilizing tenebrous homicidal battles in an exemplary manner gloomy the gifted creator causes to the astonished reader a strong impression due to the incredible spectrum concerning his medical knowledge. Understandably we all wonder if we read a majestic composition written in selected verses that is dedicated to the ten-year siege of Troy by the Greek military coalition or there is about the first global handbook of Traumatology. With the dynamic words of the original Iliad and its translating incarnation by Tomislav Maretić as our textual springboard in the present study we perform a concise presentation of the basic features related to the described orthopedic traumas on the shoulder girdle, the hip, the upper 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 7

10 Predavači po pozivu and lower extremity. Moreover we also review the therapeutic methods that the military doctors or even the warriors used to practice in order to relieve themselves or their comrades from the terrible pains. Key words: Iliad, othopedic, trauma, healing AUGMENTED LIGAMENT AND TENDON RECONSTRUCTIONS USING INTERNAL BRACE TECHNIQUES Henry Dushan Atkinson Ligament and tendon ruptures are common. Traditional surgical repairs typically involve suturing together degenerative and fragile tissues, or reattaching them with anchor devices with poor pull-out strengths. These repairs are at risk of failure, and patients are usually immobilised for prolonged periods which is detrimental for tissue remodelling, and can lead to other complications. This study presents a novel surgical technique which can be adapted to potentially augment any ligament or tendon repairs, without disrupting the healing process. The soft tissue repairs are reinforced with Fibretape (Arthrex) (a biocompatible, inert and inexpensive 2mm tape) which is then locked into the bony attachments with biocomposite swivelocks (Arthrex). This construct then acts as a checkrein/internal brace in some types of tear, and gives increased strength and reinforcement to the tissues in other types of repair. This is a single surgeon cohort series of 16 quadriceps tendon, 7 patellar tendon, 3 tibialis anterior, 2 tibialis posterior and 59 tendoachilles ruptures, with a median follow-up of over 12 months (range months). These techniques were performed in all patients who agreed to have their tendons managed surgically, with no exclusions based on patient age. There have been no tendon re-ruptures, no VTE episodes, and no patient has failed to regain their previous normal function. This technique has allowed these patients to dispense with all types of plaster casting, and has allowed early motion, an earlier return to weight-bearing, and a far sooner functional recovery. In general patients have tended to hit their rehabilitation milestones in half the time of traditional repair techniques. TENOTOMY INFLUENCE ON THE REDUCTION OF A DISLOCATED HIP IN PATIENTS WITH SPASTIC CEREBRAL PALSY Bozinovski Z, Popovski N, Gavrilovski T. University Clinic for Orthopedic Surgery, Clinical Center Skopje, Rep. of Macedonia Aim: The goal of the study is to determine the role of the tenotomy of the flexors and adductors muscles of the hipwith decreasingthe dislocation, reduction of the migration index andinfluence on the acetabular dysplasia. 8 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

11 Invited Speakers Material and Methods: The analysis has been done on 80 patients with different degrees of dislocation of the hip, divided into two groups depending of the capability of walking and growth. The range of movement of the hip and the X-ray parameters were measured: migration percentage, acetabular index and Wiberg s angle pre and postoperative in the period of two years. Separately were analyzed 11 dislocated hips and the possibility of their reposition in acetabulum. Results: Postoperative follow up showed improvement in range of motion of the hip especially abduction and decreasing the migration percentage, in both group. Age was not related with hip migration in ambulatory and non-ambulatory patient. No significant change in acetabular dysplasia was noticed. Increasing of the migration percentage were higher in group with older patients and non-ambulatory patients after two years, but without statistical significance between the groups. Analysis of patients with completely dislocation of the hip showed that reduction of the dislocated hip can be done with extensive tenotomy of flexors and adductors muscles of the hip without opening the joint capsule. With abduction of the lower extremities in non-ambulatory patients we can prevent the re-luxation. Conclusion: Tenotomy of adductor muscles should be performed on initial dislocation of the hip and the limitation of the abduction regardless of the age of the patients. Tenotomy of the flexor muscles of the hip should be performed where the migration percentage is higher than 60%. We can achieve reduction of the dislocated hip with tenotomy of the flexor and adductor muscles in non-ambulatory patients. PARARECTUS APPROACH FOR TREATMENT OF ACETABULAR BOTH-COLUMN FRACTURE COMBINED WITH TRANSLOCATION OF QUADRILATERAL SURFACE Dadi Jin, Xia Guang, Yang Xiaodong, Xiong Ran, Zhang Xiao, Shao Yanqing, Du Guizhong, Li Tao, Mai Qiguang, Wang Hua, Fan Shicai Department of Orthopaedics, The Third Affiliated Hospital of Southern Medical University, Academy of Othopedics, Guangdong Province, Guangzhou , China Objective: To study the clinical effect and surgical operating points of pararectus approach for the internal fixation of acetabular both-column fractures with concurrent displaced quadrilateral plate fractures. Methods: From January 2012 to December 2013, in the Third Afiliated Hospital of Southern Medical University, 15 patients with acetabular both-column fractures and displaced quadrilateral plate fractures were surgically managed through the pararectus approach. There were 11 male and 4 female patients, with an average age of 40 years (from 19 to 61 years). According to Judet-Letournel classification, there were 9 anterior column plus posterior hemitransverse fractures, 6 both-column fractures, 8 cases involving the pelvic fracture. All these fractures were treated through the pararectus approach, in the horizontal position with general anesthesia. The pre-bended plate was placed in interior pelvic ring to fix the anterior wall, anterior column and quadrilateral plate in direct sight. Then, the posterior column was exposed and fixed with antegrade lag screw. Patients were followed up in 4 weeks, 12 weeks, 6 months, 1 year after 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 9

12 Predavači po pozivu the operation, and the anteroposterior radiograph of pelvis and the X-ray examination of the fractured hip was performed. Results: All the 15 cases underwent the operation successfully. Postoperative X-ray and CT exams showed excellent and good reduction of anterior column, posterior column and quadrilateral plate, with none surgical complication occured. According to the Matta radiological evaluation postoperatively, reduction of acetabular fracture was rated as excellent in 9 cases, good in 3 cases and poor in 3 cases. The rate of excellent and good was 12/15. After 8 to 18 months follow-up (median follow-up time was 14 months), all the patients gained bone union. According to the modified Merle D Aubigne and Postel scoring system, 9 cases were excellent, 4 were good, and 2 were fair. The rate of excellent and good was 13/15. Conclusions: Surgical management of acetabular fractures through the pararectus approach can provide adequate exposure of reducing and fixing both-column acetabular fractures with concurrent displaced quadrilateral plate factures, which has a good effect in clinical application. Key words: Hip fractures, Fracture fixation, internal, Surgical procedures, elective SURGICAL TREATMENT OF DUPUYTREN S DISEASE Zoe H. Dailiana, MD Department of Orthopaedic Surgery, University of Thessalia, Larissa, Greece Dupuytren s disease is a fibroproliferative disease characterized by abnormal collagen (collagen type III) production and contraction.the digits affected are most commonly the ring, small and long fingers and there is a male predominance. Knowledge of the surgical anatomy is the key in disease resection.in general two types of procedures can be distinguished: the fasciotomy or aponeurotomy and the fasciectomyor aponeurectomy. The treatment optionsinclude the limited needle aponeurotomy, the fasciotomy (open or percutaneous) and the open fasciectomy, ranging from limited to segmental, radical and finally todermofasciectomy.the surgeon must consider patients age and comorbidities before proceeding to the procedure. Theamount of diseased palmar fascia excised is directly related to decreased recurrence rate and is associated with high rates of complications. The surgical technique, indications, contraindications,advantages and complications of each method will be presented. The outcomes of each procedureas well as the rates of recurrence and extension will be compared. Finally, methods of non-surgical interventions will be presented. 10 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

13 Invited Speakers LIJEČENJE INTRAARTIKULARNIH PRELOMA KALKANEUSA PRIMJENOM SANDERSOVE KLASIFIKACIJE Dašić Ž., Pepić Dž., Pešić G., Jušković A., Kadić V. Klinika za ortopediju i traumatologiju KCCG, Podgorica (Montenegro) Abstrakt: Prelomi kalkaneusa (petne kosti) čine 2% svih preloma, najčešće povrijeđena kost tarzusa (oko 60%), a 60-75% su prelomi intraartikularnog tipa. Nastaju pod dejstvom jake sile i udruženi su sa prelomima kičmenog stuba (10%), drugim prelomima ekstremiteta (26%), kao i prelomima suprotnog kalkaneusa (10%). Najčešći uzrok preloma je pad sa visine, prelom Don Juan-a i u saobraćajnim udesima. Povrijeđeni su osobe muškog pola u 90%, starosne dobi od godina. Cilj rada: Cilj je identifikovati prelome kalkaneusa, postaviti indikacije za hirurško liječenje, da uočimo razloge koji mogu da komplikuju hirurško liječenje i da prikažemo i analiziramo rezultate hirurškog liječenja komplikovanih intraartikularnih preloma. Metod: U periodu od godine na našoj klinici liječeno je 26 pacijenata sa dislociranim prelomima starosne dobi od godina života, prosječne starosti 39 godina. Analizirani su mehanizam povrede, pol, klasifikacija preloma, kao i faktori rizika hirurškog liječenja i komplikacija neoperativnog i operativnog liječenja. Primijenjena je Sandersova klasifikacija preloma kalkaneusa, kod svih pacijenata rađeni su standardni RTG (AP, profil, Harisovi snimci), kao i CT u sagitalnoj i aksijalnoj ravni. Kod svih pacijenata izračunavali smo veličinu Belerovog ugla. Pacijenti klasifikovani po tipu Sanders I liječeni su neoperativno, a oni sa tipom II i III operativno. Operativni zahvat izvodili smo najčešće u periodu od 7-14 dana od povrede, a po sanaciji otoka i eventualnih buloznih promjena. Koristili smo lateralni pristup kalkaneusu a fiksaciju smo vršili sa Y pločom ili sa dvije modelirane ploče, defekte kosti smo popunjavali spondioznim grafonima iz koštane banke. Rezultati: Od 26 operativno tretiranih pacijenata sa intraartikularnim dislociranim prelomom kalkaneusa dobar rezultat smo imali kod 14 pacijenata (54%), kod 5 pacijenata (19%) imali smo infekciju rane, dehiscenciju operativne rane, kao i nekrozu kožnog flapa, a loš rezultat kod 7 pacijenata (27%) koji se ogledao u loše saniranom prelomu, gubitku normalnog Belerovog ugla, artrozi u subtalarnom zglobu i deformaciji stopala. Zaključak: Tretman zavisi od težine same povrede; Idealno vrijeme za operativno liječenje zavisi od stanja mekih tkiva (otok, bulozne promjene); Pažljivo prepariranje mekih tkiva tokom hirurške intervencije prevenira mnoge komplikacije; Rekonstrukcija artikularnih površina i oblika tijela kalkaneusa daje najbolje rezultate; Dislocirane intraartikularne prelome obavezno tretirati hirurškim putem. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 11

14 Predavači po pozivu HYDROXYAPATITE AND HIP ARTHROPLASTY: A 30-YEAR PERSONAL CLINICAL EXPERIENCE Jean-Alain Epinette Orthopaedic Surgery, Orthopaedic Research & Imaging Center in Arthroplasty, 6 rue Clémenceau Houdain France - jae@orthowave.net Based upon our personal experience, and after three decades of continuous arguments between pros and cons of bioactivity of hydroxyapatite (HA), we found it appropriate to pause and table the three critical questions at this 30th-year milestone: 1) Is hydroxyapatite efficient in terms of secured fixation to bone, 2) is hydroxyapatite potentially dangerous due to unexpected adverse effects, and finally 3) does hydroxyapatite afford some significant improvement versus other uncemented porous coated Hip implants without HA? As a matter of fact, for years, acrylic cement has been regarded as the unique available means for a long term and secured fixation of components in Arthroplasty. For several reasons, in the seventies, some attempts have been made in order to get a reliable fixation without cement, and thus the so-called uncemented components were born. A new family of non cemented implants - headed by Hydroxyapatite (HA) - have arisen since 85, aiming to provide a bioactive interface by the means of calcium-phosphate ions at the interface between metal and surrounding bone. This new bioactive implants has been defined some years ago as a distinct family, apart from both cemented and porous fixation, i.e. the third track (1). More than twenty two years after the first human implantations of HA stems in Hip Replacement, namely by Furlong, the Artro Group and Geesink, followed by ourselves in 1987, we would like to firstly state on the efficiency of hydroxyapatite as a means of fixation, then make sure this addition of calcium-phosphate layer does not induce any adverse effect, and finally make consistent comparisons between HA-coated versus Porous Hip stems, as reported in the Literature 1 - Is Hydroxyapatite efficient? As commonly known, Hydroxyapatite belongs to the group of Calcium Phosphate Coatings, and allows for a Bone-Implant Bioactive bonding thanks to its bioconductives properties. Histological studies from numerous authors, including Geesink (2), Thomas Bauer (3), Alphons Tonino and Christina Doyle (4), Hardy and Frayssinet (5) and others, have provided histological evidence of an intimate bony apposition to the HA coating without any fibrous tissue layer between bone and metallic substrate. Rudolph Geesink (6), has reported on canine studies, with results clearly demonstrating the obvious superiority of the HA coating, allowing for a direct, stable and intimate bony apposition, whilst opposite non-coated side got rapidly loose. Clinical use of HA in human implantation began in 1985 as a widespread use in Europe, as reported in the first HA Book edited by Geesink and Manley in 1993 (7) headed Hydroxylapatite Coatings in Orthopaedic Surgery. This book was followed by the Hydroxyapatite-Coated Hip and Knee Arthroplasty, by Epinette and Geesink in 1995 (8), summing up the worldwide experience in HA implants. A more recent book published by Springer in 2004 as Fifteen Years of Clinical Experience with Hydroxyapatite Coatings in Joint Arthroplasty (9), edited by Epinette and Manley, allowed for sharing current expertise of HA at 15 years of clinical experience, under the authority of a Scientific Committee, including numerous experts in HA matters, as Bauer, Capello, D Antonio, 12 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

15 Invited Speakers Geesink, Oonishi, Toni, Tonino and Walter. All these authors in the various HA books reported on similar long lasting excellent results with HA coated implants, in primary and revision hip surgery, as well as in primary Knee arthroplasty. As a contribution to the debate, we would focus on the results of our personal series with the HA-coated Omnifit hip stem (Stryker Orthopaedics, Mahwah, NJ, USA), Our 99.2% ) 28-year Kaplan-Meier survival rate as carried out in our series can be compared to either other HA series and non-ha porous titanium (Ti) series. On the one hand a HA series with the same HA Omnifit stem at 15-year of minimum follow-up, published by Capello, D Antonio et al (10) demonstrated similar excellent survival rate of 99.5% at 18-year. Conversely, the survival rate of the Titanium Zweymüller stem at 15-year of minimum follow-up as reported by Grübl (11), was lower at 98%. As a matter of fact, hydroxyapatite can be considered as an efficient means for fixation of hip implants. 2 - Is Hydroxyapatite dangerous? In the nineties, numerous articles pointed out several potential adverse effects of the hydroxyapatite coating, and namely Bloebaum and Hofmann (12-13). The main issues were problems of fixation when the coating resorbed over years, behaviour of HA particles and potential third body wear due to these HA particles. Consistent answers to these questions have been provided in the literature, and especially in the three previously published HA books (7-9). Thomas Bauer (3), Alphons Tonino (4) and others have demonstrated that HA is resorbed in the normal bone remodelling cycle, and is replaced by a newly formed bone. Such remodelling relies on the metallic titanium substrate beneath the coating having an appropriate roughness and design and continues to afford strong, intimate and long lasting bonding between bone and implant, leading to excellent stability over years, as confirmed in clinical experience. During this remodelling process, as hydroxyapatite is a biological component of bone, the material has never been associated any inflammatory reaction leading to osteolysis, as seen with materials such as polyethylene. Some papers tried to report on adverse effect of HA particles, especially Bloebaum et al (13) in the USA with Analysis of Particles in Acetabular Components from Patients with Osteolysis and Røkkum et al (14) in Norway with Polyethylene wear, osteolysis and acetabular loosening with an HA-coated hip prosthesis. Similarly, Morscher (15) reported about Severe osteolysis after third-body wear due to hydroxyapatite particles from acetabular cup coating. In fact, no serious study could ever make the proof of any real problem caused by HA debris with appropriate coatings, fulfilling the official guidelines for powder and deposition process, and namely Tonino and Doyle (16), Hardy and Frayssinet (17), and Bauer (18) have carried out Energy-dispersive X-ray (EDX) spectroscopy analyses proving that HA particles embedded in some PE liners were either physiological hydroxyapatite or other type of Calcium Phosphate combinations, obviously not released from the HA coating. On the whole, in the last decades no real and scientifically reliable study has demonstrated any adverse effect of HA coatings. 3 - Is Hydroxyapatite better than Porous? While considering HA-coated hip femoral component have demonstrated excellent results in the long run, it must be borne in mind that numerous papers regarding very good results with non-ha porous implants have similarly been published, namely by Suckel and Zweymüller (22), 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 13

16 Predavači po pozivu but also by Engh (23-25) and others. In order to state on the beneficial outcome of hydroxyapatite in these uncemented femoral hip components, we would focus on two specific issues through the literature, i.e. firstly the quantity and quality of bone remodelling, and secondly the potential migration and subsidence of the stem in HA-coated vs. porous stems. Søballe et al published numerous experimental studies regarding HA coated implants, especially in the Hydroxyapatite Sofcot book entitled Fixation of Porous Coated versus HA Coated Implants (26). These studies have pointed out the particular behaviour of unstable implants, with and without weight bearing, in these two types of coatings. In the first experimental study, in case of creation of a gap of 1mm surrounding implant, a fibrous tissue layer is observed in porous implants, and conversely in the HA-coated implants, a new bone formation can be seen directly onto the implant, without any interposition of fibrous tissue. In the second study of continuously loaded implants, a fibrous membrane was observed at the surface of the porous implant, whilst a new bone was seen without any fibrous tissue, directly at the surface of the HA-coating. Additionally, experimental measurements of ultimate shear strength in these two types of tests, i.e. surrounding gap and immediate weight bearing, clearly demonstrated in all cases significantly better results in HA coated versus porous coated implants. Thus it can be considered that if good results can be reported even without HA coatings in case of ideal scenarii, as excellent press fit all around the implant without any surrounding gap, and no real weight bearing during the postoperative period, obviously nobody would be sure implantation can be ideal in all cases. In case of gap or immediate weight bearing, both histology and mechanical tests have demonstrated that HA coated implants will perform better than porous-coated stems. Coathup et al have published in 2001 a very consistent article in the JBJS Br (27), carrying out A comparison of bone remodelling around hydroxyapatite-coated, porous-coated and grit-blasted hip replacements retrieved at post-mortem. According to these authors, there was significantly more ingrowth (p=0.012) and attachment of bone (p<0.05) to the porous HA surface than to the plain porous surface. This study shows that HA coating increases the amount of ingrowth and attachment of bone and leads to a more even distribution of bone over the surface of the implant. They concluded that this may have implication in reducing stress shielding and limiting osteolysis induced by wear particles. We would also take benefit of a prospective, randomized study using EBRA-FCA in assessment of migration of cementless hip femoral components, carried out in France by Hamadouche, Witwoet, Meunier, Sedel and Nizard, and published in the JBJS (28). From their data obtained by EBRA-FCA methods, and the review of the literature, the Authors concluded that cementless stem fixation of the same design is better achieved with an HA-coating up to ten years. In the same article, the review of controlled studies from the literature, evaluating HA versus other types of cementless fixation clearly demonstrated the beneficial role of HA, from numerous authors and especially Donnelly et al (29) (less migration and less lines with HA and cemented vs. porous), Kärrholm et al (30) (less migration with HA-coated implants vs. porous in RSA in prospective and randomized studies) or again Søballe et al (31) (better scores and less migration with HA from RSA studies in prospective and randomized studies) These comparative studies clearly demonstrate that hydroxyapatite-coated implants perform better than porous-coated ones, in all difficult scenarii, such as gaps or immediate full weight bearing. As a matter of fact, in clinical situation no surgeon would be absolutely sure there is no gap here and there around his implant, if we refer to the well known myth of press fit as 14 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

17 Invited Speakers described by Noble some years ago, and as patients nowadays aim for immediate full weight bearing, clearly HA-coatings would be recommended in all cases. Additionally, post-mortem data, as well as radiologic methods, be they conventional, EBRA or RSA methods, confirm that more bone ingrowth all around the implant, and a better stability with less migration patterns, are obtained with HA-coated implants versus plain porous titanium implants. Conclusion On the whole, as an answer to the final question : Is HA simply a choke for bony apposition, or decisive partner? it is clear that, as often quoted, Hydroxyapatite is definitively not a magic powder. In such a way, an optimal coating on a poor designed implant, or on a poorly fitted appropriate implant, will lead to a poor result and obvious failure. Anyway, among this critical triptych defined as Interface/ Design / Implantation, the Hydroxyapatite coatings have made the proof of their real efficiency in terms of osteo-apposition and bio-activity Of course, cemented Charnley Hip replacements have gained a follow-up period greater than HA-coated Hips, however, it is now possible to make an appropriate comparison between our HA 29-year results versus the Charnley results at this 29-year follow-up, and then, this comparison does not work against HA in the end, as confirmed by the figures that have been published in the Springer HA book based upon the 15-year+ of clinical experience with HA Anyway, systematically bring cement and HA into conflict is often due to ad scolam quarrels as well as personal choice. Both of them have brought excellent long term clinical results. Conversely, as compared to uncemented porous coated implants, HA allows for filling more important gaps in width, i.e. 2 to 3 mm against 300 microns for simple porous coatings. In addition, HA demonstrated its ability to provide secondary bone formation replacing initial fibrous tissue layers, even in case of unstable implants, or immediate weight bearing, as proven by Søballe s works, and then confirmed by radiological findings... Preventing lyses, namely distal in femoral shafts, and respect of osseous environment are in favor of hydroxyapatite as well. Obviously some porous coated titanium implants can firmly attach to the bony structures without the help of HA, mainly in primary surgery, and mainly for cups, where the mechanical fixation and quality of interlocking mechanism are more important than the type of interface. The novel nanostructures in 3D providing efficient titanium foam as substrate possibly might move the goalposts in the future Nevertheless, based upon the principles of who gets the more gets the less, and provided that HA has never been convinced of any real adverse effect, one always would speak about HA as a beneficial auxiliary in all case, sometimes decisive, always helpful. Anyway, at this 30-year of clinical experience, which has been regarded as beneficial for all authors, we might confirm in all cases the great value of this bio-active coating, which nowadays has become adult Good sense would recommend everybody now to formally acknowledge that results can be excellent in the long run with cement as well as with Hydroxyapatite, and thus it is no longer appropriate to systematically bring them into conflict All roads may lead to Rome!... Références: 1. Epinette, JA: HA, the Third Track In Cahiers d enseignement de la SOFCOT: Hydroxyapatite Coated Hip and Knee Arthroplasty , n 51, p VII - Paris, Expansion Scientifique Française Ed. (English Volume) 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 15

18 Predavači po pozivu ISBN Geesink RGT. Osteoconductive coatings for total joint arthroplasty. Clin Orthop. 2002;395: Bauer TW, Geesink RGT, Zimmerman R, McMahon JT. Hydroxyapatite-coated femoral stems. Histological analysis of components retrieved at autopsy. J Bone Joint Surg Am. 1991;73(10): Tonino AJ, Therin M, Doyle C. HA-coated femoral stems. Histology and histomorphometry around five components retrieved at post mortem. J Bone Joint Surg Br. 1999;81: Hardy DCR, Frayssinet P, Guilhem A, LaFontaine MA, DeLince PE. Bonding of hydroxyapatite-coated prostheses. Histopathology of specimens from four cases. J Bone Joint Surg Br. 1991;73(5): Geesink RG, de Groot K, Klein CP. Chemical implant fixation using hydroxyl-apatite coatings. The development of a human total hip prosthesis for chemical fixation to bone using hydroxyl-apatite coatings on titanium substrates. Clin Orthop Relat Res Dec;(225): Geesink, R.G.T. and Manley, M.T eds., Hydroxylapatite Coatings in Orthopaedic Surgery, Editors. Raven Press: New York. p. 1-24, Epinette J-A, Geesink RGT, eds. Hydroxyapatite Coated Hip and Knee Arthroplasty. Vol. 51. Cahiers d Enseignement de la SOFCOT: Paris1995.(English version) ISBN Epinette J-A and Manley M.T. Fifteen Years of Clinical Experience with Hydroxyapatite Coatings in Joint Arthroplasty. Springer-Verlag 2004 : ISBN: Capello WN, D Antonio JA, Jaffe WL, Geesink RG, Manley MT, Feinberg JR. Hydroxyapatite-coated femoral components: 15-year minimum followup. Clin Orthop Relat Res Dec;453: Grübl A, Chiari C, Giurea A, Gruber M, Kaider A, Marker M,, Zehetgruber H, and Florian Gottsauner-Wolf F. Cementless Total Hip Arthroplasty with the Rectangular Titanium Zweymüller Stem; A Concise Follow-up, at a Minimum of Fifteen Years, of a Previous Report. The Journal of Bone and Joint Surgery (American). 2006;88: Bloebaum RD, Merrell M, Gustke K, Simmons M. Retrieval analysis of a hydroxyapatite-coated hip prosthesis. Clin Orthop. 1991;267: Bloebaum RD, Zou L, Bachus KN, Shea KG, Hofmann AA, Dunn HK. Analysis of particles in acetabular components from patients with osteolysis. Clin Orthop Relat Res May;(338): Rokkum M, Brandt M, Bye K, Hetland KR, Waage S, Reigstad A. Polyethylene wear, osteolysis and acetabular loosening with an HA-coated hip prosthesis. A follow-up of 94 consecutive arthroplasties. J Bone Joint Surg Br Jul;81(4): Morscher EW, Hefti A, Aebi U. Severe osteolysis after third-body wear due to hydroxyapatite particles from acetabular cup coating. J Bone Joint Surg (Br) 1998;80-B: Tonino A, Oosterbos C, Rahmy A, Therin M, Doyle C. Hydroxyapatite-coated acetabular components. Histological and histomorphometric analysis of six cups retrieved at autopsy between three and seven years after successful implantation. J Bone Joint Surg Am Jun;83-A(6): Hardy DC, Frayssinet P, Bonel G, Authom T, Le Naelou SA, Delince PE. Two-year outcome of hydroxyapatite-coated prostheses. Two femoral prostheses retrieved at autopsy. Acta Orthop Scand Jun;65(3): Bauer TW. Severe osteolysis after third-body wear due to hydroxyapatite particles from acetabular cup coating (Correspondence). J Bone Joint Surg Br, Jul 1998; 80-B: Bauer TW, Taylor SK, Jiang M, Medendorp SV. An indirect comparison of third-body wear in retrieved hydroxyapatite-coated, porous, and cemented femoral components. Clin Orthop Relat Res Jan;(298): Grübl A, Chiari C, Gruber M, Kaider A, Gottsauner-Wolf F. - Cementless total hip arthroplasty with a tapered, rectangular titanium stem and a threaded cup: a minimum ten-year follow-up. - J Bone Joint 16 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

19 Invited Speakers Surg Am Mar;84-A(3): Grübl A, Chiari C, Giurea A, Gruber M, Kaider A, Marker M, Zehetgruber H, Gottsauner-Wolf F. - Cementless total hip arthroplasty with the rectangular titanium Zweymuller stem. A concise follow-up, at a minimum of fifteen years, of a previous report. - J Bone Joint Surg Am Oct;88(10): Suckel A, Geiger F, Kinzl L, Wulker N, Garbrecht M. - Long-term Results for the Uncemented Zweymuller/ Alloclassic Hip Endoprosthesis A 15-Year Minimum Follow-Up of 320 Hip Operations. 23. J Arthroplasty Engh CA, Hopper RH Jr. - The odyssey of porous-coated fixation. - J Arthroplasty Jun;17(4 Suppl 1): Engh CA Jr, Hopper RH Jr, Engh CA Sr. - Distal ingrowth components. - Clin Orthop Relat Res Mar;(420): Engh CA Jr, Young AM, Engh CA Sr, Hopper RH Jr. - Clinical consequences of stress shielding after porous-coated total hip arthroplasty. - Clin Orthop Relat Res Dec;(417): Søballe K,, Hansen ES, Rasmussen HB and Bünger C - Fixation of Porous Coated versus HA Coated Implants - In Cahiers d Enseignement de la SOFCOT: Hydroxyapatite Coated Hip and Knee Arthroplasty , n 51, p Paris, Expansion Scientifique Française Ed. (English Volume) ISBN Coathup MJ, Blunn GW, Flynn N, Williams C, Thomas NP. A comparison of bone remodelling around hydroxyapatite-coated, porous-coated and grit-blasted hip replacements retrieved at post-mortem. J Bone Joint Surg Br Jan;83(1): Hamadouche M, Witvoet J, Porcher R, Meunier A, Sedel L, Nizard R. Hydroxyapatite-coated versus gritblasted femoral stems. A prospective, randomised study using EBRA-FCA. J Bone Joint Surg - Br, Vol 83-B, Issue 7, Donnelly WJ, Kobayashi A, Freeman MA, et al. Radiological and survival comparison of four methods of fixation of a proximal femoral stem. J Bone Joint Surg (Br) 1997;79-B: Kärrholm J, Herberts P, Hultmark P, et al. Radiostereometry of hip prostheses: review of methodology and clinical results. Clin Orthop 1997;344: Søballe K, Toksvig-Larsen S, Gelineck J, et al. Migration of hydroxyapatite coated femoral stems: a roentgen stereophotogrammetric study. J Bone Joint Surg (Br)1993;75-B: th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 17

20 Predavači po pozivu LATERAL-RECTUS APPROACH FOR TREATMENT OF PELVIC AND SACRAL FRACTURE COMPLICATED WITH LUMBOSACRAL PLEXUS INJURY Fan Shicai, Dadi Jin, GuCheng, Yang Xiaodong, Xia Guang, Mai Qiguang, Wang Hua, Tan Xinyu, Huang Hai, Liao Jianwen Department of Orthopaedics. The Third Affiliated Hospital of Southern Medical University, Academy of Orthopaedics of Guangdong Province Guangzhou China Objective: To explore the lateral-rectus approach for surgical treatment of pelvic and sacral fracture with lumbosacral plexus injury and its effect. Methods: From January 2013 to January 2015, 9 patients had undergone internal fixation and decompression of the sacral nerve via the lateral-rectus approach. Classification of pelvic fracture included Tile B2 in 2 patients, Tile B3 in 1 patient, Tile C1 in 2 patients, Tile C2 in 1 patient, Tile C3 in 3 patients. According to Denis classification, 3 cases were type I and 6 were type II. Among them, 3 cases involved acetabular fracture, 5 cases complicated with limbs fracture and 5 cases had organ injury. The durations before operations were 7-59 days after the trauma. The fracture model was manufactured by 3D printing and fracture reduction was simulated on computer preoperatively. 5 of 9 patients underwent DSA to block the internal iliac artery 1 hour before surgery. The patient was in supine position, after general anesthesia, the sacroiliac joint was ex- posed via the lateral-rectus approach. Then S1 was approached between median sacral artery and lumbosacral trunk and internal iliac artery. After reduction of the sacral fracture and release of the sacral plexus nerve, the sacroiliac joint was fixed with a plate. Finally, the fracture of acetabulum and anterior ring of pelvis was repaired. Postoperative treatment included prevention of infection and thrombosis. Results: All the 9 cases underwent the operation successfully. The average surgical time was 183 min (range, min) and the mean blood loss was 1150 ml (range, ml). Postoperative X-ray and CT indicated an excellent reduction of fracture. No complication was observed. 5 of 6 patients with fresh fracture had recovery of neurologic function 3 months after operation and one was good. The neurological outcome of old fractures was good in two, unrecovered in one. Conclusion: In surgical treatment of sacral fractures, the lateral-rectus approach provides adequate exposure of sacroiliac joint and the sacral plexus nerve could be well decompressed. A stable fixation could be achieved with a plate crossing the sacroiliac joint. Key words: Pelvis, Sacrum, Fractures, bone, Lumbosacral plexus Fund program: Science and Technology Planning Project of Guangdong Province, Special Fund for Major Projects of Advanced and Key Techniques(2015B ), Science and Technology Plan Projects of Tianhe District (201404KW006) 18 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

21 Invited Speakers RIB-MUSCLE FLAP AS AN ALTERNATIVE FOR BONE DEFECTS RECONSTRUCTION Alexandru Georgescu, Prof, MD, PhD Plastic Surgery and Reconstructive Microsurgery Clinic, UMF Iuliu Hatieganu, Cluj Napoca, Romania Direct traumatic open fractures or their complications, as osteomyelitis and nonunion, represent the main etiology of bone defects in both upper and lower limb. If soft tissue defects are also present, the management of these lesions becomes more challenging. The most used flaps in these cases are the vascularized fibula osteoseptocutaneous flap, the vascularized iliac osteocutaneous flap, and the vascularized muscular-rib flap. We previously reported about the advantages and the few complications by using the muscle-rib flap, and about the advantages of all-in-one reconstruction in complex injuries of the limbs involving both bone and soft tissue defects by using these flaps. The study refers to the patients operated for acute or sequelar traumatic composite bone and soft tissue defects in both upper and lower limb. The etiology of the defects was an acute trauma or a posttraumatic complication. The average length of the bone defect was 8,2 cm (range, 4 to 14 cm), and the surface of soft tissue defect ranged between 6 and 475 cm2. The flap used was the SA-R, the LD-R, and the LD-SA-R; the flaps can be used asfree flaps, or aspedicled flaps. In 95,4% of cases we had complete flap survival. In only one case we registered a superficial wound infection, which was solved conservatively. Regarding the long term results, we registered a rate of primary bone union of 97,7%, with an average time of 6,6 months, shorter for bones in hand and foot-2 months, but longer for femur and tibia-7,3 months. We had a single nonunion, due to the recurrence of osteitis, which was solved after staged debridement and a fibula-pro-tibia pedicled transfer; in this case, the union was obtained only after 15 months. In conclusion, the vascularized rib(s) as part of a composite flap represents a good indication especially in bone defects associated with large soft tissue defects. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 19

22 Predavači po pozivu ULNAR HEAD ARTHROPLASTY Gvozdenović R Objective: Arthritic changes at thedistal radio - ulnar joint (DRUJ) can lead to pain, worsening of grip strengthand disability.ulnar head hemi- or total resections or Sauvé-Kapandji reconstructionsmay result in destabilizing the wrist as well as forearm. To restore stability and resist the pressure loads, ulna head replacement has been introduced. The purpose of this study is to report our experience using distalulnar head prosthesis in treatment of painful disorders of the DRUJ. Materials and Methods: 21 Ulnar Head Arthroplasties have been implanted from March 2005 to June Of these, 16 had a follow-up of at least 12 months, mean 47.8 months (4 y). There were 5 men, 11 women, with mean age of 57 years (range y). 8 of the patients have had performed wrist surgery prior to Ulnar Head Arthroplasty. The diagnosis was rheumatoid arthritis in 4 cases, idiopatic arthritisin 6, posttraumatic arthritis in 4, Kienboeckin 1, psoriatic arthritis in 1.SBI Ulnar Head was used in 11 cases, Eclipse in 5. In 8cases, Ulnar Head Arthroplasties were combined with Total Wrist Arthroplasty (TWA), 1 was combined with Total Wrist Fusion (TWF). Results: Nointraoperative complications have been recorded. None of the implants have been changed (implant survival = 100%). Mean VAS-score for pain (0-100) was 66 before operation and 26 at follow-up.median Quick-DASH score was 58 before operation and 34 at follow-up. The mean grip strength improved from 15 to 25kgF. There were no statistically or clinically significant changes in wrist motion or forearm rotation. 12of the16patients were very satisfied or satisfied at follow-up. 3 of the patients with Eclipse prosthesis developed ectopic bone formations and joint stiffness. One of these patients was re-operated but the bony formations and the stiffness re-occurred. One SBI Ulnar Head was re-operated due to painful instability. Full stability was achieved but the pain did not resolve. Conclusions: Ulnar Head Arthroplasty yielded improvementof pain, grip strength and function at short to midterm follow-up. Co-existence of Ulnar Head Arthroplasty and Total Wrist Arthroplasty gives no rise to complications. Longer follow-up studies are desirable. SURGICAL SITE INFECTION ONGOING SURGICAL CHALLENGE Kaftandziev I 1, Spasov M 1, Kaftandzieva A 2 1 University Clinic of Traumatology, Medical Faculty of Skopje, R. Macedonia 2 Institute of Microbiology and Parasitology, Medical Faculty of Skopje, R. Macedonia Introduction: Surgical site infections (SSI) and wound healing problems are still encountered complications following surgery for skeletal trauma. Furthermore, they may require surgical revision and call into question the liability of the operator. The aim of the present study is to determine its frequency, predisposing factors, microbiology findings and antimicrobial susceptibility. Materials and Methods: We conducted prospectively designed study in which 1695 consecutive patients were examined. Exclusion criteria were open fractures, more than two fractures treated 20 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

23 Invited Speakers operatively and multiple injuries. All the patients were followed for the first three postoperative months until there was clinical certainty of healing and absence of infection. Results: In 59 patients (3.4%) SSI was identified. In 46% of them Gram positive bacteria were identified (Staphylococcus aureus, Enterococcus, MRSA), in 52% Gram negative (Acinetobacter spp, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae) and anaerobes in 2%. Most of Gram positive bacteria were susceptible to Co-amoxiclav and Vancomycin, while Gram negative bacteria were susceptible to Co-amoxiclav, carbapenems and third generation of cephalosporins. Identified predisposing factors included age, nutritional status, ASA score, subcutaneous osteosynthesis and surgical team. Conclusion: Much attention should be paid on modifying the predisposing factors in order to reduce the rate of these potentially devastating complications. Keywords: surgical site infection, bacteria, predisposing factor, fracture MANAGEMENT OF OF PERIPROSTHETIC FRACTURES IN THA George A. Macheras, MD, PhD Chief Orthopedic Surgeon, Fourth Orthopaedic Department, Director, Medical Services, KAT General Hospital, 2 Nikis str, 14561, Kifisia, Athens, Greece Periprosthetic fractures of the femur after total hip replacement can present some unique challenges to the treating reconstructive orthopedic surgeon. Treatment may differ depending on fracture location, bone condition, implant stability, patient characteristics, and surgeon experience. It is imperative that adequate and sufficient mechanical fixation be achieved in the treatment of these patients. It is crucial that the treating orthopaedic surgeon have a clear and effective treatment plan to manage these complex cases. Treatment of the most common periprosthetic fractures has focused on open reduction with internal fixation or revision arthroplasty procedures with or without supplementary autologous or allogeneic bone grafting. Most recently, treatment strategies to accelerate weight bearing have suggested benefits with regard to mortality. Reported outcome for patients with periprosthetic femoral shaft fractures are generally good and are relatively consistent. Finally it is dependent on fracture union, implant stability, early functional recovery, and return to pre-injury independence. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 21

24 Predavači po pozivu MODERN TECHNOLOGIES IN HIP SURGERY René Mihalič Valdoltra Orthopaedic Hospital, Ankaran, Slovenia, EU Hip is one of the most potentially affected joints in human body due to different aetiology. It could be a potential source of problems during entire life span, beginning with the developmental dysplasia of the hip (DDH) and ending with primary or secondary arthritis. Many of these conditions could be treated with different surgical procedures. Even though we are living in an era of rapid high tech modernisation of products for daily living, the golden standard for most of the surgical procedures in orthopaedics are still free-hand surgical techniques. Free-hand surgery has many disadvantages compared to computer assisted orthopaedic surgery (CAOS), because it is less reproducible and is too much related to surgeon s skills. My objective is to present some modern technologies in hip surgery and advantages of CAOS systems, on fields of total hip arthroplasty (THA) and periacetabular osteotomies (PAO). CAOS systems include computer assisted preoperative planning, robotic devices, navigation and patient specific surgical templates. Imageless navigation in orthopaedic surgery is one of well-designed, coast effective and well-functioning technology. It is a passive system and is just a helpful tool to execute the surgical procedure according to the preoperative plan. The key person is still surgeon and the result still depends on surgeons final decisions. Navigation just helps surgeon to get better information about the cup position in THA procedures or about the position of osteotomy planes in PAO procedures. On the market are two concepts of navigation systems. First concept depends on stereo optical devices and the second concept functions with the help of electromagnetic (EM) localisers and trackers. At our institution we have experience with EM navigation systems which we also co-developed in collaboration with domestic high-tech company. Primary goal was development of navigation system for optimal and reproducible cup placement in THAs. Second goal was revival of PAO procedures in our country. The navigation system actually enabled us to revive PAO procedures, which were not performed in our country for almost 20 years. At our institution we set a study where we compared the accuracy of cup placement in THAs using the navigation system and free-hand technique. Our series of 20 patients (10 in the test group and 10 in the control group), was approved by National Ethics Committee. The angles of cup position in the test group recorded by navigation system during surgery and angles estimated by the surgeon in the control group were than compared with measurements of cup position on postoperative CT scans of pelvises. In the test group the root-mean-square-error (RMSE) was 2.6 for both angles. In the control group RMSE for inclination and anteversion was 6.6 and 9.4 respectively. The study proved that results achieved by navigation system were excellent and superior to free-hand technique. Second, even more interesting field for implementation of the navigation system and patient specific templates is PAO. Since the procedure is performed from the eighties of the past century it is still a very demanding procedure, with long learning curve, performed only by high skilled surgeons in high volume orthopaedic centres. To avoid the aforementioned problems we developed a concept of patient specific templates and additional EM navigation system to guide the correct placement of osteotomy planes around the acetabulum in Bernese PAO and to achieve the optimal position of osteotomised acetabular fragment to avoid potential impingement or 22 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

25 Invited Speakers insufficient femoral head coverage. To our knowledge this combined concept of navigation and templates in Bernese PAO is unique in the world. Additional advantages of this concept are lower surgical time, minimal intraoperative x-ray exposure and minimal learning curve, so the procedure could be safely performed also by less skilled surgeons. Beside classical X-rays of hips and pelvis, preoperative imaging includes CT scan of pelvis and hips for exact preoperative planning and for template production with three dimensional (3D) printing techniques. In time period of two and a half years we performed 17 PAOs on 14 patients. Smallest centre-edge (CE) angle was Average CE angle improvement was around 25. Most postoperative CE angles were between 34 and 39, according to preoperative plan. There were no major complications except of one deep venous thrombosis 8 weeks after surgery and one transient meralgia paresthetica. Due to excellent experience with navigation and patient specific templates in PAO procedures and due to great patient satisfaction there is also place to increase indications and safe some additional patients from early THAs. With our work we proved the hypothesis that CAOS systems in orthopaedic surgery are superior to free-hand techniques regarding accuracy and reproducibility. Key words: total hip arthroplasty, periacetabular osteotomy, CAOS systems, navigation LEG LENGTH DISCREPANCY: FROM EVALUATION TO TREATMENT Manuel Cassiano Neves, MD, MSc Hospital CUF Descobertas Lisbon, Portugal manuel.cassianoneves@jmellosaude.pt It is common to have a leg length discrepancy (LLD). According to Rush 15% of the population has a LLD > 1 cm. And a LLD of more than 2 cm may alter the normal gait. The importance of a LLD is related to fact that the eyes tend to be parallel to the ground, in the presence of inequality the body is out of balance, causing muscle imbalance and limping The aetiology is variable: can be congenital as in proximal femoral focal deficiency, as a result of physeal growth disturbance as in Perthes disease, following trauma involving the growth plate or an overgrowth following a diaphyseal fracture, as a result of a vascular problem like in the KlippelTrenaunay Weber syndrome or in neuro-muscular conditions like poliomiyelitis. For the evaluation of LLD is fundamental the clinical history, supported by the clinical exam. The wooden compensation blocks under the short leg are the best way to evaluate the LLD but not accurate. In terms of imaging there are several methods: scanogram provides reliable measurements with minimal magnification, a full-length standing AP computed radiograph (teleoroentgenogram) is a more comprehensive assessment technique, with similar costs at less radiation exposure. But a CT scanogram, especially the lateral scout view in patients with flexion deformities at the knee is the most accurate method but with higher radiation exposure. Newer modalities such EOS have less radiation and are more accurate but are very expensive and not available in every hospital. In terms of treatment it is necessary accurate measurements and define the type of pattern since not all discrepancies have the same behaviour during growth. For this reason, and before indicat- 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 23

26 Predavači po pozivu ing treatment it is fundamental to have consecutive observations to allow better understanding of the underline problem and to predict the final LLD at the end of growth. Several methods can be used and the more popular are the Anderson and Moseley charts but nowadays the multiplier method for predicting LLD popularized by Dror Paley is well accepted due to a smart phone application. The goal treatment is to achieve similar leg length in both legs at the end of growth, although in LLD below 2 cm the surgical treatment is rarely indicated. In these cases a shoe lift will be in most of the casessufficient to compensate any unbalance. In major LLD a surgical correction is desirable. During growth and in cases of a LLD inferior to 5 cm (depending on the final height) equalization can be achieved by epiphysiodesis of the longer lower limb. Growth prediction charts will give the correct timing to perform the surgery. At the end of growth there are several methods of equalization: acute shortening of the longer limb (preferable not more than 3 cm due to the fact that the muscles will become weaker) or lengthening of the shorter limb either by external fixator (circular or monolateral) or by motorized nails. In the presence of congenital deformities with expected large leg length discrepancies it is fundamental to discuss with the parents the possibility of amputation / prosthetic fitting Vs several lengthening procedures. Conclusion: the orthopaedic surgeon must be aware that in the treatment of leg length discrepancies in children prediction can be unpredictable, each case needs to be evaluated individually, therapeutically options must be thoroughly discussed with the parents and complications should be avoided. The final decision should be the result of a team work. WHAT WE DO WITH THE YOUNG OSTEOARTHRITIC KNEE? Prof. dr. Radu Prejbeanu University of Medicine Victor Babes Timisoara, Romania The burden of knee osteoarthritis (OA) is huge. Epidemiological studies estimate that the lifetime risk of developing symptomatic arthritis of the knee is 50%, with 50% of cases being diagnosed by the age of 55 years. The number of young patients seeking medical consultation for symptoms relating to osteoarthritis (OA) of the knee is increasing. This is thought to be due to a combination of factors. Longer life expectancy also means that the proportion of the population continuing physically demanding careers and sporting lifestyles into their fifth, sixth, and even seventh decades is increasing. When conservative management options have been exhausted, the challenge for the orthopedic surgeon is to offer a procedure that will relieve symptoms and allow a return to a high level of function. Total knee replacement (TKR) in the young patient is associated with high risk of early failure and the need for future revision surgery. If osteoarthritis is limited to only one compartment in the knee there may be surgical options other than TKR. Osteotomy above or below the knee may be considered and works by redirecting the load passing through the joint into the relatively unaffected compartment. 24 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

27 Invited Speakers A unicompartmental knee replacement (PKR) or patella-femoral joint (PFJ) replacement only replaces the articular surfaces in the affected compartment, leaving the unaffected compartments untouched with better preservation of the soft tissues. Keywords : young osteoarthritic knee, total knee replacement, unicondylar knee replacement MY FAVORITE PROCEDURES FOR THE PATIENT WITH RADIAL LONGITUDINAL DEFICIENCY Satoshi Toh 1,2, H. Jin 1, R. Uesato 2, Y. Hayashi 2, K. Maniwa 2, Y. Ishibashi 2 1 Department of Orthopaedic Surgery, Hirosaki National Hospital, National Hospital Organization, Hirosaki, Japan 2 Department of Orthopaedic Surgery, Hirosaki University Graduate School of Medicine, Hirosaki, Japan The objectives of my presentation is to talk are about my favorite procedures for patients with radial longitudinal deficiency,including reconstruction of the radial club hand and hypoplasticthumb. I would like to discuss operative techniques and long term results. Ulnarization for the club hand For radial club hand, problems in previous procedures are recurrent deformity and growth arrest of the distal ulna in a very high percent of cases. On the other hand, ulnarization originally developed by Palley D. in 1999 demonstrated no recurrence or growth arrest. Our cases whichwere followed for over 10 years also showed no recurrence. Thumb reconstruction usingthe original hypoplastic thumb For Blauth type IV and V, many studies report the usefulness of pollichization. However in Japan, many parents wish to keep the mnumber of finger and few desire this pollicization procedure. In these cases, we recommend thumb reconstruction usingthe original hypoplastic thumb with free fibula bone graft and pedicled abdominal flap. Informed consent and good understanding of the expected results from the parents are very importantwhen planning these procedures. AKUTNA REHABILITACIJA POLITRUMATIZOVANOG BOLESNIKA U JEDINICAMA INTENZIVNOG LEČENJA Tomanović-Vujadinović S 1,2, Dubljanin-Raspopović E 1,2, Manojlović Opačić M 1, Stojičić Đulić S 1, Radovanović T 1, Kostadinović M 1, Selaković I 1 1 Klinika za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju, Klinički Centar Srbije 2 Medicinski fakultet, Univerziteta u Beogradu Politraumatizovani, kritično oboleli pacijenti, primljeni u Jedinice intenzivnog lečenja (JIL) zahtevaju posebnu medicinsku brigu, negu i lečenje, sofisticiranu podršku za funkcionisanje organa i organskih sistema i kontinuirani monitoring. Poznato je da ishod lečenja kritično 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 25

28 Predavači po pozivu obolelog pacijenta kako u svetu tako i kod nas ima visoku stopu morbiditeta i mortaliteta i da troškovi lečenja ovih bolesnika zauzimja značajno mesto u zdravstvenom budžetu jedne zemlje. Evolucija intenzivne medicine u poslednjih nekoliko decenija i integrisanje timova ima veliki uticaj na povećanje stope preživljavanja ovih bolesnika. U skladu s tim sva pažnja odgovornog tima nije usmerena samo na lečenje osnovne bolesti već i na prevenciju i tretman smanjenja komplikacija prolongiranog ležanja i boravka u JIL-u. Pacijenti su u JIL- u prinuđeni da miruju kako zbog same hemodinamske nestabilnosti, respiratorne ugroženosti tako i zbog prisustva operativnih drenova, infuzionih linija, urinarnih katetera, nazogastričnih sondi, hemofiltracionih katetera i često neophodne mehaničke ventilatorne potpore koja zahteva prisustvo endotrahealnih tubusa. Najčešće komplikacije udružene sa produženim mirovanjem u JIL u su tromboembolijske komplikacije, mišićna slabost, polineuropatija, miopatija, dekubitalne rane, razvoj zglobnih kontraktura, problemi sa gutanjem, kognitivni poremećaji, depresija, anksioznost, dekondicioniranost bolesnika i globalno smanjenje kvaliteta života. U nedostatku validnih studija, članovi radne grupe Evropskog Udruženja intenzivista za uvođenje rehabilitacije u najranije faze lečenja kritično obolelog pacijenta, su se više puta sastajali i doneli konsenzus sa odgovarajućim preporukama o bezbednoj i efikasnoj implamentaciji fizikalne terapije kod kritično obolelih bolesnika. Cilj ovog rada je da prikaže dokaze o uvođenju akutne rehabilitacije u najranije faze lečenja politraumatizovanih pacijenata. Ključne reči: politrauma, kritično oboleli pacijent, akutna rehabilitacija INFECTED KNEE REPLACEMENT. WAYS TO SOLVE A PROBLEM. N. Zagorodniy, D. Rimashevskiy RUDN, CITO n. N.N.Priorova, Russia Postoperative infections after joints replacement still present a huge problem. Infection is still one of the key and most tragic complication in spite of a serious progress in surgical technic, implants and infection prophylaxis. Since 2011 till 2015 we treated 77 patients (81 knee) with deep periprosthetic infection after total knee replacement. Main pathogens in our patients were: Staph. Aureus (36%), Staph. Epiderm. (19%) and Pseud. Aerug.(17%). Out of these 77 patients 62 came to us for the first revision and 15 after failure of infection treatment in other hospitals. Key reasons for failure were: non-radical debridement and unsolved problems with knee soft-tissue envelope. Our treatment based on four principals: 1) Pathogen identification & specific local and systemic AB treatment, 2) radical debridement, 3) proper soft tissue coverage, 4) knee joint stabilization. All the patients before surgery had from 1 to 3 join aspirations sent to lab for pathogen identification. During knee revision we performed radical debridement. Implants, bone cement and fibrous tissues were removed, fistulas radically resected and from 3 to 5 samples were taken for microbiological diagnostics. 26 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

29 Invited Speakers If wound condition after debridement allowed us spacer implantation, for patients with safe collateral ligaments and patella ligament we implanted original articulating spacer and for the rest of the patients not articulating spacer. In order to make articulating spacer we implanted into femoral and tibial canals intramedullary (IM) spacers made of bone cement loaded with AB over Ilizarov bar. Primary femoral component was implanted over the film or with bone cement powdered with vancomicin to prevent cement interdigitation into host bone. Insert-like spacer was made intraoperatively in a mold after trial reduction and insert thickness and size measurement. It was fixed on protruding part of tibial IM spacer. Non-articulating spacers were made out of IM nails or Ilizarov bars covered with AB loaded bone cement. We loaded cement with pathogen specific AB or in cases were we did not have lab results - we added vancomicin 6-9 gr. + ceftazidim 6-9 gr. per 3 40 gr. doses of bone cement. If condition of wound after debridement did not allow us to implant a spacer we used VAC for 3-5 days followed by another debridement and spacer implantation. Soft tissue defects over spacers (7) or defects of patella ligament (2) we closed by medial or lateral gastrocnemius flaps with immediate free skin grafting. Results: Clinical and laboratory infection eradication with possibility for revision knee implantation we had in 87,7% cases (71 out of 81 knee). Out of 71 knee, more than 1 spacer (with debridement) was needed in 20 cases (28%), more then 2 in 5 cases (7%). Out of 10 our failures, 5 patients end up with successful knee arthrodesis and5 patients lost to follow up with spacer implanted. Conclusion: Respect to 4 key principals of infected knee revision: pathogen identification and specific local and systemic AB treatment, radical debridement, proper soft tissue coverage, knee joint stabilization gives us a possibility to take control over infection in major part of septic TKR cases. Radical debridement done by orthopedic surgeon with knowledge in primary and revision knee replacement is a key for success. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 27

30 Predavači po pozivu REVISION OF BROKEN CERAMIC L. Zagra Hip Department, IRCCS IstitutoOrtopedicoGaleazzi, Milan, Italy Ceramic was introduced for total hip arthroplasty in the 70ies for its properties of high wear resistance.along the time ceramics have greatly improved their properties and mechanical resistance. Nowadays the risk of fracture is extremely low, higher on the liner side compared to the head. Old ceramics, some designs and thickness, malposition, impingement have been advocated as risk factors. Anyway ceramic breakage remains a reason of concern as revision arthroplasty in case of ceramic fracture has been affected by poor results, largely due to third body wear, caused by ceramic fragments in articulation. There is no consensus on the bearing of choice in case of ceramic fracture. Aim of this study is to evaluated the outcomes after revision arthroplasty for ceramic couple breakage using a ceramic on PE articulation. We have followed-up 12 patients operated in our Institute between 2002 and 2013.Appropriate surgical technique including accurate synoviectomywas used. The cup and the head were changed in 8 hips while in the remaining cases showingcorrect component orientation, only the liner and the head were replaced. At the last follow-up there were no cases of re-revision due to tribology reasons and no radiographic evidence of major wear, osteolysis or aseptic loosening. Complications were4 cases of dislocation, one case of loosening and one case of infection. We conclude that revision using ceramic on PE liners with accurate synoviectomy and correction of misalignment can yield favorable results at mid-term follow-up. Keywords: Hip, Arthroplasty, Ceramic, Fracture, Revision 28 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

31 Injuries of the Lower Leg, Ankle and Foot POVREDE POTKOLENICE, SKOČNOG ZGLOBA I STOPALA INJURIES OF THE LOWER LEG, ANKLE AND FOOT 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 29

32 Povrede potkolenice, skočnog zgloba i stopala SYNDESMOTIC RECONSTRUCTION FOLLOWING ANKLE FRACTURE NEW INSIGHT Kaftandziev I, Spasov M University Clinic of Traumatology, Medical Faculty of Skopje, R. Macedonia Introduction: Despite intensive research worldwide, syndesmotic reconstruction following ankle fracture still poses considerable challenge. The aim of present study is to evaluate technical details influencing functional result following these injuries. Materials and Methods: Total of 82 operatively treated patients were prospectively examined. Demographics, fracture type, positioning screw condition (intact, broken, removed), and quality of reduction using ankle CT-scans were evaluated. Functional result was evaluated using AOFAS score and VAS scale 6 months following surgery. Results: Our results showed that there was statistically significant difference in AOFAS score among the groups with intact, broken and removed screw, which was due to the higher score in intact group compared to broken. Patients in whom syndesmotic reduction was anatomic had best functional results regardless the condition of the positioning screw. Conclusion: Quality of syndesmotic reduction seems to be the most important factor affecting the functional result following ankle fracture with syndesmotic disruption. Time of syndesmotic screw removal should be considered individually in symptomatic patients. Keywords: syndesmosis, disruption, reduction, removal ARTHROSCOPIC TREATMENT OF THE FIRST METATARSOPHALANGEAL JOINT Ersin Kuyucu, Adnan Kara, Mehmet Erdil, Murat Bülbül Istanbul Medipol University, Orthopaedics & Traumatology First defined by Watanabe in 1972 (1,2), arthroscopic treatment of the first MTP joint was detailed by Barlett in 1988 (3). Thanks to advanced arthroscopic techniques and technology, first MTP joint arthroscopy is now used for both diagnosis and treatment of a variety of clinical conditions, such as hallux vagus, gout, and hallux rigidus. Patients and Method: This prospective study involved 14 patients hallux rigidus with focal osteochondral lesions of the first MTP joint, who were operated in 2014 and followed on a regular basis thereafter. All patients were first recommended a conservative approach composed of footwear modification, analgetic use, and physical therapy. Results: This study reviewed 27 patients having hallux rigidus with osteochondral injury of the first MTP joint who were operated with first MTP joint arthroscopy. Six patients had Coughlin-Shurnas grade 4 hallux rigidus and were excluded from the study; 5 patients were excluded due to having an arthroscopic kissing lesion, and 3 patients were excluded for not having attended regular follow-up after third month. The mean hallux vagus angle was 13.29⁰ (±1.93 SD) and the mean 30 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

33 Injuries of the Lower Leg, Ankle and Foot intermetatarsal angle was 9.14⁰ ( ±0.86 SD). Apart from joint arthroscopy, no soft tissue procedure and/or any procedure requiring osteotomy was intended in any patient. The median operative duration was 27.8 (19-56) minutes. Discussion: In this prospective study we explored the impact of arthroscopic micro drill hole surgery on foot functions and daily life activities in patients with focal osteochondral lesions of the first MTP joint. Our results indicated significant improvements in VAS and AOFAS scores with this treatment. Arthroscopic treatment of the metatarsophalengeal joint is used alone or in conjunction with metatarsal osteotomies for the treatment of a wide array of conditions such as synovitis, hallux rigidus, gout, and degenerative hallux valgus. The most notable indication of the success of this surgical technique is the ability of the patient to use his/her foot with comfort in daily life and activities; likewise, we demonstrated significant increases in AOFAS scores following surgery. In conclusion: arthroscopic micro hole drill technique can be applied with impressive functional scores and without any complication in persons who failed conservative therapy for hallux rigidus with focal chordal injury, a common foot problem. There is a need for comparative studies with long follow-up period in this field. ZATVORENI DISLOCIRANI PRELOMI POTKOLENICE LEČENJE SPOLJAŠNJIM FIKSATOROM PO MITKOVIĆU KAO DEFINITIVNOM METODOM S. Djurić, T. Kudjija, I. Ivanović, Dj. Maksimović OB VRŠAC, Vršac /analiza operisanih / Prelomi potkolenice su najčešći prelomi od svih dugih kostiju. Prelomi potkolenice su, često, praćeni invaliditetom kao i dugim bolovanjem. Mehanizam povredjivanja je najčešće direktno dejstvo sile kao i dejstvo indirektne sile /torzija pri fiksiranom stopalu/. Lečenje je konzervativno ili operativno. Postoji veliki broj operativnih metoda i tehnika. Autori analiziraju rezultate lečenja preloma kostiju potkolenice spoljašnjom fisacijom Mitkovićevim aparatom kao jedinom metodom. Dakle, nakon repozicije preloma postavlja se na tipičan način spoljašnji fiksator po Mitkoviću i on se skida tek nakon rentgenološke konstatacije pojave kalusa. Nakon toga, u skladu sa kliničkim i rentgen nalazom lečenje se nastavlja fizikalnim procedurama i postepenim osloncem na povredjenu nogu uz hod sa štakama. U periodu godine u OB Vršac je tretirano 22 /8 žena, 14 muškaraca/ pacijenta sa zatvorenim prelomom potkolenice, prosečne starosti 50,6 /18-83/. Kod 15 pacijenata je pod rentgen monitoringom uradjena ortopedska repozicija i prelom stabilizovan spolj. fiksatorom po Mitkoviću. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 31

34 Povrede potkolenice, skočnog zgloba i stopala Zbog nezadovoljavajuće repozicije kod 7 pacijenata je uradjena krvava repozicija kroz malu inciziju. Prelom je reponiran i stabilizovan kostodržačem, spoljašnji fiksator je postavljen, kostodržači otklonjeni i incizija ušivena. Spoljašnji fiksator je otklonjen nakon rentgenološki konstatovane pojave kalusa /3,5-8 meseci, prosek 4,65 meseci/. Sve vreme je radjena nega klinova. Kod jednog pacijenta je došlo do gnojenja oko jednog klina što je rešeno antibioticima i previjanjem. Nesraslih preloma nije bilo. Ovim načinom lečenja se izbegava naknadna operacija vadjenje osteosintetskog materijala, sama operacija je jednostavna i brza a ako se radi samo ortopedska repozicija sa ekstrafokalnom stabilizacijom izbegava se mogućnost sekundarne infekcije-osteomielit. DIJAFIZALNI TIBIJALNI PRELOMI LEČENI METODOM INTRAMEDULARNE FIKSACIJE Lalić I 1, Ninković S 1, Harhaji V 1, Dulić O 1, Vicković S 2,3, Uvelin A 2,3, Lalić N 4, Drapšin M 5 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija 2 Klinika za anesteziologiju i intezivnu terapiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija 3 Urgentni centar Kliničkog centra Vojvodine, Novi Sad, Srbija 4 Institut za plućne bolesti, Odeljenje pulmološke onkologije, Sr.Kamenica 5 Medicinski fakultet Novi Sad, Katedra za fiziologiju Uvod: Intramedularna osteosinteza različitih tipova dijafizarnih preloma potkolenice i dalje ima niz svojih prednosti u poređenju sa drugim poznatim metodama. Metod: 434 pacijenta u periodu od januara do decembra god. tretirano je ovom tehnikom. Bilo je 371 (85,4%) zatvorenih preloma a 63 (14,6%) otvorenih prijeloma, od čega 44 (69,8%) su Gradus I, i 19 (30,2%) Gradus II. Žena je bilo 151 (28,7%) a 283 muškaraca (71,3%). Prosečna starost bila je 38,8 godina, prosečna dob bolesnica bila je 43,7 godina, a muških 38,3 godina. Vreme praćenja bilo je 6-18 meseci, u proseku 10 meseci. Od svih preloma, 310 su bili kominutivni (71,4%), 48 spiralni (11%), 27 poprečni (6,2%), a 49 su kratki kosi (11,2%). Svi klinovi plasirani su sa rimovanjem medularnog kanala, dok su u 403 (92,8%) slučajeva korišteni proksimalni i distalni zavrtanj za zaključavanje klina, a u preostalih 31 (7,2%) slučajeva korišćeni su samo proksimalni ili distalni. U 49 slučajeva (12,1%), vršena je dinamizacija klina radi ostvarenja brže sanacije. Karstrom Olerud, funkcionalni bodovni sistem je korišćen za procenu funkcionalnih rezultata i radiološku evaluaciju srastanja. Rezultat: Sanacija je zabeležena u 417 slučajeva (96%), nesrastanje u 10 slučajeva (2,3%) i pseudoartroza u 5 slučajeva (1%). Bilo je 2 (0,4%) slučajeva duboke infekcije. Rane perioperativne komplikacije bile su: dve intraoperativne tibijalne frakture i dva sindroma kompartmana. Prelom klina registrovan je u 2 slučaja, a prelomi zaključavajućih zavrtnja u 20 slučajeva. Prosečno vrijeme srastanja bilo je 3 meseca (2,5 do 3,5). Karlstrom - Olerud funkcionalnalni sistem bodovanja daje 32 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

35 Injuries of the Lower Leg, Ankle and Foot sledeće rezultate: odličan 389 (89,6%), dobar 19 (4,3%), zadovoljavajući 10 (2,3%), umeren 8 (1,8%) i loš 8 (1,8%) funkcionalni status. Zaključak: Mišljenja smo da ovaj metod prestavlja pravi izbor u lečenju dijafizarnih preloma potkolenice. LEČENJE INTRA ARTIKULARNIH PRELOMA PILONA TIBIJE NAŠA ISKUSTVA Saša Milenković, Milorad Mitković, Ivan Micić, Milan Mitković Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet, Klinika za ortopediju i traumatologiju Kc Niš, Srbija Uvod: Prelomi pilona tibije predstavljau još uvek aktuelni I veliki izazov za traumatologe. Za njihovo lečenje ne postoji univerzalna metoda. Jedna od metoda lečenja je spoljašnja fiksacija sa minimalnom osteosintezom. Cilj: Autori pokazuju svoja iskustva i postizanje odličnih i dobrih rezultata primenom metode spoljašnje skeletne fiksacije uz minimalnu osteosintezu. Materijal i metode: Pacijenti sa prelomima pilona tibije AO tip B i C, operisani metodom zatvorene repozicije (Ligamentotaksa), minimalne perkutane fiksacije ili metodom otvorene repozicije uz minimalnu unutrašnju fiksaciju i spoljašnju skeletnu fiksaciju (premošćavanje). Rezultati: Prospektivnom studijom je obuhvaćeno 23 pacijenata, 10 Tip B, 13 Tip C preloma pilona tibije. Otvorenih preloma je bilo 7. Zatvorena repozicija i perkutana osteosinteza sa spoljašnjom fiksacijom je uradjena kod 9 pacijenata. Kod 13 pacijenata je uradjena otvorena repozicija i minimalna osteosinteza sa spoljašnjom fiksacijom. Prosečna starost pacijenata je iznosila 41,81 godina (od 21 do 62 godine). Kod 5 pacijenta je uradjena spoljašnja refiksacija preloma radi oslobadjanja skočnog zgloba. Kod 11 pacijenata, rigidna fiksacija je transformisana u dinamičku fiksaciju. Kod 6 pacijenata je nakon skidanja fiksatora aplikovan funkcionalni gips za potkolenicu. Krajnji funkcionalni rezultati su odlični i dobri kod 20 (86,95%) pacijenata. Zaključak: Prelomi pilona tibije su teške povrede. U slučajevima kada je moguća zatvorena repozicija preloma, perkutana osteosinteza i spoljašnja fiksacija daju odlične i dobre rezultate. Otvorena repozicija i minimalna osteosinteza sa spoljašnjom fiksacijom je metoda koju treba primeniti kada zatvorena repozicija nije postignuta. Ključne reči: Prelomi, Pilon tibije, Lečenje 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 33

36 Povrede potkolenice, skočnog zgloba i stopala FUNKCIONALNI REZULTATI HIRURŠKOG LEČENJA RUPTURE DELTOIDNOG LIGAMENTA KAO KOMPONENTE SER IV PRELOMA TALOKRURALNOG ZGLOBA Dejan TABAKOVIĆ 1, Radovan MANOJLOVIĆ 2, Marko KADIJA 2, Rade GRBIĆ 1, Aleksandar RADULOVIĆ 2, Marko BUMBAŠIREVIĆ 2 1 Ortopedska klinika, Kliničko bolnički centar Priština, Srbija 2 Klinika za za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Srbije, Beograd, Srbija Uvod: Ruptura deltoidnog ligamenta kao komponenta SER IV tipa preloma talokruralnog zgloba je inverziona povreda koja nastaje kada se supinirano stopalo rotira spolja ili kada se noga rotira unutra na fiksirano supinirano stopalo. Cilj rada: Cilj istraživanja je da se ispitaju funkcionalni rezultati pacijenata kod kojih je urađena sutura deltoidnog ligamenta i osteosinteza preloma lateralnog maleolusa. Materijal i metode: U retrospektivnoj studiji analizirana je serija od 26 pacijenata oba pola koji su lečeni na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju u Beogradu. Najveći broj, 15 pacijenata povređen je padom na istom/različitom nivou, a najmanji broj povreda 15,38% desio se u saobraćaju. Rezultati: Postoji visok stepen povezanosti, kod 19 (73,08%) pacijenta, između odličnog funkcionalnog ishoda lečenja izračunatog Olerud - Molander skorom i odličnog rendgenografskog nalaza prema Konrath skoru. Diskusija: U literaturi ne postoji saglasnost o načinu lečenja rupture deltoidnog ligamenta udružene sa prelomom lateralnog maleolusa. Dziob je bio uveren da hirurško prikazivanje deltoidnog ligamenta medijalnom artrotomijom talokruralnog zgloba i približavanje rupturiranih krajeva pospešuje zarastanje. U našoj seriji smo koristeći sisteme vrednovanja koji su imali stroge kriterijume potvrdili da se suturom deltoidnog ligamenta kao komponente složenog SER IV tipa preloma postiže uspostavljanje anatomskih odnosa i stabilnost talokruralnog zgloba. Zaključak: Operativno lečenje deltoidnog ligamenta je indikativno kada je posle anatomske repozicije i osteofiksacije koštanih struktura talokruralnog zgloba širina medijalnog prostora veća od četiri milimetara. Ključne reči: Deltoidni ligament, lateralni maleolus, sutura, osteosinteza. Autor za korespodenciju: Dejan TABAKOVIĆ Klinika za ortropedsku hirurgiju i traumatologiju, Beograd Tel , , E - mail dejan.tabakovic@hotmail.com 34 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

37 Injuries of the Lower Leg, Ankle and Foot PRIMENA INTRAMEDULARNE FIKSACIJE SA RIMOVANJEM U HIRURŠKOM LEČENJU ASEPTIČNOG NEZARASTANJA TIBIJE Igor M. Kostić 1, Mioš Ž. Stanojlović 1, Sonja Stamenić 2, Ivan Z. Golubović 1, Zoran Golubović 1,3 1 Klinika za ortopediju i traumatologiju, Klinički Centar Niš, Srbija 2 Centar za anesteziju i reanimaciju, Klinički Centar Niš, Srbija 3 Medicinski fakultet u Nišu, Univerzitet u Nišu, Srbija Uvod: Nezarastanje i odloženo zarastanje preloma tibije se često sreće u svakodnevnoj ortopedskoj praksi i predstavlja veliki problem kako za pacijenta tako i za hirurga. Intramedularna tehnika sa rimovanjem, bez koštanog graftovanja, preporučena je od strane brojnih autora kao metoda izbora u lečenju aseptičkog nezarastanja preloma tibije. Materijal i metode: Na klinici za ortopediju i traumatologiju Kliničkog centra u Nišu hirurški je tehnikom intramedularne fiksacije sa rimovanjem, bez ili sa dodatnim koštanim graftom, lečeno ukupno 30 pacijenata sa aseptičnom pseudoartrozom tibijeu periodu od 2008 do 2014 godine. Od ukupnog broja pacijenata, 26 je inicijalno lečeno metodom spoljne fiksacije, a četiri pacijenta je lečeno prethodnom gipsanom imobilizacijom metodom po Sarmientu. Vreme proteklo od povrede do intramedularne fiksacije kretalo se u proseku 6 meseci do sedam godina ( prosečno 15,6 meseci). Rezultati: Prosečno vreme postoperativnog praćenja iznosilo je 2,5 godina (10 meseci do 6 godina). Kod 29 pacijenata je postignuto solidno zarastanje unutar šest meseci od operacije. Kod dvoje pacijenata statistički zaključan intramedularni klin tibije je dinamiziran tri meseca postoperativno. Samo jedan pacijent je razvio infekciju 4 meseca postoperativno. Koštani autogrefoni sa ilijačnog grebena korišćeni su samo kod tri pacijenta gde je postojao značajan kortikalni defekt mesta pseudoartroze. Zaključak: Metoda intramedularne fiksacije sa rimovanjem pokazala se kao efikasan način lečenja aseptičnog nezarastanja tibije i udružena je sa visokim procentom zarastanja, dok su rane ili kasne komplikacije lečenja retke. Ona omogućava rani pun oslonac pacijenta na operisani ekstremitet stimulišiću formiranje solidnog kalusa, kratak period hospitalizacije i rani povratak poslu bez dodatne spoljne imobilizacije. Ključne reči: intramedularna fiksacija, tibia, aseptičko nezarstanje 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 35

38 Povrede potkolenice, skočnog zgloba i stopala LEČENJE OTVORENOG PRELOMA POTKOLENICE IIIC STEPENA SA LEZIJOM PERONEALNOG NERVA Ivan Golubović, Predrag Stoiljković, Branko Ristić, Zoran Radovanović, Ivana Golubović, Saša Karalejić, Snežana Jančić, Ivan Micić, Aleksandar Mitić, Nina Đorđević, Goran Vidić, Zoran Golubović, Goran Stevanović, Saša Karalejić, Stevo Najman, Miroslav Trajanović Klinički centar Niš, Medicinski fakultet Niš, Mašinski fakultet Niš Pacijent star 58 godina povređen je u saobraćajnoj nesreći, kao vozač bicikla u sudaru sa automobilom. Pri tome je zadobio otvoreni prelom IIIC stepena leve potkolenice, sa povredom peronealnog nerva i bikondilarni prelom desne potkolenice. Odmah po prijemu pacijenta u Kliniku za ortopediju i traumatologiju KC u Nišu, zbog vaskularne insuficijencije, urađena je aretriografija leve potkolenice, gde je utvrđena lezija magistarlnih krvnih sudova leve potkolenice. Nakon stabilizacije otvorenog preloma spoljnim skeletnim fiksatorom urađena je rekonstrukcija ledirane a. tibijalisposterior i fasciotomija. Na kontrolnoj arteriografiji registrovana je dobra funkcija rekonstruisanog krvnog suda. U postoperativnom lečenju fasciotomija je delimično zatvorena, a delimično pokrivene transplantatom kože po Tirsch-u. U drugom aktu urađena je osteosinteza bikondilarnog preloma desne potkolenice. Rani postoperativni tok protekao je uredno. Pacijent je upućen na fizikalnu terapiju. Zarastanje preloma je bilo usporeno i tek nakon devet meseci lečenja došlo je do zarastanja preloma. Spoljni skeletni fiksator je odstranjen, kada su registrovani sigurni znaci zarastanja preloma leve potkolenice. U toku lečenja došlo je do delimičnog oporavka peronealnog nerva leve noge. LEČENJE OTVORENIH PRELOMA POTKOLENICE METODOM SPOLJNE SKELETNE FIKSACIJE Ivan Golubović, Predrag Stoiljković, Branko Ristić, Zoran Radovanović, Ivana Golubović, Aleksandar Mitić, Snežana Jančić, Ivan Micić, Zoran Golubović, Nina Đorđević, Stevo Najman, Goran Vidić, Sonja Stamenić, Vlada Jovanović, Miroslav Trajanović Klinički centar Niš, Medicinski fakultet Niš, Mašinski fakultet Niš Lečenje otvorenih preloma potkolenice praćeno je čitavim nizom komplikacija. Analizirani su rezultati lečenja 47 bolesnika sa otvorenim prelomom potkolenice koji su lečeni u periodu od do godine na Klinici za ortopediju i traumatologiju KC u Nišu primarnom obradom rane otvorenog preloma i spoljnom skeletnom fiksacijom. Prosečna starost ispitanika iznosi 43,25 godina. Osoba muškog pola bilo je 33 (70,2%), a osoba ženskog pola 14 (29,79%). U analiziranoj grupi dominiraju osobe treće, četvrte i pete decenije života. Za analizu otvorenih preloma potkolenice korišćena je klasifikacija prema R. Gustillu. U analiziranoj grupi bilo je otvorenih preloma I stepena 11 (23,40%), otvorenih preloma II stepena 14 (29,79%), otvorenih preloma IIIA stepena 12 (25,53%), otvorenih preloma IIIB stepena 8 (17,02%) i otvorenih preloma 36 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

39 Injuries of the Lower Leg, Ankle and Foot IIIC stepena 2 (4,25%). U radu se analiziraju rezultati lečenja i komplikacije kao što su usporeno zarastanje, angularni deformiteti, aseptične i septične pseudoartroze i amputacije ekstremiteta. DEZARTIKULACIJA KOLENA J. Marinković, D. Radoičić, M. Luković Vojnomedicinska akademija, Beograd Kontroverze po pitanju dezartikulacije kolena su prisutne od kako je ova operacija prvi put učinjena. Savremeni materijali koji danas postoje kao i razvoj tehnologije doveli su ponovo ovaj tip intervencije u sferu našeg interesovanja. U slučaju da je nemoguće uraditi potkolenu amputaciju iz bilo kog razloga, prvi izbor svakako treba biti dezartikulacija kolena u odnosu na natkolenu amputaciju bez obzira na godine i etiologiju. Prednosti su brojne: brže zarastanje zbog manje traume mišića, bolji mišićni balans, duži rezidualni ekstremitet koji bolje leži u protezi, osovinsko opterećenje koje se prenosi preko kondila. Nema ograničenja po pitanju etiologije osim kod Buerger-ove bolesti a uvode se i nove indikacije kao što je infekcija i razlabavljenje totalkondilarne endoproteze. Radi se o veoma atraumatskoj proceduri koja ne oštećuje kosti i mišiće već samo kožu, ligamente, krvne sudove i nerve. Čak se i hrskavica na kondilima ostavlja osim u slučaju ozbiljne artroze. Iako se u svetu sve češće obavlja, kod nas je ova procedura nepravedno zapostavljena i rezervisana uglavnom za traumatsku i tumorsku etiologiju. Podaci iz svetske literature ukazuju na veću stopu primarnog zarastanja, bolju kontrolu rezidualnog ekstremiteta i većem zadovoljstvu pacijenata. Ove godine učinjena je takva operacija u Vojnomedicinskoj akademiji na bazi prethodne traume. Prvi rezultati ohrabruju nas da nastavimo tim putem i da širimo indikaciono područje, te u saradnji sa fizijatrima pokušamo da našim pacijentima pružimo kvalitetniji život nakon amputacije. EVALUACIJA KARAKTERISTIKA AMPUTACIONOG PATRLJKA KOD TRASTIBIJALNIH AMPUTACIJA / EVALUATION OF CHARACTHERISTICS IN TRANSTIBIAL AMPUTATION STUMP Gavrilović B TERAPIJSKE OPCIJE A OSTEOHONDRALNE LEZIJE TALUS OBRAZLOŽENJE ZA SCAFFOLD ILI AKTIVNE ĆELIJE? / THERAPEUTIC OPTIONS FOR OSTEOCHONDRAL LESIONS OF TALUS RATIONALE FOR SCAFFOLD OR ACTIVE CELLS? Drobnič M 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 37

40 Povrede potkolenice, skočnog zgloba i stopala ARTROSKOPSKA ARTRODEZA GORNJEG SKOČNOG ZGLOBA PRIKAZ SLUČAJA M. Ilić 1, T. Bajec 3, M. Milenković 1, M. Brndušić 1, M. Kadija 1,2 1. Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, KCS 2. Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu 3. UKC Maribor, Ortopedija Artroskopska artrodeza gornjeg skočnog zgloba popularna je hirurška metoda u rešavanju stanja kao što su: artritis, loš ishod nakon totalne artroplasitke, kod preloma, osteonekroze, infekcije i Charcot zgloba. Pacijent muškog pola, starosti 39 godina, povređen u saobraćajnom udesu, kao motociklista, godine. Tom prilikom zadobio luksaciju desnog skočnog zgloba. Po povredi operativno lečen u UC, KCS. Tri godine nakon operacije navodi tegobe u vidu stalnih bolova, otoka i redukovanih pokreta u skočnom zglobu. Aprila meseca godina operisan na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, KOHT KCS, kada je urađena artroskopska artrodeza. Ova metoda koristi se u cilju oslobađanja bola i poboljšanja funkcije stopala kod degenerativno izmenjenog zgloba. Ključne reči: artroskopija, artrodeza, skočni zglob LEČENJE DEFORMITETA PREDNJEG STOPALA OBOLELIH OD REUMATOIDNOG ARTRITISA RESEKCIONA ARTROPLASTIKA Veljko Jovanović, Boris Gluščević, Predrag Stošić, Daniel Milosavljević, Vladimir Gajić Institut za ortopedsko-hirurške bolesti Banjica, Beograd, Srbija Uvod: Reumatoidni artritis vrlo često zahvata stopala dovodeći do progredirajućeg deformiteta prstiju. Deformitet čine valgus palca, fleksioni deformitet ostalih prstiju, često i varus prve metatarzalne kosti i/ili subluksacija ili luksacija metatarzofalangealnih ili interfalangealnih zglobova. Metod rada: Analizirani su klinički i radiografski kriterijumi, kao i subjektivna procena pacijenata. Operacije su rađene u proteklih 30 godina, a operacija izbora je bila resekciona artroplastika stopala (Keller-Hoffmann) uz bazalnu osteotomiju prve MT kosti ukoliko je IMT ugao bio preko 12 stepeni. Dinamičku longitudinalnu trakciju primenjujemo od Rezultati: Period praćenja je bio 14,7 godina. Završni rezultat je ocenjen kao odličan kod 158, zadovoljavajući kod 223 i loš kod 29. Komplikacije uključuju recidiv deformiteta kod 30, usporeno zarastanje kod 112 i ishemijsku nekrozu kod 18 bolesnika (u jednom slučaju je morala biti urađena amputacija palca). Diskusija: Postoje brojne operativne tehnike namenjene rešavanju ovog problema. Mi smo najzadovoljniji resekcionom artroplastikom imajući u vidu rezultate lečenja i učestalost komplikacija. 38 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

41 Injuries of the Lower Leg, Ankle and Foot Zaključak: Resekciona artroplastika daje odličan ili zadovoljavajući rezultat kod preko 90% bolesnika. Dinamička longitudinalna trakcija skraćuje vreme operacije i umanjuje rizik od vaskularnih komplikacija. KOREKCIJA DINAMIČKOG DEFORMITETA STOPALA KOD CHARCOT-MARIE TOOTHOVE BOLESTI Zoran Bajin IOHB Banjica, Služba za dečiju ortopediju i traumatologiju, Beograd Uvod: Charcot Marie Toothova bolest (CMT), poznata i pod imenima Charcot Marie Toothova neuropatija jedna je od najčešćih nasledih neuroloških bolesti i obuhvata klinički i genetski vrlo heterogenu grupu naslednih neuropatija. Karakteriše se progresivnim gubitkom mišićnog tkiva i taktilnog senzibiliteta različitih delova tela. Na stopalu se najčešće ispoljava obostranim kavusnim deformitetom sa komponentama ekvinusa i varusa. Materijal i metodologija: Analizirali smo 47 pacijenata sa deformitetima stopala nastalih kao posledica Charcot-Marie Toothovog oboljenja lečenih operativno na IOHB Banjica u periodu od godine. Od operativne tehnike koristili smo kombinaciju mekotkivnih i koštanih procedura u zavisnosti od tipa i težine deformiteta. Postupci su uključivali: resekciju plantarne fascije, tenotomiju ili elongaciju m.tib.posterior, transpoziciju m.tib.anterior na kuboidnu kost, transpozicije tetiva dugog ekstenzora palca i prstiju na MT kosti subkapitalno uz pomoć zavrtnja, te interfalangealnuartrodezu palca i po potrebi tenotomije dugog fleksora prstiju stopala. Rezultati: Nakon sprovedene operacije i postoperativnog imobiliacionog perioda gipsom za hod u trajanju od 6 nedjelja, lečenje je nastavljeno fizikalnim procedurama. Kod svih operisanih pacijenata postignut je zadovoljavajući stepen korekcije stopala. Diskusija: Pomenutim operativnim tehnikama moguće je dobiti dobru korekciju kavusnog deformiteta stopala kod Charcot-Marie Toothove bolesti, pri čemu se uspostavlja optimalna biomehanika stopala. Pri izboru operativne tehnike potrebna je procena tipa deformiteta koji ne sme biti rigidan već dinamičan. Zaključak: Naša iskustva u operativnom rešavanju dinamičkog kavusnog deformiteta stopala kod pacijenata obolelih od Charcot-Marie Toothove bolesti pokazala su se odličnim jer daju dobar klinički i funkcionalni rezultat i znatno poboljšavaju hod, nošenje obuće i svakodnevne životne aktivnosti kod ovih pacijenata. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 39

42 Povrede potkolenice, skočnog zgloba i stopala OPERATIVNO LEČENJE HALLUX VALGUS-A MODIFIKOVANOM WILSONOVOM OSTEOTOMIJOM PO LOWE-U- POSTOPERATIVNI REZULTATI /za period / S. Djurić, T. Kudjija, I. Ivanović, Dj. Maksimović OB VRŠAC, Vršac Hallux valgus je kompleksan progresivni deformitet koji zahvata ceo prednji deo stopala gde je lateralna devijacija palca najupadljiviji deo deformiteta. Nemogućnost nošenja standardne obuće,pojava klavusa, zapaljenski procesi u prednjem delu stopala a sve to praćeno manjim ili većim bolovima, dovode obolelog kod lekara. Konzervativnim lečenjem se postižu prolazna poboljšanja a operativno lečenje je neminovnost. Ovim radom obuhvaćena su naša iskustva u operativnom lečenju ovog deformiteta metodom po Lowe-u u periodu god. Prikazana je operativna tehnika i postoperativni rezultati dobijeni retrogradnom analizom operisanih pacijenata. Obradjeno je 17 operisanih, 16 žena i 1 muškarac. Kod svih su istovremeno operisana oba stopala. Analizirane su prosečne vrednosti uglova, pre i posle operacije, hallux valgusa i uglova koje čine I i II MT kost,skraćenje prve MT kosti kao i radiološko suženje prednjeg stopala. Analizom rentgen snimaka stopala pre i posle operacije konstatovani su sledeći rezultati: Skraćenje I MT kosti nije prelazilo 4 mm, uglovi koje čine I i II MT kost su svedeni na 1-9 step / preoperativno step./, ugao hallux valgusa je sveden na st. /preoperativno step./ Postoperativno rengenološko suženje prednjeg stopala je od 4-12 mm. Osteotomijom I MT kosti kod hallux valgusa modifikovanom Wilsonovom osteotomijom po Lowe-u postiže se: Uspešna korekcija metatarsus primus varusa i valgus položa palca Opuštanje zategnutih struktura prednjeg stopala Omogućava se dobro zarastanje osteotomirane kosti Suženje prednjeg stopala,što bitno utiče na konfor nošenja standardne obuće, nemogućnost stvaranja klavusa,nestanak bolova kao i bolji estetski izgled stopala. Ključne reči: Hallux, valgus, Lowe, osteotomija 40 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

43 Injuries of the Lower Leg, Ankle and Foot REZULTATI NEOPERATIVNOG LEČENJA SUBTALARNOG IŠČAŠENJA Igor ZAGORUJČENKO 1, Radovan MANOJLOVIĆ 1, Dejan TABAKOVIĆ 2, Marko KADIJA 1, Goran TULIĆ 1, Ivan PERIĆ 3, Stefan KORICA 1, Marko BUMBAŠIREVIĆ 1 1 Klinika za za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Srbije, Beograd, Srbija 2 Ortopedska klinika, Kliničko bolnički centar Priština, Srbija 3 Zdravstveni centar Gnjilane,Srbija Uvod: Subtalarno iščašenje je definisano kao istovremeno iščašenje talonavikularnog i talokalkanealnog zgloba. Klasifikuje se prema položaju petne kosti u odnosu na talus. Ova povreda je veoma retka i čini manje od 2% svih iščašenja. Cilj: Verujemo da se tok i uspeh lečenja medijalnog subtalarnog iščašenja u osnovi oslanja na sledeće parametre: neophodnost brzog delovanja primenom zatvorene repozicije i period postrepozicione imobilizacije. Materijal i metode: U periodu od 2011 do 2015 sedam pacijenata oba pola lečeni su u našoj ustanovi zbog subtalarnog iščašenja. Repozicija i kongruentnost zglobnih površina postignuta je u intravenskoj anesteziji. Rehabilitacija je preporučena posle pet nedelja imobilizacije. Za evaluaciju funkcionalnih rezultata koristili smo AOFAS Ankle - Hindfoot skor. Rezultati: Kod šest pacijenata postignut je zadovoljavajući obim pokreta zgloba i dobar funkcionalni rezultat (AOFAS Ankle - Hindfoot skor 79 98). Svi su se vratili svom prethodnom profesionalnom zanimanju. Jedan pacijent oseća umeren bol koji je u korelaciji sa fizičkom aktivnošću. Zaključak: Subtalarna iščašenja su retke i teške povrede koje mogu prouzrokovati loš funkcionalni rezultat i artritis skočnog zloba. Pravovremeno prepoznavanje ovih povreda i brzo delovanje - repozicija je od presudne važnosti kako bi se izbegla ili smanjila učestalost dugotrajnih posledica. Ključne reči: Subtalarno iščašenje, postrepoziciona imobilizacija, rehabilitacija. Autor za korespodenciju: Igor Zagorujčenko Klinika za Ortopedsku Hirurgiju i Traumatologiju, Beograd Tel: 063/ ; mail: zagorujcenko@gmail.com 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 41

44 Regenerativna medicina REGENERATIVNA MEDICINA REGENERATIVE MEDICINE 42 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

45 Regenerative Medicine NEW TRENDS IN THE TREATMENT OF SLIPPED CAPITAL FEMORAL EPIPHYSIS Manuel Cassiano Neves, MD, MSc Hospital CUF Descobertas Lisbon, Portugal The traditional treatment of the hip with a slip of the capital femoral epiphysis (SCFE) has been an in situ fixation using a single screw. However this overall approach did not take into accoun the clinical presentation or the degree of slip. For this reason the management of slipped upper femoral epiphysis is still controversial and in the lastyears we have seen in the literature a change in the treatment approach for this condition. Major complications in the treatment of SCFEC include osteonecrosis (AVN), chondrolysis, SCFE-induced impingement, and related articular degeneration, fixation failure and deformity progression, growth disturbance of the proximal femur, and development of bilateral disease. The goal will be to restore the anatomy of the proximal femur and at the same time to avoid these type of complications. According to de Poorter, hips with mild and moderate SCFE generally had good functional and radiological outcome at a mean follow-up of 18 years, and for these hips there seems to be no indication for open procedures. This was also confirmed by a study from the French Society of Paediatric Orthopaedics where it was established a threshold of less than 35º for a non-significant trend for hip impingement in SCFE. Loder introduced the concept of slip stability and demonstrated a strong association between poor outcome and instability with almost half of patients with unstable slip developing avascular necrosis of the femoral head. This means that probably the most controversies will be focus on the severe and acute slips. This has been influential in surgeons choice of treatments. Some surgeons have adopted a minimal intervention approach such as pinning in situ or gentle reduction and pinning whereas others advocated an urgent open reduction and stabilisation of slip using various surgical techniques. Recent literature stresses the outcomes of failure to restore the upper femoral alignment, particularly in the severe deformity, and on the basis of the poor results makes a plea for capital realignment. It is the same case for the unstable slip where the safest treatment still remains controversial. Recent reports refer a high rate of AVN with in situ fixation or even higher when a reduction attempt was made, with best results with an open reduction. The anterior approach complemented by decompression of the hip joint advocated by Klaus Parsch seems to be safer. The modified Dunn procedure by surgical dislocation of the hip with a controlled retinacular flap is a recent development. It still lacks the support of long term follow up and due to recent articles emphasizing the risk of AVN and hip instability still requires cautious indications. Other controversies pertain to contralateral fixation, duration of immobilization and amount of weight bearing after an in situ fixation. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 43

46 Regenerativna medicina Conclusions: Larger and combined series will be needed to determine the best treatment to minimize the rate of AVN in the unstable SCFE. With today s present techniques, AVN in the unstable SCFE will never be a never event. References: depoorter JJ, Beunder TJ, Gareb B, Oostenbroek HJ, Bessems GH, van der Lugt JC, Maathuis PG, van der Sande MA.Long-term outcomes of slipped capital femoral epiphysis treated with in situ pinning.j Child Orthop Oct;10(5): Nectoux E, Décaudain J, Accadbled F, Hamel A, Bonin N, Gicquel P; French society of Orthopedic, Traumatologic Surgery (SoFCOT).Evolution of slipped capital femoral epiphysis after in situ screw fixation at a mean 11 years follow-up: a 222 case series.orthoptraumatolsurg Res Feb;101(1):51-4. NAŠA ISKUSTVA U LEČENJU MATIČNIM ĆELIJAMA Prof.dr Dušan Marić 1, dr Džihan Abazović 2, Doc.dr Vladimir Papić 3, Dr Aleksandra Ivančić 4, Dr Zoran Milankov 5, Dr Igor Georgijev 6 1. IZZZDIO Vojvodine, Klinika za dečju hirurgiju, Novi Sad, Poliklinika ORTO MD, Novi Sad 2. Poliklinika RENOVA Zemun 3. Klinički centar Vojvodine, Klinika za neurohirurgiju 4. Specijalistička ordinacija za fizikalnu medicinu Vukov Centar 5. Specijalistička ordinacija TUSK, Novi Sad 6. Opšta bolnica ATLAS, Beograd Uvod: savremeni trendovi lečenja čak i u ortopedskoj i traumatološkoj hirurgiji se svakim danom čine sve delikatniji i spuštaju na molekularni nivo. Lečenje matičnim ćelijama predstavlja jedan od budićih oblika lečenja bolesti istanja lokomotornog aparata. Materijal i metode: u periodu od prvih 6 meseci 2016 godine načinjene su procedure autologne transplantacije matičnih ćelija kod 7 dece sa cerebralnom paralizom, 7 pacijenata sa spinalnim lezijom, 6 pacijenata sa fokalnim hondralnim defektima hrskavice kolena, 2 pacijenata sa Morbus Perthes. Kod jednog pacijenta je radjena autoogni transfer u cilju poboljšanja kognitivnih i motornih funkcija. Pacijenti su radjeni po strogo definisanim protokolima za autologni transfer u bolničkim uslovima. Poseban akcenata stavljamo na izolaciju i stimulaciju matičnih ćelija koje smatramo ključnim u ovoj vrsti procedure. Rezultati: Prikazuje segmente nakon lečenja koji se vezuju za svaku posebnu indikaciju posebno pa se rezultati pokazuju individualno Zaključak: lečenje autolognim matičnim ćelijama može predstavljati budućnost i prekretnicu u lečenju bolesti i stanja lokomotornog aparata ali je potrebno još mnogo kliničkog iskustva ia laboratorijskih istraživanja radi uvodjenja ovog modaliteta lečenja u svakodnevnu praksu. 44 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

47 Regenerative Medicine NAJNOVIJI PROTOKOLI I SAZNANJA U PRIMENI AUTOLOGNE PLAZME BOGATE TROMBOCITIMA (PRP) I MATIČNIH ĆELIJA U ORTOPEDSKOJ HIRURGIJI Džihan Abazović 1, Tomislav Palibrk 2, Marko Bumbaširević 2,3 1. Zavod za HMP Crne Gore, Podgorica, Crna Gora 2. Klinika za ortopedju i traumatologiju KCS, Beograd, Srbija 3. Univerzitet u Beogradu, Medicinski fakultet, Beograd, Srbija Uvod: Poslednjih godina regenerativna medicina zauzima značajno mesto u ortopediji. Razvojem tehnologije šire se mogućnosti primene krvnih komponenti i matičnih ćelija, što omogućava da ubrzamo porces zarastanja koštanog tkiva, hrskavice, ligamenata, tetiva i mišića. Cilj rada: Da se prikažu tehnološka dostignuća i najnoviji protokoli u primeni autolognih komponenti krvi i matičnih ćelija u cilju ubrzavanja procesa reparacije i regeneracije obolelog tkiva koštano-zglobnog sistema. Metod: Rad treba da približi primenu regenerativne medicine odnosno definiše indikacije i protokole za primenu PRP-a (platelet rich palsma-e), bioregenerativnog fibrinskog lepka, i matićnih ćelija u ortopedskoj hirurgiji. Diskusija: Regenerativna medicina postaje svakodnevica ortopedije. Počelo se sa primenom PRP-a koja je dala zavidne rezultate kod sportskih povreda. Razvojem tehnologije otvorila se mogućnost da se PRP prilagodi pacijentu u zavisnosti od indikacije. Razvoj se nastavlja mogućnošću da se proizvede autologni trombin koji aktivira PRP oslobadjajući trombocitne faktore rasta, što omogućava pravljenje autolognih graft -ova hrskavice i kostanog tkiva. Otvara se i mogućnost kliničke primene autolognih matičnih ćelija. Matične ćelije se mogu dobiti iz masnog tkiva i koštane srži. Primenom specifičnog procesa obrade autolognih matičnih ćelija možemo dobiti adekvatan broj i tipove ćelija, koje provociraju medjućelijski signaling i dovode do bržeg zarastanja tkiva. Zaključak: Primena regenerativne medicine zauzima važno mesto u ortopedskoj hirurgiji i traumatologiji. Razumevanje mehanizma regeneracije tkiva i tehnološkim napretkom u izdvajanju ćelija krvi i matičnih ćelija, olakšava primenu autolognih terapija. Formiranje novih protokola, koji predstavljaju kombinaciju ortopedskih tehnika i regenerativne medicine, dobijamo bolje rezultate u tretiranju koštano-zglobnog sistema. Ključne reči: regenerativna medicina, PRP, matične ćelije. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 45

48 Regenerativna medicina PLATELET RICH PLASMA OUR EXPERIENCE AFTER 6 YEARS AND 7500 APPLICATIONS A. Jakovljevic University of Banja Luka, Faculty of Medicine, Banja Luka, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina Introduction: Classic methods of tretament of injuries and diseases in orthopaedic surgery field dont give wanted recovery in certain number of cases. Following modern trends in treatment of orthopaedic injuries, diseases and overuse syndomes we have used Platelet rich plasma (PRP) method at Hospital Stetik Banja Luka, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina. In last 6 years we have made 7500 applications of PRP in wide range of diseases and injries in bone and joint system. Material and metods: From February 2011 to August 2016 we made application of 7500 doses (1959 patients) of PRP on patients with orthopaedic injuries and disease. We take ml of patients blood with classical cubital venepunction. Without any anticoagulant we prepared PRP. After prepartion we aplicated PRP in injuried and pained part of body. Frequency and number of application depend on each case caracteristics. We used PRP in wide range of orthopaedic injuries and diseses. PRP was 1B based on Mishra classification. Average PRP concentration from 10 ml of blood was 3,1 ml (1,2-5,8) with average platelets number in whole blood of 258 ( ) and average number of platelets in PRP of 681 (265 to 981). Youngest patient was 11 y.o. and oldest 85 y.o. Results: We had patients from 18 different countries. Total number of patient was 1959, male 730 and 1229 female. Main indication was knee arthritis 1234 or 63% with 73% of female patients average 56 y.o. Distribution of PRP application was Frozen shoulder 124 pts., Rotator cuff injury 36, AC arthosis 6, AC injury (Tossy I-II) 4, Tennis elbow 18, Golfer elbow 9, De Quervain disease 5, Rheumatoid arthritis (hand) 4, Hip arthritis 23, Knee arthritis gr. I-II 1159, Knee arthritis gr. III IV 75, Knee cartylage injury (sportsman) 125, MPFL 4, LCM injury 32, LCL injury 2, Knee injury LCA 12, TKA (ROM) 3, Musclues injuries quadriceps 22, Hamstrings 58, Iliotibial band overuse sy 15, Gastrokenemius ruptures 46, Tarsal tunnell sy 14, Ankle arthritis 12, Subtalar arthritis (calcaneal fractures) 5, Tenosynovitis Achillis 44, Achilles tendon ruptures 10, Heel spur 8, Calcaneal bursitis 15, Mb Kohler Frieberg 4, I MT arthritis 5, Lumbal spine 56, Sacroileitis 4. All results are based on patients feeling of pain, ROM in arthritis and together with return to usual daily activities at the level before disease or injury. Traetment of knee arthritis gave more than 90% excellent results with satisfaction of patients with our sugestion to repeat treatman after 6 months or one year. Results with treatment of musculses and tendon injuries are succesfull in more than 95% and almost all of patients were active sportsmen with earlier return in sports activities than in other terapy modalities before PRP. Difficult cases when patients are not interested for surgery like Hip and Knee arthritis grade IV or different disseases like Kohlers-Frieberg, Rheumatoid Arthritis, Overuse syndroms gave good response after treatment with PRP. Conclusion: PRP in orthopaedic surgery represents a good method with good to excellent preliminary results and could be one of accepted methods for one of the steps in treatment in orthopedic injuries and diseases. For full understanding of PRP we need to make clinically 46 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

49 Regenerative Medicine based studies with longer follow up and study for understanding of optimal concentration and preparation of platelets, number and frequency of applications. First results give hope to patients and orthopaedic surgeons that PRP could be good choice for treatment of different orthopedc challenges. Our opinion after 7500 applications of PRP is that PRP is one of the best solutions for a lot of problems in field of orthopedic surgery. We continue with our job to make our patients satisfied. LEČENJE UZNAPREDOVALOG OSTEOARTRITISA KOLENA METODOM INTRAARTIKULARNE INJEKCIJE BMAC (BONE MARROW ASPIRATE CONCENTRATE) I KOMBINACIJE BMAC SA PRP (PLATELET RICH PLASMA) PROMPTNO SMANJUJE BOL I OTOK KOLENA I POVEĆAVA OPŠTE SPOSOBNOSTI I ZADOVOLJSTVO PACIJENATA REZULTATI LEČENJA 35 PACIJENATA Oliver Dulić, Aleksandar Lažetić, Srđan Radić, Ivica Lalić, Nataša Janjić, Igor Elez, Predrag Rašović, Miodrag Vranješ, Mihajlo Mikalački Klinički Centar Vojvodine, Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Uvod: Osteoartritis kolena (OA) predstavlja jednu od najčešćih ortopedskih stanja koje, bez obzira na svoje uzrok, pacijenta suočava sa progresivnom i intenzivnom bolnošću i otokom kolena i posledičnim umanjenje životnih i radnih sposobnosti. U poslednjoj deceniji, jedan od terapijskih modaliteta lečenja OA kolena je i intraartikularno davanje tkzv. regenerativnih preparata, koji svojim biološkim dejstvom deluju analgetski, antiinflamatorno i regenerativno na upalom i destrukcijom zahvaćene strukture kolena. Na našoj klinici se primenjuje nekoliko inovativnih tehnika lečenja OA. Metod: 35 pacijenata sa OA kolena (Keglen-Lawrence gr. II i III) je lečeno intraartikularnom injekcijom BMAC kao i kombinacijom BMAC i PRP i praćeno klinički i kroz rezultate funkcionalnih skala u periodu od 6 meseci. Visual Analog Scale Pain (VASP) i Visaual Analog ScaleSwelling (VASS) su rađeni preinterventno kao i 3 i 7og dana. Praćene su i skale KOOS, SF-36, IKDC i WOMAC. BMAC i PRP su dobijeni iz kostne srži aspirirane iz proksimalne tibije i venske krvi i obrađivane u centrifugi Angel Arhthrex. Rezultati: kod svih pacijenata je došlo do imedijentnog samnjenja bola (ASP preinterventno=7,51, VASP nakon 3 dana=2,46 a VASP nakon 7 dana=1,83- p 0.001) i otoka kolena (VASS preinterventno=2,22, VASS3=1,71 a VASS7=1,03- p 0.05). Takođe je došlo do poboljšanja u svim skalama koje mere kako sposbnosti obavljanja dnevnih sktivnosti (KOOS, IKDC WOMAC) tako i opšteg zadovolj stva pacijenta (SF36). Nije primećena razlika u padu skala bola i otoka između BMAC i formulacije BMAC+PRP. Zaključak: terapija regenerativnim preparatima promptno smanjuje bol i otok kolena i povećava opšte sposobnosti pacijenta. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 47

50 Regenerativna medicina PRIMENA MEZENHIMSKIH MATIČNIH ĆELIJA POREKLOM IZ MASNOG TKIVA U LEČENJU GONARTROZE Duško Spasovski 1, Vesna Spasovski 2, Zoran Baščarević 1, Maja Stojiljković 2, Miša Vreća 2, Marina Andjelković 2, Sonja Pavlović 2 1 Institut za ortopedsko-hirurške bolesti Banjica, Univerzitet u Beogradu; 2 Institut za molekularnu genetiku i genetičko inženjerstvo, Univerzitet u Beogradu. Uvod: Autologne mezenhimske matične ćelije poreklom iz masnog tkiva se u svetu poslednjih godina sa uspehom koriste u lečenju različitih koštanozglobnih oboljenja. U našoj zemlji je serija pacijenata koji boluju od gonartroze lečena ovom metodom tokom godine, sa jednogodišnjim praćenjem. Materijal i metod: 11 zglobova kolena kod 9 pacijenata (dva obostrano), sa klinički i radiološki dijagnostikovanom gonartrozom, od čega je kod 5 pacijenata indikovana totalna aloartroplastika kolena. Iz 5 ml potkožnog masnog tkiva uzetog ekscizijom, vršena je izolacija mezenhimskih matičnih ćelija i ex vivo propagacija u ćelijskoj kulturi. Lečenje je vršeno jednokratnim ubrizgavanjem terapijske doze (1-2x107) u oboleli zglob. Pacijenti su praćeni klinički (Hospital for Special Surgery Knee Score, Knee Society Score, Tenger-Lysholm Score, VAS za bol), radiografski i NMR, uz nalog za normalan životni režim i zabranu korišćenja analgetika i fizikalne terapije. Rezultati: Nakon 6 meseci od intervencije uočeno je visoko značajno poboljšanje svih parametara: HSS-KS sa početnih 59±12,68 na 92,9±5.26; KSS skor sa 42,1±15,71 na 88,2±2,23; TLS sa 46,7±20,5 na 97±2,4; VAS nivo bola (opseg od 0-10) sa 5,4±1,65 na 0,9±0,65. Širina zglobne pukotine se nije menjala tokom perioda praćenja. Navedeni rezultati se održavaju nakon 12 meseci od intervencije. Diskusija: Značajno poboljšanje kliničkog nalaza uočeno je već nakon 3 meseca od intervencije, sa daljim poboljšanjem tokom čitavog perioda praćenja. Terapijski efekat objašnjavamo imunomodulatornim, parakrinim i regenerativnim učinkom matičnih ćelija. Zaključak: Autologne mezenhimske matične ćelije su efikasan i bezbedan način lečenja gonartroze. Pacijenti će biti i dalje praćeni radi ispitivanja dugotrajnih rezultata ovog savremenog terapijskog metoda. Ključne reči: gonartroza, mezenhimske matične ćelije, terapija 48 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

51 Bone and Joint Infections KOŠTANO ZGLOBNE INFEKCIJE BONE AND JOINT INFECTIONS 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 49

52 Koštano zglobne infekcije TWO STAGE REVISION SURGERY FOR INFECTED HIP AND KNEE ENDOPROTHESIS USING ANTIBIOTICS SPACER Ciriviri J., Talevski D., Nestrovski Z., Vransikoski T.,Kocev L. General City Hospital 8th of September Skopje, Macedonia Introduction. Two stage revision surgery for infected knee endoprothesis using antibiotic articulating spacer is the best possible standard in most of the orthopedic centers worldwide. The aim of this study was to analyze the success of the treatment of the infected hip and knee endoprosthesis using antibiotic spacer of non-serial own handcrafted production, and comparative analysis of the results of this study with the results of other studies from the literature that use this kind of treatment. In the period , 50 patients with infected hip and knee endoprosthesis were surgically treated, of which 29 patients with infected hip endoprosthesis and 21 patients with infected knee endoprosthesis. Postoperatively, patients were monitored for three years, on average (30 46 months). Methods. We used a single protocol for diagnosis and treatment of infection in all patients, which includes x-ray evaluation, serological examination (sedimentation and CRP), fine needle aspiration of the joint with further microbiological and biochemical examination of the smear. The operative treatment was consisted of taking samples for microbiological (three tissue samples and three smear samples) and histological examination, removing the implanted endoprothesis and excision of the avascular and necrotic tissue, implantation of articular antibiotic spacer prepared in the operating room immediately prior to its implementation. The postoperative steps included administration of two parenteral antibiotics according to the previously made antibiogram in a period of two weeks, followed by a combination of two oral antibiotics also based on a previously made antibiogram in in the next four to six weeks. When there were no clinical and serological signs of infection, revision was performed by re-sampling for microbiological and histological examination, extracting the antibiotic spacer, redebridement of avascular fibrous tissue and reimplanatation of primary or revision endorosthesis depending on the bone deficit. Results. In three patients with infected prosthetic hip and two patients with infected knee endoprosthesis after the first surgical intervention and the applied spacer, the infection reoccurred (Pseudomonas 1, Staphylococcus aureus 4). The results of the microbiological intraoperative examinations when removing the spacer shown the presence of bacterial cause in five patients, two patients with hip infection and three patients with knee infection, and accordingly, these patients were treated with antibiotics upon a previously made antibiogram in the next 6 weeks. Postoperatively, patients were monitored clinically, serologically and radiologically. After medium average follow-up of 3 years (30-46 months), in one patient with hip reimplantation and in one patient with knee reimplantation, the infection reoccurred within 6 to 9 months of the reimplantation. The percentage of success in treated patients with hip infection was 86.20%, while in treated patients with infection of knee endoprosthesis, it was 85.71% or 86% cumulatively. The functionality of the joint was monitored by Harris Hip Score and Knee Society Score and the results show : Hip Society score (20.5 to 68.3) a mean value of before surgery, twelve months after reimplantation (70 to 94.5), with a mean of Knee results are (7-62) before surgery, twelve months after reimplantation of knee 50 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

53 Bone and Joint Infections prosthesis KSS is (69-87). Patients with reinfection were treated with Girdlestone procedure and after 6-12 months without signs for infection was doing reimplantation.these patients are not the subject of research. Conclusion. The two phase treatment using a spacer of own handcrafted production allows solid success in the treatment of infected endoprosthesis. Articulated antibiotic loaded bone cement spacer is superior in eradication of local infection with continued dilution of high doses of antibiotics, allows partial function of the joint, and makes easier second operative intervention. Infections caused by Staphylococcus aureus are difficult to treat, and have higher percentage of recidivs. Key words: Infection, knee, endoprothesis, revision, spacer IS SEASON A RISK FACTOR FOR PROSTHETIC JOINT INFECTIONS? Ersin Kuyucu, Adnan Kara, Mehmet Erdil, Murat Bülbül Istanbul Medipol University, Orthopaedics & Traumatology Total joint arthroplasty is an important and increasinglycommonly performed orthopedic surgical procedure that reduces pain and improves joint functions in patients with advanced osteoarthritis (1). Prosthetic joint infection (PJI) is the most difficult to treat post-arthroplasty complication (2), which has an incidence of 2-2.4% and multiple risk factors related to patients, surgeons, orhospitals. Materials&Method: Our study was a retrospectively one using the medical records obtained from Taksim First Aid Training and Research Hospital, Baltalimanı Bone Hospital and Medipol University. All digital information about knee and hip total joint prostheses and unicondylar knee prostheses were reviewed Results: Our study involved 174 (2.5%) patients with superficial and/or deep infection among 6902 patients who underwent arthroplasty procedure at Taksim First Aid Training and Research Hospital, Baltalimanı Bone Hospital and Medipol University Hospital during an approximately 10-year period between January 2006 and June One hundred and thirty (74.7%) subjects were female and 44 (25.3%) were male. Their mean age was 65.20±12.19 years. Among prosthetic infections after arthroplasty, 88 (50.6%) infections developed after hip arthroplasty and 86 (49.4%) after knee arthroplasty. The mean operative duration was ±58.37 minutes. Discussion: The present study, which explored the effect of the season of arthroplasty on the incidence of prosthetic joint infection (PJI) and tested season as a possible risk factor, failed todemonstrate any significant relationship between the season of arthroplasty and the incidence of PJI for the duration of the last 10 years. With increasing numbers of arthroplasty procedures performed each year, an estimated number of 3.5 million arthroplasty procedures will be performed annually in 2030 in the United States of America (4). The battle against PJI will bring an additional annual cost of 1.6 billion dollars in 2020 (7). The struggle against PJI, a complication that brings huge morbidity and enormous 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 51

54 Koštano zglobne infekcije economicburden, will have a much greater priority than ever in the future. Management of PJI is as difficult as its prevention. Literature data suggest that, even after the accepted one-staged and two-staged revision surgeries, re-infection can be observed at an incidence as high as 6-19% (10,11). Another significant problem with arthroplasty surgery is patient satisfaction, which is promoted by as short as possible waiting times from the time of decision to operate to the time of procedure (19). This is because a patient who decides to be operated on forgon arthrosis or coxarthrosis experiences a painful waiting period and is very stressfulbecause of the fear of the scheduled surgical procedure. Since no monthly or seasonal difference emerged in the incidence of PJI, waiting times should not be eliminated solely based on the season. The major limitation of the present study is its retrospective design. Another limitation is the failure to study superficial infections such as wound infection and cellulitis. The strengths of our study include the large sample size and the inclusion of hip and knee arthroplasty procedures spanning a period as long as 10 years. In conclusion, the incidence of prosthetic joint infections is not increased after arthroplasty operation in summer when bacterial colonization is promoted by increased temperature and moisture. Therefore, season does not appear as a risk factor. TOPIKALNA ANTIBIOTSKA TERAPIJA KOD PERIPROTETSKE INFEKCIJE Čedomir Vučetić 1,2, Boris Ukropina 1, Marko Bumbaširević 1,2 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KCS 2 Medicinski fakultet u Beogradu Uvod: Aktuelan pristup u lečenju periprotetske infekcije je hirurgija i antibiotska terapija. Hirurgija, u zavisnosti od proteklog vremena od implantacije zglobne proteze i pojave infekcije, može biti: 1. debridman i očuvanje implantata; 2. eksplantacija i u istom aktu implantacija drugog implantata; 3. eksplantacija protetskog materijala i plasiranje lokalno antibiotika. Sva tri pristupa uključuju antibiotsku terapiju u različitim modalitetima. Antibiotska (AB) terapija ima dva segmenta sistemsko davanje i topikalno. Sistemsko davanje AB je najčešće parenteralno sa dva antibiotika šest nedelja, uz eventualno prevodjenje na per os terapija posle dve-tri nedelje,ako je to moguće. Lokalno davanje antibiotika se primenjuje na više načina: kao protočna drenaža, instilacija AB, kombinacija instilacije i terapije negativnim pritiskom; implantiranje nosača antibiotika, kolagena vlakna sa AB, perle AB, spejseri sa AB cementom. Cilj rada: Prikaz raspoloživih procedura topikalne AB terapije kod periprotetske infekcije. Metod: U kliničkom radu korišćena je: protočna drenaža, instilacija AB, kombinacija instilacije i terapije negativnim pritiskom; implantiranje nosača antibiotika, kolagena vlakna sa AB, perle AB, spejseri sa AB cementom. Rezultati: Protočna drenaža je široko primenjiva kada ne postoji defekt kože ili se koža može ušiti. Instilacija je dobro rešenje kada se ne može osigurati pouzdana drenaža. Kombinacija instilacije i 52 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

55 Bone and Joint Infections negativnog pritiska otklanja nedostatke protočne drenaže. Implantacija nosača antibiotika pruža značajan komfor hirurgu i pacijentu. Zaključak: Primenjene procedure imaju visoku terapijsku vrednost. Kod antibiotske terapija važno je izabrati delotvoran antibiotik i obezbediti dovoljnu saturaciju antibotika na mestu infekcije. Kod izbora topikalnog davanje AB neophodno je odabrati metod koji može pružiti najveći terapijski efekat. Ključne reči: Topikalna antibiotska terapija, periprotetska infekcija LOKALNO LEČENJE HRONIČNOG OSTEOMIJELITISA Nina Đorđević 1,2, Radmila Mitić 3, Milan Mitković 2, Aleksandar Tošić 4, Ivan Micić 1,2 1 Medicinski fakultet Niš, Srbija 2 Ortopedsko-traumatološka klinika, KC Niš, Srbija 3 Služba za farmakoterapiju KC Niš, Srbija 4 Zdravstveni centar Knjaževac, Srbija Hronični osteomijelitis je izazov u ortopedskoj hirurgiji jer je kod svakog pacijenta različit. Različitost se ogleda u etiologiji, uzročniku, lokalizaciji i opsežnosti infekcije kod pacijenata različitog uzrasta i zdravstvenog stanja. To je prvenstveno hirurško oboljenje, pa kod svakog pacijenta zahtevaju aktivni, često radikalni, hirurški pristup. Međutim to često nije dovoljno jer su uzročnici infekcije vrlo uporni i skloni rezistenciji. Zato, uz aktivan hirurški tretman, lečenje hroničnog osteomijelitisa podrazumeva lokalnu aplikaciju željenog antibiotika u koncentracijama koje se ne mogu postići parenteralno. Cilj rada je da se prikažu rezultati aktivnog hirurškog pristupa u lečenju hroničnog osteomijelitisa i značaj lokalne primene visokih doza željenih antibiotika, kroz protočnu drenažu ili vezanih za bioresorptivne koštane zamenike. U zadnje dve godine lečeno je 14 pacijenata sa hroničnim osteomijelitisom. Primenjivane su dve vrste koštanih zamenika (PerOssal i Stimulan). Kod svih pacijenata prvo je pažljivo određivan uzročnik infekcije. U drugom aktu rađen je obsežni debridman mekog tkiva, resekcija inficiranih i devitaliziranih delova kosti, kao i stabilizacija vitalnih koštanih okrajaka i rekonstrukcija mekotkivnog pokrivača. Odluka o načinu lokalne aplikacije adekvatnog antibiotika donošena je individualno za svakog pacijenta. Pacijenti su praćeni klinički, laboratorijski i radiološki. Prikazani su rezultati lečenja za svakog pacijenta ponaosob. dekvatnim hirurškim pristupom i pravilnim izborom i doziranjem antibiotika, lokalno i parenteralno, postižu se dobri rezultati u lečenju hroničnog osteomijelitisa. PerOssal i Stimulan su bioresorptivni nosači visokih doza željenog antibiotika koji se lokalno dugo oslobađaju. Pored toga, oni su koštani zamenici koji stimulišu urastanje koštanog tkiva u defekte i time minimiziraju mogućnost ponavljanja infekcije. Ključne reči: Hronični osteomijelitis, PerOssal, Stimulan 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 53

56 Koštano zglobne infekcije LEČENJEHRONIČNIH RANA BIOLOŠKIM DRESINGOM UZ PRETHODNU PRIPREMU RANE PERFORACIONOM METODOM- PRIKAZ SLUČAJEVA Jovanovic V. 1, Jovanovic J. 2,Pavlovic V. 3 1 Ortopedska klinika Nis 2 Institut za lečenje i rehabilitaciju Niška banja 3 Medicinski fakultet Niš Uvod: Hronične rane su rane koje se karakterišu prolongiranim vremenom zarastanja koje je duže od 6-8 nedelja. Lečenje hroničnih rana je kompleksan problem i zahteva multidisciplinarni pristup u lečenju. Cilj rada: je pokazati značajnu prednost korišćenja biološkog gela u odnosu na sve do sada poznate konvencionalne metode lečenja uključujući različite vrste lokalnih medicinskih lekova i hiperbaričnu komoru. Materijal i metod: U radu su prikazana tri pacijenta. Dva pacijenta dijabetičara su imali hroničnu ranu na stopalu koju su lečili više od tri godine izmedju ostalog u po 2 turnusa i u hiperbaričnim komorama. Treći pacijent takodje dijabetičar je imao varikozni ulcer na potkolenici lečen više od godinu dana izmedju ostalog i u hiperbaričnoj komori. Korišćena je metoda obrade rane perforacionom tehnikom kako bi površinu postojeće rane povećali za 75 procenata a samim tim i broj receptora za hormone rasta oslobodjenih po aplikaciji PRP-a u ranu. Nakon obrade na ranu je stavljen biološki gel dobijen iz sopstvene krvi pacijenata. Rezultati: Kod pacijenta sa ranama na stopalu do potpune sanacije je došlo 2 meseca nakon lečenja gelom a kod pacijentkinje sa ulkusom nakon manje od mesec dana. Zaključak: lečenje hroničnih rana biološkim gelom predstavlja revolucionarnu metodu i metoda je izbora u lečenju hroničnih rana. PRIMENA RESEKCIONE TUMORSKE ENDOPROTEZE ZGLOBA KUKA ZA SANIRANJE POSLEDICE INFEKCIJE NAKON PRIMARNE ALOARTROPLASTIKE Jovan Sekulić 1, Jovan Grujić 2, Milan Zeljković 3, Slobodan Tabaković 3, Aca Đorđević, Zoran Vučinić 4, Nenad Lujić 4, Nikica Mandić 4 1 Zdravstveni Centar, Zrenjanin 2 DOO Grujić i Grujić, Novi Sad 3 FTN, Novi Sad 4 IOHB Banjica, Beograd Uvod. Funkcionalna rekonstrukcija kostiju i naročito zglobova kao posledica infekcije prethodne aloartroplastike, često zahteva primenu endoproteze izrađene po meri Custom Made. 54 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

57 Bone and Joint Infections Cilj rada. Odrediti terapiju koja će eleminisati pojavu infekcije, osteomielitisa, odrediti geometrijske parametre dela proksimalnog femura koji je neophodno nadoknaditi, odnosno nivo resekcije u odnosu na centar rotacije, veličinu medularnog kanala dijafize. Materijal i metode. Kao posledica dugotrajne infekcije, osteomielitisa, nakon primarne ugradnje endoproteze zgloba kuka neophodno je uraditi ekstrakciju endoproteze,debridman, kiretažu i protočnu drenažu inficiranog područja te ugraditi Spacer od cementa sa antibiotikom da bi se izbegla kontrakcija, skraćenje, ekstremiteta i primeniti adekvatnu terapiju lečenja da bi se infekcija i posledice infekcije eleminisale. Diskusija. Nakon ekstrakcije primarne endoproteze ugrađen Spacer od cementa, sprovedena adekvatna terapija antibioticima po antibiogramu brisa fistule, intraoperativnog brisa i brisa drenažnog sadržaja u toku protočne drenaže: Marocen, Garamycin, Amikacin parenteralno u toku mesec dana, potom Ciprocinal per os, još mesec dana. Uz stalno praćenje stanja bolesti i biohemijskih periodičnih analiza (kks, se, fibrinogen, crp, prokalcitonin), stanje bolesnika je stabilizovano. Kao posledica dugotrajne infekcije došlo je do destrukcije koštane mase na nivou proksimalnog femura te se morala planirati ugradnja specijalne resekcione tumorske endoproteze. Nakon ugradnje resekcione tumorske endoproteze zgloba kuka urađena je primarna stabilizacija uz pomoć gipsa, vertikalizacija bolesnika je urađena trećeg dana nakon operacije, a sedmog dana je otpušten na kućno lečenje uz periodičnu kontrolu. Zaključak. Primena resekcione tumorske endoproteze zgloba kuka Custom Made ili modularne Ready Made predstavlja zlatni standard za saniranje gubitka proksimalnog femura kao posledica pojave infekcije nakon primarne aloartroplastike. HIRURŠKO LEČENJE PERIPROTETIČNE INFEKCIJE KUKA I KOLENA ALAC SPACER-IMA. NAŠE ISKUSTVO. Slađan S. Timotijević, Dejan Ristić, Tomislav Kasum, Aleksandar Pajić, Željko Bokun, Velimir Vlašić, Miljan Bilanović, Marinko Jelić Odeljenje ortopedije, HK, KBC Bežanijska Kosa, Beograd Uvod: ALAC (antibiotic-loaded acryl cement) spacer-i za kuk i koleno koriste se u lečenju periprotetične infekcije (PPI), u hirurškom rešavanju ove hirurške komplikacije u dva akta. Cilj rada: Prikazati naša iskustva sa ALAC spacer-ima u lečenju periprotetične infekcije kuka i kolena. Metod i Materijal rada: Retrospektivnom metodom analizirana su 15 pacijenata sa PPI, nakon artroplastike kuka ili kolena, operisanih u periodu od Avgusta do Avgusta godine. Kao znaci PPI smatrani su: klinička slika i visoke vrednosti SE i CRP, udruženi bar sa jednim od sledećih parametara: pozitivan mikrobiološki nalaz iz bar dve kulture sinovijalne tečnosti; fistula koja komunicira sa zglobom nakon radiografske fistulografije; i pozitivna ex tempore biopsija. Hirurgiju izvodila šest ortopeda, hirurgijom u dva akta. U prvom aktu korišćen je ALAC spacer za kuk ili koleno. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 55

58 Koštano zglobne infekcije Rezultati: Dominirale su osobe ženskog pola 12 (80%). U prvom aktu hirurgije ugrađena su 11 (73,3%) ALAC spacer-a za kuk i 4 (26,7%) ALAC spacera za koleno. Kod tri (20%) pacijenta sa ALAC spacer-om za kuk nije urađen drugi akt hirurgije i kod jednog pacijenta sa ALAC spacer-om za koleno. Kod jednog pacijenta sa ALAC spacer-om za koleno spacer je izvađen i urađena je artrodeza kolena. Zaključak: ALAC spacer-i za kuk i koleno su laki za upotrebu, omogućavaju brz funkcionalni oporavak pacijenta, brzu samostalnost pacijenta nakon prvog akta hirurgije PPI, delimičan oslonac i primenu fizikalne terapije, i pojednostavljuje drugi akt hirurškog rešavanja PPI. Ključne reči: periprotetična infekcija kuka i kolena, ALAC spacer za kuk i koleno, hirurško lečenje periprotetične infekcije u dva akta. LEČENJE POLIMIKROBIJALNIH INFEKCIJA TOTALNIH ARTROPLASTIKA KOLENA Radoičić Dragan, Barjaktarović Radoslav,Starčević Srđan, Marinković Jugoslav Vojnomedicinska Akademija, Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Uvod: Obzirom na demografska kretanja i povećani broj artroplastika, kao i produženo prosečno trajanje implantata i životnog veka očekivan je i porast učestalosti infekcija sa posledičnim dodatnim nepovoljnim medicinskim i ekonomskim implikacijama. Periprotetske infekcije (PJI) su primarni razlog razlog za neuspeh i revizije totalnih artroplastika kolena (TKA). Polimikrobijalne periprotetske infekcije su značajno izazovnije za tretman i neretko povezane sa neuspešnim ishodom lečenja. Cilj rada je utvrđivanje efikasnosti artikularnih spacera sa ertapenemom u lečenju polimikrobijalnih PJI. Materijal i metod: Praćeno je i lečeno 18 pacijenata sa polimikrobijalnim TKA infekcijama. Primenjen je two-stage protokol reartroplastike. U prvoj grupi kod devet pacijenata su u two stage reatroplastici korišćeni artikularni spaceri sa ertapenemom, u drugoj grupi je 9 pacijenata tretirano artikularnim spacerima sa vankomicinom ili ceftazidimom. Rezultati: Uspešna reimplantacija sa revzionim implantatima je postignuta 66.67%. Ertapenem spaceri su upotrebljeni u 6 slučajeva kao primarni a u 3 slučaja tokom drug eizmene spacera. Uspešna eradikacija je postignuta u svim slučajevima primene ertapenemartikularnih cementnih spacera. Zaključak: Ertapenem može da se uspešno primeni kao antimikrobijalni dodatak cementnim artikularnim spacerima u two-stage pristupu za lečenje polimikrobijalnih infekcija TKA. Iako je prikazana primena kod polimikrobijlanih PJI, ovaj tip spacera obzirom na spektar dejstva ertapenema može da ima uspešnu primenu i kod monomikrobijalnih extended spectrum beta-lactamaza gram negativnih bacila kao uzročnika infekcija TKA. Ključne reči: infekcija, polimikrobijalna, koleno, artroplastika, spacer 56 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

59 Knee Injury, Sports Traumatology and Arthroscopy POVREDE KOLENA, SPORTSKA TRAUMATOLOGIJA I ARTROSKOPIJA KNEE INJURY, SPORTS TRAUMATOLOGY AND ARTHROSCOPY 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 57

60 Povrede kolena, sportska traumatologija i artroskopija UTICAJ BODY MASS INDEX-A NA KVALITET ŽIVOTA POSLE LIGAMENTOPLASTIKE PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA Milankov M, Obradović M, Vranješ M, Budinski S, Bjelobrk M Klinika za ortopedsku hirirgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Medicinski fakultet, Univezitet u Novom Sadu, Srbija Uvod: Sve veći zahtevi koji se postavljaju pred mlade sportiste uzrokuju povrede ligamentarnomeniskalnog sistema kolena. U poslednjih nekoliko godina se udvostručio broj godišnje registrovanih slučajeva rekonstrukcija prednjeg ukrštenog ligamenta. Cilj ove studije je da se utvrdi da li postoji značajna razlika u kvalitetu života između osoba sa različitim vrednostima Indeksa telesne mase (eng. Body Mass Index-BMI) nakon rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta. Materijal i metode: U istraživanju je učestvovalo 510 pacijenata kod kojih je izvršena rekonstrukcija prednjeg ukrštenog ligamenta na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Kliničkog centra Vojvodine u Novom Sadu u periodu od marta do decembra godine. Određen je indeks telesne mase za svakog pacijenta prema standardizovanoj formuli, a rezultati su interpretirani na osnovu kriterijuma postavljenih od strane Svetske zdravstvene organizacije-szo. Kvalitet života pacijenata je određivan pomoću KOOS upitnika (eng. Knee Osteoarthritis Outcome Score). Rezultati: Povrede prednjeg ukrštenog ligamenta su značajno češće u muškoj populaciji. U našem istraživanju učestvovalo je 413 osoba muškog pola i 97 ženskih osoba. Prosečna starost je iznosila 27 godina. Prosečna vrednost indeksa telesne mase je iznosila 24.65, sa najvećim učešćem normalno uhranjenih pacijenta (59%). Utvrđena je niska, ali značajna razlika u kvalitetu života pacijenata sa različitim vrednostima indeksa telesne mase. Što je indeks telesne mase viši to je ukupan skor KOOS upitnika niži, odnosno lošiji je kvalitet života. Zaključak: Hipoteza da osobe sa povećenim vrednostima indeksa telesne mase (BMI>24,9kg/ m2) imaju manje kvalitetan život nakon operacije u odnosu na osobe sa idealnim vrednostima indeksa telesne mase (BMI=18,5-24,9 kg/m2) je potvrđena. KVALITET ŽIVOTA POSLE OBOSTRANIH REKONSTRUKCIJA PREDNJEG UKŠTENOG LIGAMENTA KOLENA Milankov M, Obradović M, Vranješ M, Budinski S, Bjelobrk M Klinika za ortopediju, Klinički centar Vojvodine, Medicinski fakultet, Univeritet u Novom Sadu, Srbija Uvod. Cilj studije je analiza uticaja obostranih rekonstrukcija prednjeg ukrštenog ligamenta(lca) na kvalitet života pacijenata i povratak sportskim aktivnostima. Materijal i metode. U istraživanju je učestvovalo 32 operativno lečena pacijenta, tokom desetogodišnjeg perioda. Bilo je 5 žena i 27 muškaraca, prosečne starosti 30 godina(19 55). Učesnici su popunjavali modifikovani paket Knee injury and Osteoarthritis Outcome Score upitnika i dali podatke o preoperativnim i postoperativnim periodima. 58 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

61 Knee Injury, Sports Traumatology and Arthroscopy Rezultati. Korelacijom starosnog doba ispitanika sa postignutim subjektivnim nivoom fizičke aktivnosti, kao i parametrima Lisholmove skale, posle druge operacije kolena nismo pronašli značajnu razliku. Posle operacije prvog kolena 4 ispitanika (12,5%) nisu se vratila u trening, dok 28 jeste (87,5%); 8 ispitanika (25%) nije se više takmičilo, dok se 24 njih (75%) i dalje takmiče. Posle operacije drugog kolena 6 (18,8%) nisu se vratili treninzima, dok se 26 (81,3%) vratilo trenažnom procesu; 15 ispitanika (46,9%) nije se vratilo u takmičenja, dok 17 (53,1%) jeste u punom obimu. Prosečne vrednosti iz KOOS upitnika iznose 95,1 98,2 poena. Zaključak. Povratak na isti ili viši nivo sportske aktivnosti posle rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta kolena jedan je od preduslova za nastanak kidanja ligamenta i drugog kolena. Udružene operacije meniskusa nemaju značajnu ulogu u povratku sportskim aktivnostima. Iako su zabeleženi zadovoljavajući operativni rezultati, tek svaki drugi sportista sa obostranom povredom se vraća takmičenjima u punom obimu posle rekonstrukcie prednjeg ukrštenog ligamenta oba kolena. Ključne reči: Obostrana povreda prednjeg ukrštenog ligamenta, Rekonstrukcija, Kvalitet života ANATOMSKAREKONSTRUKCIJA LCA ANATOMIC ACL RECONSTRUCTION Kadija M 1,2, Milovanovic D 1, Stijak L 2, Raspopović E 2,3, Starčević B 1, Zorić M. 1, Stanković U 1 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, KliničkicentarSrbije 2 Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu 3 Klinika za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju, Klinički centar Srbije Brojne kliničke i laboratorijske studije pokazale su da anatomska rekonstrukcija prednjeg ukrštenog ligamenta obezbeđuje bolje funkcionalne rezultate nego tradicionalna, transtibijalna tehnika. Osnovni nedostatak anatomske rekonstrukcije LCA sa jednim ili dva snopa je složenost operativne procedure koja se ogleda u nepotpunoj vidljivosti femoralnog pripoja LCA iz anterolateralnog portala; bušenje femoralnog tunela kroz pomoćni, anteromedijalni portal u hiperfleksiji kolena; kratak femoralni tunel; jatrogene lezije hrskavice medijalnog kondila femura i rizik povrede neurovaskularnih elemenata. Ovim radom želimo da prikažemo našu aktuelnu operativnu tehniku kojom se prevazilaze svi tehnički nedostaci anatomske rekonstrukcije prednje ukrštene veze. Kreiranje femoralnog tunela moguće je izvesti iz akscecornogantero medijalnog portala sa pozicijom kolena u hiperfleksiji. Upotreba automatskog držača noge obezbeđuje konstantnu poziciju hiperfleksije čime se smanjuje opasnost lomljenja instrumenata i oštećenja zglobnih struktura. Povredu hrskavice medijalnog kondila femura prevazilazimo posebnim rimerima sa jednom oštricom ( eccentric mono-fluted ). U toku kreiranja femoralnog tunela i fiksacije grafta interferentnim zavrtnjima akscesorniantero medijalni portal je radniportal. Standardni anteromedijalni portal u ovom delu operacije služi kao portal za vizualizaciju. Pored opisa operativne tehnike, u ovom radu želimo da prikažemo i rezultate operisanih pacijenata u našoj ustanovi operisanih u poslednje 3 godine, čime potkrepljujemo prednosti ovih 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 59

62 Povrede kolena, sportska traumatologija i artroskopija operativnih tehnika, a ujedno i ukazujemo na značajno bolje funkcionalne rezultate u odnosu na ranije korišćene tehnike. LCA RECONSTRUCTION: CONVENTIONAL VS ALL INSIDE TECHNIQUE Nestorovski Z., Petkov N. Department of Orthopaedics and Traumatology, City General Hospital 8-th of September, Skopje Introduction: All Inside technique has been described as an arthroscopic procedure without incisions, with drilling of incomplete blind tibial and femoral tunnels over ACL footprints, preserving the external cortex for the fixation. Another important feature of the technique is the use of the semitendinosus tendon folded four times for graft preparation with preservation of the gracillis tendon. Proximal and distal fixation is with tight-rope RT. By conventional method we implie reconstruction using Semi T/Gracillis graft with antero medial femoral drilling, proximal fixation with tight-rope RT and distal fixation with TCP screw. Purpose: Purpose of this presentation is to present, the advantages and disadvantages of the all inside metod compared with the conventional reconstruction of the ACL. Methods: 75 patients were operated with the all-inside technique during the year patients were operated using the conventional method during the same period. For Functional evaluation we used Lischolm-Guilquist scale. For post operative pain assessment we used pain evaluation scale. Results: All 175 patients had significant improvement in the early functional findings. In the pain evaluation scale better results are obtained with the All inside technique compared with the conventional metod, in the early post operative period. Conclusion: The all-inside technique is a reliable procedure with very good results for pain, stability and knee function. Discusion: All Inside technique can be used for primary and revision single or double bundle reconstructions.this metod can prevent the onset of certain complications (such as tibial plateau fracture by drilling from outside to inside). Other advantages are : preserving the bone and tendon, better positioning of the tibial tunnel and more cosmetically attractive minimal incisions. Disadvantages: more demanding approach for graft harvesting, possibility for obtaining a short femoral soccet, need for additional assistant for femoral drilling. Key words: All-inside, knee, ACL, arthroscopic surgery, semitendinosus graft. 60 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

63 Knee Injury, Sports Traumatology and Arthroscopy ANTERIOR CRUCIATE LIGAMENT RECONSTRUCTION OUR THIRTY YEARS EXPERIENCE. Andonovski Alan 1, Temelkovski Zlatko 1, Andonovska Biljana 1, Strezovski Krste 1 1 University Clinic for Orthopedic Surgery, Traumatology, Anesthesiology and Intensive Care, Medical Faculty, University Ss Cyril and Methodius, Skopje, Republic of Macedonia Anterior cruciate ligament (ACL) reconstruction is a common operative procedure which is not predictably successful in restoring the patients pre-injury state. Only 60 70% of patients resume their previous level of activity and graft failures have been reported as high as 25% in athletes under the age of 25. Reasons can be either the wrong perception that ACL reconstruction is a routine surgical procedure that can be performed even by orthopedic surgeons per forming less than 10 procedures in a year or poorly defined parameters of healing and rehabilitation needed to successfully return patients to pre-injury levels of function. To further com plicate this picture, the ACL is rarely injured in a vacuum, and there are associated meniscus, cartilage and ligament injuries that further alter the stability of the knee and lead to osteoarthritis. The solution can be in the individualization of the surgery and rehabilitation to meet each patient s needs. That means that no single surgical technique can address all needs or situations successfully and that different variables like: timing of surgery, the type of used graft material, the number of grafts, graft fixation and additional extra-articu lar sugery should be cus tomized to address the needs of the patient. We want to present our thirty years experience with ACL reconstruction, starting from year 1984 since today. We tried different ACL reconstruction surgical techniques, we kept what was good and changed what gave bad results. A La Carte surgery or individualize each surgery for each patient is the main principle for us today. Key words: Anterior Cruciate Ligament Reconstruction, Different ACL surgical techniques, Thirty years experience. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 61

64 Povrede kolena, sportska traumatologija i artroskopija DUŽINA FEMORALNOG TUNELA U ANATOMSKOJ REKONSTRUKCIJI PREDNJE UKRŠTENE VEZE / LENGTH OF THE FEMORAL TUNNEL IN ANATOMIC ACL RECONSTRUCTION Ninoslav Begović 1, Marko Kadija 2, Gordana Santrač Stijak 3, Mihajlo Ille 2, Darko Milovanović 2, Aleksandar Ćirović 4, Lazar Stijak 4 1 Department of Pediatric orthopedic surgery, Mother and Child Health Institute, Belgrade, Serbia; 2 Clinic for orthopedic surgery and traumatology, Clinical center of Serbia, Pasterova 2, Belgrade, Serbia; 3 Health Center Novi Beograd, Goce Delčeva 30, Belgrade, Serbia; 4 Department of Anatomy, School of Medicine, University of Belgrade, dr Subotića 4, Belgrade, Serbia; Corresponding author: Lazar Stijak, Department of Anatomy, School of Medicine, University of Belgrade, dr Subotića Belgrade, Serbia; tel.: ; fax.: ; lazar.stijak@gmail. com Purpose/Aim: The aim of this study is to determine the change in the length of the femoral tunnel drilled during anatomic ACL reconstruction, depending on: the position of the limb being operated on, the degree of knee flexion, as well as the angle between the drill and the medial aspect of the lateral condyle. Methods: This study was performed on 16 cadaveric knees (6 male and 10 female) of the average age of 83. After the subcutaneous tissue was dissected, the femoral insertion of the ACL was identified. Then, 18 tunnels were drilled through the center of the femoral insertion with the help of 2 mm thick Kirschner wires. This was performed in two stages. In the first phase the leg was positioned on an arthroscopic leg holder, while in the second phase the leg was positioned on the table. In each phase the knee was placed in three different flexion positions (110, 120 and 130 ) and for each position three tunnels were drilled (70, 60 and 50 ) in relation to the medial aspect of the lateral condyle. Results: The average length of the femoral tunnel drilled with the leg positioned on the operating table (36.6±4.7 mm) was highly statistically significantly greater (p=0.000) than the length of the femoral tunnel obtained by positioning the leg on a fixed arthroscopic leg holder (35.4±4.3 mm). The greatest lengths of the femoral tunnel were obtain with the leg flexed 130º and the reamer positioned at a 50º angle in relation to the medial aspect of the lateral condyle (43 mm on the operating table and 41 mm on a fixed leg holder), while the shortest tunnel (33 mm on the operating table and 31 mm on a fixed leg holder) was obtained with the lower leg flexed at 110º and the reamer positioned at a 70º angle. Conclusion: The optimal position of the leg on a fixed leg holder for obtaining a femoral tunnel of sufficient length requires lower leg flexion of 120º and the position of the medial portal which enables the positioning of the reamer at a 60º angle in relation to the medial aspect of the lateral condyle. With the leg positioned on the operating table it becomes unnecessary to push the leg into flexion greater than 110º, rather a longer femoral tunnel is achieved by lateralization of the 62 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

65 Knee Injury, Sports Traumatology and Arthroscopy medial portal. By using the operating table instead of a fixed leg holder a longer femoral tunnel is achieved, regardless of the degree of lower leg flexion or the position of the reamer. Moving the medial portal closer to the patellar ligament a more acute angle is made possible between the reamer and the medial aspect of the lateral condyle, which, in turn, provides for a longer femoral tunnel. Keywords: anterior cruciate ligament, femoral tunnel, anatomic reconstruction, cadaver Uvod/cilj: Cilj ove studije je utvrđivanje promene u dužini femoralnog tunela bušenog tokom anatomske rekonstrukcije prednje ukrštene veze u zavisnosti od pozicije noge koja se operiše, stepena fleksije zgloba kolena kao i ugla između rimera i unutrašnjeg aspekta spoljašnjeg kondila. Metode: Studija je rađena na 16 kadaverskih kolena (6 muških i 10 ženskih) prosečne starosti 83 godine. Nakon disekcije potkožnog tkiva i zglobne kapsule, odstranjena je prednja ukrštena veza a potom je identifikovan femoralni pripoj prednje ukrštene veze. Potom je uz pomoć Kiršenovih igala, kroz centar femoralnog pripoja prednje ukrštene veze, bušeno 18 tunela u dva akta. U prvom aktu noga je pozicionirana na artroskopski držač, dok je u drugom aktu noga pozicionirana na operacioni sto. U svakoj fazi koleno je postavljano u tri stepena fleksije (110, 120 i 130 ), pri čemu su u svakom stepenu fleksije bušena po tri tunela koja su sa unutrašnjom stranom spoljašnjeg kondila zaklapala uglove od 70, 60 i 50. Rezultati: Prosečna dužina femoralnog tunela izbušenog sa nogom postavljenom na operacionom stolu (36.6±4.7 mm) visoko statistički značajno je veća (p=0.000) od dužine femoralnog tunela dobijene postavljanjem noge na fiksni leg holder (35.4±4.3 mm). Najveće dužine femoralnog tunela dobijaju se fleksijom noge od 130º i postavljanjem burgije pod uglom od 50º u odnosu na unutrašnju stranu spoljašnjeg kondila (43 mm na operacionom stolu i 41 mm na fiksnom leg holderu), dok se najkraći tunel (33 mm na operacionom stolu i 31 mm na fiksnom leg holderu) dobija fleksijom potkolenice od 110º i postavljanjem burgije pod uglom od 70º. Zaključak: Optimalan položaj noge na fiksnom leg holderu za dobijanje dovoljno dugačkog femoralnog tunela podrazumeva fleksiju potkolenice od 120º i poziciju medijalnog portala koja omogućava postavljanje rimera pod 60º u odnosu na unutrašnju stranu spoljašnjeg kondila. Postavljanjem noge na operacioni sto nepotrebno je prilikom bušenja tunela gurati nogu u fleksiju veću od 110º, već se dobijanje veće dužine femoralnog tunela može obezbediti lateralizacijom medijalnog portala. Upotrebom operacionog stola umesto fiksnog leg holdera obezbeđuje se duži femoralni tunel, neovisno o stepenu fleksije potkolenice ili položanju rimera. Pomeranjem medijalnog portala bliže lig. patele omogućava se oštriji ugao između rimera i unutrašnje strane spoljašnjeg kondila, što obezbeđuje veću dužinu femoralnog tunela. Ključne reči: prednja ukrštena veza, femoralni tunel, anatomska rekonstrukcija, kadaver 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 63

66 Povrede kolena, sportska traumatologija i artroskopija LATERALNA TENODEZA UDRUŽENA SA REKONSTRUKCIJOM PREDNJE UKRŠTAJNE VEZE KOLENA; TEHNIKA I INDIKACIJE Branislav Krivokapić, Zoran Blagojević, Aleksandar Crnobarić, Miodrag Glišić, Mladen Pavlović, Vladan Stevanović Institut za ortopedsko-hirurške bolesti Banjica, Beograd Uvod: Povrede kolena I dalje su najčešća povreda kod sportista. Rekonstrukcija prednje ukrštajne veze kolena je najčešće izvedena operacija kod atletske populacije. Biomehanicke studije su pokazale da I anatomski postavljen graft kod single-bundle rekonstrukcije LCA ne daje absolutnu rotacionu stabilnost, sto moze objasniti rerupturu LCA kao I predispoziciju za raniju artrozu medijalnog kompartmana kolena. Double bundle tehnika je bila epohalno otkrice u rekonstrukciji LCA ali su pracenja pokazala da ima vise mana. Iako posmatramo rupturu LCA kao izolovanu povredu ligamentarnih struktura kolena ona to nije I vrlo često je udružena sa povredama lateralno-kapsularnim-ligamentarnim strukturama. Materijal i metode: U hirurškoj praksi se koriste različite tehnike rekonstrukcije lateralnog kompleksa. Tenodeza traktusa iliotibialisa je jedna od njih. Tehnika je vrlo jednostavna, ekonomski prihvatljiva I ne zahteva komplikovan instrumentarijum. Indikovana je kod izuzetnog AP laksiteta, rotacione nestabilnosti, generalnog ligamentarnog laksiteta, kod visoko zahtevnih profesionalnih sportista kao I kod revizije LCA. Kontraindikacija su lateralna I posterolateralna nestabilnost. Zaključak: Lateralna tenodeza predstavlja alternativu za double-bundle rekonstrukciju LCA, štiti LCA graft kod visoko zahtevnih atleta, korisna je u revizionoj hirurgiji. Ključne reči: Rekonstrukcija LCA, Rotaciona nestabilnost kolena, Revizija LCA OBOSTRANE POVREDE PREDNJIH UKRŠTENIH LIGAMENATA RISTIĆ Vladimir 1, MALJANOVIĆ Mirsad 1, HARHAJI Vladimir 2, MILANKOV Miroslav 2 1 Opšta bolnica Subotica, Odeljenje ortopedske hirurgije i traumatologije 2 Klinički centar Vojvodine, Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Novi Sad Uvod. Cilj studije predstavlja analiza faktora rizika za nastanak povreda prednjeg ukrštenog ligamenta (LCA) oba kolena zgloba i utvrđivanje u kojoj meri se operativno lečeni sportisti vraćaju sportskim aktivnostima. Materijal i metode. Tokom desetogodišnjeg perioda smo pratili 36 pacijenata kojima smo rekonstruisali oba LCA usled neistovremenih povreda. Pacijenti su anketirani pomoću KOOS upitnika. Merili smo zadnji nagib golenjače pomoću MRI dijagnostike, te ga poredili sa vrednostima uglova kod 36 pacijenata bez povreda istih ligamenata. 64 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

67 Knee Injury, Sports Traumatology and Arthroscopy Rezultati. Posle operacije prvog kolena samo se 4 sportiste (12,5%) nisu vratili treninzima, a 8 (25%) nisu takmičenjima. Nakon LCA rekonstrukcije drugog kolenog zgloba: 6 (18,8%) više nisu trenirali, a 15 (46,9%) se nisu više takmičili. Prosečna vrednost KOOS skale iznosila je 95,1 bodova. Pacijenti sa obostranom povredom LCA imali su statistički značajno veće vrednosti uglova (p=0.06), kako na spoljašnjem kondilu golenjače u odnosu na kontrolnu grupu (6,68º:5,64º), tako i na unutrašnjem (5,49º:4,67º). Diskusija i zaključak. Povreda prednjeg ukrštenog ligamenta kontralateralnog kolena najčešće nastaje kod mlade, sportski aktivne populacije, tokom prve četiri godine nakon inicijalne rekonstrukcije. Sportisti koji su nakon prve operacije postigli isti ili viši nivo aktivnosti, pogotovo oni koji imaju povišene vrednosti zadnjeg nagiba golenjače, spadaju u rizičnu grupu za obostranu rupturu. Iako smo postigli zadovoljavajuće operativne rezultate, samo se tek svaki drugi pacijent sa obostranom povredom vraća nerestriktivnim sportskim aktivnostima. Ključne reči: prednji ukršteni ligament, faktori rizika, obostrane povrede, zadnji tibijalni nagib DIJAGNOSTIKA I OPERATIVNO LEČENJE ZADNJE NESTABILNOSTI KOLENA Miodrag Glišić, Zoran Blagojević, Vladan Stevanović, Dragan Matić, Aleksandar Crnobarić Institut za ortopedsko-hiruške bolesti Banjica Uvod/ Cilj: Zadnji ukršteni ligament je primarni stabilizator zadnje translacije tibije i sekundarni stabilizator spoljašnje rotacije tibije kao i varus, valgus angulacije u kolenu. To je najača ligamentarna struktura u kolenu koja se najređe povređuje. Cilj ovog rada je da se pokažu indikacije za operaciju, prikaže operativna tehnika i daju rezultat operativnog lečenja zadnje nestabilnosti kolena. Metod: Studija obuhvata 12 pacijenta koji su operativno lečeni zbog zadnje nestabilnosti kolena na Institutu za ortopedske-hiruške bolesti Banjica u periodu od do Kod svih je rađena artroskopski asistirana anatomska rekonstrukcija zadnjeg ukrštenog ligamenta četvorostrukim graftom tetiva hamstringsa. Prosečno postoperativno praćenje bilo je 42 meseca (24-60) i uporedjivali su se vrednosti Lysholm i IKDC skora kao i klinički status. Rezultat: Svi operisani pacijenti imali su III stepen zadnje nestabilnosti. Udružene povrede posterolateralnog ugla i prednje ukrštene veze su česte 75%. Srednja vrednost Lysholm skora preoperativno bila je a postoperativno što je statistički značajno poboljšanje, slično kao i vrednost subjektivnog IKDC skora čija je preoperativna srednja vrednost a nakon operacije i rehabilitacije Klinički pregled je pokaza bolju zadnju stabilnost kolena mada kod 50% pacijenat zaostaje određeni stepen nestabilnosti. Zaključak: Artroskopska rekonstrukcija četvorostrukom tetivom hamstrinska daje zadovoljavajući rezultat kod rekonstrukcije zadnje ukrštene veze. Subjektivni osećaja pacijenata je bolji nego objektivan kljinički nalaz. Iako je sama operacija tehnički zahtevna, kod fizički akivnih pacijenata sa III stepenom zadnje nestabilnosti daje bolji rezultat od neoperativnog lečenja. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 65

68 Povrede kolena, sportska traumatologija i artroskopija ISKUSTVA PRIMENE RAZLIČITIH ARTROSKOPSKIH PROCEDURA U KOLENU NA SERIJI OD 104 PACIJENTA SA DEGENERATIVNIM OBOLJENJIMA KOLENA Todorović Momčilo Odeljenje za ortopediju i traumatologiju, Opšta bolnica Ćuprija Uvod: bol u kolenu je najčešće prouzrokovan degenerativnim promenama na hrskavici i to naročito na hrskavici čašice (koje se označavaju kao hondromalacije različitog stepena) ali takodje i na hrskavicama medijalnog i lateralnog odeljka kolena. Cilj ovog rada je se prikažu rezultati artroskopske lavaže i šejvinga ili instilacije hondroprotektora ili instilacije plazme bogate trombocitima, na seriji od 104 pacijenta. Materijal i metod rada. Na 102 pacijenta izvedene su 104 artroskopije. Od svih pacijenata, pacijenti muškog pola su bili zastupljeni u 42 slučaja a ženskog pola u 60 slučajeva. Srednja starost pacijenata je bila 36 godina (18-68). Kod svih pacijenata je primenjena artroskopija kojom je potvrdjena tačna dijagnoza. Preliminarna dijagnoza je bila postavljena kliničkim, radiološkim, ultrazvučnim ili MRI pregledom. Glavna indikacija za intervenciju je bila bol u kolenu koji se ne povlači na medikamentoznu niti na fizikalnu terapiju u dužem trajanju od 3 meseca. Pored lavaže kolena i zaravnanja hrcavice šejverom, bila je, na kraju artroskopije, primenjivana i instilacija hondroprotektora (Ostenil, Synocrom) a u poslednje vreme i plazma bogata trombocitima (PRP). Rezultati rada. Rezultati šejvinga su najbolji kada se radi o hondromalaciji I i II stepena ukoliko je postojala i fibrilacija i fisuracija hrskavice. Najbolji rezltati kod instilacije hondroprotektora su takodje bili ukoliko se radilo o hondromalaciji I ili II stepena. PRP je bio primenjivan kod svežih povreda sa fisuracjom hrskacice i najbolji rezultati su postignuti kada je posle povrede prošlo manje od 30 dana. Zaključak. Artroskopska zajedno sa šejvingom, instilacijom hondroprotektora i primenom PRP-a smanjuje bol kod pacijenata. 66 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

69 Knee Injury, Sports Traumatology and Arthroscopy OPERATIVNO LEČENJE FOKALNIH OSTEOHONDRALNIH LEZIJA KOLENA OTVORENOM METODOM PLASIRANJA POTPUNO AUTOLOGOG SKAFOLDA OD BMAC (BONE MARROW ASPIRATE CONCENTRATE) I BRF ( BIOREGENERATIVNOG FIBRINSKOG LEPKA) OBOGAĆENOG FAKTORIMA RASTA- KLINIČKI REZULTATI KOD 7 PACIJENATA NAKON PRAĆENJA OD 6 MESECI Oliver Dulić¹, Džihan Abazović², Gordan Gavrilović³Aleksandar Lažetić¹, Srđan Radić¹, Ivica Lalić¹, Nataša Janjić¹, Igor Elez¹, Predrag Rašović¹, Miodrag Vranješ¹, Mihajlo Mikalački¹ 1 Klinički Centar Vojvodine, Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju. 2 Zavod za hitnu medicinsku pomoć Crne Gore, Podgorica, Crna Gora. 3 Institut za ortopedsko hirurške bolesti Banjica, Beograd, Srbija Uvod: Osteohondralni defekti (OH) nastaju tokom oštećenja zglobne površine kolena izazvane traumom, sportskim aktivnostima ili prekomernom težinom. Glavni simptomi su bol, otok i ograničenje funkcije kolena. Za razliku od kosti, hrskavica poseduje veoma limitirane reparativnesposobnosti. Dok se pliće lezije i lezije manjeg obima ( 2cm²) najčešće tretiraju metodom mikrofrakture (MF), za veće i dublje lezije je neophodno koristiti neku od tehnika sa implantacijom biološki aktivnog materijala. Metod: 7 pacijenata sa artropskopski i MRI potvrđenim OH lezijama (ICRS grade III i IV) je lečeno otvorenom metodom implantacije autologih skafolda napravljenih od BMAC i BRF nakon debridmana lezije i skleroze do zdrave subhondralne kosti. Postoperativno je sproveden fizikalni tretman bez osloca na operisanu nogu do 6 nedelja. Pacijenti su praćeni klinički i kroz rezultate funkcionalnih skala u periodu od 6 meseci.visual Analog Scale Pain(VASP) i Visaual Analog Scale Swelling (VASS) su rađeni preinterventno kao i 3 i 7-og dana. Praćene su i skale KOOS, SF-36, IKDC i WOMAC. Urađen je MRI pregled kolena nakon 6 meseci od intervencije. BMAC i PRP su dobijeni iz kostne srži aspirirane iz proksimalne tibije i venske krvi i obrađivane u centrifugi Angel Arhtrex. Rezultati: kod svih pacijenata je došlo do poboljšanja u svim skalama koje mere kako sposobnosti obavljanja dnevnih sktivnosti (KOOS, IKDC, Lysholm Tagner, WOMAC) tako i opšteg zadovoljstva pacijenta ( SF36). MRI nalaz ukazuje na stvaranje kako subhondralne popune defekta regularne strukture, tako i stvaranja hrskavičavog pokrova. Zaključak: operativna tehnika implantacije autologog skafolda od BMAC prekrivenog BRF-om obogaćenim faktorima rasta je uspešna metoda za lečenje velikih i dubokih defekata hrskavice kolena. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 67

70 Povrede kolena, sportska traumatologija i artroskopija REKONSTRUKCIJA MENISKUSA ILI PARCIJALNA MENISCEKTOMIJA? INDIKACIJE, MOGUĆNOSTI I ISHOD Slavković N 1,2, Aleksandrić D 1, Jovanović Ž 1, Apostolović M 1,2, Vučković V 1, Vukomanović B 1,2, Čučilović O 1 1 Institut za ortopedsko hirurške bolesti Banjica, Beograd 2 Medicinski fakultet Univerzitet u Beogradu Meniskusi igraju ključnu ulogu u prenosu i apsorpciji sila koje deluju u kolenu, a od velike su važnosti i za sekundarnu stabilizaciju kolena, propriocepciju, lubrikaciju i ishranu ćelija zglobne hrskavice kolena. Povrede koje uzrokuju gubitak dela meniskusa mogu dovesti do ubrzanog nastanka degenerativnih promena u zglobu, aobim oštećene hrskavice srazmeran je veličini reseciranog dela meniskusa. Vaskularizacija meniskusa predstavlja osnovni faktor u zarastanju rascepa meniskusa. Zahvaljujući specifičnom rasporedu arterijskih krvnih sudova rascepi u perifernoj ( crvenoj ) zoniimaju visok potencijal zarastanja, za razliku od oštećenja u središnjoj, avaskularnoj zoni (takozvana bela zona ).Pored vaskularizacije, proces zarastanjaoštećenog meniskusa u velikoj meri zavisi i od lokalizacije, oblika i veličine rascepa, starosti pacijenta i vremena proteklog od nastanka povrede. Shodno tome, nije moguće rekonstruisati sve povrede meniskusa, te je s toga potrebno postaviti jasne parametre radi adekvatnog izbora hirurške metode lečenja. Ortopedski hirurzi se sve češće odlučuju za rekonstruktivne procedure u ovoj regiji. Indikacije za reparaciu meniskusa i dalje nisu potpuno precizno definisane. Rekonstrukcija meniskusa se preporučuje ukoliko je povreda uočena u crvenoj zoni, ukoliko je rascep longitudinalnog pravca pružanja i do2,5 cm dužine, te ukoliko nije prošlo više od osam nedelja od inicijalne povrede. Koleno mora biti ligamentarno stabilno, a preporučuje se da pacijenti budu mlađi od 40 godina. Kod starijih osoba postoji povećanja mogućnost za prisustvo propratnih oštećenja hrskavice dok je vaskularizacija slabija.razne studije pokazuju uspešnost reparacije meniskusa u rasponu od 67% do 92%, uz evidentan hondroprotektivni efekat. Ključne reči: meniskus, rekonstrukcija meniskusa, meniscektomija 68 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

71 Knee Injury, Sports Traumatology and Arthroscopy RESULTS WITH ALL-INSIDE MENISCAL SUTURE WITH A NEW TECHNIQUE SPEEDCINCH MENISCAL REPAIR (ARTHEX) Serge Dojcinovic Fribourg Suisse, Drazen Eric Foca Bosnia, Jacobo Romero Fribourg Suisse, Bojan Dojcinovic Zagreb, Pierluigi Zucolotto Fribourg Suisse Introduction: Incidence of meniscal lesions is increasing in the population. Given the harmful impact of meniscectomy, meniscal repair is attempted whenever possible until 30 years. The present study sought to assess the efficacy of SpeedCinch Meniscal Repair (Arthex)all-inside arthroscopic meniscal repair devices in young people meniscal lesions. The study hypothesis was that functional results would be equivalent to those of other suture techniques. Material and methods: Forty five patients were assessed following arthroscopic meniscal repair, at a mean 12 months (range: 2 20) used Lysholm, subjective IKDC, Tegner activity level and KOOS scores. Anatomic assessment of healing used MRI-arthrography. Results: At last follow-up, the meniscal survival rate was 95% (n = 43/45). Functional results were good: Lysholm: 95.7/100; subjective IKDC: 90.7/100; Tegner: Imaging found systematic healing. Discussion: All-inside arthroscopic meniscal suture is increasingly used in young adults, and can also be implemented in children or adolescents in pediatrics implants, (SpeedCinch Meniscal Repair Arthex)although not always easy to use, ensure a perfectly functional knee and conserve mid-term meniscal chondroprotection with a low risk of complications. Level of evidence III, prospective study. Keywords :Meniscus; Repair; Arthroscopy ARTROSKOPSKI ASISTIRANA STABILIZACIJA ČAŠICE U KOMPLEKSNOJ PATOLOGIJI PATELO FEMORALNOG ZGLOBA Dr Agnica Petković, Assist. Dr. Sc.Med Vladan Stevanović, Klinički assist Dr. Sc Med. Duško Spasovski, Dr.Igor Šešlija, Dr. Zoran Bain, Dr.Vesna Nikolić, Dr. Veljko Milosavljević, Dr.Predrag Nikolić Istititut za Ortopedsko Hiruške bolesti BANJICA Beograd Patelo femoralna nestabilnost je multi faktorijalne etiologe koja u nelečenim situacijama dovodi do progresije degenerativnog artritisa kolena.hiruška strategija se prilagodjava postojećoj koštanoj patologiji /osovinski deformiteti kolena u smislu varus, valgus, rotacionih deformiteta kolena, ekscesivan Q ugao, TT-TG distanca, trohlearna displazija / i mekano tkivnih / insuficiencija medijalnog kompleksa MPFL, ekscesivan Q ugao,hiperlaksitet,slaba dinamička sila MVM/ smo zpočeli novu eru sa artroskopski asistiranom stabilizacijom čašice sa rekonstrukcijom MPFL. Do sada je učinjeno 620 hiruških intervencija sa nivoom komplikacija u smislu reluksacija 0,6 %. Kod 13 pacijenata starosti je patologija zahtevala kombinovanu hirurgiju sa medijalnim transferom TT, i rekonstrukcijom MPFL uz artroskopsku asistenciju. 11 operacija je učinjeno 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 69

72 Povrede kolena, sportska traumatologija i artroskopija kao primarna a dve kod istog pacijenta-obostrano kao reviziona hirurgija. Ova hirurgija zahtevala predhodnu preciznu kliničko,rtg,ct dijagnostiku i koštanu zrelost pacijenta. Svi pacijenti su imali višestruka iščašenja čašice uz prisutan patelo-femoralni bolni sindrom. Q ugao je prevazilazio 15 stepeni a TT-TG distanca preko 20 mm.u neposrednom post opertivnom toku je kod dva pacijaneta bila pojava lokanog hematoma. 6 mesceci nakon operacije su svi pacijenti bez ili sa minimalnim subjektivnim tegobama sa dobrim funkcionalnim strausom uz dozvolju za bavljenje sportom visokog rizika. Ključne reči : artroskopija, MPFL, TT- tibialni tuberkul,čašica,reluksacija ARTROSKOPIJA KOLENA POD LOKALNOM ANESTEZIJOM PETOGODIŠNJE ISKUSTVO Dr.Vojvodić A 1 ; Dr.Rosić Z 1, Dr.Cvetković V 1, Dr.Stanković B 1, Dr.Vračević B 1, Dr.Žunić M 1, Dr. Miladinović N 1, Dr.Redžepagić E 1 1 KBC Zemun služba ortopedije sa traumatologijom Uvod: Kroz istoriju hirurgije postoji tendencija za redukciju obima i invazivnosti hirurških intervencija, kao i što bolju kontrolu peri i postoperativnog bola. Razvoj endoskopske hirurgije u tom domenu, svakako predstavlja jedno od najvećih dostignuća savremene medicine. U ortopedskoj hirurgiji artroskopska hirurgija danas predstavlja zlatni standard a lokalna anestezija u artroskopiji kolena pokusaj da se komplikacije od hirurgije svedu na minimum Cilj rada: Predstaviti prednost i nedostatke artroskopije kolena pod lokalnom anestezijom u odnosu na artroskopiju sa drugim vidovima anestezije Metodologija: U našoj ustanovi smo uradili u periodu u spinalnoj anesteziji 146 artroskopija i 212 artroskopija kolena pod lokalnom anestezijom. Parceni su parametri postoperativnog oporavka, vreme vertikalizacije, kardiovaskularne komplikacije, kao i vreme boravka u bolnici kao i cost benefit. Rezultati: Pacijenti koji su operisani pod lokalnom anestezijom bili su vertikalizovani sa punim osloncem neposredno posle operacije za razliku od pacijenata koji su operisani pod spinalnom anestezijom koji su bili vertikalizovani dan posle operacije, kardiovaskularnih komplikacija nije bilo u grupi sa lokalnom anestezijom zbog ne korišćenja esmarhove poveske, dok u grupi artroskopija pod spinalnom anestezijom imali smo 4 flebotromboze. Vreme boravka u bolnici kod pacijenata operisanih sa lokalnom anestezijom bilo je kraće za dva dana samim tim i cost benefit je signifikantno bio veći kod iste grupe operisanih. Zaključak: Artroskopija kolena pod lokalnom anestezijom je bezbedna, komforna, metoda operativnog lečenja sa benefitom u ceni u poređenju sa konvencionalnom tehnnikom. Bez turnikea, komplikacije od tromboze dubokih vena noge, koje su česte i neprepoznate kod klasičnih intervencija sa drugim vidovima anestezije, se ovom prilikom minimiziraju. Može biti trenutna, ali ne i trajna alternativa ugradnji endopoteze kolena. Može značajno produžiti vreme do artroplastike čime utiče na kvalitet života pacijenta. Zbog jednostavnog načina izvođenja može se ponoviti više puta. 70 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

73 Knee Injury, Sports Traumatology and Arthroscopy ARTROSKOPIJA KUKA DOSADAŠNJA ISKUSTVA U PRIMENI Crnobarić Aleksandar, Blagojević Zoran, Diklić Ivan, Matić Dragan, Stevanović Vladan, Glišić Miodrag IOHB Banjica, Beograd Artroskopija kuka je segment artroskopske hirurgije relativno novijeg datuma i tehnika koja je još uvek u fazi daljeg razvoja i unapređivanja. U našoj ustanovi uspešno se primenjuje od godine. U radu su prikazane oblasti i patologije kuka pri čijem smo lečenju koristili artroskopski pristup, praćeni kratkim video prikazima. Pored patologija regije kuka koje su danas praktično asocirane za artroskopiju, kao što su femoro-acetabularni impingement, odnosno labralne lezije, u radu su predstavljeni i kratki prikazi slučajeva kojima je do sada pristupano isključivo na konvencionalni način. To su upotreba artroskopije u traumi kuka, kod preloma acetabuluma, odnosno osteohondralnih lezija glave butne kosti, manje (pre)poznatih lezija kao što su lezije lig.teresa. Zatim upotreba artroskopije nakon ugradnje veštačkog kuka, kao i ekstraartikularne patologije kao što su snapping sindromi tractusa iliotibialis-a odnosno iliopsoasa. Na osnovu našeg desetogodišnjeg iskustva možemo zaključiti da je artroskopija kuka vredna metoda u rešavanju brojnih patoloških entiteta regije kuka, pre svega zbog svoje minimalne invazivnosti i bržeg postoperativnog oporavka pacijenata. ARTROSKOPSKI ASISTIRANA REVASKULARIZACIJA KUKA TEHNIKA I RANI REZULTATI Crnobarić, A.; Stevanović, V; Blagojević, Z; Diklić, I; Glišić, M; Matić, D; Mirković, M: Institut za ortopedsko-hirurške bolesti Banjica, Beograd Aseptična ili avaskularna nekroza glave butne kosti je patološko stanje prouzrokovano poremećajem vaskularizacije segmenta sa posledičnim odumiranjem koštanog tkiva, gubitkom njegove strukture i biomehaničkih osobina te konačnim kolapsom glave femura. Gubitak kongruencije prouzrokovane kolapsom neminovno dovodi do teških sekundarnih degenerativnih promena. Poznati su etiološki faktori koji mogu dovesti do aseptične nekroze. U našoj praksi smo se najčešće susretali sa medikamentoznon, idiopatskom i nekrozom uzrokovanom alkoholizmom. Primenjena je modifikovana Phemister-ova tehnika. Artroskop je upotrebljen za direktnu intraartikularnu vizuelizaciju i lociranje mesta koštanog defekta kao i kontrolu prilikom obrade debridementa nekrotičnog segmenta. Upotrebljeni su strukturalni autograft nevaskularizovane fibule, odnosno spongiozni alograft i sintetički koštani substituenti za popunjavanje defekta. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 71

74 Povrede kolena, sportska traumatologija i artroskopija Uključeni su prikazi slučaja pacijenata kod kojih smo primenili navedenu tehniku. Rani rezultati su obećavajući u poređenju sa rezultatima studija objavljenim u literaturi, a kod kojih je primenjena klasična tehnika. Prednosti artroskopskog pristupa su bolja intraoperativna vizuelizacija i identifikacija mesta defekta te veća preciznost i bolja kontrola prilikom obrade mesta nekroze. Dalje unapređivanje navedene tehnike je u našim planovima za budućnost. THROMBOPROPHYLAXIS IN PATIENTS WITH ARTHROSCOPIC KNEE SURGERY Andonovska B 1, Jovanovska Srceva M 1, Andonovski A 1, Popovski S 1 1 University Clinic for Orthopedic Surgery, Traumatology, Anesthesiology and Intensive Care, Medical Faculty, University Ss Cyril and Methodius, Skopje, Republic of Macedonia Introduction: Although the deep venous thrombosis (DVT) is the most common complication following knee arthroscopy, there is still no consensus regarding the use of thromboprophylaxis. Purpose: The purpose of our study was to retrospectively analyze the incidence of DVT after knee arthroscopies and to assess the efficacy of performed thromboprophylaxis. Patients and methods: 142 patients operated from June to December 2015 on the Clinic for Orthopedic Surgery in Skopje, were included and divided equally into two groups: Group I (with simple arthroscopic procedure) and Group II (with Anterior Cruciate Ligament (ACL) reconstruction). In Group I only patients with risk factors (tourniquet use > 60 minutes, age > 60 years, BMI > 30 kg/m2, previous DVT, venous insufficiency, history of malignancy, oral contraceptives and hormones, prolonged immobilization) were treated with thromboprophylaxis and in Group II all the patients got thromboprophylaxis days postoperatively. Results: There were only 5 patients with DVT in Group II. All of them showed clinical signs of DVT between the 5th and the 7th postoperative day. We found significant association between the incidence of DVT and prolonged postoperative immobilization (>5 days), inadequate liquid consumption during the summer and lower dosage with low molecular weight heparin (40 mg LMWH in patients with weight exceeding 75 kg). Discussion: Thromboprophylaxis should be given in all patients with ACL reconstruction and only in risky patients with simple arthroscopic procedures. Early postoperative mobilization, adequate liquid consumption and adequate doses of LMWH should be obtained to prevent DVT. Key words: arthroscopic knee surgery, deep vein thrombosis, thromboprophilaxis 72 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

75 Pathology of the Spine PATOLOGIJA KIČMENOG STUBA PATHOLOGY OF THE SPINE 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 73

76 Patologija kičmenog stuba REZULTATI LEČENJA ADOLESCENTNE IDIOPATSKE SKOLIOZE Krneta O., Ješić B., Ćurčić A., Lalošević V., Miličković M., Dožić D., Marinković D. Spinalni centar. Institut za ortopedsko hirurške bolesti Banjica. Beograd Metoda: Adolescentna idiopatska skolioza se razvija u uzrastu od 10 do 18 godine života i najčešći je oblik skolioze. U našoj ustanovi smo lečili operativno 225 bolesnika sa adolescentnom idiopatskom skoliozom u periodu od do godine zadnjom hirurgijom, kod kojih smo za korekciju i stabilizaciju koristili samo instrumentarij sa kukama. Rezultat: Srednja životna dob operisanih je iznosila 14.4±1.9 godina, a srednji period praćenja je bio 73±12.7 meseci. Pre operativni srednji Cobb ugao glavnih krivina u frontalnoj ravni je iznosio 60.8 ±17.5. Na dinamičkim snimcima se glavna krivina korigovala na 38.7±22.1%, a post operativna korekcija je iznosila 67.0±12.8%. Na zadnjojkontroli je zabeleženo,11.3 ±7.8 gubitka korekcije glavne krivine. Srednji broj fuzionisanih prsljenova je iznosio 11,5. Značajna korekcija je postignuta i u sagitalnoj ravni, srednja postoperativna korekcija u poređenju sa pre operativnim vrednostima je iznosila 7.9. Kod 98.4% bolesnika krivine su post operativno u potpunosti ili dobro balansirane. Radiološki znaci odsustva dislokacije implantata, gubitka korekcije su dokaz solidne post operativne fuzije. Kod 4 bolesnika (1.8 %) je došlo do dislokacije implantata. Rana post operativna infekcija je bila kod 3 (1,3%) bolesnika. Kod 11 (2,6%) bolesnika je došlo do gubitka korekcije veće od 15 u frontalnoj ravni. Nije bilo neuroloških komplikacija. U toku 5 godina praćenja operisanih skolioza kod kojih smo za korekciju koristili samo kuke pokazuju da je metoda efikasna i bezbedna u korekciji adolescentn eidiopatske skolioze u frontalnoj i sagitalnoj ravni kao i uspostavljanju balansa trupa. Ključnereči :Adolescentnaidiopatskaskolioza, hirurškolečenje, instrumentacijasakukama VREME HIRURŠKOG TRETMANA POVREDA KIČMENOG STUBA KOD POLITRAUMATIZOVANIH PACIJENATA Zagorac S.²,Lešić A.¹²,Milošević I.¹², Bumbaširević V.¹³, Kadija M.,¹² Bumbaširević M.¹² 1 Medicinski fakultet-univerzitet u Beogradu 2 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KCS 3 Centar za anesteziologiju i reanimatologiju KCS Uvod: Lečenje povreda kičmenog stuba i dalje predstavlja značajan problem kod pacijenata sa udruženim povredama, naročito kada je reč o vremenu hirurške intervencije i o inicijalnoj terapiji. U literaturi jo uvek ne postoji konsenzus vremenu zbrinjavanja povrede kičmenog stuba. Cilj: Cilj ovog rada je da ukaže na uticaj vremena hirurškog zbrinjavanja povrede kičmenog stuba kod politraumatizovanih pacijenata na ishod lečenja 74 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

77 Pathology of the Spine Materijal: U periodu od godine evaluirano je ukupno 72 politraumatizovanih pacijenata kod kojih su povrede kičmenog stuba lečene operativno. Pacijenti su podeljeni u dve grupe. U prvoj grupi (ukupno 31) su bili pacijenti koji su operisani u prvih 48h od prijema u bolnicu,a u drugoj grupi (ukupno 41) pacijenti koji su operisani posle 48h. Rezultati: Nije bilo statistički značajne razlike kada su u pitanju pol,godine starosti, incidenca udruženih povreda i mehanizma u ispitivanim grupama. Statistička analiza je pokazala da je produžen boravak na odeljenju intenzivnog lečenja,kao i ukupno vreme hospitalizacije, kod pacijenata koji su operisani posle 48h. Nije bilo statistički značajne razlike u pojavi sistemskih komplikacija (ARDS, sepsa, DVT), ali su lokalne komplikacije bile statistički značajnije zastupljenije u drugoj grupi. Nije bilo statistički značajne razlike kada je u pitanju mortalitet Zaključak: Rezultati studije su pokazali da odloženo vreme operacije utiče na vreme hospitalizacije, ali ne utiče na ishod lečenja. Ključne reči: povreda kičmenog stuba, politrauma. Ishod lečenja PERKUTANA VERTEBROPLASTIKA KOD OSTEOPOROTIČNIH PRELOMA- PRIKAZ SLUČAJEVA I PREGLED LITERATURE Zagorac S.², Tulić G.¹², Milošević I.¹²,Damnjanović G.²,Đorđević N.², Ninić M.,³Ostojić M.,³Stojimanovska N.,³, Kadija M.¹² 1 Medicinski fakultet Univerzitet u Beogradu 2 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju- KCS 3 Centar za anesteziologiju i reanimatologiju - KCS Uvod: Perkutana vertebroplastika predstavlja metod izbora lečenja osteporotičnih preloma kičmenih pršljenova kod starijih od 65 godina. Cilj: Cilj rada da se prikkažu iskustva odeljenja za Hirurgiju kičmenog stuba u Urgentnom Centru KCS u lečenju osteoporotičnih preloma metodom perkutane vertebroplastike i da se prikaže pregled referentne literature. Metodologija: Prikazujemo 10 pacijenata kod kojih je rađena perkutana vertebroplastika zbog patoloških preloma torakalnih ili lumbalnih pršljenova. Praćeni su epidemiloški podaci, postoperativni tok, neurološki nalaz, bol i kvalitet života minimum tri meseca praćenja posle operacije. Rezultati: Kod svih pacijenata je u postoperativnom toku došlo do statistički značajnog smanjanja bola i poboljšanja kvaliteta života. Kod jednog pacijenta je došlo do curenja koštanog cementa van pršljenskog tela, ali bez klinički značajnih posledica. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 75

78 Patologija kičmenog stuba Zaključak: Perkutana vertebroplastika predstavlja metod izbora lečenja patoloških preloma torakalnih i grudnih pršljenova, što je i potkrepljeno mnogobrojnim referentnim studijama. Ključne reči: vertebroplastika, prelom pršljena SPONDILOLIZA L3 PRŠLJENA KOD ELITNIH MLADIH SPORTISTA Zdeslav B Milinković, Đorđe Jelić, Danko Milinković Spinalni Centar Milinković Eurodijagnostika Beograd Spondiloliza lumbalnog petog pršljena je poznati entitet kod mladih, a znatno je češća kod mladih sportista u rastu. U ovom radu prikazujemo slučajeve dvoje mladih sportista uzrasta od 14 i 15 godina sa ovom promenom na nivou L3, što predstavlja redak slučaj u našoj i svetskoj literaturi. Uporni bolovi bez evidente traume kod ovih takmičara su nakon detaljne dijagnostike pokazali spondilolizu na nivou L3. Ponovljene ekstremne ekstenzije i rotacije su verovatni uzroci ovih promena. U radu su prikazana oba slučaja sa dijagnostičkim procedurama i rezultatom lečenja koji je doveo do povratka aktivnom takmičenju. SURGICAL TREATMENT OF ADOLESCENT IDIOPATHIC SCOLIOSIS D. Dikov, A. Djerov, L.Stokov University Hospital of Orthopaedics, Sofia, Bulgaria Goal: The debate about implant systems applied in scoliosis surgery never loses its actuality. This study presents the early clinical and radiographic results of a combined screw-hook instrumentation in patients with adolescent idiopathic scoliosis (AIS). Method and Material: This is a prospective study of the results obtained from the surgical treatment of 122 patients with AIS operated on in our clinic using the Tipsan and Synthes pedicle screw-hook instrumentation (TSPSHI) in the period A comparative analysis of the early results of this series and those with the techniques of Harrington, Tanchev-Stefanov (TSI) and CDI, used till 2008 and previously published, was carried out. Results: The average preoperative Cobb angles of the coronal curve in the 4 groups were 57.3º, 71.6º, 67º и 60.6º respectively. The pattern type of the scoliotic deformity in the TPSHI series was as follows: thoracic curve in 45% and other patterns in 55% of the cases, while the curve patterns with the Harrington, TSI and CDI groups were 66%/34%, 55%/45% and 64%/36% respectively. An average postoperative correction of 67% was obtained with TSPSHI, while this percentage when using the Harrington instrumentation was 48.5%, TSI 54% and CDI 51.5%. The average surgery 76 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

79 Pathology of the Spine time using TSPSHI was 190 min. ( ), while with the other 3 groups it was 182 min. ( ), 215 min. ( ) and 240 min.( ) respectively. The average perioperative blood loss amounted to 910 ml. ( ) in the TSPSHI group, and 1200 ml. ( ), 1220 ml. ( ), 1250 ml. ( ) in the Harrington, TSI and CDI groups respectively. The ambulation of the TSPSHI patients was started on the second postoperative day, while with the Harrington instrumentation the patients were allowed to walk on the 36th postoperative day, and with the TSI and CDI groups on the 3rd day after surgery. No postoperative immobilization of the spine was used in the patients with TPSHI, while postoperative bracing was administered for different terms with the other 3 instrumentations. The complication rate related to the TPSHI hardware and its technical positioning was low (7.5 %). No neurological complications were observed. Conclusion: TSPSHI ensures a better primary correction and stability in comparison to the implant systems previously used in our clinic, the implants are comfortable for technical handling, and postoperative bracing is unnecessary. The early results are very encouraging, but a longer follow-up is indispensable. NEUROLOŠKI OPORAVAK KOD PACIJENTA SA PARAPLEGIJOM (ASIA B SKOR), KAO POSLEDICOM LUKSACIONOG PRELOMA PRVOG LUMBALNOG PRŠLJENA, OPERISANOG U ROKU OD 48 SATI OD POVREDE PRIKAZ SLUČAJA N. Đorđević 1, G. Tulić 1,2, I. Milošević 1,2, G. Damjanović 1, S. Zagorac 1, M. Kadija 1,2 1. Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KCS-a 2. Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu Uvod: Povrede kičmenog stuba predstavljaju najteže povrede u koštano-zglobnoj traumi i često su praćene neurološkim deficitom. Ove povrede nastaju dejstvom sile visokog intenziteta kao što su najčešće saobraćajni traumatizam i padovi sa visine. Oporavak od povreda kičmenog stuba zavisi od tipa i mesta preloma, stepena destrukcije nervnog tkiva, primenjene terapije kao i pravovremene rehabilitacije. Studije su dokazale da neurološki oporavak direktno zavisi od vremena koje protekne od momenta povredjivanja do operacije kao i da ne zavisi od samog tipa ugradjenog osteosintetskog materijala. Prikaz slučaja: Dvadesetogodišnja pacijentkinja I.P. bila je hospitalizovana na odeljenju za Traumu kičmenog stuba UC-a, radi lečenja luksacionog preloma prvog lumbalnog pršljena i posledične paraplegije (ASIA B), koje je zadobila u saobraćajnoj nesreći kao suvozač. U roku od 48 sati od momenta povrede uradjena laminektomija sa dekompresijom, repozicija i fiksacija distrakcionim aparatom. Pacijentkinja inicijalno lečena primenom antiedematozne terapije. Intraoperativno konstatovano da nema vidljive destrukcije nervnog tkiva. Odmah započeto sa merama rane fizikalne rehabilitacije. Nedelju dana nakon operacije dolazi do postepenog neurološkog poboljšanja, te se pacijentkinja 17-ti dan od hospitalizacije otpušta na banjsko lečenje. Tri meseca 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 77

80 Patologija kičmenog stuba nakon povrede pacijentkinja osposobljena za samostalan hod, sa neurološkim oporavkom do potpunog (ASIA D). Zaključak: Naš slučaj potvrdjuje rezultate svetskih istraživanja kojima je dokazano da kod pacijenta sa traumom kičmenog stuba i posledičnim neurološkim deficitom kod kojih nije došlo do destukcije nervnog tkiva, presudan značaj u oporavku ima upravo vreme koje protekne od momenta povredjivanja do operacije, jer se na taj način smanjuje vreme kompresije kosti na nervno tkivo. 78 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

81 Injuries of the Pelvis and Femur POVREDE KARLICE I FEMURA INJURIES OF THE PELVIS AND FEMUR 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 79

82 Povrede karlice i femura EXTERNAL SKELETAL FIXATOR AS ACCURATE FRACTURE REDUCTION DEVICE, BEFORE INTERNAL FIXATION. WHEN AND WHERE EXTERNAL FIXATION CAN BE USED AS DEFINITIVE METHOD OF FRACTURE TREATMENT? M.B. Mitkovic1, S. Milenkovic 1,2, I. Micic 1,2, M.M. Mitkovic 1, M. Todorović 3 1 Medical faculty University of Niš 2 Orthopaedic and traumatology clinic, Clinical center Nis 3 Orthopaedic department, General hospital Ćuprija Introduction. External skeletal fixation is in wide use as temporarily or definitive method of fractures treatment. External skeletal fixation (especially hybrid devices) today is accepted as definitive method in the treatment of complex articular fractures (knee, ankle, elbow, wrist). In some other indication external skeletal fixation is also recognized as definitive treatment method. Objectives. The goal of this paper is to present possibility of using of already applied external fixator as a tool - as accurate reduction device, before internal fixation and to present indications when and where external fixator can be used as a definitive treatment method. Material and methods. One week after external fixation, external fixator device, if need, was used as accurate reduction device on the new and simple method. Once, desirable fracture reduction achieved, internal fixation is very easy with no need for prolonged fluoroscopy control. Results. Transforming of external into internal fixation in femoral fracture treatment, is short - average operation time is 34 minutes (23-52). Mean fluoroscopy time was 4 sec (2-18). Intraoperative blood loose was 80 ml (40-200). Conclusion. From results obtained it can be concluded that high mobile Mitković external fixator is suitable for routine fractures fixation but also to be used as accurate reduction device during the transformation of external to internal fixation. External fixation can be used as definitive treatment method in certain indications. Keywords: External Skeletal Fixation, Fractures Reduction, Internal fixation, Fractures, Bone Union SAMODINAMIZIRAJUĆI UNUTRAŠNJI FIKSATOR (EKSTRAMEDULARNI KLIN) U LEČENJU PRELOMA DIJAFIZE BUTNE KOSTI M. M. Mitković 1, S. Milenković 1,2, I. Micić 1,2, I. Kostić 1, P. Stojiljković 1,2, M.B. Mitković 2 1 Klinika za ortopediju i traumatologiju, Klinički centar Niš, Niš, Srbija, 2 Medicinski fakultet u Nišu, Niš, Srbija Uvod: Gubitak kontakta izmedju fragmenata preloma dijafize butne kosti zbrinutog unutrašnjom fiksacijom bez mogućnosti uzdužne dinamizacije dovodi do prekomernog opterećenja implantata, njegovog pucanja i potrebe za dodatnomhirurškom intervencijom. 80 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

83 Injuries of the Pelvis and Femur Cilj: Cilj ovog rada je poredjenje dve metode ekstramedularne unutrašnje fiksacije preloma dijafize butne kostipo pitanju trajanja operativnog zahvata i intraoperativnog gubitka krvi: fiksacija samodinamizirajućim unutrašnjim fiksatorom (koji se još sreće i pod nazivom ekstramedularni klin ) i fiksacija pločom. Materijal i metod: Na seriji od 37 bolesnika sa prelomom dijafize butne kosti, lečenih fiksacijom ekstramedularnim klinom, retrospektivno su praćeni dužina trajanja operacije i intraoperativni gubitak krvi, a potom su uporedjene vrednosti ovih parametara sa rezultatima iz literature vezano za primenu fiksacione ploče kod iste vrste preloma. Takodje, analizirani su kontrolni rentgenski snimci kod navedene serije. Rezultati: Srednje vrednosti odgovarajućih kliničkih parametara na seriji praćenih bolesnika lečenih fiksacijom ekstramedularnim klinom bile su: dužina trajanja operacije (80-130) min, intraoperativni gubitak krvi ( ) ml. Poredjenjem ovih vrednosti sa srednjim vrednostima iz literature kod fiksacione ploče ustanovljeno je da nema statistički značajne razlike (p>0,05). Rentgenski snimci su pokazali uspešno zarastanje kod većine bolesnike, medju kojima je bilo i periprotetičnih preloma. Dinamizacije nije uvek bila neophodna za postizanje zarastanja. U jednom slučaju je došlo do dezintegracije fiksacije, što se smatra posledicom korišćena većeg broja klema i primarnom orijentacijom antirotacionog zavrtnja u iscrpljenom položaju. Zaključak: Ekstramedularni klin predstavlja implantat koji omogućuje spontanu aktivaciju dinamizacije u uzdužnoj osi butne kosti nakon primarno rigidne fiksacije. Na ovaj način gubi se potreba za dodatnom hirurškom intervencijom (npr. odstranjenje zaključavajućeg zavrtnja kod fiksacije intramedularnim klinom) radi pokretanja dinamizacije kod bolesnika kod kojih je ona neophodna za zarsatanje preloma. Po pitanju dužine trajanja operacije i intraoperativnog gubitka krvi nije uočena statistički značajna razlika izmedju ekstramedularnog klina (dinamički ekstramedularni implantat) i fiksacione ploče (rigidni ekstramedularni implantat). EPIDEMIOLOŠKA ANALIZA PRELOMA ČAŠICE ZGLOBA KUKA Harhaji Vladimir, Ninković Srđan, Vranješ Miodrag, Obradović Mirko, Rašović Predrag, Lalić Ivica¹ 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad Uvod. Prelomi čašice zgloba kuka su sve prisutniji u svakodnevnom radu ortopeda-traumatologa. Zbog svoje kompleksne anatomije, ali i mogućih komplikacija i posledica, ove povrede predstavljaju velik izazov. Materijal i metod. Na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, od do godine, operisan je 31 pacijent sa prelomom čašice zgloba kuka. Najveći broj su bili muškarci (29 ili 93.5%). Prosečna starost ispitanika iznosila je 46 godina (od 21 do 74 godine). Pacijenti su prosečno operisani posle 8 dana (od 1 do 17). Postoperativno nije korištena koštana trakcija, a sa verikalizacijom se počinjalo prvog postoperativnog dana. Rezultati. Od ukupno 31 pacijenta uključenog u ovu analizu, kod 26 prelom čašice zgloba kuka nastao je u saobraćajnoj nezgodi, dok je kod 5 povreda zadobijena prilikom pada sa visine. Kod povređenih u saobraćajnoj nezgodi, za 2 pacijenta nismo imali podatak o kojoj vrsti učesnika u 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 81

84 Povrede karlice i femura saobraćaju se radi. Jedan pacijent je prelom čašice zadobio prilikom pada sa motocikla, 9 su bili pešaci, a 13 su bili vozači putničkih vozila. Od 5 pacijenata kod kojih je mehanizam povređivanja bio pad sa visine, kod jednog je pad bio sa visine manje od 2 metra, dok su se ostali pre pada nalazili na visinama od preko 4 metra. Zaključak. Najčešći način zadobijanja preloma čašice zgloba kuka na našem uzorku bio je saobraćajni traumatizam. Osim ovog način povređivanja, zabeležili smo i pad sa visine kao mehanizam traume. Na našem uzorku nije bilo pacijenata koji su prelom čašice zadobili prilikom pri padu u nivou, što je karakteristično za osobe starije životne dobi. Ključne reči: čašica zgloba kuka, prelom, epidemiologija, saobraćajni traumatizam INTRAMEDULARNA OSTEOSINTEZA ZAKLJUČAVAJUĆIM KLINOM U LEČENJU NESRASLIH PRELOMA I PSEUDOARTROZA DIJAFIZE BUTNE KOSTI KOD ODRASLIH Kojić Aleksandar, Todorović Predrag, Radivojević Radomir, Stanković Slobodan Institut za ortopedsko-hirurške bolesti Banjica, Beograd, Republika Srbija Pseudoartroza je patološko stanje koštanog segmenta u kome fragmenti ne zarastaju u srednjem statičkom vremenu, za dijafizu femura to je 16 nedelja ili 4 meseca, i rezultat je kompromitovane osteogeneze. Radiografski se uočava interfragmentarna pukotina sa zatvorenim medularnim kanalima. Intramedularna osteosinteza zaključavajućim klinom može biti jedna od metoda, pojedini autori smatraju je gold standard-om u lečenju nesraslih preloma i pseudoartroza dijafize butne kosti prethodno lečenih neoperativno odnosno drugim, operativnim modalitetima lečenja bilo spoljašnjom fiksacijom ili pak unutrašnjom fiksacijom bilo intramdularnom ili ekstramedularnom. Prednosti intramedularne fiksacije zaključavajućim klinom ogledaju se u relativno minimalno invazivnoj hirurgiji, stabilnoj fiksaciji glavih fragmenata kosti koja zarasta te se time omogućava rani postoperativni oslonac operisanog ekstremiteta, čuvanju osteogenih tkiva dok prefrezavanje intramedularnog kanala stimuliše periostealnu i paraosalnu cirkulaciju i na taj način favorizuje interfragmentarnu metaplaziju fibroznog tkiva, najpre u hrskavičavo a zatim i u koštano tkivo. DEFINITIVNI TRETMAN NESTABILNIH PRELOMA KARLICNOG PRSTENA I ACETABULUMA Kezunovic M, Bulatovic N, Dasic Z, Juskovic A, Lakovic O, Borovinic M, Ortopedsko-traumatoloska klinika, KC CG, Podgorica Nestabilni prlomi karlice i acetabuluma zahtijevaju operativnu definitivnu stabilizaciju zato što sama povreda i vrsta operativnog zahvata direktno utiču na kasniji kvalitet života bolesnika. Dvije 82 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

85 Injuries of the Pelvis and Femur trećine ovih povreda nastajale su u saobraćajnim nesrećama i to prevashodno kod motociklista i pješaka, a tek onda kod ostalih učesnika u saobraćaju. Jedna trećina se dogodila nakon padova sa visine i to najčešće kod gradjevinskih radnika Cilj ove studije je da opiše indikacije za definitivno operativno liječenje ovih povreda otvorenom rekonstrukcijom i internom stabilizacijom, kao preduslov za ranu mobilizaciju i povoljniji funkcionalni rezultat. Materijal i metode: U periodu od god. 88 pacijenata sa povredom karličnog prstena sa i bez preloma acetabuluma te izolovanim prelomom acetabuluma. Prosječna starost svih pacijenata je bila 34 godina. Operativno je tretirano 79 pacijenata, a 9 neoperativno. Rezultati: Svi prelomi koji su operativno tretirani unutar 3-15 dana ORIF- stabilnom osteosintezom i ranom mobilizacijom, bili su bez AVN glave femura i izraženog posttraumatskog artritisa. Izolovani prelomi acetabuluma fiksirani slobodnim šarafima i mirovanjem na ekstenziji su imala AVN(4). Neurološki deficit je zabilježen kod 4 pacijenta, DVT kod 3, a infekcija kod 2 pacijenta koja se smirila na antibiotike. Funkcionalni rezultati su procjenjeni na osnovu M. d Aubigne skora. Zakljucak: Nestabilne povrede karličnog prstena i acetabuluma liječene konvencionalnim zatvorenim metodama često rezultiraju značajnim invaliditetima, a i procenat smrtnosti se drastično povećava. Primjena spoljašnjeg fiksatora značajno smanjuje vensko i koštano krvarenje, zadržavaju dobru stabilnost karlice. Striktna primjena racionalnih kriterijuma i hirurška tehnika sa stabilnim internim fiksacijama uz ranu mobilizaciju daju značajno bolje ishode ovih povreda. Ključne riječi: nestabilni prelomi karlice i acetabuluma, ORIF PRIMENA SAMODINAMIZIRAJUĆEG UNUTRAŠNJEG FIKSATORA MITKOVIĆ U LEČENJU OBOSTRANIH PRELOMA BUTNE KOSTI KOD POLITRAUMATIZOVANIH. PRIKAZ 3 SLUČAJA Stojiljković Predrag 1, Micić Ivan 1, Golubović Ivan 1, Mitković Milan 1, Mladenović Marko 1, Tošic Aleksandar 2 Klinika za ortopediju i traumatologiju, KC Niš Odelenje za ortopediju, ZC Knjaževac Uvod. Obostrani prelomi butne kosti se obično sreću kod mlađih usled dejstva sile velikog inteziteta najčešće u sklopu saobraćajnog traumatizma, padu sa visine i u sklopu poljoprivrednog traumatizma. Obično se sreću u sklopu politraume. Pravilan izbor vremena i operativne metode lečenja preloma butne kosti u sklopu politraume u mnogome utiče na ishod lečenja politraumatizovanih. Prikazi slučaja. U radu se prikazuje način lečenja 3 politraumatizovana bolesnika sa obostranim prelomima butne kosti primenom samodinamizirajućeg unutrašnjeg fiksatora Mitković. Jedan teže povređeni zbrinut je po principu kontrola štete. Analizirano je vreme od prijema do operacije, dužina trajanja operacije, intraoperativna i postoperativna nadoknada krvi, drenaža operativne 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 83

86 Povrede karlice i femura rane, da li je došlo do pogoršanja opšteg stanja nakon ortopedske operacije, dužina hospitalizacije, postoperativne komplikacije, zarastanje preloma i funkcionalni rezultat. Zaključak. Samodinamizurajući unutrašnji fiksatora Mitković predstavlja moćno sredstvo u hiruškom lečenju obostranih preloma butne kosti kod politraume i uspešno se koristi kod strategije ranog totalnog zbrinjavanja - early total care (pogotovo ako se aplikuje minimalno invazivnom hirurškom tehnikom) kao i kod strategije kontrola štete damage control. Ključne reči: politrauma, obostrani prelomi butne kosti, samodinamizirajući unutrašnji fiksator Mitković LEČENJE PRELOMA FEMURA UNUTRAŠNJOM FIKSACIJOM Zoran Golubović, Predrag Stoiljković, Zoran Radovanović, Saša Stojanović, Ivan Golubović, Saša Karalejić, Goran Vidić, Ivana Golubović, Ivan Micić, Aleksandar Mitić, Goran Stevanović, Stevo Najman, Andrija Krstić, Miroslav Trajanović. Klinički centar Niš, Medicinski fakultet Niš, Mašinski fakultet Niš Prelomi femura predstavljaju najteže prelome lokomotornog sistema čoveka. Najčešće nastaju pod dejstvom sile visokog intenziteta kod osoba mlađe životne dobi, dok su kod starijih najčešće posledica trivijalne traume (pad sa stolice, na ravnom...), zbog prisutne osteoporoze. Na Klinici za ortopediju i traumatologiju Kliničkog Centra u Nišu u trogodišnjem periodu od do godine lečeno je 759 preloma femura. U godini lečeno je 200 (69,68%) trohanternih i subtrohanternih preloma unutrašnjim fiksatorom, 13 (4,53%) trohanternih preloma gama klinom, 40 (13,94%) preloma dijafize femura unutrašnjim fiksatorom, 9 (3,14%) intramedularnim klinom i 25 (8,71%) suprakondilarnih i interkondilarnih preloma unutrašnjim kondilarnim fiksatorom.u godine lečeno je 175 (75,76%) trohanternih i subtrohanternih preloma unutrašnjim fiksatorom, 7 (3,03%) trohanternih preloma gama klinom, 23 (9,96%) preloma dijafize femura unutrašnjim fiksatorom, 5 (2,16%) intramedularnim klinom i 21 (9,09%) suprakondilarni i interkondilarni prelom unutrašnjim kondilarnim fiksatorom.u godini lečeno je 162 (67,22%) trohanternih i subtrohanternih preloma unutrašnjim fiksatorom, 28 (11,62%) trohanternih preloma gama klinom, 28 (11,62%) preloma dijafize femura unutrašnjim fiksatorom, 4 ( 1,66%) intramedularnim klinom i 21 (8,71%) suprakondilarni i interkondilarni prelom unutrašnjim kondilarnim fiksatorom.u radu se iznose rezultati lečenja, usporeno zarastanje i nezarastanje preloma femura, kao i načini rešavanja u slučaju nezarastanja i usporenog zarastanja preloma femura. 84 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

87 Hip Fractures PRELOMI KUKA HIP FRACTURES 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 85

88 Prelomi kuka BIOMEHANIKA PRELOMA VRATA BUTNE KOSTI Ristić B EPIDEMIOLOGIJA PRELOMA KUKA U BEOGRADU Senohradski K ALOARTROPLASTIKA KOD PELOMA U PREDELU KUKA, DEFINITIVNI IZBOR, OPTIMALNA MOGUĆNOST ILI MOGUĆE REŠENJE? Bogosavljević M OSTEOSINTEZA ILI TOTALNA ENDOPROTEZA KUKA PRO ET CONTRA Harhaji V VREME OPERATIVNOG LEČENJA I IZBOR IMPLANTATA U TRETMANU PRELOMA VRATA FEMURA U SADAŠNJIM USLOVIMA U R. SRBIJI Radojičić D LEČENJE PRELOMA VRATA BUTNE KOSTI KOD PACIJENATA STARIJE ŽIVOTNE DOBI Golubović Z 86 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

89 Hip Fractures DOUBLE DYNAMISATION (IN THE AXIS OF THE NECK OF THE FEMUR AND IN THE LONG AXIS OF THE FEMUR) IS IMPORTANT IN THE SURGICAL TREATMENT OF PERTROCHANTERIC FRACTURES M.B. Mitkovic 1, S. Milenkovic 1,2, I. Micic 1,2, M.M. Mitkovic 1, M. Todorović 3 1 Medical faculty University of Niš 2 Orthopaedic and traumatology clinic, Clinical center Nis 3 Orthopaedic department, General hospital Ćuprija Introduction. During the past ten years it became obvious that fixed pertrochanteric fractures need double dynamisation. The aim of this study is to present results of using one new selfdynamisable method and device which provides spontaneous axial dynamisation and at the same time dynamisation in the axis of femoral neck. Methods. We analyzed series of 30 patients with unilateral pertrochanteric fractures treated by the use of double dynamisable device. That selfdynamisable device known as Intelligent implant has feature to become spontaneously dynamic in long axis of the femur if union is slower or absent 4-6 weeks after the operation. Results and Conclusion. The average operative time was 32 minutes (19-71) average fluoroscopy time was 11 seconds (6-33) while average blood loss was 60 milliliters (30 to 180 milliliters). None of the patients developed complications during the intraoperative period. Healing time was 3 months (2.5-6). Healing was achieved in 100% of patients. Superficial infection developed after 1 fixations (1%) while deep infection has not been registered. Cut out phenomenon has not been registered in this series. Spontaneous axial dynamisation was observed in 2 patients (6.7%) 2 and 5 millimeters. SIF is one effective method and device for the treatment of pertrochanteric femoral fractures but at the same time it can be regarded as one suitable tool to define the need for axial dynamisation. In our series we found that axial dynamisation during the surgical treatment of femoral fractures happened in 6.7%. Keywords: Fractures, femur, hip, dynamisation, fractures healing FAKTORI PREDIKCIJE MORTALITETA KOD NEOPERATIVNOG LEČENJA PRELOMA PROKSIMALNOG OKRAJKA FEMURA Senohradski K², Lešić A¹², Bumbaširević M¹². 1 Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu 2 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju- KCS Uvod: Kako su prelomi kuka uglavnom vezani za stariju populaciju, procena opšteg stanja je od vitalnog značaja za odluku o vrsti lečenja. Cilj: Cilj ovog rada je da analizira uticaj kognitivne funckcije, nivoa hemoglobina, nivo albumina na mortalitet kod pacijenata sa konzervativno lečenim prelomom kuka. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 87

90 Prelomi kuka Metodologija: Od godine prospektivno je praćena stopa mortaliteta kod pacijenata starijih od 80 godina koji su doživeli prelom kuka posle minimalne traume. Isključeni su bili pacijenti sa psihijatrisjkim oboljenjem, sa prethodnim operacijama na proksimalnom femuru, sa malignim oboljenjima i pacijenti koji su doživeli povredu priliko dejstva sile velike energije. Na prijemu je meren Mini Mental Score (MMS), nivo hemoglobina i albumina. Period praćenja je bio godinu dana. Korišćene su metode deskriptivne i analitičke statistike. Rezultati: Analizirano je 145 pacijenata, od čega je 98 bilo ženskog pola i 47 muškog pola, prosečne starosti 84±12. 52% pacijenata se javilo na kontrolni pregled godinu dana posle povrede, 5% pacijenata se nije javilo na kontrolni pregled iz ličnih razloga, a 43% je umrlo u toku godinu dana posle povrede. Statistička analiza je pokazala da je nizak kognitivni status (p=0,004) značajan prediktor mortaliteta, dok su nivo hemoglobina(p=0,04) i albumina (p=0,07) slabi prediktori stope mortaliteta. Zaključak: Rezultati ovog istraživanja su pokazali da je dobar kognitivni status presudan prediktor stepena mortaliteta kod pacijenta sa konzervativno lečenim prelomom kuka. U tom smislu je preporuka da se kod starijih ljudi koji su pod povećanim rizikom od preloma kuka preventivno primenjuje neka vrsta mentalnog treninga. ISKUSTVA NAKON PET GODINA PRIMENE UNUTRAŠNJEG FIKSATORA PO MITKOVIĆU U LEČENJU PRELOMA PROKSIMALNOG FEMURA M.Mitrović, D.Kostić, A.Radosavljević OB Studenica Kraljevo Prelomi gornjeg okrajka butne kosti su najčešća patologija na našem odeljenju. Sa sobom nose veliki morbiditet i mortalitet. U periodu od 2011.do godine na našem odeljenju je operisano 180 pacijenata kojima je ugrađen unutrašnji samodinamizirajući fiksator po Mitkoviću. Prosečna starosna dob je bila 71 godina (41-88). Kod 138 osoba je bio prelom trohanterične regije a kod 42 osobe prelom subtrohanterične regije. Prosečno vreme zarastanja u prvoj grupi je bilo 10,5 nedelja a u drugoj grupi 16 nedelja. Pacijenti su vertikalizovani prvog postoperatvnog dana pri cemu je u grupi trohanteričnih preloma odmah dat oslonac do 20%,da bi nakon mesec dana dobili pun oslonac, a kod subtrohanteričnih je oslonac odložen mesec dana a zatim je dat do 20%, da bi pun oslonac dobili tri meseca po operativnom lečenju. Kod preloma trohanterične regije imali smo dva slučaja nezarastanja preloma i 3 slučaja pucanja klinova. Kod preloma subtrohanterične regije smo imali tri slučaja nezarastanja i dva slučaja pucanja klinova. Nismo imali ni jedan slučaj migriranja osteosintetskog materijala. 88 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

91 Hip Fractures Unutrašnji samodinamizirajući fiksator po Mitkoviću se pokazao kao superiorna metoda u lečenju preloma gornjeg okrajka butne kosti zbog lake aplikacije,malog broja postoperativnih komplikacija i skraćivanju vremena vertikalizacije i zarastanja preloma. Ključne reči: unutrašnji fiksator, proksimalni femur, UPOTREBA KRVI U OPERATIVNOM LEČENJU TROHANTERNIH PRELOMA RAZLIČITIM DINAMIČKIM EKSTRAMEDULARNIM IMPLANTATIMA Momčilo Todorović, Zoran Golubović, Predrag Stoiljković, Zoran Radovanović, Ivan Golubović, Branko Ristić, Ivana Golubović, Ivan Micić, Saša Milenković, Saša Karalejić, Aleksandar Mitić, Stevo Najman, Andrija Krstić Ortopedsko odeljenje Bolnice u Ćupriji, Klinika za Ortopediju i Traumatologiju KC Niš, Medicinski Fakultet Niš, Medicinski Kakultet Kragujevac Trohanterni prelomi se najčešće sreću kod osoba starije životne dobi, starijih od 60 godina života. U radu je analizirana upotreba krvi kod 150 bolesnika starijih od 60 godina, koji su operativno lečeni različitim ekstramedularnim dinamičkim implantatima. Bolesnici su podeljeni u tri grupe. Prvu grupu činilo je 50 ispitanika koji su lečeni operativno dinamičkim ekstramedularnim implantatom DHS-YU-Bogosavljević, drugu grupu 50 ispitanika koji su lečeni dinamičkim ekstramedularnim implantatom DHS-Richards i treču grupu 50 ispitanika dinamičkim ekstramedularnim implantatom, unutrašnjim samodinamizirajućim fiksatorom Mitković. U analiziranoj grupi pacijenta sa trohanternim prelomom prosečan utrošak krvi svih ispitanika iznosi 236±128 ml. Prosečan utrošak krvi ispitanika lečenih operativno primenom DHS-YU implantata je 221±135 ml, primenom samodinamizirajućeg fiksatora-mitković 253±120 ml, a primenom DHS-Richardsovog implanta 246±137 ml. Student-ovim t-testom utvrđeno je da ne postoji statistički značajna razlika između prosečnog utroška krvi ispitanika analiziranih grupa sa trohanternim prelomom. UPOTREBA ANTIBIOTIKA U OPERATIVNOM LEČENJU TROHANTERNIH PRELOMA RAZLIČITIM DINAMIČKIM EKSTRAMEDULARNIM IMPLANTATIMA Momčilo Todorović, Zoran Golubović, Predrag Stoiljković, Zoran Radovanović Ivan Golubović, Branko Ristić, Ivana Golubović, Ivan Micić, Saša Milenković, Saša Karalejić, Aleksandar Mitić, Stevo Najman, Andrija Krstić Ortopedsko odeljenje Bolnice u Ćupriji, Klinika za Ortopediju i Traumatologiju KC Niš, Medicinski Fakultet Niš, Medicinski Fakultet Kragujevac Trohanterni prelomi se najčešće sreću kod osoba starije životne dobi i najčešće su posledica trivijalne traume. Praćeno je 150 bolesnika, starijih od 60 godina, sa trohanternim prelomom 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 89

92 Prelomi kuka butne kosti, koji su operativno lečeni dinamičkim ekstramedularnim implantatom. Svi ispitanici podeljeni su u tri grupe prema vrsti implantata koji je primenjen u lečenju. Grupa A obuhvata 50 ispitanika kojima je urađena stabilizacija trohanternog preloma dinamičkim ekstramedularnim implantatom DHS-YU-Bogosavljević. Grupa B obuhvata 50 ispitanika kojima je urađena stabilizacija trohanternog preloma dinamičkim ekstramedularnim implantatom DHS-Richards. Grupa C obuhvata 50 ispitanika kojima je urađena stabilizacija trohanternog preloma dinamičkim ekstramedularnim implantatom unutrašnjim samodinamizirajućim fiksatorom Mitković. U analiziranoj grupi svih ispitanika sa trohanternim prelomom prosečna dužina primene antibiotika iznosi 4,17±0,65 dana. Prosečna dužina primene antibiotika kodi ispitanika lečenih operativno primenom DHS-YU implantatom iznosi 3,90±0,36 dana, primenom samodinamizirajućeg fiksatora- Mitković 3,82±0,52 dana i primenom DHS-Richardsovog implantata 4,80±0,53 dana. Postoji statistički značajna razlika između prosečne dužine primene antibiotika ispitanika lečenih operativno primenom DHS-YU implantata, samodinamizirajućeg fiksatora-mitković i primene DHS-Richardsovog implantata. Ne postoji statistički značajna razlika između prosečne dužine primene antibiotika ispitanika lečenih operativno primenom samodinamizirajućeg fiksatora-mitković i primenom DHS-YU implantata, Bogosavljević. HIRURŠKI TRETMAN PERTROHANTERNIH PRELOMA BUTNE KOSTI INTRAMEDULARNOM FIKSACIJOM Igor M. Kostić 1, Milan M. Mitković 1, Milorad B. Mitković 2 1 Klinika za ortopediju i traumatologiju, Klinički centar Niš 2 Medicinski fakultet, Univerzitet u Nišu, Srpska akademija nauke i umetnosti Uvod: Sa porastom očekivanog trajanja života stanovništva, i proporcionalnim porastom broja starijih u našoj zemlji, učestalost pertrohanternih prelomi butne kosti u stalnom je porastu i proporcionalna je stepenu gubitka koštane mase. Ekstrakapsularne prelome proksimalnog femura treba lečiti hirurški ukoliko opšte medicinsko stanje pacijenta to dozvoljava. Materijal i metode: U periodu između 2010 i 2014 godine 100 pacijenata starije životne dobi( preko 65 godina života) sa pertrohanternim prelomima butne kosti hirurški je zbrinuto na Klinici za ortopediju sa traumatologijom u Nišu metodom intramedularne fiksacije (Gamma klin treće generacije). Preoperativno prelomi su klasifikovani na osnovu AO/OTA klasifikacionog sistema. Prikupljeni su podaci pacijenata vezani za godine starosti, pol, mehanizam povređivanja, komorbiditet i opšte zdravstveno stanje na osnovu skale američkog udruženja anesteziologa (ASA skor). Svi pacijenti su praćeni nakon operacije u periodu minimalnom od 6 meseci (6 72 meseca). Ishod lečenja procenjen je na osnovu kliničkih i radioloških znakova zarastanja preloma, stope mortaliteta i Harris hip skora funkcionalnog oporavka pacijenta. Rezultati: Od ukupnog broja operisanih pacijenata Gamma klinom treće generacije, dva pacijenta su umrla unutar dve nedelje od hirurškog zahvata, dok je pet pacijenata umrlo unutar šest meseci od operacije. Preoperatvno dva od ovih sedam pacijenata imalo je ASA skor III, a njih pet ASA skor IV. Kod preostalih 90 pacijenata zabeleženo je devet komplikacija (10%) pri čemu je samo četiri pacijenta (4%) zahtevalo dodatnu revizionu hiruršku intervenciju. Zarastanje preloma 90 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

93 Hip Fractures je na kraju registrovano kod 88 pacijenata (98%) u proseku nakon 13 nedelja postoperativno (7-20 nedelja). Srednja vrednost Harris hip skora bila je 91,1 (60-100). Zaključak: Intramedularna fiksacija pertrohanternih preloma butne kosti obezbeđuje optimalne biomehaničke uslove za brzo zarastanje preloma i rani funkcionalni oporavak pacijenta. Neophodna je adekvatna preoperativna procena pacijenta i dobro poznavanje hirurške tehnike intramedularne fiksacije kako bi se izbegle moguće komplikacije hirurškog lečenja ovom metodom. Ključne reči: osteoporoza, pertrohanterni prelomi, intramedularna fiksacija KOMPLIKACIJE HIRURŠKOG LIJEČENJA FRAKTURA PROKSIMALOG FEMURA KOD PACIJENATA STARIJE ŽIVOTNE DOBI Milorad Maran, Predrag Grubor, Slaviša Kunarac Klinika za traumatologiju UKC Republike Srpske Banja Luka Uvod: Prelomi trohanternog masiva i vrata butne kosti najčešće se dešavaju kod osoba starijih od 65 godina. Starija populacija dodatno je opterećena komorbiditetom, pa je hirurško liječenje preloma proksimalnog femura praćeno visokom stopom komplikacija. Cilj istraživanja: Ukazati na komplikacije hirurškog liječenja fraktura proksimalnog femura kod pacijenata starije životne dobi. Materijal i metode: U periodu april maj na Klinici za traumatologiju KC Banja Luka praćeno je 246 pacijenata koji su operativno liječeni zbog zbog preloma proksimalnog femura. Od navedenog broja bilo je 148 žena i 98 muškaraca. Od navedenog broja, 213 pacijenata bilo je starije od 65 godina. Podjela preloma vršena je po AO klasifikaciji preloma proksimalnog femura. Pacijenti su praćeni u periodu od dva mjeseca poslije operacije. Rezultati: Prosječno vrijeme od prijema na Kliniku do operativnog zahvata iznosilo je 3,6 dana. Kod 48 pacijenata prelom je liječen osteosintezom, kod 156 pacijenata subtotalnom artroplastikom kuka po Aostin-Moore-u, a kod 42 pacijenta totalnom artroplastikom kuka. Komplikacije koje smo imali kod ovih pacijenata bile su: plućna embolija - 6 pacijenata, DVT - 6 pacijenata, protruzija ploče u acetabulum - 2 pacijenta, prelom zavrtnja - 5 pacijenata, prelom ploče - 6 pacijenata, krvarenje gde je postoperativno rađena revizija - 1 pacijent, infekcija - 4 pacijenta, luksacija endoproteze - 8 pacijenata. Diskusija i zaključak: Osteoporoza je jedan od glavnih prediktora nastanka fraktura proksimalnog femura kod pacijenata starije životne dobi. Etiološki, najčešće se radi o maloj traumi: zbog pada u kući 52,2%, na ulici 35,5%, a u 12,4% slučajeva radi se o drugom etiološkom faktoru. Još uvijek je otvoreno pitanje koja vrsta operativnog zahvata je idealno rješenje za ovu vrstu preloma. Starija populacija dodatno je opterećena komorbiditetom, pa je hirurško liječenje preloma proksimalnog femura praćeno visokom stopom komplikacija. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 91

94 Prelomi kuka GAMMA 3 DUGI KLIN U LEČENJU SUBTROHANTERNIH FRAKTURA FEMURA Lalić I 1, Ninković S 1, Harhaji V 1, Dulić O 1, Gvozdenović N 1, Lukić Šarkanović M 2, Vicković S 2,3, Uvelin A 2,3, Lalić N 4, Drapšin M 5 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija 2 Klinika za anesteziologiju i intezivnu terapiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija 3 Urgentni centar Kliničkog centra Vojvodine, Novi Sad, Srbija 4 Institut za plućne bolesti, Odeljenje pulmološke onkologije, Sr.Kamenica 5 Medicinski fakultet Novi Sad, Katedra za fiziologiju Uvod: Indikacija za ovu metodu su višekomadni i nestabilni subtrohanterni prelomi koji se ne mogu stabilizovati kratkim Gamma 3 klinom. Materijal i metode: Od do god. lečili smo 379 pacijenata sa subtrohanternim pre lomima od kojih je 42 (11,0%) bilo patoloških. Uzimajući polnu strukturu 215 (56,7%) pacijenata bili su muškarci, a 164 (43,3%) su žene. Najmlađi pacijent je imao 18, a najstariji 89 godina. Prosečna dob ispitanika bila je 58,3 god. Koristili smo Russel-Taylor klasifikaciju. Prema ovoj klasifikaciji 271 (71,5%) pacijenata je imalo tip preloma la a 108 (28,5%) je imalo prelom tipa Ib. U 37 (9,7%) slučaja imali smo kombinaciju subtrohanternog i dijafiznog preloma uglavnom kod mlađih pacijenata. U 19 (5%) slučajeva smo izvršili reosteosintezu kratkog u dugi Gamma 3 klin. Prosečno vreme operacija bilo 55 (35-70) minuta. Prosečan gubitak krvi bio je 215 ( ) ml. Prosečan broj dana provedenih u bolnici bio je 7 (5-9). Prosečno vreme do punog oslonca je 50 (30-70) dana. Rezultati: Imali smo potpunu sanaciju u 351 (92,6%) slučajeva. U 13 (3,4%) slučajeva zabeležili smo loš položaj klina. U 49 (12,9%) slučaja radili smo otvorenu repoziciju i dodatnu stabilizaciju serklažom. Zabeležili smo 5 (1,3%) slučaja jatrogenog loma femura. Ukupno, imali smo 20 (5,2%) slučajeva intraoperativnih komplikacija. U postoperativnom periodu imali smo 13 (3,4%) slučaja loma distalnog transfiksacionog zavrtnja, 9 (2,3%) slučaja cut-out, 8 (2,1%) slučajeva duboke tromboze kod starijih pacijenata i 17 (4,4%) slučaja produženog srastanja. Zaključak: Naše iskustvo pokazuje da je lečenje nestabilnih subtrohanternih, višestrukih pertrohanternih, segmentnih preloma femura, kao i patoloških frakture nadkolenice dugim Gamma 3 klinom dalo bolje rezultate, s minimalnim brojem komplikacija, u poređenju sa metodama koje smo ranije koristili (DHS, Ender klinovi, itd). 92 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

95 Hip Fractures OSTEOSINTEZA PRELOMA VRATA BUTNE KOSTI Dejan Ristić, Slađan Timotijević, Tomislav Kasum, Velimir Vlašić, Željko Bokun, Aleksandar Pajić, Miljan Bilanović, Marinko Jelić Odeljenje za ortopediju sa traumatologijom KBC Bežanijska kosa Uvod: Prelomi vrata butne kosti su jedni od najčešćih preloma u svakodnevnoj ortopedsko traumatološkoj praksi. Operativno lečenje je zlatni standard za zbrinjavanje ovih preloma. Osteosinteza preloma vrata butne kosti se radi ređe i kod mlađih bolesnika. Cilj ovog rada je da prikaže naše rezultate kod osteosinteze preloma vrata butne kosti. Materijal i metodologija rada: Retrospektivnom studijom su obuhvaćeni bolesnici sa prelomom vrata butne kosti, kojima je urađena osteosinteza, lečeni u periodu od 2012 do 2016 god., na odeljenju za ortopediju i traumatologiju KBC Bežanijska kosa. Dobijeni rezultati su obrađeni statističkim programom SPSS 12. Rezultati rada: U periodu od 2012 do 2016 god., osteosinteza preloma vrata butne kosti je urađena kod 24 bolesnika, prosečne starosti 57,6 godina. Prelomi su zbrinjavani osteosintezom kanuliranim šrafovima (kod 75% bolesnika) i DHS sistemom. Kod 4 bolesnika (16,6%) došlo je do pojave avaskularne nekroze glave butne koja je rešavana implantacijom totalne endoproteze kuka. Diskusija: Avaskularna nekroza glave butne kosti, kao najčešća komplikacija nakon osteosinteze, se javila u 16,6%, što je slično kao u radovima drugih autora. Preoperativno vreme je faktor koji mnogi autori potenciraju i smatraju ga ključnim za smanjene postoperativnih komplikacija. Zaključak: Osteosinteza preloma vrata butne kosti praćena je češćim komplikacijama ali je potrebno uraditi kako bi se sačuvao normalan kuk. Ključne reči- prelomi vrata butne kosti, osteosinteza, komplikacije 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 93

96 Udruženje za aloartroplastiku Kuk UDRUŽENJE ZA ALOARTROPLASTIKU KUK ASSOCIATION FOR ALOARTHROPLASTICS HIP 94 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

97 Association for Aloarthroplastics Hip PERIPROSTHETIC FRACTURES IN RISK PATIENTS Vane Antolič Univerzitetni klinični center Ljubljana In the lecture cases of problematic periprosthetic fractures in reuma and tumor patients are shown. We found various solutions to treat theme, including simple cerclage, plates, semi-constrained knee modular prosthesis, silver coated modular tumor prostheses and total femur. Some cases might be very difficult and according to our opinion special implants are necessary. ALOARTOPLASTIKA KUKA U ADOLESCENCIJI PRAĆENJE 9 GODINA Zoran Baščarević, prof. dr sci. med. Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu IOHB»Banjica«, Beograd Veštački kuk nije novina u ortopedskoj hirurgiji. Više od sedam decenija predstavlja najbolje rešenje za bolna degenerativna stanja, vraćajući pacijente normalnom životu. Uz mnogo osporavanja i kontrovezi hirurgija veštačkog kuka danas zauzima jedno od vodećih mesta u ortopediji. Usavršavanje implantata i operativnih postupaka dovelo je do povećanja trajnosti veštačkog kuka, a sve naglašenija potreba za životnom udobnošću do ekspanzije aloplastične hirugije, potisnuvši tzv. biološke operacije. Starost pacijenta, dominantna indikaciona kategorija u hirurgiji veštačkog kuka ranije, potisnuta je i suštinski promenjena razmišljanjima koju vrstu implantata upotrebiti, a ne da li ga upotrebiti. Savremeni klasični bescementni endoprotetski sistemi veoma su trajni, a još trajniji materijali, poznati kao alternativni oslanjajući parovi, kao što je npr. keramika, potpuno dostupni i u svakodnevnoj upotrebi. Danas smatramo da kuk treba zamenti veštačkim onda kada drugim metodama lečenja ne možemo dovoljno ublažiti tegobe koje ometaju uobičajene životne aktivnosti. A životne potrebe nisu iste u svim starosnim grupama. U odraslom uzrastu bol usled degenerativnih promena u zglobu, uz traumu, najčešći je razlog za zamenu kuka veštačkim. U mladosti, a posebno u adolescenciji, bol i nepokretnost nisu uvek dominantni, a pogotovo ne jedini parametri za odluku o zameni kuka veštačkim. Potreba za normalnim i neupadljivim životom bez hramanja, najveća je u osetljivoj populaciji adolescenata, a veštački zglob ponekad jedini način da se oslobode patnje. Bolesti koje do toga dovode najčešće su sistemske JRA, SLE, ali neretko i sekvele nelečenog ili neuspešno lečenog razvojnog poremećaja kuka, posttraumatska stanja, hondroliza posle epifiziolize, poliepifizarna displazija i druge. Kada je pravi trenutak da mladom čoveku predložimo aloartoplastičnu operaciju kuka? 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 95

98 Udruženje za aloartroplastiku Kuk Odgovor na to nije lako dati jer precizne indikacione postulate nije moguće postaviti. Ono u šta smo sigurni je da tom vrstom hirurgije možemo omogućiti pacijentu normalne životne aktivnosti, umanjiti mu patnju i vratiti samopouzdanje onda kada mu to najviše treba. Povoljan uticaj karličnog balansa na biomehaniku kičme i donjih ekstremiteta, koji se ostvaruje ugradnjom veštačkog kuka, ne treba posebno naglašavati. Smatram da za tako nešto ni u adolescentnom uzrastu nije previše rano. STIMULAN PRIMENA U LEČENJU INFEKCIJA KOŠTANO ZGLOBNOG SISTEMA / NAKON ARTROPLASTIKA ZGLOBA KUKA / Popović Z 1, Mladenović M 2, Košutić M 1 1 Poliklinika Voždmedik, Kumodraška 121, Beograd 2 AKO MED d.o.o. Zdravka Čelara 12, Beograd Borba protiv infekcije stara je koliko i ljudska civilizacija. Tokom nekoliko poslednjih vekova, veliki naučnici poput Pastera, Semelvajsa, Fleminga i Listera, promenili su medicinu svojim izvanrednim otkrićima, ali uprkos napravljenom napretku, naša misija da se spreči infekcija nakon operacije ostaje nekompletna. Zbog toga čak i nije preterano tvrditi da strah od infekcije živi u srcima svakog hirurga koji svakodnevno ulazi u operacionu salu. Infekcije koštano zglobnog sistema su jedan od najvećih izazova u medicini u 21.veku. Rezistencija sojeva bakterija na antibiotike i biofilm i dalje nastavljaju da prestižu razvoj novih i savremenijih vrsta antibiotika. STIMULAN je potpuno resorptivan, sintetički rekristalizovan kalcijum sulfat sa sposobnošću mešanja sa različitim vrstama antibiotikau praškastom ili tečnom obliku. Obezbeđuje klinički superioran oblik lečenja periprotetskih infekcija zglobova, inficiranih pdeudoartroza i osteomijelitisa. Kombinovanje i mešanje antibiotika sa Stimulanom vrši se prema dobijenom antibiogramu nakon brisa rane ili aspiracije zgloba. Nakon mešanja sa antibioticima, dobija se pasta koja se oblikuje u specijalnoj modli za pravljenje različitih veličina kuglica (perli) od 3, 4.8 i 6mm, zavisno od odabira hirurga i zapremine šupljine koju treba popuniti. Lokalna koncentracija aplikovanih antibiotika je nekoliko hiljada puta veća u odnosu na sistemsku aplikaciju istih lekova. Kuglice se potpunoresorbuju u vremenu do 3 meseca i ne treba ih vaditi kao npr. perle gentamicina na žici. Ovim novim načinom lečenja infekcija koštano zglobnog sistema dobijena je mogućnost za smanjenje teških komplikacija kod pacijenta, smanjenje njihovog boravka u bolnici, kao i ukupnih troškova lečenja. Ključne reči: infekcija, antibiotik, kalcijum sulfat 96 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

99 Association for Aloarthroplastics Hip TOTALNA ARTROPLASTIKA KUKA NAKON OSTEOTOMIJA U REGIJI KUKA Nemanja Slavković 1,2, Želimir Jovanović 1, Dejan Aleksandrić 1, Milan Apostolović 1,2, Vladimir Vučković 1, Boris Vukomanović 1,2, Oskar Čučilović 1, Nemanja Jovanović 2 1 Institut za Ortopedsko hirurške bolesti Banjica, Beograd 2 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd Osteotomije u regiji kuka su operacije tokom kojih se teži tome da se poprave neadekvatni anatomski odnosi zglobnih površina. Najčešće se izvode kod pacijenata sa razvojnim poremećajem kuka. Imaju za cilj da obezbede što bolji međusobni odnos zglobnih površina i poboljšaju narušenu biomehaniku zgloba. Na taj način bi se spečila ili odložila pojava degenerativnih promena, odnosno usporila progresija već postojećih, samim tim i produžio vek trajanja prirodnog zgloba kuka. Totalna artroplastika kuka (TAK) kod pacijenata kod kojih su ranije urađene osteotomije predstavlja hirurški izazov, čak i za iskusnog ortopeda. Ovakva procedura i pored napredne hirurške tehnike i modernih implantata može biti praćena brojnim komplikacijama. Neophodno je preoperativno uraditi detaljan klinički pregled, radiografiju (po potrebi i CT) karlice sa kukovima i samog kuka u više ravni. Potrebno je precizno određivanje dizajna i veličine implantata. Prethodno učinjena osteotomija u regiji acetabuluma može rezultovati promenom orijentacije, oblika i veličine acetabuluma. Osteotomije femura mogu uzrokovati izmeštanje centra rotacije glave butne kosti i pregradnju femoralnog kanala. Ovakve promene predstavljaju veliku poteškoću za adekvatnu rekonstrukciju zgloba kuka. Ponovno uspostavljanje centra rotacije glave butne kosti se ponekad ne može ostvariti bez acetabuloplastike auto ili alotransplantatom. Takođe je neophodno razmotriti da li je potrebno uklanjanje osteofiksacionog materijala pre ugradnje endoproteze. Zaključak: Cilj ugradnje totalne bescementne endoproteze kuka nakon osteotomija u regiji kuka je obezbediti stabilan, bezbolan, funkcionalan i što trajniji zglob. Uprkos naprednoj hirurškoj tehnici i sve modernijim implantatima sve navedene ciljeve nije uvek moguće postići. Ključne reči: osteotomije karlice, osteotomije femura, totalna aloartroplastika kuka, zglobna nepodudarnost, acetabulum 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 97

100 Udruženje za aloartroplastiku Kuk REVASKULARIZACIJA GLAVE FEMURA KOD AVASKULARNE NEKROZE Slavko Manojlović, Željko Jovičić, Stanislav Palija Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju Dr Miroslav Zotović Banja Luka Uvod: Avaskularna nekroza glave butne kosti (AVN) predstavlja patološki proces koji nastaje kao posljedica prekida vaskularizacije kosti. Progredira do destrukcije zgloba koja zahtjeva THR (najčešće prije pete decenije života). Danas je liječenje isključivo operativno. Imamo dvije grupe postupaka: oni kojima se nastoji sačuvati glava femura (FHSP) i oni kojima se zamjenjuje zglob (FHRP). Cilj: Prikazati naša iskustva u liječenju avaskularne nekroze postupkom revaskularizacije femoralne glave. Metodologija: Radom su obuhvaćeni pacijenti liječeni na Ortopedskom odjeljenju Zavoda Dr Miroslav Zotović u periodu Retrospektivna analiza: Istorija bolesti; Rtg arhiva; Foto dokumentacija. Svi pacijenti su podvrgnuti operativnom zahvatu, tehnikom po Phemisteru-revaskularizacija sa MPBG (Muscle Pedicle Bone Graft). Kao MPBG korišten je m.gluteus medius. Postoperativno: rasterećenje operisanog kuka tri mjeseca, tromboembolijska profilaksa 6 nedjelja (Xarelto); hod sa štakama uz touch oslonac; stacionarni fizikalni tretman; tri mjeseca hod sa jednom štakom; praćenje na 6 mjeseci do 2 godine. Rezultati: U navedenom periodu operisano je devet pacijenta. Najstariji pacijent je imao 51 godinu, najmlađi 22 godine. Uzrok nastanka AVN kod sedam pacijentata je nepoznat, kod jednog dermatomiozitis, dok je kod jednog nastala kao posledica uzimanja kortikosteroida. Kod operisanih pacijenta nije bilo komplikacija, do sada kod jednog pacijenta implantirana TEP, ostali pacijenti su bez značajnijih tegoba - nisu još za TEP. Zaključak: Avaskularna nekroza glave femura je i dalje dijagnostički i terapijski izazov. Treba pokušati sa FHSP gdje god ima šanse za uspjeh. Zahvat tehnički nije zahtjevan niti za pacijente traumatičan, ne otežava eventualnu naknadnu totalnu artroplastiku kuka. 98 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

101 Association for Aloarthroplastics Hip LEČENJE SEKUNDARNE KOKSARTROZE KOD PACIJENATA SA RAZVOJNIM POREMEĆAJIMA KUKA UGRADNJOM TOTALNE ENDOPROTEZE SA KRATKIM STEMOM Andrija Lazović, Zoran Baščarević, Ljubiša Marjanov, Zoran Stefanović, Bojan Petrović Institut za ortopedsko hirurške bolesti Banjica, Beograd Uvod: Razvojni poremećaj kuka (RPK) odlikuje različit stepen anatomske abnormalnosti acetabuluma i proksimalnog dela femura. Stepen promena varira od blagog do izuzetno teškog sa luksacijom kuka. Kod sekundarne koksartroze RPK implementacija totalne endoproteze je tehnički zahtevnija nego u slučaju primarne koksartroze, zbog narušenih anatomskih i biomehaničkih odnosa. Cilj rada: Prikaz rezultata u primeni kratkog stema kod sekundarne koksartroze RPK. Materijal i metode: Anlizirani su podaci pacijenata sa ugrađenom bescementnom endoprotezom zgloba kuka sa kratkim stemom (Fitmore, Zimmer-Biomet) standardnim operativnim pristupom. Podaci su prikupljeni iz medicinske dokumentacije IOHBB od do godine. Svi pacijenti su klinički evaluirani pre i posle operacije bodovnim sistemom po Harisu. Radiološku procenu sačinjavaju standardne AP i lateralne radiografije 6, 12 i 24 meseca postoperativno. Rezultati: Prosečna vrednost Harris Hip Scor-a preoperativno je iznosila 56, postoperativno nakon 6 meseci 92, nakon godinu dana 94, i na poslednjem praćenju 97. Kod svih pacijenata je postignut potpun oporavak i restitucija funkcionalnosti kukova. Radiološka procena pokazuje dobro prorastanje kratkog stema, bez aseptičnog razlabavljenja i nijedan implantat nije revidiran. Diskusija i zaključak: Rezultati studija sa srednjim i dugim periodom praćenja pokazuju da kratki bescementni stem kod totalne artroplastike kuka ima dobru funkcionalnost. Uz to se navodi dobra inicijalna stabilnost stema, čuvanje koštane mase trohanternog masiva i bolje prenošenje fizološkog opterećenja na proksimalni femur. Ustanovili smo da je ovakav stem veoma pogodan za implantaciju u slučajevima deformisane dijafize femura i nepravilnosti u razvoju metafiznog predela. Postizanje željenog,,offseta je olakšano i rezultuje adekvatnim obimom pokreta. Ključne reči: kratki stem, razvojni poremećaj kuka. 46 TOTAL HIP ARTHROPLASTY IN ONE DAY SURGERY, A PROSPECTIVE STUDY. Serge Dojcinovic Fribourg Suisse, Drazen Eric Foca Bosnia, Jacobo Romero Fribourg Suisse, Bojan Dojcinovic Zagreb Pierluigi Zucolotto Fribourg Suisse Orthopedic accelerated rehabilitation programs or enhanced recovery programs (ERPs) are fast becoming the norm in elective orthopedic surgery. These programs aim to fast-track patients recovery from surgery by coordinating patients care into a multi- modal approach including 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 99

102 Udruženje za aloartroplastiku Kuk patient selection, enhanced education, advances in surgical and anesthetic technique, and postoperative analgesia and rehabilitation. These programs have shown to be more cost effective than traditional care with shorter length of stay (LOS) while still maintaining equivalent or better levels of patient satisfaction, low complication, and readmission rates. Studies have shown that the multimodal approaches have significantly decreased LOS in patients undergoing THA. Typical admissions have decreased over recent years from weeks to less than 4 days. However, there has been no research looking solely at the effect of one day surgery for total hip arthroplasty without rehabilitation after operation. Traditionally mobilization with physiotherapy after THA is performed on the morning after surgery. There has been a call to hange the focus to early and more intensive physiotherapy in the way of mobilization and range of movement after THA. By cancelling of any postoperative rehabilitation for one day surgery for hip, functional recovery could be reached. The objective of this study is to determine the safety and efficacy of the same day discharge after TKA in an outpatient setting. Most studies that report data on outpatient arthroplasty define it as a LOS that is less than 24 hours but that may include overnight admission. Same day surgery (SDS), or discharge on the day of surgery (DOS), has significant advantages beyond a less than 24-hour stay, especially with respect to cost-savings, patient satisfaction, and the ability to perform the surgery in settings that do not routinely allow for overnight stays. With modifications to routine perioperative pathways, we hypothesize that it is possible to safely discharge the same day of surgery (SDS) almost all THA patients with a low surgical complication rate and acceptable short to mid- term clinical outcomes. Materials and Methods: Over a one year period from January 2015 to December 2015, 46 patients undergoing primary total hip arthroplasty were enrolled in this prospective study. Preoperatively, patients were educated about the perioperative plan for recovery verbally, by the surgeon. All surgeries were performed by same senior arthroplasty surgeon at one day surgery clinic. All patients having surgery were invited to participate as there was no physiotherapy after the day of surgery. Only ASA class 1 3 patients were considered. The patient s social situation and home environment needed to be deemed safe with adequate aid of a caregiver available. Patients with significant cognitive issues who were not capable of complying with the perioperative protocol were not considered for SDS discharge. During the patient s preoperative visit, prescriptions for postoperative medicines were provided. Best mode of perioperative anesthesia was determined and administered by the anesthetist. In general, the preferred method of anesthesia was spinal anesthesia with sedation. Standard preoperative medications included ranitidine 150 mg PO and midazolam 2 mg IV. 100 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

103 Association for Aloarthroplastics Hip Deep venous thrombosis (DVT) prophylaxis for the study consisted of daily Rivaroxaban 10 mg twenty one days postoperatively. A postero-lateral approach with a mini invasive technique is used. We don t use any succion drainage and skin closure with staples. The only THA implant utilized is U2 HA stem for the femur and ceramic acetabular cup double coating. (United Orthopedic Corporation Taiwan). Intraoperative local injection of periarticular tissues was performed utilizing ml of 0.2% ropivacaine. Injection area included the posterior capsule and subcutaneous tissue at the incision site.most patients elected to use a cold therapy device. Clearance for discharge by the anesthesiologist was required. Full weight-bearing status was allowed, and a nurse assessed all patients for safety and mobility, including the use of crutches, and provided the patient with home exercise instructions. No physical therapist saw the patient who began exercises home alone postoperative day one. Patients returned to clinic for the first time 3 5 days postoperatively for an initial wound check. Staples were removed days postoperatively by the surgeon. The second clinic follow-up was scheduled at 4 weeks postoperatively, when routine x-rays were obtained. Routine postoperative clinic visits were then scheduled at 3 months, 6 months and 1 year postoperatively. Preoperative and postoperative patient and surgical data were collected from clinical notes and surgical center charts. Hip, and Functional Score data were collected prospectively and analyzed. Patient satisfaction was self-reported. All adverse events were recorded and investigated. UTICAJ VELIČINE GLAVE NA STABILNOST ENDOPROTEZE KUKA M.Mitrović,D.Kostić,A.Radosavljević OB Studenica Kraljevo Degenerativno oboljenje kuka predstavlja veliki sociološko ekonomski problem. Ugradnja endoproteze ima za cilj vraćanje pacijenta normalnim životnim i radnim aktivnostima. U periodu od 2011.do na ortopedskom odeljenju je ugrađeno 840 endoproteza kuka kod osoba sa degenerativnim oboljenjem kuka prosečne starosne dobi 68 godina (39-87). Kod 317 je ugrađena glavica 28 mm, a kod 523 je glavica 32 mm. Vreme praćenja po ugradnji endoproteze je godinu dana. U obe grupe su osobe približno iste životne dobi i pola. Praćena je brzina vertikalizacije, period odbacivanja pomagala pri hodu i luksabilnost endoproze u prva tri meseca od operativnog lečenja. Kod osoba kod kojih je ugradjena glavica 32 mm (prva grupa) prosečno vreme vertikalizacije je 2,7 dana,a kod osoba gde je ugrađena glava 28 mm (druga grupa) je 4,4 dana. Odbacivanje pomagala je u prvoj grupi 23 dana a u drugoj 31 dan posle hirurške intervencije. U prvoj grupi smo imali 8 slučajeva luksacije endoproteze a u drugoj 21 slučaj. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 101

104 Udruženje za aloartroplastiku Kuk Glavica prečnika 32 mm se pokazala stabilnijom posebno kod osoba starije životne dobi, vreme rehabilitacije i vraćanja normalnim životnim i radnim aktivnostima je skraćeno. Ključne reči: endoproeza, luksacija, glavica DIGITALNO PREOPERATIVNO PLANIRANJE TOTALNE ARTROPLASTIKE KUKA KOD PACIJENATA SA RAZVOJNIM POREMEĆAJEM KUKA Željko Stepanović 1,2, Jovanović Z 1, Jovanović N 1, Zečević A 1, Firiščić Ž 1, Prodanović N 1 1 Klinika za ortopediju i traumatologiju, Klinički Centar Kragujevac, Zmaj Jovina 30, Kragujevac, Srbija 2 Fakultet Medicinskih Nauka, Svetozara Markovića 69, Univerzitet u Kragujevcu, Srbija Uvod: Razvojni poremećaj kuka (RPK) može varirati od teško uočljive acetabularne displazije do ekstremno deformisanih i potpuno dislociranih kukova. Oko 80 % totalnih proteza kuka kod žena i oko 15% kod muškaraca se odnosi na neku formu RPK. Adekvatan izbor implantata I njihovo pozicioniranje predstavljaju preduslov za uspešnu hiruršku intervenciju, biomehaničku i biološku optimizaciju zgloba kuka. Digitalno preoperativno planiranje omogućava hirurgu da načini sva neophodna merenja, hirurški pristup, planira i identifikuje sve moguće komplikacije, poboljšavajući time preciznost procedure i redukujući potencijalne intraoperativne komplikacije. Metod: Većina softvera za digitalno planiranje koristi čarobnjake koji značajno redukuju vreme potrebno za preoperativno planiranje uključujući femoralni ofset, korekciju inegaliteta, izbor implantata i njihovo pozicioniranje. Koristili smo Medi Cad i Orthoview softver za digitalno preoperativno planiranje. Rezultati: Prikazujemo digitalno preoperativno planiranje kod dva pacijenta sa RPK. Jedan pacijent je bila ženska osoba stara 57 godina sa Crowe IV stadijumom RPK kod koje je korišćen Medi Cad softver u kalkulaciji resekcione osteotomije femura od 18 mm. Kod druge pacijentkinje stare 64 godine sa Crowe IV stadijumom RPK je korišćen Orthoview softver za digitalno preoperativno planiranje i resekcionu osteotomiju femura od 93 mm. Kod oba pacijenta veličina ugrađenog endoprotetskog materijala nije odstupala od vrednosti prethodno utvrđenih softverom za digitalno planiranje. Zaključak: Digitalno preoperativno planiranje predstavlja brz, precizan, jednostavan i finansijski isplativ metod koji omogućava hirurgu da načini sva neophodna preoperativna merenja, planira i identifikuje sve moguće komplikacije, poboljšavajući time preciznost procedure i njen krajnji ishod. 102 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

105 Association for Aloarthroplastics Hip DIREKTNI PREDNJI PRISTUP ZA TOTALNU ARTROPLASTIKU KUKA Radoičić Dragan, Marinković Jugoslav, Barjaktarović Radoslav, Starčević Srđan Vojnomedicinska Akademija, Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Uvod: Direktni prednji minimalno invazivni pristup (DA) za totalnu artroplastiku kuka (THA), u poslednjih nekoliko godina postaje sve popularniji, obzirom da na osnovu nalaza brojnih studija omogućuje bolje rane funkcionalne rezultate, kraće trajanje postoperativnog hospitalnog lečenja kao i kraću rehabilitaciju. Materijal i Metod: U klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju VMA direktni prednji pristup se koristi od godine. Do juna 2016.izvedeno je 39 THA kod pacijenata sa koksartrozom (28 pacijenata) i prelomom vrata femura (11 pacijenata). Kod 11 pacijenata sa bilateralnom THA je jedna THA izvedena direktnim prednjim pristupom, druga posterolateralnim pristupom. Izvedene su i dve obostrane THA prednjim pristupom u jednom aktu. Izvedeno je poređenje funkcionalnih ishoda kod pacijenata sa direktnim prednjim i posterolateralnim pristupom, kao i dužine operacije, intraoperativnih komplikacija, gubitaka krvi, postoperativnih bolova, i dužine hospitalnog lečenja. Rezultati: Konstatovane su prednosti DA THA u odnosu na posterolateralni pristup u praćenju funkcionalnih parametara (HHS,TUG i LEFS score) nakon mesec i tri meseca postoperativno, kao i prednosti kod gubitaka krvi, postoperativnh bolova, i dužine hospitalnog lečenja. Nakon 6 meseci postoperativno razlike u funkcionalnom statusu između dva pristupa gotovo da ne postoje. Zaključak: Direktni prednji pristup za THA može da bude izazovna procedura, posebno kod prvih nekoliko operacija. Za uvođenje ovog pristupa u redovnu praksu, i bezbedno izvođenje, neophodna je temeljna priprema hirurga ali i ostalog osoblja. Iako je tehnički zahtevnija procedura, prednosti u odnosu na standardne pristupe, u prvim mesecima postoperativno, ukazuju da direktni prednji pristup kod pravilno selekcionisanih pacijenata zaslužuje značajno mesto u artroplastici kuka. Ključne reči: kuk, artroplastika, prednji pristup, ishod, komplikacije TOTALNA ALOARTROPLASTIKA KOD PACIJENATA SA COXA VARA, BREVA I PLANA DEFORMITETIMA KUKA Lisov V. Ranko, Pagnacco Dino, Nišavić Toma Specijalna bolnica Vaso Ćuković, Risan, Crna gora Sekundarna artroza kuka, nastala na bazi deformiteta proksimalnog okrajka femura po tipu coxa vara, breva i plana, predstavlja za pacijenta limitirajući faktor za normalan život, a za hirurga, često, veliki izazov.svrha ovog rada je da analizira kratkoročne i srednjoročne rezultate totalnih proteza kuka kod ovakvih pacijenata. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 103

106 Udruženje za aloartroplastiku Kuk Metod: u periodu od do 2016.godine, od 780 primarnih aloartroplastika kuka, 65 (8,4%) je urađeno kod 57 pacijenata sa nekim od navedenih deformiteta.u analiziranoj grupi, 46 (80%) su bile žene a 11(20%) muškarci. Prosječna starost operisanih je bila 51 godina (raspon od 23 do 82 godine).sve operacije su urađene od istog hirurga, posteriornim pristupom.implantirano je 53 (82%) bescementnih i 12 (18%), cementnih proteza.na kontrolni pregled, prosječno 3,5 godina od operacije, odazvalo se 49 pacijenata (54 kuka).pacijenti su evaluirani : klinički, radiografski i pomoću Harris hips scora (HHS). Rezultati: prosječan HHS je povećan sa preoperativnih 28,2 na 62,5 poena pri kontrolnom pregledu.postoperativno je konstatovano 9 (16,5%) komplikacija : jedna pareza N.Peroneusa (tranzitorna), 6 fraktura velikog trohantera, jedna fraktura femura, jedna luksacija proteze.infekcija nije bilo.u navedenom periodu, nije bilo revizionih operacija niti znakova inicijalnog razlabavljenja komponenti endoproteza, kod ispitivanih pacijenata. Zaključak: ovim radom je konstatovana relativno visoka incidenca pacijenata sa coxa vara, breva i plana deformitetima kao i visok nivo pouzdanosti primijenjene hirurške tehnike u rješavanju ovog kompleksnog problema. 104 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

107 Association for the Surgery of Shoulder and Elbow UDRUŽENJE ZA HIRURGIJU RAMENA I LAKATA ASSOCIATION FOR THE SURGERY OF SHOULDER AND ELBOW 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 105

108 Udruženje za hirurgiju ramena i lakata ARTROSKOPIJA LAKTA: GDE SU GRANICE? Stevanović V., Diklić I., Blagojević Z., Crnobarić A., Glisić M., Pavlović M., Krivokapić B. Institut za ortopedsko hirurške bolesti Banjica, Beograd Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu Uvod: Indikacije za artroskopiju lakta se ubrzano razvijaju i šire, uz sve više opcija za rešavanje kontraktura zgloba. Danas se postraumatska artroza lakta, oštećenja kapiteluma i glave radijusa, sindrom sinovijalne plike i/ili nestabilnost lakta rešavaju minimalno invazivnom tehnikom. Cilj: Analiza artroskopske hirurške tehnike i ishoda lečenja kod različitih patoloških stanja zgloba lakta Metod: Artroskopska resekcija glavice radijusa je učinjena kod 6 pacijenata, artroskopija zbog kontrakture kod 5, kod 2 pacijenta sa sindromom sinovijalne plike i zbog nestabilnost kod jednog pacijenta. Funkcionalni ishod lečenja je analiziran nakon meseci, a primenjena je standardna hirurška tehnika Rezultati: Prikazani su ishodi lečenja shodno prethodno navedenim patološkim stanjima u smislu analgetskih procedura, poboljšanja obima pokreta kako fleksiije/ekstenzije, tako i prosupinacije. Zaključak: Prednost artroskopske hirurške tehnike je u minimalno invazivnom pristupu prednjem i zadnjem kompartmanu zgloba lakta čime se ne remete meat tkiva i stvaranje postoperativnog ožiljka te kontrakture kapsule. Takođe, obilna lavaža, debridmani mekoih tkiva, resekcija osifikata i sinoviektomija su efikasnoo primenjive procedure Ključne reči: artroskopija lakta, kontraktura lakta, artroza, glava radijusa, plika ROTATOR CUFF REPAIR IN PATIENTS WITH RHEUMATHOID ARTHRITIS Micic I, Milenkovic S, Karalejic S, Stojiljkovic P, Djordjevic N, Jeon IH* Clinic for orthopaedic surgery and traumatology, Clinical Center Nis, University of Nis, Republic of Serbia * Department of Orthopedic surgery, Asan Medical Center, Ulsan University, Republic of Korea Introduction: The proliferative synovitis in the shoulder joint results in neovascularization and thinning of the joint capsule also further damaging the bone and the articular cartilage. There are few focused clinical studies describing clinical outcomes of rotator cuff repair in RA patients. Aim: The purpose of this study was to assess the functional outcomes of rotator cuff repair in RA patients. We hypothesized that the functional outcomes of rotator cuff repair in RA patients are affected by the level of disease activity and steroid intake of the RA patients. 106 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

109 Association for the Surgery of Shoulder and Elbow Material and Methods: From May 1995 to April 2012, a retrospective study was conducted for 29 shoulders in 25 patients. The functional outcomes were assessed using American Shoulder and Elbow Surgeons (ASES) questionnaire, Constant score, and Visual Analogue Scale (VAS). In all patients, we documented C-reactive protein (CRP) as disease activity marker for RA preoperatively. Open repair was done in 18 patients, arthroscopic acromioplasty and mini open repair in 9, and arthroscopic repair in 2 patients. Results: In RA patients, all shoulder functional scores improved compared to the preoperative ones (ASES 39%, Constant 39%, and VAS 52%; P<0.001). After surgery, the functional outcome in RA patients was comparable with the control group (ASES 9%, P=0.093; Constant 7%, P=0.366; and VAS 39%, P=0.108). RA patients with elevated CRP level showed poor outcome when compared to RA patients with normal CRP levels. Conclusion: Patients with history of steroid intake showed inferior functional outcome as compared to patients without steroids. Keywords: Rheumatoid arthritis; rotator cuff repair; steroid; C-reactive protein; CRP; clinical outcome TREATMENT OF ASEPTIC HUMERAL SHAFT NONUNION Ivan Micic 1, Konstantin Novikov 2, Sasa Milenkovic 1, Mitkovic Milan 1, In Ho Jeon 3 1 Department For Orthopaedic Surgery and Traumatology, Clinical Centre of Nis, University of Nis, Republic of Serbia 2 RNC VTO IM. Akad. G.A. Ilizarova, Republic of Russia 3 Department of Orthopaedic Surgery, Asan Medical Center, Republic of Korea Introduction: Humeral shaft nonunion treatment is often considered as a challenge, accompanied by several surgical interventions and high rate of complications. We didn t find a study comparing all these methods: plating (PL), intramedullary nailing (IM), unilateral external fixation (UEF) and circular external fixation (CEF). Methods: We retrospectively reviewed 78 patients (35 men and 43 women) with aseptic humeral shaft nonunion treated by PL (n 21), IM (n 28), UEF (n 7) and CEF (n 22). The inclusion criteria were aseptic, middle shaft nonunion, without bone defects more than 4 cm. 20 patients had hypertrophic, and 58 patients had atrophic nonunion. Results: Solid union was obtained in 70 patients without additional operation. The average operative time (minutes) in groups was: 83 in PL, 52.7 in IM, 55.4 in UEF and minutes in CEF. The average blood loss (ml) was in PL, 65.4 in IM, 35.5 in UEF and in CEF. Average hospital stay (days) was 12.4 in PL, 3.5 in IM, 4.2 in UEF and 45.1 in CEF. Average healing time (months) was 5.4 months in PL, 3.52 in IM, 4.2 in UEF and 6.37 in CEF. According to Stewart and Hundley criteria, 16 (80%) patients in PL, 23 (82.1%) patients in IM, 4 (57%) patients in UEF and 18 (81.8%) patients in CEF had good outcome. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 107

110 Udruženje za hirurgiju ramena i lakata Conclusion: In this retrospective study of the humeral shaft nonunion, unilateral external fixator tended to yield equally favorable treatment results as did other fixation methods. Key words: Humeral shaft nonunion, Plate, IM nail, Circular external fixator, Unilateral external fixator PRELOMI KAPITULUMA I TROHLEE DISTALNOG HUMERUSA M.Milenković¹, M.Ilić¹, M.Brndušić¹, M.Simić¹, M.Vučetić¹, G.Tulić¹² 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, KCS 2 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu Zglobni prelomi distalnog humerusa, uključujući kapitulum i trohleu su retke povrede, koje su hirurški izazov. Otvorena repozicija i interna fiksacija danas su metode izbora sa ciljem postizanja stabilnosti i kongruencije zgloba, kao i rano postizanje opsega pokreta zgloba. Kod ovih preloma koriste se različiti hirurški pristupi, uključujući lateralni, anterolateralni i zadnji. Dobri i odlični ishodi dobijeni su prilikom interne fiksacije preloma distalnog humerusa, sa mogućnošću rekonstrukcije artikularne površine, a loši kod kominutivnih preloma artikularne površine. Različiti implanti, uključujući headless šrafove, šrafove za male fragmente, bioresorptivne implante, kao razne vrste ploča su u upotrebi. Iako su zglobni fragmenti slobodni od mekog tkiva, osteonekroza i osteoartritis retke su komplikacije prilikom interne fiksacije. Adekvatna preoperativna priprema, anatomska repozicija i stabilna fiksacija olakšavaju hirurški tretman i ishod. Ključne reči: kapitulum, trohlea, distalni humerus SHOULDER INJURIES IN ATHLETES Medenica Ivica Vojnomedicinski Centar, Ortopedija, Beograd Introduction: Many baseball, handball, basketball, volleyball, tennis and football players, weightlifting athlete, swimmers and other sportsman injured their shoulders. Because of that, lot of them must stopped they professional career. We try to solve their problems and help them to come back to the sports arenas and to the same level of competition. Mechanism of Injury: Repetitive overhead activity when throwing, serve or hitting the ball. Overuse the shoulder during weight lifting Forced abduction and external rotation (ABER) - this was either in a tackle situation or landing with the ball outstretched (usually scoring a try!) Direct lateral blow with the arm at the side (Direct Impact) (internally rotated) - this either occured when being forced to the ground holding the ball, or on direct impact tackling. 108 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

111 Association for the Surgery of Shoulder and Elbow Diagnosis: Plain radiographs (x-rays) - AP and axillary views are essential to help exclude a large bony lesion, particularly large Hill-Sachs lesions and bony Bankart lesions Ultrasound Scan - this is simple and quick if available in the office and can show a rotator cuff injury, Hill-Sachs lesion and AC Joint injury. MRI Scan - a standard MRI scan is a reasonable screening tool and can detect major injuries, but is not sensitive enough to detect most labral injuries (which is the most common injury in many sports) Material and Methods: During five years ( ) we had 435 patient with shoulder injuries: subluxation and dislocation; SLAP laesions; tendons injuries or tendopathy / biceps, subscapularis, pectoralis rotator cuff injuries; impingement syndrome; ; subacromial bursitis; AC injuries; cartilage problems: n. suprascapularis problems. Results: 7% of the sportsman must stop professional career because of the injuries, 11% continued with sports, but not at same level as before, 82% of them continued their professional sports life at the same level. UPOREDNA ANALIZA OPERATIVNOG LEČENJA PRELOMA GORNJEG OKRAJKA RAMENICE KORIŠĆENJEM DVEJU RAZLIČITIH HIRURŠKIH TEHNIKA Srdjan Ninković, Vladimir Harhaji, Predrag Rašović, Nemanja Gvozdenović, Nemanja Kovačev, Mirko Obradović, Miodrag Vranješ Uvod: Optimalni hirurški tretman za dislokovane prelome proksimalnog humerusa je kontroverzan. Cilj rada: je analiza operativnog lečenja dvodelnih i trodelnih preloma gornjeg okrajka ramenice po Neer-u dvema tehnikama. Metode: Studija je bila retrospektivna. Uključila je 40 ispitanika oba pola. Dvadeset pacijenata je tretirano sa pločom i zavrtnjima a 20 sa intramedularnim zaključavajućim klinom. Formirali smo 10 parova pacijenata similarnih po životnoj dobi, polu i tipu preloma a različitih samo po vrsti primenjenog osteosintetskog materijala.prosečno vreme praćenja iznosilo je 4 godine (1-9 godina). Rezultate lečenja procenjivali smo Konstant bodovnom skalom. Rezultati: Srednja vrednost Konstant-ove bodovne skale kod pacijenata kod kojih su korišćeni ploča i zavrtnji za fiksaciju ulomaka je 78,05. a kod pacijenata kod kojih je korišćena intramedularna stabilizacija je 67,55. Nije postojala statistički značajna razlika medju grupama. Nije postojala statistički značjana razlika ni kada je u pitanju obim pokreta. Postoperativne komplikacije smo imali kod 4 pacijenta. Zaključak: Rezultat Konstant bodovna skale je veći kod pacijenata gde je stabilizacija preloma izvršena pločom i zavrtnjima nego kod pacijenata gde je upotrebljen intramedularni zaključavajući klin ali ta razlika nema statističku značajnost. Ista grupa pacijenata je imala i veći stepen 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 109

112 Udruženje za hirurgiju ramena i lakata pokretljivosti ali bez statističke značajnosti. Iako postoji trend dobijanja boljih rezultata primenom ploče nema konsenzusa koja operativna tehnika i vrsta implantata daju najbolje rezultate. Ključne reči: prelomi proksimalnog humerusa, ploča i zavrtnji, intramedularni klin. ARTHROSCOPIC BANKART LESION REPAIR USING KNOTLESS SOFT TISUE FIXATION Nenad Petkov, Nestorovski Zoran, Talevski Darko Department of Orthopaedics and Traumatology, City General Hospital 8-th of September Introduction: Anterior glenohumeral instability is a common clinical entity with a reported prevalence of 2%. The glenohumeral joint is inherently predisposed to instability by its bony architecture. The biomechanics of the glenohumeral joint are unique, allowing a very large arc of motion with little ossseus constraint. Careful coordination of both static and dynamic stabilizers is necessary to maintain the humeral head on the glenoid surface. The circumferential labrum serves to deepen the glenoid by 50%. Overall, anteroposterior stability is increased by 20% by the function of the labrum. For this reason, substantial loss of, or injury to the anterior labrum ( Bankart lesions), can produce clinically important instability. The optimal method for surgical management of Bankart lesions remains controversial. However, differences in clinical outcome between arthroscopic and open stabilization procedures have narrowed as improvements in arthroscopic techniques, instrumentations and implants have occurred. Aim: To provide a brief overview of anterior shoulder instability and show our experience in the arthroscopic Bankart lesion repair Method: - Arthroscopicaly assisted Bankart lesion repair using PushLock knotless Suture Anchors. - 9 patients during ( 8 men, 1 women, mean age 26) - All patients undervent rehabilitation protocol by George Murrel - For functional results evaluation we used Rowe score. - Patient comfort level (subjective assessements evaluated with SST ( Simple Shoulder Test) Results: No recurrent instability after repair. One patient had pain with the apprehension test without history of recurrent instability. The mean Rowe score was 84 of 100 points, with 90% exelent or good results. Simple Shoulder Test responses improved from 65% positive preoperatively to 89 % postoperatively Conclusion: In summary, the results of this arthroscopic technique are satisfactory. Subjective patient self-assessment tools demonstrated high satisfaction results, and objective outcome analyses likewise further supported the efficacy of this procedure. 110 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

113 Association for the Surgery of Shoulder and Elbow The PushLock knotless anchors provide a secure labral repair while eliminating arthroscopic knots and the potential damage they may cause Keywords: Bankart repair; shoulder instability; dislocation 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 111

114 Udruženje za aloartroplastiku Koleno UDRUŽENJE ZA ALOARTROPLASTIKU KOLENO ASSOCIATION FOR ALOARTHROPLASTICS KNEE 112 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

115 Association for Aloarthroplastics Knee OPERATIVNO LEČENJE ANTEROMEDIJALNE ARTROZE KOLENA PRIMENOM UNIKONDILARNE ALOPLASTIKE Kadija M 1,2, Tulić G 1,2, Milovanovic D 1, Stijak L 2, Raspopović E 2,3, Starčević B 1, Zorić M. 1, Stanković U 1 1 Klinika zaortopedskuhirurgijuitraumatologiju, KliničkicentarSrbije 2 Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu 3 Klinika zafizikalnu medicine irehabilitaciju, KliničkicentarSrbije Anteromedijalna artroza kolena je hronično, progredijentno, bolno oboljenje izazvano potpunim gubitkom zglobne hrskavice korespodentnih površina kondila femura i tibije. Hirurški modaliteti lečenja podrazumevaju korektivnu osteotomiju proksimalne tibije, ugradnju unikondilarne proteze ili ugradnju totalne proteze kolena. Prednosti unikondilarne proteze u odnosu na ostala dva načina lečenja ogledaju se u manjem gubitku koštane mase, manje invazivnoj hirurškoj tehnici, minimalnom gubitku krvi, bržem postoperativnom oporavku i postizanju boljeg obima pokreta. U studiju je uključeno prvih 75 pacijenata operativno lečenih na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Kliničkog centra Srbije u periodu od aprila do jula meseca 2016 godine sa prosečnim periodom praćenja od 11 meseci (5-18). Prosečna starosna dob iznosila je 63 godina, indeks telesne mase 28,6. Operisano je 50 (66%) pacijenata ženskog i 25 (33%) muškog pola. Rezultati: Prosečna zapremina drenaže postoperativno iznosila je 195 mililitara, u postoperativnom toku samo kod 5 pacijenata terapija bola je zahtevala primenu opijativnih analgetika, dok je kod svih ostalih pacijenata bol kupiran nesteroidnim analgeticima. Kod svih pacijenata zabeležen je signifikantan pad intenziteta bola u odnosu na preoperativni već petog postoperativnog dana. 86% pacijenata je na kontrolnom pregledu 6 meseci posle operacije imalo punu ekstenziju i fleksiju preko 110 stepeni, dok je jedna pacijentkinja kod koje nije sproveden fizikalni tretman po protokolu imala ograničenost obima pokreta što je zahtevalo ponovnu hospitalizaciju i intenzivno fizikalno lečenje, a potom i artroskopsku hirurgiju u cilju povećanja obima pokreta. Na osnovu trogodišnjeg iskustva možemo zaključiti da dobro postavljena indikacija i dobra operativna tehnika čine unikondilarnu protezu sigurnim izborom u lečenju izolovane anteromedijalne artroze kolena. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 113

116 Udruženje za aloartroplastiku Koleno KOREKTIVNA OSTEOTOMIJA OTVARANJA PROKSIMALNETIBIJE: OPEN WEDGE HIGH TIBIAL OSTEOTOMY (HTO) Stevanović V, Blagojević Z, Crnobarić A, Matić D, Glišić M. Institut za ortopedsko hirurške bolesti Banjica, Beograd Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu U poslednje vreme u hirurgiji degenerativnih stanja kolena, totalna artroplastika (TPK) zauzima dominantno mesto, uprkos postojećim, a skoro zaboravljenim biološkim hirurškim procedurama. Sa druge strane, teške do katastrofalne komplikacije TPK, mlađi uzrast, izolovana medijalna artroza i značajna ograničenost visoko zahtevnih sportskih i radnih aktivnosti sa TPK, vode ka mnogim novim rešenjima. Razvoj i upotreba savremenih implanta za fiksaciju (LCP filozofija) i koštanih graftova (auto, alo ili supstituenti), omogućili su značajno poboljšane rezultate HTO u uslovimamedijalne artroze i sa varusnim deformitetom kolena. Cilj rada je analiza sopstvenog iskustva, indikacija i hirurške tehnike visoke korektivne osteotomije otvaranja tibije kod medijalne artroze zgloba kolena. Uprkos većem broju studija u literaturi, poređenje rezultata je izazovno usled različitih mehanizama evaluacije i same hirurške tehnike. Generalno, publikovane studije HTO ukazuju na dobre dugoročne rezultate pri adekvatnoj selekciji pacijenata, preciznoj hirurškoj tehnici i uz podršku artroskopske hirurgije. Idealni kandidat za HTO je pacijent ispod 60 godina sa izolovanom artrozom medijalnog kompartmana, očuvanih pokreta zgloba i bez ligamentarne nestabilnosti. Prisutne su i brojne dileme: izbor između osteotomije otvaranja i/ili zatvaranja proksimalnetibije; izbor grafta; način fiksacije; poređenje sa unikondilarnomendoprotezom i kako HTO utiče na eventualnu, kasniju, ugradnju TPK. Na osnovu dosadašnjeg iskustva, preporučili bi HTO kod mlađih pacijenata (ispod 65 godina), dominantno sa obostranim varus deformitetom, radno ili sportski zahtevnim i sa višim stepenom destrukcije hrskavice uz manju ligamentarnu nestabilnost. Naš dalji rad i praćenje ovih pacijenata daće nam odgovore na navedene dileme u budućnosti Ključne reči: medijalna artroza kolena, visoka korektivna osteotomija otvaranja, biološka hirurška procedura 114 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

117 Association for Aloarthroplastics Knee KORELACIJA HOSPITAL FOR SPECIAL SURGERY BODOVNOG SISTEMA I PROPRIOCEPTIVNIH PARAMETRA U ARTROPLASTICI KOLENA Aleksandar Lažetić, Radmila Matijević Klinika za ortopedsku hirugiju i traumatologiju, KC Vojvodine Savremena tumačenja definišu da je propriocepcija svesna percepcija senzacija primljenih od strane aferentih neurona povezanih sa aktivnošću zglobova, njihovim položajem i tonusom mišića koji ih okružuju, a zatim obrađenih u najvišim centrima CNS-a. Samim tim propriocepcija se ne odnosi na post-procesuiranje senzornog impulsa, kao ni reakciju tela, u vidu mišićne aktivnosti, nastalu kao odgovor na primljene impulse. Pri tome treba imati u vidu da je proprioceptivna informacija od ključnog značaja za optimalnu i efikasnu mišićnu aktivnost. Podaci o ovome se dobijaju iz perifernih mehanoreceptora lociranih u zglobovima, mišićima i koži. Aktuelna dilema protetske hirurgije je koliko uticaja ima zadnji ukršteni ligament (ZUL) na očuvanje sposobnosti propriocepcije. Konstruisan je aparat, digitalni goniometar, uz pomoć kojeg je urađen eksperimentalni deo ovog ispitivanja i napravljena je baza podataka sa poljima za upis deskriptivnih i antropometrijskih parametara. U ispitivanju je učestvovalo 26 pacijenata kojima je urađena ugradnja totalne proteze kolena sa/bez očuvanog ZUL a proprioceptivni parametri su tetirani joint position sense testom i upoređivani pre i postoperativno sa rezultatima testiranja na suprotnom ekstremitetu. Dobijeni rezultati su korelirani sa rezultatima Hospital for Special Surgery (HSS) testiranja. Za modelovanje vrednosti vremenske serije procesa promene ugla fleksije potkolenice u odnosu na natkolenicu i primenjena je asimptotska dvoparametarska eksponencijalna funkcija. Test pozicioniranja ekstremiteta konstruisanim aparatom je dovoljno senzitivan i specifičan kao funkcionalni test za praćenje očuvanosti i dinamike promene propriocepcije nakon ugradnje totalne proteze kolena i izmerene vrednosti su u korelaciji sa vrednostima dobijenim HSS testom. KOMPLIKOVANA PRIMARNA ARTROPLASTIKA KOLJENA Slavko Manojlović, Željko Jovičić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju Dr Miroslav Zotović Banja Luka Komplikovana primarna artroplastika koljena podrazumjevaju artroplastiku koljena sa velikim deformitetom udruženim sa koštanim defektom, insuficijentnim ekstenzornim aparatom, ozbiljnim osovinskim deformitetom kao i stres prelomom proksimalne tibije. Oni su obično rezultat kongenitalnih anomalija, posljedica traume i, u ekonomski nerazvijenim zemljama kao što je BiH, posljedica zdravstvene neprosvećenosti populacije. U periodu U našoj ustanovi urađene su 2363 totalne artroplastike koljena. Od tog broja približno 4% su bili teži i teški slučajevi. Najčešće uzrok su bili ozbiljni koštani defekti, postraumatske artroze, ozbiljni valgus deformiteti kao i stres prelomi proksimalne tibije. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 115

118 Udruženje za aloartroplastiku Koleno U ovom radu prikazani su primjeri ovakvih stanja kao i način njihovog rješavanja. Za hirurški tretman ovih stanja neophodna je detaljna preoperativna priprema (plan korekcije aksijalnih deformiteta i eventualne osteotomije) i posjedovanje različitih tipova i dizajna implantata (ekstenzije, hinge proteze itd) Sve komplikacije su bile češće nego kod standardnih primarnih artroplastika koljena. Hirurški principi TKR kod teških slučajeva su gotovo indentični kao u revizionoj artroplastici koljena. Rezultati ovih operacija su generalno manje zadovoljavajući, ali pacijenti su prilično zadovoljni s obzirom na jak bol i preoperativni klinički nalaz. BILATERALNA SIMETRIČNA MERENJA UGLA IZMEĐU FEMORALNE ANATOMSKE I FEMORALNE MEHANIČKE OSOVINE I UGLA HIRURŠKE TRANSEPIKONDILARNE OSOVINE FEMURA, MERENJIMA NAKON KOMPJUTERIZOVANE TOMOGRAFIJE, KOD PACIJENATA SA VARUS DEFORMITETOM OSTEOARTROTIČNOG KOLENA Slađan S. Timotijević, Dejan Ristić, Aleksandar Pajić, Tomislav Kasum, Željko Bokun, Velimir Vlašić, Miljan Bilanović, Marinko Jelić Odeljenje ortopedije, HK, KBC Bežanijska Kosa, Beograd, Srbija Uvod: Uspeh totalne artoplastike kolena (TAK) je tesno povezan sa pravilnim implantiranjem femoralne komponente endoproteze kolena u frontalnoj i horizontalnoj ravni. Cilj rada: Bilateralna simetrična merenja ugla između femoralne anatomske i femoralne mehaničke osovine (FAMO) i ugla hirurške transepikondilarne osovine (TEO), merenjima nakon kompjuterizovane tomografije (CT), pacijentima sa varus deformitetom osteoartrotičnog kolena. Metod i Material rada: Retrospektivnom metodom analiziran je 51 pacijent hospitalizovan u KBC Bežanijska Kosa, zbog osteoartroze kolena i udruženim varus deformitetom kolena, a u cilju totalne artroplastike kolena. Na CT snimcima donjih ekstremiteta pacijenata dva ortopeda merila su vrednosti ugla FAMO i TEO. Rezultati rada: Prosečne vrednosti ugla FAMO za levo koleno prvog posmatrača bila je 6,30 (između 3,6-11,5, SD 1,35), a za desno 6,90 (između 3,9-11,3, SD 1,44). Vrednosti ugla FAMO su statistički značajno veće na desnom kolenu (p=0.010). Prosečne vrednosti ugla TEO levog kolena prvog posmatrača bila je 4,20 (između 2,3-5,7, SD 0,867), kao i za desno 4,20 (između 2,8-6,5, SD 0,835). Prosečne vrednosti ugla FAMO za levo koleno drugog posmatrača bila je 6,30 (između 3,8-10,8, SD 1,26), a za desno 6,80 (između 4,1-11,1). Vrednosti ugla FAMO su statistički značajno veće na desnom kolenu, (p=0.001). 116 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

119 Association for Aloarthroplastics Knee Prosečne vrednosti ugla TEO levog kolena drugog posmatrača bila je 4,30 (između 2,7-5,7, SD 0,776), a za desno 4,40 (između 2,7-6,1, SD 0,801). Postoji visoko slaganje između posmatrača prilikom merenja ugla FAMO i TEO. Zaključak: Vrednosti ugla FAMO i TEO variraju među pacijentima. Varijacije ugla FAMO su statistički značajno veće na desnom kolenu u odnosu na levo koleno istog pacijenta. Ključne reči: totalna artroplastika kolena, varus deformitet osteoartrotičnog kolena, ugao između femoralne anatomske i femoralne mehaničke osovine, ugao hirurške transepikondilarne osovine. INTRAMEDULARNA FIKSACIJA FEMURA U LEČENJU PSEUDOARTROZE PERIPROTETIČNOG PRELOMA NAKON UGRADNJE ENDOPROTEZE KOLENA Saša Stojanović, Saša Karalejić, Ivan Golubović, Predrag Stoiljković, Zoran Radovanović, Ivana Golubović, Ivan Micić, Zoran Golubović, Aleksandar Mitić, Goran Stevanović, Nina Đorđević, Saša Karalejić, Stevo Najman, Andrija Krstić, Miroslav Trajanović. Klinički centar Niš, Medicinski fakultet Niš, Mašinski fakultet Niš Atori prikazuju bolesnicu, kod koje je zbog degenerativnog reumatizma ugrađena endoproteza kolenog zgloba. Pri padu zadobila je prelom butne kost, neposredno iznad proteze kolenog zgloba. Urađena je stabilizacija preloma unutrašnjim fiksatorom. Rani postoperativni tok protekao je uredno. Nakon šest meseci došlo je do dezintegracije unutrašnjeg fiksatora. Klinički i radiološki je utvrđeno da nije došlo do zarastanja preloma već se formirala pseudoartroza. Nakon kompletne preoperativne pripreme urađen je operativni zahvat, odstranjenje unutrašnjeg fiksatora, repozicija i fiksacija pseudoartrotičnog žarišta retrogradnim intramedularnim klinom. U istom aktu urađena je spongioplastika. Na kontrolnom rentgenskom snimku položaj reponiranih fragmenata butne kosti pokazuje dobru poziciju. Rani postoperativni tok protiče uredno. Bolesnica je aktivirana sa potpazušnim štakama sa rasterenim osloncem na operisanu nogu. UPOREDNI REZULTAT FUNKCIONALNIH ISPITIVANJA PACIJENATA PROPRIOCEPTIVNIH PARAMETRA I HOSPITAL FOR SPECIAL SURGERYTESTIRANJA KOD PACIJENATA SA ARTROPLASTIKOM ZGLOBA KOLENA Radmila Matijević, Aleksandar Lažetić Klinika za ortopedsku hirugiju i traumatologiju, KC Vojvodine Aktuelna dilema protetske hirurgije je koliko uticaja ima zadnji ukršteni ligament (ZUL) na očuvanje sposobnosti propriocepcije struktura zgloba kolena. Savremena tumačenja definišu da je propriocepcija svesna percepcija senzacija primljenih od strane aferentih neurona povezanih sa 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 117

120 Udruženje za aloartroplastiku Koleno aktivnošću zglobova, njihovim položajem i tonusom mišića koji ih okružuju, a zatim obrađenih u najvišim centrima CNS-a. Samim tim propriocepcija se ne odnosi na post-procesuiranje senzornog impulsa, kao ni reakciju tela, u vidu mišićne aktivnosti, nastalu kao odgovor na primljene impulse. Pri tome treba imati u vidu da je proprioceptivna informacija od ključnog značaja za optimalnu i efikasnu mišićnu aktivnost. Podaci o ovome se dobijaju iz perifernih mehanoreceptora lociranih u zglobovima, mišićima i koži. Konstruisan je aparat, digitalni goniometar, uz pomoć kojeg je urađen eksperimentalni deo ovog ispitivanja i napravljena je baza podataka sa poljima za upis deskriptivnih i antropometrijskih parametara. U ispitivanju je učestvovalo 26 pacijenata kojima je urađena ugradnja totalne proteze kolena sa/bez očuvanog ZUL a proprioceptivni parametri su tetirani joint position sense testom i upoređivani pre. Za modelovanje vrednosti vremenske serije procesa promene ugla fleksije potkolenice u odnosu na natkolenicu i primenjena je asimptotska dvoparametarska eksponencijalna funkcija čiji rezultati su potom korelirani sa vrednostima HSS skora. Test pozicioniranja ekstremiteta konstruisanim aparatom je dovoljno senzitivan i specifičan kao funkcionalni test za praćenje očuvanosti i dinamike promene propriocepcije nakon ugradnje totalne proteze kolena i izmerene vrednosti su u korelaciji sa vrednostima dobijenim vrednostima HSS skora. PRIMARNA ARTROPLASTIKA KOLENA NAŠA ISKUSTVA Elez I 1, Radić S 1, Dulić O 1, Obradović M 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine Totalna artroplastika kolena podrazumeva resekciju nativnih zglobnih površina i subhondralne kosti femura, tibije i patele. Rekonstrukcija distalnog femura se postiže velikom metalnom nosećom površinom oblikovanom da imitira femoralne kondile. Tibijalni plato se menja visoko-molekularnom polietilenskom površinom pričvršćenom za metalnu površinu, koja je potom dodatno fiksirana za distalnu tibiju pomoću stema, zavrtnja ili njihovom kombinacijom. Patelarna zglobna površina se obično rekonstruiše visoko-molekularnom polietilenskom zglobnom površinom. Sve komponente su najčešće fiksirane za kost pomoću polimetilmetakrilat cementa, mada su u upotrebi pres-fit komponente kojima se omogućava adhezija i urastanje koštane mase. Totalna artroplastika kolena se uglavnom postiže kroz prednji parapatelarni pristup, kojim se obezbeđuje dobra preglednost zgloba kolena. Zglobne površine se reseciraju preciznim rezovima pomoću testera, koji se određuju vodičima. Odgovarajući položaj i poravnanje komponenti su presudni za uspešan rezultat. Apsolutno kritičan je ligamentarni balans zgloba kolena, kako bi se obezbedila normalna funkcionalnost medijalnih i lateralnih stabilizirajućih ligamenata kao i ligamenta patele. Protetika zgloba kolena je moguća implatatima koji su dizajnirani da omoguće delimičnu očuvanost ukrštenih ligamenata, dok drugi tipovi implantata obezbeđuju stabilnost uprkos resekciji ovih ligamenata. Komplikacije koje prate artroplastiku kolena mogu da se odnose na same implantate te dolazi do korozije i trošenja komponenti. Druge česte komplikacije su: infekcija, kontraktura i periprotetični prelomi. Artritis i osteoporoza su hronične bolesti koje su dosta česte u starijom populaciji i često su zajedno prisutne. Implantacija totalne proteze na 118 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

121 Association for Aloarthroplastics Knee terenu osteoporoze zahteva posebne mere kako bi se sprečili intraoperativni prelomi. Revizija ili zamena razlabavljenih komponenti usled infekcije ili istrošenosti je zahtevan i tehnički izazovan proces. Ovakav tip hirurgije često zahteva ekstenzivno i otežano uklanjanje cementa, a može zahtevati i postavljanje koštanih transplantata. Kod teških kliničkih slučajeva koriste se revizione proteze kolena načinjene po individualnim merama. TOTALNA PROTEZA KOLENA PREOPERATIVNO PLANIRANJE Dr Darko Milovanović 1, Dr Lazar Stijak 2, Dr Milica Stojadinović 3, Dr Miodrag Zorić 1, Dr Uroš Stanković 1, Dr Marko Kadija 1,4 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Srbije 2 Institut za anatomiju Niko Miljanic, Medicinski fakultet univerziteta u Beogradu 3 Klinika za radiologiju i magnetnu rezonancu, Klinički centar Srbije 4 Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu Totalna aloartroplastika zgloba kolena predstavlja zlatni standard u lečenju krajnjeg stadijuma osteoartritisa. Sa starenjem populacije iz godine u godinu povrećava se broj implantiranih proteza kolena kako na globalnom nivou tako i u našoj sredini. Samim tim i broj revizionih operacija se sa vremenom povećava. Uvidom u dostupne multicentrične studije uočeno je da se veliki procenat revizija radi zbog loše orijentacije protetskih komponenata. Da bi se prenebregao taj problem u poslednje vreme je poraslo interesovanje za pažljivim preoperativnim planiranjem svakog pojedinačnog slučaja. Cilj našeg rada je da se prikaže na koji način se preoperativno planiranje radi na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Kliničkog centra Srbije sa posebnim akcentom na rešavanje problema nastalih usled nedostatka odgovarajućih hardversko-softverskih rešenja. Sa druge strane cilj nam je prikazivanje dobijenih postoperativnih MSCT rezultata kod dve grupe pacijenata koji su lečeni pre i posle uvođenja navedenih metoda. LEČENJE GONARTROZA OSTEOTOMIJOM OTVARANJA PROKSIMALNE TIBIJE Bosanac Željko OB Sremska Mitrovicam, Ortopedija, Sremska Mitrovica Uvod: Artroze kolena se operativno leče na više načina.u našem radu obradili smo lečenje artroza sa zahvatanjem medijalnog kompartmenta i varusom kolena osteotomijom otvaranja proksimalne tibije. Materijal i metode: Pratili smo 12 pacijenata sa artrozom medijalnog kompartmenta i izraženim varusom lečenih osteotomijom otvaranja proksimalne tibije uz korištenje autogrefona sa ilijačne kriste i fiksaciju sa T pločom.period praćenja je od 2-5 godina. Diskusija: Osteotomije proksimalne tibije se u Bolnici Sremska Mitrovica primenjuju deset godina. Prvih godina je primenjena zatvorena metoda po Coventryu.Posle smo prihvatili medijalnu osteotomiju otvaranje i rezultate te operacije pratimo. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 119

122 Udruženje za aloartroplastiku Koleno Zaključak: Pacijenti operisani ovom metodom su imali značajno poboljšanje funkcije kolena,smanjenje bola u kolenu,poboljšan je kvalitet života.za vreme praćenja ni jedan pacijent nije podvrgnut operaciji artroplastike kolena. S obzirom na cenu operacije i minimalne komplikacije ali i značajno poboljšanje stanja pacijenta smatramo da bi ova operacija trebala biti zastupljenija kod pacijenata sa artrozom kolena,čime bi se moglo produžiti vreme do konačne artroplastike kolena. ANALIZA HODA POSLE UGRADNJE PARCIJALNE ENDOPROTEZE KOLENA Nikola Prodanović 1,2, Branko Ristić 1,2, Aleksandar Matić 1,2, Suzana Petrović Savić 3 i Goran Devedžić 3 1 Klinički centar Kragujevac, Zmaj Jovina 30, Kragujevac, Srbija 2 Fakultet medicinskih nauka, Univerzitet u Kragujevcu, Svetozara Markovića 69, Kragujevac, Srbija 3 Fakultet inženjerskih nauka, Univerzitet u Kragujevcu, Sestre Janjić 6, Kragujevac, Srbija Uvod: Parcijalna artroplastika kolena predstavlja vid hiruškog lečenja unikondilarne artroze kolena. Cilj: Svrha ovog rada je da analizira hod pacijenata sa gonartrozom pre i posle ugradnje unikondilarne endoproteze kolena. Metod rada: U ispitivanju je učestvovalo tri pacijenta sa dijagnostikovanim unilateralnim degenerativnim oštećenjem kolena. Kinematika kretanja analizirana je na podacima snimljenim pomoću infracrvenih kamera (OptiTrack sistem), koje su pratile položaj pasivnih markera postavljenih na anatomske pozicije donjih ekstremiteta pacijenata. Podaci su dalje procesirani u okviru programskog okruženja MATLAB. Analiza hoda je izvršena jedan dan pre operacije i 6 nedelja nakon artroplastike kolena. Rezultati: U rezultatima su grafički i tabelarno prikazane razlike vrednosti anteriorno posteriorne (AP) translacije, interno eksterne (IE) rotacije i stepena fleksije/ekstenzije zglobova kolena. Na oštećenim zglobovima kolena izmerene vrednosti AP translacije i IE rotacije su bile u uobičajenim granicama za zdrava kolena, dok je stepen fleksije/ekstenzije bio značajno ograničen na bolesnom zglobu. Nakon ugradnje parcijalne endoproteze, vrednosti AP translacije i IE rotacije bile su slične kao i kod zdravog kolena, dok je značajno povećana fleksija operisanog zgloba kolena. Zaključak: Ugradnja parcijalne endoproteze kolena dovodi do normalizacije hoda i povećanja funkcije zgloba kolena. Ključne reči: AP tranaslacija, IE rotacije, parcijalna endoproteza kolena, analiza hoda 120 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

123 Children s Orthopedics DEČJA ORTOPEDIJA CHILDREN S ORTHOPEDICS 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 121

124 Dečja ortopedija VALUE OF THE ECHO SONOGRAPHY IN THE DIAGNOSIS AND TREATMENT OF IRRITATING JOINT Prof. D-r. Temelkovski Zlatko, D-r. Gruјоска-Veta Dushanka University Clinic for Orthopedic Surgery - Skopje, Macedonia Key words: sonography, joint, hip TROCHLEAR DYSPLASIA CONGENITAL ANOMALY OR BIOMECHANICAL DEVELOPMENT Prof. D-r. Temelkovski Zlatko, D-r. Andonovski Alan, D-r. Bogojevska Doksevska Milena University Clinic for Orthopedic Surgery - Skopje, Macedonia The aim of this presentation is to show the appearance of trochlear dysplasia as one of the most difficult pathologic findings in patellar instability. This article shows the real cause for developing of trochlear dysplasia Materials and methods: An echo sonography has been performed on 200 toddlers with knee flexion from 30 to 60 degrees in order to determine the degree of trochlear dysplasia with toddlers. A 7megaHz-probe has been used, which was tangentially placed with the reference to the FP joint. Results: A flat trochlea has been registered with all of the toddlers from 3, 6 and 9 months, during the echo sonography of the patelofemoral joint with 30 and 60 degrees flexion and a tangentially placed probe. This high percentage of dysplastic trochlea does not correspond to the results of the actual orthopedic practice and the frequency of the trochlear dysplasia outbreak. Conclusion: The occurrence of the trochlear dysplasia in the patelofemoral joint is due to the influence of the DELPECH law as the only possible mechanical theory of the appearance of the trochlear dysplasia in the later stage of the childhood. Consequently, the trochlear dysplasia is not a congenital anomaly but an anomaly developed as a result of the lowered pressure in trochlear groove. Key words: trochlea, dysplasia, congenital 122 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

125 Children s Orthopedics PEDIATRIC T-CONDYLAR FRACTURES OF THE HUMERUS Sinisa Ducic 1,2, Dusan Abramovic 1, Nikola Bojovic 3, Vladimir Radlovic 1, Bojan Bukva 1, Djordje Nedeljkovic 1, Goran Djuricic 1 and Irena Simic 1 1 University Children`s Hospital, Belgrade, Serbia 2 School of Medicine, University of Belgrade, Serbia 3 Pediatric `s Clinic, Nis Introduction: T-condylar fractures of the humerus are very rare in children. The treatment options vary from simple reduction and percutaneous stabilization to open reduction and fixation with plates, screws and Kirchner wires. We evaluated 19 patients who underwent different types of treatment aiming to compare two different approaches of reduction, postoperative results and complications. Methods: The study encompassed total of 19 patients with T-condylar fracture, aged from 3 to 16 years, who underwent either closed or opened reduction between February 2005 and September Closed reductions were performed in 9, and open reductions in 10 patients. Results were analyzed using the Orthopaedic Trauma Association scoring system with 6 domains (range of motion, anatomic restitution, return to activity level, pain, subjective feeling and disability). Results were measured on a 4-point scale (1-excellant, 2- good, 3-fair and 4-poor). Results: The mean follow-up was 49 months (ranged from months). According to the type of fracture, excellent results were achieved in 10, good in 8 and poor in one patient. According to method of treatment, an excellent outcome was noted in 7 and 3 patients, following closed and opened reduction, respectively. No statistical analysis was performed because of the small sample size. Conclusion: The present study concludes that any type of T-condylar fracture of the humerus can be solved to a satisfactory degree, either closed or open reduction and with proper stabilization. Key Words: distal humerus, T-condylar fracture, reduction LEČENJE PES EQUINOVQRUSA METODOM PO PONSETIJU Sinisa Dučić 1,2, Vladimir Radlovic 1, Nikola Bojovic 3, Bojan Bukva 1, Dušan Abramović 1, Đordje Nedeljković 1, Goran Đuričić 1 i Irena Simić 1 1 Univerzitetska Dečija klinika, Beograd, Srbija 2 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Srbija 3 Pedijatrijska klinika, Niš, Srbija Uvod: Ponsetijev metod lečenja predstavlja primarno konzervativnu metodu lečenja korektivnim natkolenim gipsevima, ponekad minimalnom hirurškom intervencijom, odnosno tenotomijom Ahilove tetive i plasiranjem ortoze. Cilj ove studije je da evaluira efikasnost lečenja Ponsetijevom metodom. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 123

126 Dečja ortopedija Metoda: U periodu od januara 2008 do aprila 2016, lečeno je 140 pacijenata sa 180 pes equinovarusa metodom po Ponsetiju. Pacijenti su bili uzrasta od 7 dana do 3 meseca (srednja vrednost 32,2 dana) Klasifikacija pacijenata je izvršena na osnovu Piranijevog skora. Broj gipsanih aplikacija, tenotomija Ahilove tetive kao i broj operativnih intervencija je dokumentovan. Rezultati: Pacijenti su praćeni od 12 do 75 meseci (srednja vrednost 50 meseci). Kod 140 stopala (78 %) je postignut dobar rezultat lečenja metodom po Ponsetiju. Srednja vrednost Pirani skora je bila 4,7. Perkutana tenotomija je lečeno 70 stopala (38%). Posle neuspeha lečenja Ponsetijevim metodom kod 40 stopala (22%) je uradjena hirurška intervencija i to kod 12 stopala medial release, a kod 28 stopala radikalni hirurški zahvat. Diskusija: Hirurzi su se godinama borili da jasno definišu metodu izbora u lečenju urođenog grudvastog stopala. Poslednjih decenije ta bura se stišala pojavom i ekspanzijom Ponsetijevog metoda lečenja, koja poseduje sve karakteristike koje traži savremena medicina a to su jednostavnost izvođenja, minimalna invazivnost, široka dostupnost i ekonomska isplativost. Hiruške procedure bi trebalo koristiti samo u slučaju neuspeha konzervativnog lečenja stopala. Zaključak: Lečenjem pes equinovarusa metodom po Ponsetiju značajno je redukovana potreba za ekstenzivnim hirurškim procedurama. Naša preporuka je da lečenje kongenitalnog pes equinovarusa uvek treba započeti Ponsetijevom metodom. Ključne reči: Pes equinovarus, Ponsetijev metod, tenotomija ISPITIVANJE KVALITETA ŽIVOTA KOD DECE NAKON ARTROSKOPSKE HIRURGIJE Vesna Nikolić 1, Zoran Blagojević 1, Vladan Stevanović 1, Ognjen Vukadin 1, Agnica Petković 1, Dejan Stevanović 2,Svetlana Bacetić 1 1 Institut za ortopedsko-hirurške bolesti Banjica, Beograd 2 Klinika za neurologiju i psihijatriju za decu i omladinu, Beograd Kvalitet života se definiše kao percepcija pojedinca o sopstvenom položaju u životu u kontekstu kulture i sistema vrednosti u kojima živi, kao i prema svojim ciljevima, očekivanjima, standardima i interesovanjima. Procena kvaliteta života je prepoznata kao veoma važna u svrhu evaluacije intervencija u ortopediji, odnosno sagledavanje toka bolesti i ishoda lečenja i od strane pacijenta pored ostalih vidova praćenja poremećaja. Cilj ovog ispitivanja je bio ispitati uticaj ličnih faktora na opšti kvalitet života ortopedskih pacijenata dečjeg uzrasta koji su imali artroskopiju ili ligamentoplastiku prednje ukrštene veze, kao hiruršku intervenciju. Istraživanjem je obuhvaćena populacija dece lečene bolnički u Službi za dečju ortopediju i traumatologiju Institutu za ortopedsko - hirurške bolesti Banjica u periodu od jedne godine. S obzirom da ne postoji generički upitnik za procenu kvaliteta života, niti sličan upitnik za procenu ishoda lečenja, za decu sa ortopedskim bolestima, upotrebljen je model procene sadržan u Pedijatrijskom upitniku za kvalitet života., koji sadrži osam skala. U našem istraživanju skorovi svih 124 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

127 Children s Orthopedics skala samo-procena i procena roditelja značajno su bili viši posle, nego pre artroskopske hirurgije uz fizikalnu terapiju. Ortopedska intervencija značajno utiče na različite aspekte kvaliteta života kod dece sa različitim ortopedskim poremećajima, ali tip poremećaja značajno utiče na ishod lečenja. S toga su potrebna dalja istraživanja praćenja kvaliteta života kod dece sa različitim ortopedskim poremećajima uz analizu intervencija i multiplih faktora povezanih sa kvalitetom života, kao i implementacija procene kvaliteta života u svakodnevnu ortopedsku praksu. Ključne reči: deca; adolescenti; ortopedija; kvalitet života; bol. REZULTATI ULTRAZVUČNOG SKRININGA KUKOVA U POPULACIJI BEOGRADA U DVOGODIŠNJEM PERIODU ( ) Zoran Bajin IOHB Banjica, Služba za dečiju ortopediju i traumatologiju, Beograd Uvod: Razvojni poremećaj kuka (RPK) najčešća je urođena deformacija lokomotornog sistema, čiji je uspeh lečenja usko povezan s ranom dijagnozom. Obavezni ultrazvučni skrinig kukova kod novorođenčadi i odojčadi omogućio je rano otkrivanje i lečenje a samim tim gotovo potpuno eliminisao potrebu za operativnim lečenjem i kasnijim posledicama po zglob kuka. Materijal i metodologija: U cilju procene učestalosti pojave RPK u populaciji beba u Beogradu analizirani su ultrazvučni skrinig nalazi 8568 beba pregledanih u ultrazvučnom kabinetu IOHB Banjica u dvogodišnjem periodu. Nalazi su svrstani u četiri kategorije : I )normalan nalaz Ia i Ib po Grafu, II) sonografski tip II sa nedovoljnim ili manjkavim koštanim oblikovanjem acetabuluma, III) sonografski tip IIIdecentriran kuk i IV) sonografski tip IV luksiran kuk. Rezultati: Od ukupnog broja beba kod kojih je sproveden ultrazvučni skrining normalan nalaz je imalo 7989 beba ili 93,24%, kod 316 ili 3,68%, sonografski tip III verifikovan je kod 231 bebe ili 2,70 %, a sonografski tip IV kod 32 bebe, odnosno 0.38%. Diskusija: Zahvaljujući ranom ultrazvučnom skriningu za razliku od pre dvadesetak godina danas retko viđamo i operišemodecu sa luksiranim kukovima. Pa ipak na osnovu istraživanja koje smo sproveli ne možemo reći da ovaj problem više ne postoji. U analiziranoj populaciji 579 ili 6,76% beba imalo je različite forme razvojnog poremećaja kuka, koji su se u najvećem broju normalizovalizahvaljujuči rano sprovedenomlečenju. Zaključak: Zahvaljujući ultrazvučnom skriningu beba danas se razvojni poremećaj kuka rano otkriva i uspešnoleči neoperativnim metodama u vreme kada su remodelacione sposobnosti kuka velike. Našom analizom pokazali smo da problem RPK i dalje postoji te da samo ranim otkrivanjem i lečenjem možemo sprečiti sve posledice ovog deformiteta. Zbog toga ultrazvučni skrinig i dalje ostaje zlatni standard u ranom otkrivanju i lečenju razvojnog poremećaja kuka. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 125

128 Koštanozglobni tumori KOŠTANOZGLOBNI TUMORI BONE AND JOINT TUMORS 126 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

129 Bone and Joint Tumors DA LI JE MOGUĆE PREDVIĐANJE RECVIDIVA GIGANTOCELULARNOG TUMORA KOST, ISKUSTVA I DILEME? Nenad Lujić 1, Aleksandar Đorđević 1, Zoran Vučinić 1, Nikica Mandić 1, Petar Mamontov 1, Svetozar Savić 1, Jelena Sopta 2, Draško Vasović 1 1 Institut za Ortopedsko Hirurške Bolesti BANjICA 2 Institut za Patologiju, Medicinskog Fakulteta Beograd, Srbija. Uvod: Gigantocelularni Tumor Kosti (GCTB),je primarni tumor kostiju sa nepredvidljiv biološkim ponašanjem. Naša istraživanja odnosi se na utvrđivanje različitih kliničkih, radioloških i patohistoloških parametara, koji mogu ukazivati na povećani rizik od GCTB recidiva, nakon hirurške terapije. Metode: Analiza je obuhvatila ukupno 164 GCTB uzoraka, 118, (72%), su primarni tumori, a 46, (28%), su bili recidivi. Korišćene su analize Imunohistohemijskih parametara, Ki67, p53, ciklin D1 i beta-katenina. Rezultati: Analizirane su 46 kliničke, radiološke i histološke varijable, koje predstavljaju moguće faktore predviđanja recidiva GCTB. Korišćena je Univarijantna Logistička Regresija (ULR) je za izdvajanje četiri visoko statistički značajna parametra: 1) lokalizacija lezije, 2) broj hirurških intervencija, 3) ekspresija p53 u mononuklearnim ćelijama, 4) ekspresija Ciklina D1 u džinovskim multijedanim ćelijama. Multivarijantna Logistička Regresija (MLR), otkriva ekspresiju p53 u mononuklearnim ćelijama, koji je najznačajniji je faktor predikcije (HR=6,181 p<0,001), ova pozitivnost ukazuje na 6 puta veću verovatnoću za recidiv. Pozitivnost Ciklina D1 u džinovskimćelijama, koje sadrže manje od 15 jezgra, bila je statistički značajna (HR=8,398, p=0,038) za predviđanje recidiva, i pokazala je 8 puta češće ponavljanje u pozitivnim tumorima. Zaključci: Pored opšte poznatih parametara, kao što su: 1. lokalizacija lezije, 2. broj hirurških intervencija, 3. destrukcija korteksa uz prisustvo ekstrakompartmentne komponente, 4. patohistološki kriterijumi malignoma. Studija takođe prikazuje i sledeće nezavisne prediktore: p53 ekspresiju kod mononuklearnih tumorskih ćelija i Ciklin D1 pozitivnost u džinovskim ćelijama. Neophodno je testirati dobijene rezultate na još većem uzorku bolesnika, al ii na sličnim tumorima, da bi se rešile nedoumice u terapijskom pristupu tumor džinovskih ćelija kosti. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 127

130 Koštanozglobni tumori NADOKNADA DEFEKTA DISTALNOG FEMURA NAKON RESEKCIJE TUMORA READY MADE I CUSTOM MADE SISTEMIMA Vučinić Z, Djordjević A, Lujić N, Mandić N, M.Mirković*, Sopta J ** *Institut za ortopedsko hirurške bolesti Banjica ** Institut za patologiju Medicinskog fakulteta u Beogradu Maligni koštani tumori predstavljaju veliki hirurški izazov u smislu resekcije zahvaćene kosti i nadoknade defekta. Najčešća lokalizacija malignih koštanih tumora je distalni femur i proksimalna tibija. U ovom radu su obradjeni pacijenti gde je lokalizacija primarnog tumora bila u nivou distalnog femura. U Institutu za ortopedsko hirurške bolesti Banjica u periodu januar 2005-januar 2016 operisano je 79 pacijenata sa malignitetom distalnog femura. Distribucja po polu je bila 48 muškaraca i 31 osoba ženskog pola. U toku perioda od 2005 do 2016 godine korišćeni su različiti implantati i to ready made proteze- 3 tipa i custom made proteze- 3 tipa. U radu su prikazane indikacije, mogućnosti i komplikacije nakon ugradnje ready i custom made proteza kao i njihove prednosti odnosno mane prilikom rada. Maligni koštani tumori, custom made proteze, ready made proteze, distalni femur, komplikacije PRIKAZ SLUČAJA EWING SARCOMA NA GRUDNOM KOŠU Petar Mamontov 1, Nenad Lujić 1, Zoran Vučinić 1, Aleksandar Đorđević 1, Nikica Mandić 1, Svetozar Savić 1, Jelena Sopta 2, Lejla Paripović 3, Draško Vasović 1 1. Institut za Ortopedsko Hirurške Bolesti BANjICA 2. Institut za Patologiju, Medicinskog Fakulteta Beograd, Srbija. 3. Institut za Onkologiju i Radiologiju Srbije, Beograd, Srbija. Ewing Sarkom(ES), visoko maligni slabo diferentovani tumor sačinjen od malih okruglih ćelija. Drugi po učestalosti. Javlja se najčešće kod dece i adolescenata. Kod muškog pola češće 1,5:1. Po lokaciji najčesće se javlja u predelu, karlice, kolena, femura, nadlaktice. Mnogo ređe na drugim kostima, glave, klavikule, rebara. Prognoza, prema studijama (EICESS), uz adekvatno lečenje, zavisi od pojave udaljenih metastaza. Trogodišnje preživljavanje od 66% je konstatovano kod bolesnika, kod kojih nije bilo sekundarne bolesti. Pojava tumora velikog volumena, koji je primarno lokalizovan u području karlice ili grudnog koša ima lošu prognozu. Dečak godište, se javio na pregled zbog bola u predelu grudnog koša god. Kada je učinjena biopsija, postavljena dijagnoza, prikazan SK, i sprovedena preoperativna HT, po protokolu Ewing Resekcija učinjena po odluci SK 2013.god. Bolesnik redovno kontrolisan i dalje bez metastatske bolesti, potpuno rehabilitovan. 128 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

131 Bone and Joint Tumors Iz navedenog prikaza slučaja možemo zaključiti da je neophodan ozbiljan pristup svim simptomima koje imaju bolesnici, a koji su često nespecifični. Sve bolove treba ozbiljno shvatiti te odmah obaviti svu potrebnu dijagnostiku: Rtg zahvaćenog područja, a potom u slučaju suspektnog nalaza i CT zahvaćene regije, scintigrafiju skeleta. Tumori zida grudnog koša se retko viđaju kod dece. Dosledna primena sistema dijagnostike je važna, ali ne manje i sledstveni pristup kompletnog lečenja. Hirurška terapija mora biti agresivna do zdravih resekcionih površina, posebno kod recidiva. Pojava recidiva nije retka, i zato hirurška tehnika zahteva posebnu pažnju. Ewingov sarkom je primer, gde se samo multidisciplinarnim pristupom, može doći do adekvatne dijagnoze i lečenja, i pružanja bolesnicima veće mogućnosti za konačno izlječenje. KORELACIJA TOPOGRAFSKE LOKALIZACIJE I KLINIČKIH MANIFESTACIJA U CILJU INDIKACIJA ZA HIRURŠKO LIJEČENJE OSTEOHONDROMA Slaviša Kunarac 1, Jelena Sopta 2, Marinko Domuzin 1, Milorad Maran 1 1 Traumatološka Klinika UMC Banja Luka 2 Institut za patologiju,kbc Srbija Uvod: Osteohondrom je najčešći benigni tumor kosti koji se javlja u dva oblika, kao sesilni i kao pendularni. Čini do 50% svih benignih tumora koštanog tkiva, sa dvostrukom predilekcijom ka osobama muškog pola. Prekriven je hrskavičnom kapom različite debljine. Debljina hrskavične kape preko 30 mm može ukazivati na malignu transformaciju u sekundarni hondrosarkom. Cilj rada: Utvrditi da li postoji korelacija između epidemioloških karakteristika pacijenata, patohistoloških karateristika, debljine hrskavične kape i biološkog ponašanja tumora. Ispitanici i metode: Studija presjeka obuhvatila je 37 ispitanika kojima je u periodu od 12 mjeseci, tokom godine, na Institutu za patologiju Medicinskog fakulteta u Beogradu dijagnostikovan osteohondrom. Pacijentima je deskriptivno analizirana starost, pol, lokalizacija, kliničke manifestacije i dužina trajanja anamneze. Morfometrijski je određivana debljina hrskavične kape na patohistološkim prepara tima resekovanih tumora. Od 37 bolesnika kojima je dijagnostikovan osteohondrom, kod 3 (8%) je nastupila maligna alteracija hrskavične kape. Debljina hrskavične kape kod sva tri je bila preko 30 mm, a kretala se od mm. Recidiv se javio kod 3 (8%) pacijenta. Diskusija: Najveći značaj ove lezije proističe iz činjenice da je to najčešći koštani tumor, velike incidencije, i mogućnost maligne transformacije hrskavične kape u sekundarni hondrosarkom čine ovaj tumor interesantnim za kliničare i patologe. Zaključak: Širina hrskavične kape u korelaciji sa kliničko-radiološkim parametrima je značajan prediktivni parametar biološkog ponašanja osteohondroma. Ključne riječi: osteohondrom, debljina hrskavične kape, maligna alteracija 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 129

132 Koštanozglobni tumori TUMORSKA MEGA ENDOPROTEZA TOTAL FEMUR I TOTAL HUMERUS Grujić Jovan 1, Zeljković Milan 2, Tabaković Slobodan 2, Đorđević Aca 3, Vučinić Zoran 3, Lujić Nenad 3, Mandić Nikica 3 1 DOO Grujić i Grujić, Novi Sad 2 FTN, Novi Sad 3 IOHB Banjica, Beograd Uvod: Estetska i funkcionalna rekonstrukcija kostiju i zglobova nakon odstranjenja koštanih tumora zahteva primenu transplantata, od donora ili implantata, endoproteze. Ukoliko su oba susedna zgloba, femura kuk i koleno, humerusa, rame i lakat, zahvaćeni koštanim tumorima ili destrukcijom može se ugraditi tumorska mega endoproteza, total femur, total humerus. Cilj rada: Odrediti geometrijske parametre za rekonstrukciju kosti koju treba odstraniti, a zatim izraditi tumorsku mega endoprotezu modularne koncepcije. Materijal i metode: Rtg, CT ili MRI omogućuju određivanje geometrijskih parametara, uglavnom od susednog ekstremiteta, na osnovu kojih se može izraditi računarski model kosti, femura ili humerusa, koji treba zameniti, rastojanje od centra rotacija zgloba kuka ili ramena do centra fleksije u zglobu kolena za total femur ili zgloba lakta za total humerus. Odrediti geometrijske parametre tibije i ulne, medularnog kanala u koji treba ugraditi endoprotezu, distalnu komponentu. Diskusija: Primena modularne koncepcije tumorske mega endoproteze omogućava konfornost hirurgu da odredi optimalnu dužinu, a naročito ugao anteverzije u toku intrevencije ugradnje, sa dobrom postoperativnom prognozom. U preiodu od 2010 do godine na institutu IOHB Banjica, Beograd, ugrađeno je pet mega endoproteza, četiri total femur i jedan total humerus proizvodnje DOO Grujić i Grujić, Novi Sad. Zaključak: Analizom onkološko-hirurške prognoze, socijalnih i ekonomskih parametara, mega endoprotezu tipa total femur ili total humerus primenjivati kod mlađih bolesnika u cilju eliminacije bola, obezbeđenje estetike i funkcionalnosti ekstremiteta i konfornosti u postoperativnom periodu. 130 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

133 Serbian Society for Hand Surgery SRPSKO UDRUŽENJE ZA HIRURGIJU ŠAKE SERBIAN SOCIETY FOR HAND SURGERY 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 131

134 Srpsko udruženje za hirurgiju šake MANAGEMENT OF TFCC INJURIES Robert Gvozdenović Objective: Today, the most common cause of prolonged pain and disability after distal radius fracture (DRF) is ulnar-sided wrist pain.triangular fibrocartilage complex (TFCC) injury is present in up to 80 % of patients with displaced DRF. There is no clear relationship between ulnar styloid fracture or TFCC tear and objective laxity and subjective symptomatic instability. We report first experiences with our preferred method of foveal repair in TFCC reconstruction. Materials and Methods: Between April 2013 and September 2016, 10 patients have been operated by modified Iwasaki technique (ulnar tunnel technique) for foveal reattachment of TFCC injury. All patients had ulnar sided wrist pain and MR scan verified foveal injury of the TFCC. All patients had some grade of instability of the Distal Radioulnar Joint (DRUJ).Average time from the initial injury to the reconstruction procedure was 23 months (range 3 96 months). There were 4 men and 6 women and their mean age was 24 years (range 16 40).All patients were immobilized for 3 weeks in a sugar tongue splint, whereupon they all received hand therapy.mean follow-up was 9 months (range 6 13 months). Retrospective evaluation included assessment of pain (VAS score), satisfaction, DRUJ instability, range of motion (ROM), grip strength and Disabilities of the Arm, Shoulder and Hand (quick-dash) Score. Results: There were no complications during the operative procedures or the recovery / hand therapy. All patients achieved full stability and all achieved improvement in their pain as well as full satisfaction after the operative treatment. Mean VAS score was measured to be 5 (on a scale 1 100) postoperatively, (55 preoperatively).both grip strength and q-dash values improved significantly. Mean grip strength was measured to be 34 Kilogram-Forces (KgF), postoperatively. Compared to preoperative measures (30KgF), a 13 % increase of the grip strength were noticed (90 % of the contralateral side). Q-DASH values improved from 53 preoperatively to 14 postoperatively (on a scale 1 100, where 1 is the best and 100 are the worst). ROM improved as well, especially in rotation (pronation and supination). Conclusions: Preliminary results of the modified ulnar tunnel technique for foveal repair of the TFCC injury provided satisfactory results without any observed complications. Appropriate patient selection and indication must be fulfilled. A study with a longer follow up is desirable. UPOTREBA MINI MITEK ANKORA KOD POVREDA FLEKSORNIH TETIVA S.Milutinović 1, S.Matić 1,2, T.Palibrk 1, D.Bogosavljević 1, A.Petrović 1, M. Bumbaširević 1,2 1 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu 2 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički Centar Srbije Uvod: Na odeljenju mikrohirurgije Urgentnog centra lečeno je 16 pacijenata sa povredom fleksornih tetiva u zoni I, odnosno na samom pripoju, korišćenjem metode reinsercije tetive. 132 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

135 Serbian Society for Hand Surgery Materijal i metode: 16 pacijenata (3 žene, 13 muškaraca) je lečeno operativno metodom reinsercije tetive pomoću ankor sistema. Prosečna starost u momentu povređivanja je iznosila 29,31 godinu. Povreda je bila kod 10 pacijenata na levoj šaci i kod 6 pacijenata na desnoj šaci. Kod svih pacijenata povreda je bila lokalizovana u zoni I. Osam pacijenata je bilo operisano u prvih 24h, a ostali u 48-72h. Prema Leddy Packer-ovoj klasifikaciji 9 pacijenata je imalo tip I, pet je imalo tip II idvapacijenta tip III povrede. Udružene povrede u smislu lezije digitalnih nerava i arterija i povrede koštanog tkiva postojala je kod 4 pacijenta. Pacijenti su bili imobilisani naredne 4 nedelje, a prvog postoperativnog dana započinjana je rehabilitacija. Rezultati: Meren je totalni aktivni pokret (TAM) koji je u proseku iznosio 89% u odnosu na kontrolni prst nepovređene ruke. Određivana je isnaga PINCH-a koja je u odnosu na kontrolni prst iznosila 82%. Kod jednog pacijenta se javila komplikacija u vidu srednje izražene kontrakture u DIP zglobu (udruženi kominutivni prelom medijalne falange). Zaključak: Primarnareparacija, uzkorišćenje anchor sistema,koja je praćenaranomrazradomiadekvatnimfizikalnimtretmanomdajeveomadobrefunkcionalnerezultatekodpovredadubokogfleksoraiimaprednosti u odnosunadrugetehnikekoje se koristekodpovredafleksora u zoni I. Ključne reči: palac, fleksor, reinsercija MUTILANTNE POVREDE ŠAKE-FUNKCIONALNA ISPITIVANJA REKONSTRUISANIH ŠAKA M. Brndušić¹, Č. Vučković¹, D. Polojac¹, I. Glišović Jovanović¹, M.Kadija¹² ¹ Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KCS, Beograd ² Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu Mutilantne povrede šake, predstavljaju teške masivne lezije, praćene opsežnom i istovremenom destrukcijom više različitih tkiva. Cilj lečenja je postizanje maksimalnog funkcionalnog poboljšanja, u uslovima određenim stanjem šake nakon povrede. Analizom je obuhvaćen 71 pacijent, dominantno muškog pola (97,2%). Klasifikacija povreda izvšena je na povrede dlana (39,4%), zadnje strane šake (8,5%), obe strane šake (31%) i amputacije (19,7%). Povrede su uzrokovane industrijskim mašinama (67.6%), poljoprivrednim mašinama (9,8%) i eksplozivnim sredstvima (12,7%). U sklopu operativnog lečenja, preduzete su različite rekonstruktivne, mikrohirurške i ortopedske hirurške intervencije, grupisane u: rekonstrukciju kožnog pokrivača (63,3%), regionalne režnjeve (15.5%), slobodne mikrovaskularne režnjeve (9,8%), rekonstrukciju neurovaskularnih struktura (61,8%), koštano-zglobnih struktura (87,3%) i rekonstrukciju tetiva (84.5%). Prikazujemo funkcionalne rezultate pacijenata, procenjivanih godinu dana nakon operacije, Mayo wrist scorom i DASH upitinikom (Disabilities of the Arm, Shoulder and Hand questionnaire). Mayo wrist score ispituje intenzitet bola, opseg pokreta (izraženog u procentima u odnosu na zdravu šaku), jačinu snage stiska i funkcionalni status u smislu obavljanja aktivnosti. DASH upitnik 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 133

136 Srpsko udruženje za hirurgiju šake uključuje 30 pitanja, kojima ispitanik ocenjuje sposobnost obavljanja odgovarajućih aktivnosti u poslednjih nedelju dana, koristeći obe ruke. Kod svih pacijenata postignut je izvestan stepen funkcionalne konsolidacije šake, sa direktnim uticajem na radnu i socijalnu reintegraciju, sto je i registrovano navedenim ispitivanjima. Key words: mutilantne povrede šake, Mayo wrist score, DASH upitnik ISKUSTVA TIMA SPECIJALNE BOLNICE ZA REHABILITACIJUI ORTOPEDSKU PROTETIKU U PROTETISANJU PACIJENATA SA AMPUTACIJAMA GORNJIH EKSTRTEMITETA Gavrilović B, Blagojević T, Grujičić B, Stojanović S, Savić B, Ratković A. Specijalna bolnica za rehabililitaciju I ortopedsku protetiku, R Srbija borka.gavrilovic@zop.rs Amputacija gornjih esktrtemiteta predstavlja urođeni ili stečeni nedostatak pojedinih delova ili celog gornjeg esktremiteta. U protokolu protetičke rehabilitacije učestvije tim u sastavu: lekar specijalista fizikalne i rehabilitacione medicine (SA ISKUSTVOM U PROTETIČKOJ REHABILITACIJI), medicinska sestra, radni terepeut, protetičar,psiholog. Defektolog, socijalni radnik i konsulatni lekari: ortoped, internista, radiolog i vaskularni hirurg. Bitno je učešće svih članova tima u preprotetičkoj pripremi i protetičkoj rehabilitaciji. Po sanaciji operativnog ožiljka, redovnoj bandaži koju obavlja medicinska sestra i aktivnim vežbama i vežbama predominacije koj vodi radni terepeut obavlja se timska preskripcija. Preskripciju pomagala obavlja protetički tim individulano prema indikacijama uzimajući u obzir uzrast, pol pacijenta, uzrok amputacije, dominantnost strane,vrstu posla kojim će se baviti. U službi protetike protetičar uzima meru i posle faznih proba I timskog prijema pomagala započinje se obuka u korišćenju proteze u aktivnostima dnevnog života. Po završetku kod pacijenata radno aktivnih i učenika obavlja se procena preostale radne sposobnosti. Bitne su sve faze primerne protetičke rehabilitacije i svi članovi profesionalnog specifičnog tima kao i podrška porodice radi što adekvatnijeg prihvatanja proteze i korišćenje u aktivnostima dnevnog života. Uvod: Amputacija gornjih ekstremiteta najčešće se javlja kao kongenitalna anomalija kod dece i kao posledica traume kod radno sposobnog stanovništva. Predstavlja ozbiljan medicinski i socijalni problem. Zahvaljujući pravovremenoj protetičkoj rehabilitaciji i angažovanju čitavog tima postižu se uspešni rezultati. Cilj: Prikaz iskustva tima Specijalne bolnice za rehabilitaciju I ortopedsku protetiku u Beogradu koji učestvuje u protetisanju i daje preporuke protokola pri radu. Materijal i metode: Prikazani su retrospektivnom studijom pacijenti rehabilitovani u SBROP u 2013.god. Sa amputacijama gornjih ekstremiteta primarno rehabilitovani u Specijalnoj bolnici. Praćeni su demografski I funkcionalni parametri. Rezultati: U periodu januar- decembar godine rehabilitovani su u SBROP pacijenti kod kojih je najčešći uzrok amputacija trauma: industrijske i poljoprivedne mašine, prese, prenosni sistemi, valjci, zupčanici. Mali broj amputacija je izazvan vaskularnim problemima i tumorima. 134 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

137 Serbian Society for Hand Surgery Kod dece najčešće su bile prisutne transverzalne deficijencije distalnih delova podlaktice i šake na jednoj strani. Kada počnu da stabilno sede u šestom mesecu započenje se protetička rehabilitacija sa estetkom protezom. Kod odrasle populacije po uspostavljanu dobrog mišićnog statusa i stabilizaciji mera obima amputacionog patrljka pristupa se preskripciji i izradi proteze za gornje esktremitete. Pacijenti prolaze obuku u radnoj terapiji, a kao završna faza kod školsko aktivnih i zaposlenih pristupa se proceni preostale radne sposobnosti. Kad postoje uslovi pristupa se izradi mioelektrične podlakatne i nadlakatne proteze i to kod učenika, studenata i intelektualaca gde se savetuju bimanuelne aktivnosti koje ne zahtevaju teže fizičke manipšulacije. Potreban je test evaluacije miopotencijala I mogućnosti izvođenja separisanih kontrakcija sačuvanom segmentnom muskulaturom i psihološko testiranje,s amo kod amputacije dominantne ruku uz predhodno korišćenje mehaničke funkcionalne proteze najmanje 12 meseci. Mnogi faktori usporavaju protetičku rehabilitaciju (usporeno zarastanje operativnog ožiljka, kontrakture pripadajućih zglobova, bolovi u patrljku, fantom bolovi i različiti tipovi parestezija). Vežbe uz redovnu negu ožiljnog tkiva, fizikalna terapija i bandaža doprinose stabilizaciji tkivnih struktura amputacionog patrljka. Fazne probe proteze doprinose izradi proteze individualno dovbro podešenoj. Po timskom prijemu započinje se obuka u korišćenju proteze u radnoj terapji u aktivnostima dnevnog života. Preporuka je za započinjanje, nastavak školovanja i vraćanje mogućim radnim aktivnostima. Dozirano korišćenje proteza i praćenje negativnih prtisaka doprinose prihvatanju proteze kod amputacija gornjih ekstremiteta. Gubitak dominantne ruke je najčešće zahvalniji za prihvatanje pomagala. Najčešće su odbačene nadlakatne proteze za nedominantnu ruku. Zaključak: Pravilnik RFZO u Srbiji obuhvata odobravanje proteze za gornje ekstremitete sa vremenskim rokom i nižim nivoom funkcionalnosti. Mehanička proteza kod dece može da se zameni posle 1 godine. Odrasli imaju mogućnost zamene mehaničke proteze posle posle 48 do 60 meseci (od 18-65god). a preko 65 godina za 60 do 84 meseci. Redovno nošenje proteze doprinosi adekvatnom stavu tela i izbegavaju se poremećajii biomehanike kičmenog stuba i ramenog pojasa. Finasijska sredstva u budžetu za zdravstvo i promena Pravilinika trebale bi omogućiti adekvatnje proteze za gornje eksttemitet, izradu servis i stalno korišćenje. Ključne reči: timski rad, protetička rehabilitacija, amputacija gornjih ekstremiteta LITERATURA: 1. Ni Mhurchadha,Sinead; Gallagher, Pamela; MacLachlan, Malcolm; Wegener, Stephen T. Identifying successful outcomes and important factors to consider in upper limb amputation rehabilitation: an international web-based Delphi survey, Disability & Rehabilitation. Dec 2013, Vol. 35 Issue 20, p Resnik, Linda; Borgia, Matthew.Responsiveness of outcome measures for upper limb prosthetic rehabilitation, Prosthetics & Orthotics International (Sage Publications, Ltd.), Feb2016, Vol. 40 Issue 1, p O Keeffe, BernardProsthetic rehabilitation of the upper limb amputee,. Indian Journal of Plastic Surgery. May2011, Vol. 44 Issue 2, p p. 4.Carlsen, Brian T.; Prigge, Pat; Peterson, Jennifer. InSpecial issue: Upper extremity limb loss: Functional restoration from prosthesis and targeted reinnervation to transplatation, Journal of Hand Therapy. April- June (2): Watve, Sachin; Dodd, Greg; MacDonald, Ruth; Stoppard, Elizabeth R.. In Rehabilitation: Upper limb prosthetic rehabilitation, Watve, Sachin; Dodd, Greg; MacDonald, Ruth; Stoppard, Elizabeth R.. In Orthopaedics and Trauma (2): th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 135

138 Srpsko udruženje za hirurgiju šake MOGUĆNOSTI REKONSTRUKCIJE DEFEKATA PRSTIJU I ŠAKE Dražan Erić 1, Siniša Kojić 2, Maksim Kovačević 3, Sanja Marić 4, Zlatko Maksimović 5, Nikola Baroš 6 1 Odjeljenje za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju, Univerzitetska bolnica Foča, BIH 2 STMedica, Beograd, Srbija 3 Odjeljenje ortopedije i traumatologije, Univerzitetska bolnica Foča, BIH 4 Centar za anesteziologiju, intenzivnu njegu i terapiju bola, Univerzitetska bolnica Foča, BIH 5 Dom zdravlja Bijeljina, BIH 6 Klinika za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju, UKC RS, Banja Luka BIH Uvod: Mekotkivni defekti šake i prstiju najčešće nastaju zbog traume, radikalne ekscizije malignih tumora kože i mekih tkiva, kongenitalnih anomalija, opekotinskih povreda i hirurškog liječenja Dupuytren-ove kontrakture. Materijal i Metod: U periodu od januara godine do decembra godine na Odjeljenju za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju Univerzitetske bolnice Foča kod 96 pacijenata je urađena neka od rekonstruktivnih metoda u rješavanju defekata na šaci i prstima. Kod pacijenata smo evidentirali demografske podatke (godine, pol, zanimanje), lokaciju, uzrok defekta, veličinu defekta te rekonstruktivne tehnike i komplikacije. Rezultati: Kod 64 pacijenta uzrok mekotkivnih defekata šake je trauma, kod 17 pacijenata uzrok je radikalna ekscizija malignih tumora kože i mekih tkiva, kod 12 pacijenata Dupuytren-ova kontraktura i kod 3 pacijenata postopekotinske kontrakture prstiju. Kod 87 pacijenta nismo imali komplikacija, kod 2 pacijenta smo imali gubitak režnja, kod 4 pacijenata smo imali marginalnu nekrozu a kod 3 pacijenta smo imali tranzitornu vensku kongestiju režnja. Diskusija: Rekonstrukcija defekata na šaci a posebno na palcu i vrhovima prstiju predstavlja jednu od najzahtjevnijih tehnika obzirom da je potrebno vratiti senzibilitet i funkciju. To je najteže kod amputacionih povreda gdje je potrebno rekonstruisati sve strukture. Zaključak: Značaj lokalnih, direktnih i indirektnih petaljkastih režnjeva je, obzirom na složenost funkcije šake, veliki a primarni cilj je funkcionalna rekonstrukcija. Izbor režnjeva zavisi od lokalizacije defekta, veličine defekta, dobrog poznavanja hirurške anatomije, preciznog planiranja i iskustva hirurga. Ključne riječi: rekonstrukcija, šaka, prsti 136 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

139 Miscellaneous RAZNO MISCELLANEOUS 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 137

140 Razno SAOBRAĆAJNE NESREĆE U ŽELEZNIČKOM SAOBRAĆAJU U SRBIJI Lešić A¹, Zagorac S², Bumbaširević M.¹ 1 Medicinski fakultet u Beogradu 2 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KCS Saobraćajne nesreće u železničkom saobraćaju predstavljaju značajan segment saobraćajnog traumatizma, posebno u visokorazvijenim zemljama gde se postižu velike brzine vozova. Kod nas, kao i u zemljama tranzicije u posmatranom periodu od 2003 do 2014 nema tendencije pada ni broja povredjenih : prosečno 65.5 (od min. 40 povređenih u god. do maksimalnog broja od 104 povređenih u 2005.god). Broj usmrćenih se kreće od 34 do 82, prosečno 54.3 godišnje. Uočljivo je da je najveći broj poginulih na pružnim prelazima, Srbije na 3800km pruga ima 2138 prelaza, od toga 1594 (74.7%) neobezbeđenih. Broj poginulih je neočekivano visok u odnosu na Englesku gde je u 2 godine ( ) poginulo devet osoba na prelazima (na 58,97 miliona stanovnika), a kod nas u te dve godine je poginulo 69 (na milion stanovnika). Zato je potrebno videti perspektive razvoja železnica koji je neizvestan, jer svaki automatski uređaj za prelaz košta evra; u planu je da se ukine 800km pruga u % samo u jednoj godini. Sa druge strane prosečna brzina putničkog voza je 50km na sat. Ako bi brzine bile veće (što je nerealno sa obzirom na stanje pruga i železnice) broj nastradalih bi bio još veći. Stoga je potrebna analiza podataka o nesrećama, o stanjuu železničkom saobraćaju u cilju racionalizacije. U razvijenom svetu se brzine vozova stalno povećavaju, a znatno se smanjuje broj prelaza, čime se smanjuje mogućnost kontakta pešaka i vozila sa vozom u pokretu, a time i broj povređenih i poginulih. Ključne reči: saobraćajni traumatizam, politrauma ORTOPEDIJA KAO PREDMET U SRBIJI OMAŽ PROF. DR BORIVOJU GRADOJEVIĆU Lešić Aleksandar¹², Zagorac Slaviša², Bumbaširević Marko¹² 1. Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu 2. Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju-kcs Pacijenti sa oboljenjima i povredama koštano zglobnog sistema su lečeni pri odeljenjima opštih bolnica, a od godine dr Nikola Krstić, sa prvim radiografijama uvodi ortopediju u Beogradu kao posebnu disciplinu. Nastaje odeljenje ortopedije Opšte Državne Bolnice (ODB) u Beogradu. Od godine dr Borivoje Gradojević izvodi nastavu iz ortopedije u hirurškom odeljenju (upravnik prof. Dr Milivoje Kostić), a od 1933.godine izvodi nastavu prvo kao privatni docent, da bi 1940.godine postao Univerzitetski docent godine izdaje prvi udžbenik iz Ortopedije kod izdavača Srpsko-Francuska knjižara ad. Od 10. januara preuzima katedru ortopedije kao vanredni profesor, da bi ukazom Ministarstva prosvete 13. maja bio penzionisan posle 138 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

141 Miscellaneous samo 20 godina radnog staža. Zapravo, biva uklonjen sa fakulteta sa grupom profesora (prof. Aleksandar Kostić, prof. Fotić, prof. Niko Miljanić, prof. Radenko Stanković). Mogli su da se bave medicinom van državnih ustanova i fakulteta. To je bila visoka cena koju je i dr Gradojević i ortopedija platila jednom vremenu. Međutim, bez njegove nastave, udžbenika i rada ne bi bilo ni drugih lekara koji će kasnije postati ortopedi poznati i van naše zemlje. Bio je učesnik Prvog svetskog rata, rezervni sanitetski potpukovnik, nosilac Albanske spomenice i ordena Svetog Save. Dr Gradojević je umro 1979.godine u Minhenu, a sahranjen je u Beogradu. ILIZAROV TEHNIKA U LEČENJU KONTRAKTURA ZGLOBOVA Boris Ukropina 1, Čedomir Vučetić 1,2, Marko Bumbaširević 1,2 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KCS, 2 Medicinski fakultet u Beogradu Uvod: Kontrakture mogu biti posledica različitih etioloških faktora i zahvatiti sve strukture od uticaja na ostvarivanje pokreta. U kontrakturi koja traje više meseci zahvaćene su sve strukture i lečenje nikada nije jednostavno. Razvijene hirurške tehnike oslobadjanja od priraslica, produžavanja skraćenih struktura ili skraćenja kosti su ekstenzivne, povezane sa većom hirurškom traumom. Dodatna teškoća u hirurgiji su lokalne promene, ožiljci od povreda i hirurških zahvata, nedovoljna cirkulacija i mogućnost narušavanja cirkulacije. Cilj: Prikaz mogućnosti primene i rezultati Ilizarov tehnike u lečenju kontraktura zglobova na ekstremitetima. Metod: Korišćena je minimalno invazivna, atraumatska procedura spoljašnje fiksacije tehnikom po Ilizarovu u svim slučajevima. Primenjivana je za lečenje izolovane konkontrakture zgloba i u kompleksnim slučajevima lečenja nesraslog preloma, egalizacije ekstremiteta, nadoknade koštanog defekta udruženog sa kontrakturom. Najčešće je bio lečen skočni zglob, ali i koleno, ručni zglob i zglobovi šake. Tehnika je pogodna za lečenje kontraktura u svim fazama. Aparat je modularnog tipa, za svaki zglob, prema potrebama. Formira se aparat koji se postavlja plasiranjem igala per kutano, bez rezova na koži. Rezultati: U svim slučajevima postignuto je savladavanje kontrakture i funkcionalno pozicioniranje zgloba. Uspostavljanje aktivne pokretljivosti je postignuto u meri u kojoj su očuvani mišići i inervacija. Tokom nošenja aparata, moguće je intermitentno aktivno i pasivno pokretanje zgloba i okolnih zglobova. Postoperativno, pacijenti nemaju ograničenja. Tolerancija same procedure i na aparat je velika i komplikacije nisu zabeležene. Zaključak: Tehnika Ilizarova u lečenju kontraktura zglobova na ekstremitetima je uspešna, minimalno invazivna, sa širokim indikacijama, primenjiva i u slučajevima kada drugi načini lečenja nisu mogući. Ključne reči: Ilizarov tehnika, zglobne kontrakture. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 139

142 Razno PRIMENA KOŠTANOG SUPSTITUENTA ARTROSALA Boris Ukropina 1, Čedomir Vučetić 1,2, Marko Bumbaširević 1,2 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KCS 2 Medicinski fakultet u Beogradu Uvod: U novije vreme značajnije se povećava broj operisanih pacijenata sa insuficijentnom strukturom kosti (koštanom gradjom). Najčešće je tome razlog osteoporoza kao sistemsko oboljenje, regionalno i lokalno kao posttraumatsko stanje. U slučajevima periprotetskih preloma, preloma dugih kostiju i nesraslih preloma često je pri operativnom lečenju potrebno nadoknaditi nedostajuću kost i dopuniti koštanu masu. Cilj: Prikazujemo rezultate primene koštanog supstituenta kod operativno lečenih sa defektom kosti ili insuficijentnom kosti. Metod: Korišćeni su koštani supstituenti za popunjavanje koštanog defekta. Artrosal jebiomaterijal sličan mineralnoj komponenti kosti, sačinjen od 60% hidroksiapatita i 40% β- trikalcijum fosfata. Perosal je hidroksiapatit 51,5% i kalcium sulfat 48,5%. Operisani su pacijenti sa nesraslim prelomima dijafize dugih kostiju. Rezultat: Korišćeni materijal je jednostavan za aplikaciju, može se dobro postaviti i dobro popunjava prostor na mestu nedostajuće kosti ili izmedju kosti i implantata. Kontrolne radiografije pokazuju koštani supstituent i kalus koji se formira. Zaključak: Koštani supstituenti su prilagodjeni potrebama, imaju solidne osobine koje olakšavaju rad, povećavaju sigurnost i uspeh srastanja kosti. Ključne reči: koštani supstituenti, hidroksiapatit, nesrasli prelomi GO ON I DONA U LEČENJE GONARTROZE Zoran Golubović, Predrag Stoiljković, Ivan Golubović, Zoran Radovanović, Ivana Golubović, Ivan Micić, Aleksandar Mitić, Stevo Najman, Goran Vidić, Andrija Krstić, Vlada Jovanović, Miroslav Trajanović. Klinički centar Niš, Medicinski fakultet Niš, Mašinski fakultet Niš Artroza zglobova spade u grupu najčešćih oboljenja lokomotornog aparata. Gonartroza je degenerativno oboljenje zgloba kolena, koje je praćeno bolovima i ograničenom pokretljivošću. Gonartroza je mnogo češča kod osoba ženskog pola. U lečenju gonartroze pored antireumatika, fizikalne terapije, primenjuje se i GO-ON, sterilni nepirogeni rastvor natrijum-hijaluronata. Analizirano je 64 bolesnika sa gonartrozom, koji su lečeni u Klinici za Ortopediju i Traumatologiju KC u Nišu u periodu od do intraartikularnim davanjem ampula GO-ON (natrijum hijaluronat) u koleni zglob. U analiziranoj grupi bilo je 38 osoba ženskog pola i 26 osoba muškog pola. Ampule GO-ON ordinirane su na sedam dana u dozi od 25mg (2,5 ml rastvora) u toku pet nedelja. Nakon toga pacijentima su ordinirane tablete Dona a 1500mg/ dnevno, per- os. Kod pacijenata je praćen bol i obim pokreta, pre i nakon intraartikularnog davanja ampula GO-ON. 140 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

143 Miscellaneous Analizirajući dobijene rezultate utvrdili smo da je GO-ON u kombinaciji sa Donom pokazao dobar efekat u lečenju pacijenata sa gonartrozom. AMBROAZ PARE: «OTAC MODERNE HIRURGIJE» PhD. c. Stefanos Asimopulos 1 PhD Panajotis Asimopulos 2 1 Konstantopulio Univerzitetska Bolnica Sveta Olga, Atina, Grčka 2 Vojna Akademija Grčke, Atina, Grčka Temeljno proučavanje istorijskih istraživanja koje odražava radikalan nastanak, postepeno formiranje, ali i višedimenzionalan doprinos medicinskih postignuća, kao i njihovih obdarenih inspiratora deterministički vodi do neometanog izražavanja neoborivih istina. Raznovrsna ličnost, neumorni naučnik, upućen u dijahronične humanističke ideale francuski Ambroaz Pare uspeo je da se suprotstavi naizgled nesavladivim preprekama: loš socijalan status, konstantne finansijske teškoće, ali i nepodnošljiva svakodnevnost na krvoločnim ratištima beskrajnih konflikta niti su ograničili njegov vatren duh niti mu ugasili neuporedivu želju za suštinskom solidarnosti i nesebičnom ljubavi prema svim ljudskim bićima. Nasuprot tome, ti parametri iskovali su velikodušnu fizionomiju kojoj se razložno divi radi naučne podloge, jedinstvene inventivnosti, ali i bogate autorske delatnosti. K tome skroman lekar berberin impresionira čovječanstvo svojim retkim moralnim mozaikom i nepretencioznom vjerom u Boga. Na osnovu navedenih činjenica Pare je stekao univerzalno prihvatanje medicinske zajednice koja ga je nagradila vrhunskim imenovanjem oca savremene hirurgije. Međutim sve generacije stalno se osvrću na njegove prosvetljene misli i primaju dragocjeno gradivo u vezi sa hirurgijom, akušerstvom, forenzikom i farmakologijom. Ključne reči: Pare, hirurgija, akušerstvo, forenzika, farmakologija AMBROISE PARE: THE «FATHER OF MODERN SURGERY» Stefanos Asimopoulos 1, Panagiotis Asimopoulos 2 1 Konstantopouleio General Hospital Agia Olga, Agias Olgas 3-5, Athens, Greece; 2 Hellenic Army Academy, Varis Koropiou Avenue, Athens, Greece The thorough study of historical researches that reflect the radical appearance, the gradual formation, but also the multidimensional contribution of medical achievements, as if of their talented inspirers deterministically lead to the unhindered expression of irrefutable truths. Multifarious personality, tireless scholar, versed in the diachronic humanistic ideals French Ambroaz Paré was able to confront seemingly insurmountable obstacles: his bad social status, the large financial difficulties, and additionally the unbearable everyday life on the battlefields of the endless conflicts which neither limited his fiery spirit nor put out his unparalleled desire for substantial solidarity and selfless love for all human beings. On the contrary, these parameters forged a magnanimous physiognomy that is reasonably admired for its scientific foundation, the unique inventiveness and the rich authorial activity. Furthermore, the modest doctor barber impressed the mankind by his rare moral mosaic and the unpretentious faith in God. Based on the 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 141

144 Razno mentioned facts Pare obtained the universal acceptance of the medical community that awarded him with the superb title of father of modern surgery. However all generations constantly pore over his enlightened thoughts and receive valuable material related to surgery, obstetrics, forensic science and pharmacology. Key words: Paré, surgery, obstetrics, forensic, pharmacology SUDSKOMEDICINSKO VEŠTAČENJE POVREDE KOŠTANO- ZGLOBNOG SISTEMA U SVETLU IZMENA ZAKONSKIH PROPISA Slobodan Popović, Nikola Torbica Institut za medicinu rada Srbije Dr Dragomir Karajović, Beograd Zakonska definicija invalidnosti menjala se tokom vremena, a jedan od ključnih momenata je godina, kada je Zakon o PIO označio invalidnost kao potpuni gubitak radne sposobnosti. Stoga tumačenje ranije priznatih prava ispitanika u domenu PIO može uzrokovati nesporazume i nepravilnosti u radu, kako kod veštakā medicinske struke, tako i kod zastupnikā parničnih strana, pa i samih predmetnih sudija. Dodatnu zabunu unosi uvođenje termina invaliditet Zakonom o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom iz maja godine. Cilj rada je da na primeru veštačenja povrede na radu iz godine predstavi promene definicije invalidnosti u poslednje dve dekade, kao i da približi pojam invaliditeta. Takođe, evaluiran je međusobni odnos umanjenja životne aktivnosti i radne sposobnosti, kao i telesnog oštećenja. Ispitanik (tužilac) je u vreme povređivanja (višedelni zatvoreni prelom distalnog dela leve potkolenice) imao 39 godina, a u trenutku veštačenja, godine, nepunih 53. Rešenjem Fonda PIO iz god. utvrđena mu je preostala radna sposobnost te je kod istog poslodavca radio na drugim, odgovarajućim poslovima do godine. Zadatak veštaka bio je da kod tužioca odredi stepen nastale invalidnosti i umanjenja radne sposobnosti. U radu su prikazani i odgovori veštaka na naknadne primedbe punomoćnika tužioca. Dobra praksa sudskomedicinskog veštačenja u oblasti umanjenja radne sposobnosti i životne aktivnosti zahteva dobro poznavanje aktuelnih zakonskih okvira u domenu penzijsko-invalidskog osiguranja. ključne reči: invalidnost, invaliditet, radna sposobnost, životna aktivnost, telesno oštećenje 142 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

145 Miscellaneous OSTEOARTRITIS, ARTROZA, ARTROPATIJA SAVREMENI POGLEDI Rajković Stanislav, Slavković Nemanja, Baščarević Zoran, Stevanović Vladan, Jovanović Želimir IOHB Banjica, Beograd Uvod: Osteoartritis,osteoartroza i osteoartropatija su različita stanja sa kojima se lekari često susreću.novijim istraživanjima na polju biohemije,imunologije i cito-histologije unapređeno je razumevanje patogeneze i omogućeno definasanje adekvatne terminologije. Savremena razmatranja: Istraživanja reumatskih stanja dovela su do shvatanja da je ovo grupa tzv.autoimunih bolesti.dakle,osnovni patološki proces koji se dešava u zglobu je inflamacija.kao drugi korak se odvija oštećenje zglobne hrskavice.hrskavica se kao avaskularno tkivo ishranjuje iz zglobne tečnosti i vrlo je osetljiva na svaku promenu njenog sastava.dejstvom proteolitičkih enzima i inflamatornih ćelija dolazi do njenog ubrzanog propadanja. Degeneracija je proces koji se odvija sa starenjem.istraživanjem je potvrđeno da inflamacija postoji i u ovom procesu.degeneracija je delom posledica procesa starenja hondrocita gde se usporavaju anti-oksidativni procesi i povećava lučenje više inflamatornih i prodegeneativnih medijatora. Ipak,najvažniji faktor inflamacije su fragmenti hrskavice poreklom sa zglobne površine koji direktno nadražuju sinoviju kao i proinflamatorni citokini i matriksne metaloproteinaze koji se iz ovih fragmenata oslobađaju u zglob.kao i u reumatskim bolestima,inflamirana sinovija oštećuje hrskavicu i tako se formira stalni proces međusobnog oštećenja.iz ovoga je jasno da,iako postoji,inflamacija nastaje kao posledica drugog procesa u zglobu. Diskusija i zaključak: Osteoartritis je naziv za primarno inflamatorne bolesti zglobova.artroza se odnosi na promene u zglobu koje nastaju zbog primarno unutarzglobnih patoloških procesa,ali koji nisu u osnovi inflamatorni.artropatija je naziv za sekundarno stanje zgloba nastalo kao posledica oboljenja drugog organa ili sistema. Istraživanja povezanosti mehaničkog stresa i inflamacije treba nastaviti.postoje indicije da abnormalni mehanički stres može biti pretvoren u unutarćelijske signale koji za posledicu imaju pojačano stvaranje medijatora inflamacije. Ključne reči: osteoartritis, artroza, artropatija, inflamacija, degeneracija 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 143

146 Razno RAZVOJ POSTTRAUMATSKOG STRESS SINDROMA KOD POLITRAUMATIZOVANIH SA PRELOMIMA DUGIH KOSTIJU Nemanja Gvozdenović 1,2, Miodrag Vranješ 1,2, Vladimir Harhaji 1,2, Vukadin Milankov 1,3, Mile Bjelobrk 1,2, Ivica Lalić 1,2, Zoran Gojković 1,2, Milan Stanković 1,2 1. Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet u Novom Sadu 2. Klinika za ortopediju i traumatologiju, Klinički Centar Vojvodine 3. Institut za zdravlje dece i omladine u Novom Sadu Uvod: Posttraumatski stresni poremećaj (PTSD) je vrsta anksioznosti koja se javlja kao posledica psihološkog izlaganja stresnim doživljajima, koji uključuju smrtnu opasnost i ozbijne fizičke povrede. Često se javlja kao posledica politraumatizma. Cilj istraživanja je bio da se primenom upitnika ukaže na prisustvo PTSD kod politraumatizovanih sa prelomima dugih kostiju, nakon završetka lečenja. Materijal i metode: Istraživanje je obuhvatilo 72 politraumatizovana pacijenta (37 sa prelomima dugih kostiju - ispitivana grupa (ORTO) i 35 politraumatizovanih pacijenata bez preloma duge kosti-kontrolna gupa)koji su bili povređeni u periodu godine i bili lečeni u Urgentnom Centu, Kliničkog Centra Vojvodine. Dve godine nakon završetka lečenja svaki ispitanik je popunjavao upitnik (PTSD test) za postavljanje sumnje na razvoj PTSD. Rezultati: Mnogi simptomi PTSD su bili prisutni kod kod 60,7% politraumatizovanih. Kod 28 (75,7%) ispitanika ORTO grupe i kod 16 (45,7%) ispitanika kontrolne grupe. Diskusija: Analizirajući radove iz svetske literature u prvoj godini nakon povređivanja incidenca ovog poremećaja kreće se od 22,6%, do 50,3%, dok se sa prolaskom vremena smanjuje, pa se nakon 12 meseci prema nalazima O Donnell-a i saradnika kreće izmedju 2 i 36%, a nakon više godina je 15,4%, premahu S. i sradnicima. Zaključak: Prelomi kostiju ektremiteta, hroničan bol, odsustvo amnezije i dužahospitalizacija predstavljaju glavne faktore koji doprinose znatno većoj učestalosti razvojaptsd kod politraumatizovanih pacijenata sa prelomima dugih kostiju, te je izuzetno važan multidisciplinaran pristup od samom početka lečenja od strane ortopeda, fizijatra, psihijatra i socijalnog radnika. Ključne reči: PTSD, politrauma, prelom kosti, saobraćajni traumatizam, ortopedija. 144 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

147 Miscellaneous KOŠTANI ALOGRAFT U TRAUMATOLOGIJI Maljanović M., Ristić V. Opšta Bolnica Subotica, Odeljenje za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Uvod: U današnjoj ortopedskoj hirurgiji se za popunjavanje koštanih defekata koriste tri vrste koštanih graftova: autograftovi, alograftovi i graftovi od arteficijalne kosti. Alograft ispoljava osteokonduktivna i osteoinduktivna svojstva. Materijal i metode: Retrogradno istraživanje koje analizira sve slučajeve traume ekstremiteta koji su operisani u Opštoj Bolnici u Subotici uz korišćenje koštanog alogafta tokom i godine. U navedenom periodu se koštani alograft koristio kod 23 pacijenta: 9 muškaraca i 14 žena prosečne starosti 62,8 godina (45-82). Kod svih je korišten sveže smrznuti alograft koji je dobijen od glave butne kosti nakon aloartroplastičnih procedura na zglobu kuka. Rezultati: Tokom navedenog perioda kod 22 (95,6%) preloma kod kojih su korišteni koštani alograftovi došlo je do zarastanja. U 5 (21,7%) slučajeva je zarastanje bilo usporeno. Nije zabeležen ni jedan slučaj infekcije. Kod 2 (8,7%) pacijenta došlo je do delimične resorpcije grafta. Kod jednog pacijenta (4,35%) došlo je do refrakture. Zaključak: Korišćenje koštanog alografta u traumatologiji je efikasno i bezbedno rešenje za popunjavanja koštanih defekata u traumatologiji. Uz njihovo korišćenje se izbegavaju komplikacije vezane za mesto uzimanja grafta što je moguće kod koštanih autograftova. FEASIBILITY OF DAY CARE SURGERY IN ORTHOPAEDIC SURGERY Serge Dojcinovic Fribourg Suisse, Drazen Eric Foca Bosnia, Jacobo Romero Fribourg Suisse, Bojan Dojcinovic Zagreb, Pierluigi Zucolotto Fribourg Suisse Background: Orthopaedic surgery is being carried out increasingly on an outpatient basis. The reasons for this are safe anaesthetic procedures, short operation times and low complication rates. This study is a prospective analysis of complication rates, symptom recurrence and long-term results after outpatient orthopaedic surgery practiced in our clinic in the last 1 year. Materials and methods: in all, 987 patients were operated and followed up. The procedures included UKA, TKA, THA, rotator cuff reparation, elbow and foot surgery by the same operator. Procedures were performed either under short-term general anaesthesia or regional block. Results: Mean hospital stay was 3.2 hours [range.05-5 hours]. The overall complication rate was 0.1%, and was vomiting. Conclusion: Outpatient orthopaedic surgery can be safely performed with a low recurrence and complication rate while offering a high level of patient acceptance and satisfaction. However, an appropriate diagnosis of the disease, proper selection of the patients with respect to their suitability for surgery and a round-theclock availability of communication of the patient with the nursing staff are a must for the successful outcome of the procedure. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 145

148 Razno CRYOTHERAPYWITHDYNAMIC INTERMITTENT COMPRESSION FOR ANALGESIAAFTERUNICONDYLARKNEEARTHROPLASTY (UKA) Bojan Dojcinovic Zagreb, Croatia; Serge Dojcinovic Fribourg Suisse; Drazen Eric Foca Bosnia; Jacobo Romero Fribourg Suisse; Pierluigi Zucolotto Fribourg Suisse Background: Cryotherapyis a useful adjunctive analgesic measure in patients with postoperative pain following unicondylar knee arthroplasty (UKA) surgery. Eitherstatic permanent compression or dynamic intermittent compression can be added to increase the analgesic effect of cryotherapy. Our objective was to compare the efficacy of these two compression modalities combined with cryotherapy in relieving postoperative pain and restoring range of knee motion after unicondylar knee arthroplasty surgery. Hypothesis: When combined with cryotherapy, a dynamic and intermittent compression is associated with decreased analgesic drug requirements, less postoperative pain, and better range of knee motion compared to static compression. Materials and methods: We conducted a case-control study of consecutive patients who underwent unicondylar knee arthroplasty at a single institution over a 3-month period. Both groups received the same analgesic drug protocol. One group was managed with cryotherapy and dynamic intermittent compression (Game Ready ) and the other with cryotherapy and static compression (IceBand ). Results: Of 60 patients, 30 received dynamic and 30 static compression. In the post-anaesthesia recovery unit, the mean visual analogue scale (VAS) pain score was 2.4 (range, 0 6) with dynamic compression and 2.7 (0 7) withstatic compression ( P= 0.3); corresponding values were 1.85 (0 9) vs. 3 (0 8) ( P= 0.16) after 6 hours and 0.6 (0 3) vs (0 3) ( P= 0.12) at discharge. The cumulative meantramadol dose per patient was 57.5 mg (0 200 mg) with dynamic compression and mg (0 250 mg) with static compression ( P= 0.023); corresponding values for morphine were 0 mg vs mg (0 8 mg) ( P< 0.05). Mean range of knee flexion at dischargewas 90.5 ( ) withdynamic compression and 84.5 (75 90 ) withstatic compression (P = ). Conclusion: Dynamic intermittent compression combined with cryo therapy decreases analgesic drug requirements after UKA and improves the postoperative recovery of range of knee motion. Level of evidence Level III, case-control study. 146 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

149 Miscellaneous REHABILITACIJA PACIJENATA POSLE AMPUTACIJE DONJIH EKSTREMITETA Simanic I 1, Popovic I 1, Levicanin M 1, Ralevic S 1, Markovic B 1, Grujicic B 1, Fatic N 2, Bokan V 2 1 Specijalna bolnica za rehabilitaciju i ortopesku protetiku Beograd 2 KBC Podgorica Crna Gora Uvod: Rehabilitacija osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta obuhvata nekoliko faza i to:preoperativnu, postoperativnu, predprotetičku i protetičku fazu rehabilitacije, u toku koje osoba dobija protetičko pomagalo. U toku ovog složenog procesa, osoba koja je podvrgnuta amputaciji kao posledica povrede ili bolesti dobija mogućnost da se prilagodi na protezu koja zamenjuje izgubljeni deo tela i da se ponovo osposobi za hod i druge lokomotorne veštine uz pomoć proteze. Medicinsku rehabilitaciju treba da prati adekvatna psihološka i socijalna rehabilitacija u skladu sa bio-psihosocijalnim modelom, kako bi se dostigao krajnji cilj svake rehabilitacije, a to je, uspešna reintegracija osobe sa amputacijom u svakodnevni život koji je po načinu i kvalitetu sličan životu koji je osoba vodila pre amputacije. Rehabilitacija nastoji da postigne maksimalnu moguću fizičku, emocionalnu, socijalnu, profesionalnu i finansijsku nezavisnost osobe sa invaliditetom, kao i maksimalnu efiksanost u svim životnim aspektima.prema podacima Sjedinjenih Američkih Država, vodeći uzroci amputacija su vaskularne prirode i obuhvataju 82% slučajeva amputacije, sa porastom prevalence od 27% u vremenskom periodu od do godine. Drugi najzastupljeniji uzrok amputacija su traumatske povrede (obuhvata 16% slučajeva), dok maligne bolesti čine 0.9%, a kongenitalne anomalije 0.8% slučajeva amputacija. Starosno doba ove populacije dodatno utiče na porast predviđene stope učestalosti amputacija u smislu da je rizik od amputacija dvostruko veći kod osoba starijih od 65 godina. U ovom kontekstu, dijabetes predstavlja jedan od glavnih faktora rizika koji se sreće kod 67% slučajeva, pri čemu je rizik kod starijih osoba sa dijabetesom 18 do 28 puta viši nego kod iste starosne grupe koja ne boluje od dijabetesa. Dodatni faktori rizika su upotreba nikotina i hipertenzija. Prema podacima na međunarodnom nivou, prevalenca amputacija iznosi slučajeva na 100,000 osoba. Ranije studije su pokazale da rizik od druge amputacije u dvogodišnjem periodu kod dijabetičara iznosi 18%, a u četvorogodišnjem nakon prve amputacije ovaj rizik je 45%. Iako često izgleda da je amputacija dokaz neuspeha savremene medicine, treba naglasiti da u većini slučajeva (npr. gangrena, maligni tumori, infekcije i teške povrede) amputacija predstavlja operaciju od vitalnog značaja kojom se spašava život pacijenta Hirurška amputacija izvedena u skladu sa principima savremene hirurgije, ne obuhvata samo odsecanje dela tela, već i rekonstruktivnu hirurgiju u smislu formiranja patrljka. Uspešna operacija predstavlja preduslov za kasniju aplikaciju protetičkog pomagala i na kraju značajno doprinosi uspehu protetičke rehabilitacije. U slučajevima vaskularne insuficijencije, odluka o nivou amputacije predstavlja pravo hirurga, koji će ovu odluku doneti na osnovu kliničke slike, opšteg stanja pacijenta, lokalnog statusa i ishoda vaskularne dijagnostičke procene (angiografija, Dopler krvnih sudova noge, i nivo oksigenacije), uzevši takođe u obzir podatke o postojećim komorbiditetima koji mogu da ugroze ishod same operacije. Iako hirurg uvek nastoji da sačuva što veći deo ekstremiteta, amputacija treba da bude izvedena u oblasti vitalnog i zdravog tkiva kako bi se omogućio povoljan tok zaceljivanja rane i izbegla potreba za reamputacijom. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 147

150 Razno Dilingan i saradnici su podneli izveštaj da amputacije donjih ekstremiteta čine 97% svih izvedenih amputacija u periodu , sa sledećom distribucijom na osnovu nivoa: amputacije nožnih prstiju 31.5%, amputacije stopala 10.5%, dezartikulacije skočnog zgloba 0.8%; transtibijalne amputacije 27.6%, transfemoralne 25.8 i dezartikulacije kuka 0.4%. Prema Flečeru, kod starijih pacijenata transtibijalne amputacije se vrše u 64-73% slučajeva, transfemoralne 26-31%, a dezartikulacije kolena u 4.5%. Nakon amputacije, verovatnoća za uspešnu aplikaciju proteze zavisi od brojnih faktora, pre svega od uzroka i nivoa amputacije, kao i od starosnog doba pacijenta. Mekenzi tvrdi da se uspešna aplikacija pomagala postiže u 97% slučajeva u roku od tri meseca posttraumatske amputacije. U slučajevima amputacija usled vaskularnih bolesti ili dijabetesa, rezultati su nešto lošiji; prema Flečeru, kod osoba s amputacijama starijih od 65 godina, aplikacija proteze je bila uspešna u 78% slučajeva transtibijalnih amputacija i 57% transfemoralnih amputacija. Rehabilitacija osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta Rehabilitacija osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta je zahtevan proces, ali i veliki izazov za osoblje i pacijenta. Jedan od glavnih postulata koji omogućavaju uspešan ishod rehabilitacije osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta je interdisciplinarni, koordinisan timski rad medicinskih stručnjaka različitih profila (lekar fizijatar, fizioterapeuti, radni terapeuti, medicinske sestre, proteticar, psiholog, defektolog i socijalni radnik). Ukoliko je neophodno, u pojedinačnim slučajevima mogu se angažovati i lekari drugih specijalnosti ortoped, dijabetolog, kardiolog, vaskularni hirurg, psihijatar.rehabilitacioni tim sarađuje sa porodicom i prijateljima pacijenta, kao i sa drugim uspešno rehabilitovanim pacijentima. Model interdisciplinarnog timskog rada je prvi put uveden u SAD krajem Drugog svetskog rata u radu sa ratnim veteranima čije su povrede zahtevale amputaciju ekstremiteta, a kasnije je praktikovan i za druge populacije pacijenata. Ovaj model je usvojen i u SBROP od samog osnivanja pre vise od 60 godina. Dostignuća u rehabilitaciji osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta takođe su rezultat dostignuća u hirurgiji i protetičkoj tehnologiji, kao i rezultat boljeg razumevanja psihosocijalnih implikacija amputacije. Amputacija predstavlja nepovratan somatski fenomen koji sa sobom nosi psihološke i psihosocijalne posledice. Ogroman izazov sa kojim se pacijent suočava i njegov primarni zadatak je da prihvati svoju protezu kao veštačku zamenu za izgubljeni deo tela i u estetskom i u funkcionalnom smislu, i da ima što kvalitetniji život i sto je moguce visi nivo funkcionalne osposobljenosti. Novija istraživanja ukazuju na pozitivan, optimističan mentalni sklop osoba sa amputacijama koji im pomaže da se izbore sa depresijom; zato je neophodno sprovesti individualnu procenu potencijala za rehabilitaciju svakog pacijenta ponaosob. Plan i tok programa rehabilitacije osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta Osoba koja je podvrgnuta delimičnoj ili potpunoj amputaciji ekstremiteta suočava se ne samo sa gubitkom anatomskog dela svog tela, već i sa funkcionalnim gubitkom, promenama u raspoređivanju telesne težine, i oštećenjima koordinacije, propriocepcije i balansa. Rehabilitacija osobe sa amputacijama donjih ekstremiteta obuhvata primenu složenih procedura i interakcija između rehabilitacionog tima i pacijenta sa ciljem da se uspostavi bezbedniji i stabilniji hod sa protezom. Tok rehabilitacije osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta može biti podeljen u nekoliko faza: 1. preoperativna faza, 2. postoperativna faza, 3. predprotetička faza, 4. protetička faza i 5. dugoročan klinički nadzor i kontrola. Posle primarne protetičke rehabilitacije, pacijenta 148 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

151 Miscellaneous treba dugo pratiti i omogućiti mu povremene kontrole kod fizijatra, kao i servisiranje proteze po potrebi. Treba istaći da rehabilitacija osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta treba biti u nadležnosti isključivo dobro opremljenih zdravstvenih ustanova koje su specijalizovane za protetičku rehabilitaciju koju sprovode interdisciplinarni timovi kvalifikovani i obučeni za ovu vrstu rehabilitacije. Preoperativna faza rehabilitacije obuhvata vremenski period koji prethodi operativnom zahvatu i odigrava se na odeljenju hirurgije. Rehabilitacioni tim ima za cilj da pripremi pacijenta i članove njegove porodice za amputaciju i da ih informiše o opcijama rehabilitacije. Pacijent kome predstoji amputacija treba da bude detaljno informisan o svom stanju i pomiren sa činjenicom da je amputacija jedina adekvatna terapijska opcija koja mu ostaje. Razlog za amputaciju može biti uznapredovao proces gangrene i infekcija koja ne reaguje na dotadašnju terapiju, tako da se često radi o pacijentima lošeg opšteg stanja, iscrpljenih zbog produžene bolesti, toksičnog šoka i bola i slabih kardijalnih i respiratornih kapaciteta. Amputacija koja ih čeka i neizvesni izgledi u budućnosti čine ove pacijente zabrinutim i manje motivisanim za saradnju. Druga populacija pacijenata kod kojih je neophodna urgentna amputacija su pacijenti koji imaju teške povrede eksremiteta. Treću populaciju pacijenata čine onkološki pacijenti koji boluju od malignih tumora kostiju ili pacijenti sa nedostacima i anomalijama ekstremiteta, kojima predstoji elektivna amputacija; kod njih je opšte zdravstveno stanje uglavnom dobro. Program kineziterapije sprovodi fizioterapeut po meri pacijenta. Kineziterapija obuhvata vežbe za zdrave ekstremitete i trup, kao i vežbe disanja. Poželjno bi bilo da pacijent savlada hod uz pomoć pomagala (štake ili hodalica), kako bi izbegao opterećivanje noge koja treba da se amputira. Bitno je obezbediti kompetentnu psihološku podršku. U ovoj fazi preporučuje se i upoznavanje novog pacijenta sa uspešno rehabilitovanim osobama. Postoperativna faza rehabilitacije odnosi se na period neposredno posle amputacije i započinje amputacijom, a završava se sa potpunim zarastanjem operativne rane. Ova faza se pretežno odvija na odeljenju hirurgije ili, u slučaju pojave komplikacija, na odeljenju za rehabilitaciju. Uobičajeno trajanje ove faze je 10 do 14 dana, pod uslovom da nema komplikacija. Postoperativna rehabilitacija takođe zahteva pružanje sveobuhvatne interdisciplinarne nege pacijenta, u toku koje treba postići sledeće ciljeve. Sledeći značajan cilj je lečenje bola, i to ne samo postoperativnog bola, već i neuropatskog, fantomskog bola ne-nociceptivne neuropatske prirode koji pacijent oseća u amputiranom delu ekstremiteta. U tu svrhu koriste se farmakoterapijska sredstva (analgetici, antikonvulzivi i antidepresivi), ali i ne-farmakoterapija (elektro-analgezija-tens i akupunktura). Fantomski bol treba razlikovati od privremenih ne-bolnih fantomskih senzacija u amputiranom delu ekstremiteta. Na trećem mestu je prevencija kontraktura zglobova, što se odnosi i na amputiranu i na validnu nogu, a postiže se održavanjem pravilnog položaja u krevetu i kineziterapijom. Četvrto pitanje od značaja je adekvatan tretman patrljka koji ima za cilj da ubrza proces zarastanja rane i potpomogne formiranje patrljka; ovaj proces se olakšava podizanjem noge i postepenom kompresijom na patrljak bandažiranjem. Psihološka podrška, kao peti zadatak koji treba ispuniti u ovoj fazi, ne odnosi se samo na podršku koju pacijent dobija u kontaku sa medicinskim osobljem, već i na stručnu pomoć koju pruža 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 149

152 Razno psiholog ili po potrebi, psihijatar. Psihijatar se konsultuje u slučaju simptoma depresije, posttraumatskog stresnog poremećaja ili psihičkih poremećaja. Pacijent treba da bude informisan i edukovan o svim procedurama koje se preduzimaju, i aktivno uključen u ostvarivanje zadatih ciljeva rehabilitacije. Do kraja ove faze rehabilitacije, potrebno je izvršiti procenu dostignutog funkcionalnog nivoa, uključujući aktuelni nivo pokretljivosti (sposobnost ili nesposobnost pacijenta da hoda sa protezom, izvođenje transfera), stepena u kom je pacijent ovladao izvođenjem svakodnevnih aktivnosti i samozbrinjavanjem (lična higijena, samostalno hranjenje i oblačenje). Savetuje se upotreba standardnih testova za procenu efikasnosti procesa rehabilitacije, kao što su AMP test - Prediktor pokretljivosti osobe sa amputacijom, FIM Test za procenu funkcionalne samostalnosti, Dvominutni Test Ustani kreni sa merenjem vremena Predprotetička faza rehabilitacije Ova faza započinje kada rana zaraste, a završava se dodelom pomagala i započinjanjem protetičke rehabilitacije. Program rehabilitacije u ovoj fazi je usmeren na pripremu patrljka za prihvatanje proteze i kondicioniranje pacijenta u cilju pripreme za napore koji ga očekuju u toku rehabilitacije putem fizikalne terapije ili kineziterapije. Aktivnosti u ovoj fazi takođe obuhvataju osposobljavanje za samostalno kretanje uz pomoć ortopedskog pomagala (štake, hodalica ili kolica) i osposobljavanje za što samostalnije izvođenje svakodnevnih aktivnosti, što se postiže radnom terapijom. Kao što dobra klinička praksa nalaže, priprema patrljka za prihvatanje proteze i njena aplikacija podrazumeva upotrebu elastičnih zavoja koji podstiču smanjivanje edema i hipotrofiju, a potpomažu oblikovanje patrljka. Postoperativno formiranje patrljka može se vršiti uz pomoć gipsanih zavoja, ili kompresivnog elastičnog srinkera. Kod osoba sa transtibijalnom amputacijom, željeni oblik patrljka je cilindričnog oblika, dok kod osoba sa transfemoralnim amputacijama patrljak mora biti konusnog oblika. Smanjivanje postraumatskog edema i hematoma očekuje se dana posle operacije. Pacijenta treba obučiti kako da pravilno održava higijenu i kako da prepozna znake infekcije na patrljku. Na početku se program kineziterapije poklapa sa programom koji je primenjivan u toku postoperativne faze i svodi se na izometrijske i aktivne vežbe, dok se kasnije prelazi na napornije vežbe (sa opterećenjem, pri čemu početno opterećenje ne treba da bude veće od 50% maksimalne izometrijske snage. U slučaju natkolenih amputacija, terapeutski program uglavnom je usmeren na jačanje gluteusa, dok se u slučaju potkolenih amputacija fokus prebacujhe na jačanje ekstenzora kolena. Kineziterapija treba da održi postojeću zadovoljavjuću pokretljivost zglobova i da umanji kontrakture očuvanih proksimalnih zglobova amputiranog ekstremiteta i validne noge. Program kineziterapije se zasniva na ciljevima koji se postavljaju posle inicijalne funkcionalne procene (dinamometrijska merenja mišićne snage noge i trupa i goniometrija za merenje pokretljivosti zglobova). Savladavanje i samostalan hod uz pomoć pomagala štake ili hodalica. Radna terapija i vežbe kondicioniranja imaju za cilj da osposobe pacijenta za što samostalnije izvođenje svakodnevnih aktivnosti. Ciljevi rehabilitacije se postižu na osnovu plana programa; dinamiku i efikasnost dostignuća treba redovno pratiti. Do kraja predprotetičke faze, planirana je aplikacija proteze i rehabilitacija podobnih pacijenata za koje je na osnovu grube procene utvrđeno da nema očiglednih kontraindikacija koje sprečavaju primenu proteticke rehabilitacije. Svakodnevna praksa je pokazala da se funkcionalni status pacijent najbolje procenjuje primenom Skale za procenu pokretljivosti. 150 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

153 Miscellaneous Protetička faza rehabilitacije je prvenstveno usmerena na izbor, izradu i aplikaciju pomagala, kao i na savladavanje vežbi i hoda sa protezom. Preduslovi za ostvarivanje ove faze su spremnost i motivacija pacijenta, koji bi trebalo da bude osposobljen za aktivno učešće u procesu rehabilitacije i da se, na osnovu objektivne procene, nalazi u zadovoljavajućem fizičkom i funkcionalnom stanju koje dozvoljava protetičku rehabilitaciju. Aplikacija proteze je kontraindikovana u slučaju teških internih oboljenja (kardijalnih/pulmonalnih bolesti koje rezultiraju nepodnošenjem većih napora), neuroloških oboljenja koja se manifestuju slabom motornom kontrolom i neadekvatnim psihičkim i intelektualnim kapacitetima koji sprečavaju aktivno učešće u procesu edukacije i rehabilitacije. Pristup koji je ukorenjen u našoj medicinskoj praksi favorizuje aplikaciju proteze i započinjanje protetičke rehabilitacije posle zarastanja operativnog ožiljka, stabilizacije opšteg zdravstvenog stanja, savladane vertikalizacije i po mogućstvu savladanog hoda sa pomagalom (uz pomoć štaka ili hodalice) na rastojanju od 30 metara. U slučaju insuficijencije krvotoka, optimalno vreme za početak protetičke rehabilitacije bilo bi 5-6 nedelja posle amputacije, dok kod osoba sa traumatskom amputacijom takav vid rehabilitacije nije moguće započeti 3-4 nedelje posle amputacije, u zavisnosti od stanja patrljka, tj. statusa zarastanja rane i opšteg zdravstvenog stanja pacijenta. Po prijemu na odeljenje protetičke rehabilitacije, uz zajedničku saradnju tima za rehabilitaciju i pacijenta vrši se procena opšteg stanja pacijenta (uključujući komorbiditete i moguće kontraindikacije za protetičku rehabilitaciju, psihološki i mentalni profil pacijenta, nivo motivacije i kognitivni status), kliničkog i funkcionalnog statusa lokomotornog i nervnomišićnog sistema i stanja patrljka. Posle fizičkog pregleda, vrše se fizička merenja (mišićne snage i obim pokretljivosti zglobova) i testiranje osnovnih aktivnosti u smislu sposobnosti ili nesposobnosti za hod uz pomoć pomagala i evidentiranje dužine pređenog rastojanja. U slučajevima kada pacijenti za kretanje koriste invalidska kolica, testira se i mogućnost vertikalizacije i izvođenja transfera iz kolica. U dogovoru sa pacijentom, rehabilitacioni tim pravi plan aplikacije proteze. Aplikacija proteze treba da omogući svakom pacijentu izbor između različitih tipova proteze i protetičkih komponenti, tj. prilagođenih modula u zavisnosti od kliničkog statusa, starosnog doba, potreba i želja pojedinačnog pacijenta i njegove radne i životne okoline a da je u skladu sa vazecim pravilnikom RFZO. Rano protetisanje podrazumeva aplikaciju proteze odmah nakon zarastanja rane, što obično znači 4-5 nedelja posle operacije. Izrada proteze se bazira na upotrebi definitivnih komponenti koje postoje na tržištu. Ležište je jedina komponenta koja je podložna zameni novom usled funkcionalne neadekvatnosti do koje se očekuje da će doći zbog hipotrofije i smanjivanja edema. Rano protetisanje prati pravovremena rehabilitacija koja daje mnogo bolje rezultate u poređenju sa odloženom rehabilitacijom, s obzirom da kod pacijenata s protokom vremena dolazi do opadanja motivacije za upotrebu proteze. Tabela 1 Skala procene pokretljivosti (Funkcionalni nivoi kako su definisali K-nivo 0: Ne poseduje sposobnost ili potencijal za hod i transfere, i proteza ne unapređuje kvalitet života ili pokretljivost. K-nivo 1: Poseduje sposobnost ili potencijal za korišćenje proteze za potrebe transfera ili hoda po ravnom terenu ujednačenim ritmom. Nivo tipičan za korisnike proteze u kućnim uslovima sa ili bez ograničenja. K-nivo 2: Poseduje sposobnost ili potencijal za hod sa protezom i savladavanje niskih prepreka na putu kao što su ivičnjaci, stepenice ili neravan teren. Nivo tipičan za korisnike proteze u 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 151

154 Razno lokalnoj zajednici sa ograničenjima. K-nivo 3: Poseduje potencijal za hod sa protezom sa promenjivim ritmom, što omogućava da se savlada većina prepreka i proteza koristi za rad i obavljanje zahtevnijih terapeutskih aktivnosti ili vežbi. K-nivo 4: Poseduje sposobnost ili potencijal za hod sa protezom koji prevazilazi osnovne veštine kretanja. Nivo tipičan za korisnike proteze koji se nalaze u dečjem uzrastu, aktivnom odraslom dobu ili one orijentisane na sport. Tabela 2 Uputstva za upotrebu proteze na osnovu Skale procene pokretljivosti K-nivo 0: Pacijentu se ne savetuje da koristi protezu za hod i transfere. K-nivo 1: Pacijentu se savetuje da koristi protezu radi ostvarivanja funkcionalnog cilja neograničenog ili ograničenog kretanja po kući. K-nivo 2: Pacijentu se savetuje da koristi protezu radi ostvarivanja funkcionalnog cilja ograničenog kretanja u lokalnoj zajednici. K-nivo 3: Pacijentu se savetuje da koristi protezu kako bi razvio svoj funkcionalni potencijal koji prevazilazi osnovne veštine kretanja, već omogućava pacijentu da savlada većinu prepreka na putu kao i zahtevnije profesionalne i druge aktivnosti i zahtevnije vežbe. K-nivo 4: Pacijentima - tipično deca, aktivne odrasle osobe ili sportisti savetuje se da koriste protezu čak i u najzahtevnijim aktivnostima. Proces protetičke rehabilitacije obuhvata nekoliko oblasti: kineziterapiju, savladavanje funkcionalnih aktivnosti uz pomoć proteze i radnu terapiju koja nastoji da osposobi svakog pacijenta za obavljanje svakodnevnih aktivnosti. Kao i u predprotetičkoj fazi, kineziterapija koja se sprovodi u ovoj fazi sastoji se od više komponenti, a one obuhvataju jačanje mišićne snage i izdržljivosti validnih ekstremiteta, trupa i povećanje fleksibilnosti, tj. pokretljivosti svih zglobova, zatim kardiovaskularni treninzi prvenstveno aerobnog tipa i na kraju, tehnike transfera, vežbe vertikalizacije sa protezom i kasnije vežbe održavanja ravnoteže i hoda sa protezom u kombinaciji sa vežbama koje su usmerene na bolje savlađivanje svakodnevnih aktivnosti i upravljanje protezom. Ovaj program sprovode fizioterapeut i radni terapeut pod nadzorom i vođstvom lekara. Program započinje detaljnom funkcionalnom evaluacijom i metrikom mišićno/skeletnog sistema,, procenom samozbrinjavanja, transfera i vertikalizacije, a opciono i procenom sposobnosti hoda sa pomagalom, nakon čega se postavljaju kratkoročni i dugoročni ciljevi. U ovoj fazi, savladavanje aktivnosti sa protezom, tj. realizacija ciljeva funkcionalne rehabilitacije odvija se po sledećem principu 1. Savladavanje tehnike oblačenja i skidanja proteze; 2: Vežbe stajanja i sedenja sa protezom, koje su praćene vežbama hoda sa protezom u razboju. 3: Hod sa protezom po ravnom terenu (van razboja) uz pomoć štaka ili hodalice, ako je neophodno; 4: Sedanje u stolicu i ustajanje plus tehnike transfera; 5: Savladavanje nižih prepreka u toku hoda sa protezom; 6: Penjanje uz stepenice; 7: Tehnike pada i podizanja sa protezom (uglavnom kod mlađih osoba); 8: Hod sa protezom u prirodnoj sredini; 9: Tehnike ulaženja i izlaženja iz automobila, opciono; 10: Sportske aktivnosti sa i bez proteze (kod mlađih osoba). Rehabilitacija koja se sprovodi u specijalizovanoj ustanovi u prisustvu lekara fizijatra/ortopeda i fizioterapeuta ima najveći značaj za savladavanje bipedalnog hoda, jer omogućava pacijentu da nauči pravilnu šemu hoda i izbegne devijacije u hodu koje se sreću kod slabo rehabilitovanih pacijenata. Primena programa rehabilitacije treba da razmotri i poštuje sposobnosti pojedinačnog pacijenta, koje se najčešće manifestuju u brzini kojom se savladavaju određene faze rehabilitacije. 152 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

155 Miscellaneous Obezbeđivanje protetičkog pomagala u smislu izrade, aplikacije i neophodnog tehničkog i biomehaničkog podešavanja do dostizanja funkcionalnog i estetskog optimuma, odvija se istovremeno sa primenom programa rehabilitacije kroz timove za preskripciju, prijem kao i definitivno zavrsavanje proteze. U slučaju obezbeđivanja prvog protetičkog pomagala, trajanje protetičke rehabilitacije kod osoba sa transtibijalnom amputacijom iznosi 4-8 nedelja, dok kod osoba sa transfemoralnim amputacijama traje 6-8 nedelja. U slučaju bilateralnih amputacija, trajanje rehabilitacije je produženo, tako da kod osoba sa bilateralnim transfemoralnim amputacijama rehabilitacija u proseku traje do tri i vise meseci. Navedeni rokovi su u slucaju da proces rehabilitacije tece bez vecih komplikacija. V Klinički nadzor i kontrola protetički rehabilitovanih pacijenata Posle obezbeđivanja prvog pomagala i rehabilitacije, prva kontrola se zakazuje za 3 meseca ili po potrebi i ranije. Ukoliko se ispostavi da je ležište za protezu neadekvatno zbog atrofije patrljka, neophodno je zameniti ga novim ležištem. Pacijenta treba stalno pratiti, uključujući nastavak lečenja drugih bolesti, kao što su dijabetes, vaskularna insuficijencija i srčane bolesti. Uprkos značaju kliničkog iskustva u oblasti rehabilitacije, odluka o protetisanju kod starijih osoba treba biti bazirana i na proceni somatskih kapaciteta. Ova procena se sprovodi u vreme planiranja programa protetičke rehabilitacije ili na samom početku rehabilitacije, s obzirom da utiče na odluku o izboru i izradi proteze, i najadekvatnijem programu rehabilitacije na osnovu ciljanih vežbi i evaluacija i rezultata testova izdržljivosti. Instrumenti za testiranje izdržljivosti koji su se pokazali efikasni u trenutku prijema u rehabilitacioni centar su: Šestominutni test hoda i FIM test. Hod sa protezom podrazumeva pojačani napor za srce i uvećanu potrošnju energije, što treba uzeti u obzir kada se planira dalji klinički kurs; u poređenju sa samostalnim hodom osoba bez amputacija, kod osoba sa transtibijalnim amputacijama dolazi do povećanih napora za srce i potrošnje energije za 40%, kod osoba sa transfemoralnim amputacijama za 80%, dok kod bilateralnih amputacija ovo povećanje može iznositi 200%. U fazi protetičke rehabilitacije, stariji pacijenti se obučavaju kako da obuku i skinu protezu, pohađaju školu hoda u kojoj uče kako da hodaju sa protezom, sa krajnjim ciljem da se osposobe za uspešno prelaženje kraćih rastojanja sa protezom. Plan rehabilitacije i ciljevi se prilagođavaju na individualnoj bazi, pri čemu se razmatraju kapaciteti pojedinačnog pacijenta koji su značajan pokazatelj fizičke izdržljivosti. Rehabilitacija može imati Ako se radi o mlađim osobama, kod kojih je uzrok amputacije trauma, ali takođe i tumor ili anomalije, trebalo bi obezbediti pomagalo koje će dozvoliti povratak aktivnostima koje su prethodile amputaciji (profesionalne, rekreativne, čak i sportske). Rehabilitacija ove populacije pacijenata trebalo bi da bude sveobuhvatna i kvalitetna, u toku koje će pacijentu biti obezbeđeni edukacija i trening koji će ga osposobiti za celodnevnu dugotrajnu upotrebu proteze u svim profesionalnim, sportsko-rekreativnim i drugim aktivnostima. Procena ishoda protetičke rehabilitacije Sa kliničkog stanovišta, ishodi protetičke rehabilitacije osoba sa amputacijama mogu se značajno razlikovati sto se meritorno izrazava testovima po Narangu. Ishod i efikasnost rehabilitacije osoba sa amputacijama zavise od brojnih faktora, zapravo se misli na uzrok amputacije i komorbiditete i povrede koji mogu uticati na ishod rehabilitacije. Važne 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 153

156 Razno telesne funkcije su pokretljivost zglobova i stabilnost i mišićna snaga, a ne treba zanemariti ni kardio/pulmonalni status. Osobe sa potkolenim amputacijama uglavnom redovno koriste protezu i uspešno nauče da hodaju sa njom, za razliku od osoba sa natkolenim amputacijama kojima često nedostaje snaga za ove aktivnosti. Bez obzira na nivo amputacije, hod sa protezom je sporiji kod starijih osoba i rezervisan samo za kraća rastojanja, dok se invalidska kolica koriste za veće udaljenosti. Osobe sa bilateralnim amputacijama, koje često pate od dijabetesa ili vaskularnih bolesti, savladaju hod sa protezama samo u izuzetnim slučajevima, jer uglavnom nemaju dovoljno snage i energije za kretanje. Pacijenti koji su savladali hod sa protezom posle potkolene amputacije, nemaju toliko problema sa kretanjem čak i u slučaju amputacije druge noge, bez obzira na nivo amputacije. Hod sa protezom lakše će savladati osobe koje imaju unilateralnu amputaciju noge i one sa distalnom amputacijom, dok rizik od neuspeha raste sa transfemoralnim amputacijama Biomehanička analiza šeme hoda koja se izvodi upotrebom odgovarajućih metričkih uređaja i druge opreme, pruža najobuhvatnije informacije o hodu sa protezom. Takvi sistemi su optičkog/ elektronskog dizajna i sadrže video-kamere koje omogućavaju kinetičku analizu. Zbog visokih troškova, ograničene dostupnosti i složenog tumačenja rezultata koje zahteva interdisciplinarnu saradnju visoko kvalifikovanih stručnjaka, ovi sistemi se više koriste u naučnim istraživanjima nego u svakodnevnoj kliničkoj praksi i rehabilitaciji osoba sa amputacijama. 1. Testovi samoprocene za osobe sa amputacijama mogu biti opšti i specifični. U opšte testove ubrajaju se: Test Ustani i kreni sa merenjem vremena (meri se koliko vremena treba osobi da ustane sa stolice, hoda 3 metra i vrati se do stolice) i Test hoda u kome se meri brzina hoda (izražena u m/s) u toku vremenskog okvira od 2 minuta ili 6 minuta. Testovi koji su specifično namenjeni osobama sa amputacijama obuhvataju Prediktor pokretljivosti osoba sa amputacijama (AMP) i Indeks lokomotornih sposobnosti (LCI). Ovi testovi rangiraju pokretljivost i lokomotorne kapacitete protetisanih pacijenata pre i posle rehabilitacije. 2. Testovi validacije koji se koriste za funkcionalno testiranje osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta mogu biti opšti i specifični. U opšte spada Upitnik funkcionalne samostalnosti (FIM) koji procenjuje sposobnost obavljanja aktivnosti svakodnevnog života. Instrument koji je specifično namenjen proceni funkcionalnih kapaciteta osoba sa amputacijama donjih ekstremiteta je Protetički profil osobe sa amputacijama (PPA), koji omogućava prikupljanje podataka o upotrebi proteze i faktorima koji utiču na nju. Jedan deo ovog upitnika odnosi se na Indeks lokomotornih sposobnosti (LCI) koji procenjuje lokomotorne kapacitete ispitanika. 3. Instrumenti koji služe za procenu kvaliteta života osoba sa amputacijama mogu se podeliti na višenamenske i specifične. Ima mnogo dostupnih višenamenskih testova; međutim, jedan od njih je naročito pogodan za ovu populaciju: Kratak upitnik 36 (SF-36). Kvalitet života pacijenata koji su bili na protetičkoj rehabilitaciji procenjuje se primenom specifičnih instrumenata kao što su Upitnik za protetičku evaluaciju (PEQ) i Protetički profil osobe sa amputacijama (PPA) delimično pruža informacije o kvalitetu života osoba sa amputacijama. Zaključak Protetička rehabilitacija koja poštuje principe dobre kliničke prakse, poverena interdisciplinarnom timu koji sledi smernice savremene protetičke rehabilitacije i primenjena na osobama kod kojih je izvedena kvalitetna hirurška amputacija rezultira uspešnom aplikacijom protetičkog pomagala. Ako se ispune ovi preduslovi, može se očekivati uspešan ishod rehabilitacije, ne samo u pogledu 154 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

157 Miscellaneous upotrebe proteze već i u smislu psihosocijalne rehabilitacije i reintegracije osoba sa amputacijom i što bolje funkcionalne osposobljenosti pacijena. PRIMENA METODA MAŠINSKOG UČENJA ZA PREDIKCIJU I KLASIFIKACIJU OBRAZACA HODA U KLINIČKIM ISPITIVANJIMA Suzana Petrović Savić 3, Branko Ristić 1,2, Aleksandar Matić 1,2, Nikola Prodanović 1,2 i Goran Devedžić 3 1 Klinički centar Kragujevac, Zmaj Jovina 30, Kragujevac, Srbija 2 Fakultet medicinskih nauka, Univerzitet u Kragujevcu, Svetozara Marković 69, Kragujevac, Srbija 3 Fakultet inženjerskih nauka, Univerzitet u Kragujevcu, Sestre Janjić 6, Kragujevac, Srbija Uvod: Klinička ispitivanja obrazaca hoda, uglavnom, podrazumevaju analizu i sprovođenje testova od strane jednog ili više lekara, čiji krajnji učinak može biti rezultat ličnog utiska. Iz tog razloga, nastoji se da se razviju neivazivne i inteligentne metode za donošenje objektivnih odluka, koje bi uz tradicionalni način ispitivanja značajno doprinele pouzdanosti i ubrzale proces ispitivanja i dijagnostikovanja. Cilj rada: je da se prikaže mogućnost primene inteligentnih metoda mašinskog učenja za klasifikaciju i predikciju podataka pri kliničkim ispitivanjima. Materijali i metode: U ispitivanju su učestvovali zdravi ispitanici, pacijenati sa dijagnostikovanim oštećenjem prednjeg i zadnjeg ukrštenog ligamenta i pacijenati sa dijagnostikovanom gonartrozom. Analizom podataka prikupljenih uz pomoć OptiTrack sistema, primećena je promena obrasca kretanja pacijenata sa identifikovanim oštećenjima/oboljenjima na zglobu kolena u odnosu na obrazac kretanja zdravih ispitanika. U okviru programskog okruženja MATLAB primenom logističke regresije kreiran je model za predikciju mogućeg oštećenja ligamenata, kao i model za klasifikaciju podataka primenom direktne neuronske mreže sa propagacijom greške unazad. Rezultati: U rezultatima su prikazani izlazi iz modela mašinskog učenja dobijenih na osnovu vrednosti parametara kretanja, kao i oblika krivih kretanja (obrazaca) pojedinih parametara. Dijagnostičkim testovima je pokazano da kreirani modeli predikcije i klasifikacije imaju zadovoljavajući nivo tačnosti, odnosno nisku stopu greške. Zaključak: Primenom inteligentnih metoda u analizi kretanja moguće je postići objektivnost u oceni kliničkih ispitivanja i unaprediti process rehabilitacije u zavisnosti od stepena oporavka. Ključne reči: analiza hoda, parametri kretanja, neuronske mreže, logistička regresija 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 155

158 Razno MEDICINSKA DOKUMENTACIJA I NJEN SUDSKO MEDICINSKI ZNAČAJ Mićunović LJ.²Atanasijević T. Bumbaširević M. Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Kliničkog centra Srbije, Beograd ²Institut za sudsku medicinu medicinskog fakulteta Beograd Medicinska dokumentacija u savremenoj kliničkoj praksi predstavlja osnov za bilo kakav klinički rad, od imena pacijenta pa na dalje dijagnostike, odabira načina lečenja i evaluacije postignutih rezultata. Medicinski dokument je neophodan kako za pacijenta tako i za lekara ortopedske hirurgije i traumatologije.. Adekvatno vođenje medicinske dokumentacije smo ispitivali na osnovu analiziranih ambulantnih lekarskih izveštaja sa Polikliničko dijagnostičkog odeljenja ortopedije KCS, kao i iz ortopedske ambulante UKC-a, te istorija bolesti hospitalizovanih pacijenata. Rezultati su pokazali da u velikom broju medicinska dokumentacija nije u potpunosti adekvatno vođena. Svakodnevni kliničko-ambulantni rad sa pacijentima kako u ambulantama tako i hospitalizovanim zahteva pisani trag rada, odnosno medicinsku dokumentaciju, bez obzira koliko pisanje kao takvo nije svojstveno u svakodnevnom radu, moramo biti svesni činjenice da u koliko uradimo za pacijenta sve što je neophodno za njegovo lečenje, a to ne dokumentujemo, sa sudsko pravnog aspekta gledano isto je kao da nismo ni uradili, sa medicinske strane takođe je veliki propust jer onemogućava kako praćenje tako i dalje lečenje, odnosno evaluaciju zdravstvenog stanja pacijenta, odnosno rezultate našeg rada. Ovim radom smo pokušali da ukažemo na neophodnost vođenja medicinske dokumentacije, jer propusti u istoj mogu biti pogubni kako za pacijente tako i za nas lekare, bez obzira koliko trivijalni mogu izgledati podaci, ti isti podaci mogu biti odlučujući za dalje lečenje pacijenta, ali i oslobađajući ili optužujući, pre svega za nas kao lekare. 156 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

159 Serbian Society for Reconstructive Microsurgery SRPSKO UDRUŽENJE ZA REKONSTRUKTIVNU MIKROHIRURGIJU SERBIAN SOCIETY FOR RECONSTRUCTIVE MICROSURGERY 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 157

160 Srpsko udruženje za rekonstruktivnu mikrohirurgiju TOE TRANSFER IN FUNCTIONAL HAND RECONSTRUCTION Alexandru Georgescu, Prof, MD, PhD Plastic Surgery and Reconstructive Microsurgery Clinic, UMF IuliuHatieganu, ClujNapoca, Romania The absence of one or more fingers reduces the hand functionality, so the main purpose has to be the reconstruction with tissues similar in structure and function. There are some features to be considered: 1. Indications of reconstruction: congenital deficiencies, traumatic amputations, surgical amputations (tumors, other pathology). 2. Timing: - For congenital deficiencies - between months of age - For traumatic amputations - as soon as possible - In tumors - in the same time with the amputation or later (depending on their type). 3. Status of the hand 4. Status of the foot 5. The choice of toe to be used depends on the finger to be reconstructed, the level of amputation, the number of amputated fingers and on the patient s option. 6. Patient consent The survival rate is about 95%, but in approximately 10-15% of cases some vascular problems can appear; in 5-7% of these cases the appropriate monitoring and, sometimes, the returning of the patient to the operating room can solve the problem. The range of motion of the transplanted toe is 75-90% from the opposite site. In the first 4-6 months the transferred toe feels like a toe; after 8-9 months the sensibility is well restored and the transplant is assimilated. Concerning the donor site, generally no functional deficits arise. In conclusion, because the final aim of hand reconstruction is the nearly normal morphological and functional recovery, the toe(s) transfer(s) remains the method of election. 158 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

161 Serbian Society for Reconstructive Microsurgery KONTROVERZE U INDIKACIJAMA ZA REVASKULARIZACIJU EKSTREMITETA Čedomir Vučetić 1,2, Boris Ukropina 1, Marko Bumbaširević 1,2 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KCS, 2 Medicinski fakultet u Beogradu Uvod: U slučajevima mutilantnih povreda ekstremiteta pojavljuju se nedoumice kod postavljanja indikacija za revaskularizaciju. Nedoumica može biti uraditi ili amputaciju, ili rekonstrukciju. Postoje kriterijumi koji predstavljaju smernice u donošenju indikacija, ali često procena različitih aktera i različitih specijalnosti nije saglasna. To ima za posledicu otvaranje čitavog niza pitanja, medicinskih, etičkih i pravnih. Diskusija: Mutilantne povrede predstavljaju grupu povreda koje označavaju veliko oštećenje više tkiva na ekstremitetu zahvatajući celu cirkumferencu ili veći deo i uzdužno. Karakteristična je narušena cirkulacija, koja zahteva vaskularnu rekonstrukciju. Medicinski kriterijumi su: proteklo vreme od povrede, starost povredjenog, motivisanost za lečenje, prisustvo drugih povreda, komorbiditet, stručne i tehničke mogućnosti ustanove i sama rana. U užem smislu, kada se radi o povredi na gornjem ekstremitetu, ako postoji očuvanost distalnog dela i oštećenje na u široj zoni, može biti prihvatljiva rekonstrukcija. Kontraindikacija su povrede na više nivoa i široka zona povrede. Na donjem ekstremitetu, može se reći da su indikacije nešto uže, obzirom da protetisanje može da obezbedi zadovoljavajuću funkciju donjeg ekstremiteta. Sa druge strane, bez neurološkog oporavka, trofične ulceracije mogu kompromitovati uspeh preživljavanja replantiranog stopala. Zaključak: Očuvanje teško povredjenog ekstremiteta često ima argumente za i protiv. Medicinski razmatrano, rekonstrukcija pokazuje tehnološki, stručni potencijal. Etički aspekt u prilog rekonstrukcijhe je: nada i ohrabrenje da postoji izlaz iz tragične situacije, mogućnost da se sačuva fizički integritet, smanji invaliditet, obezbedi nezavisnost od pomagala i dobra funkcionalnost. U prilog amputacije je: kraća hospitalizacija, kraće lečenje, brži povratak u svoje okruženje, manja mogućnost formiranja neurotskih crta povezanih sa dugotrajnim lečenjem. Ključne reči: mutilantne povrede ekstremiteta, revaskularizacije, kontroverze. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 159

162 Srpsko udruženje za rekonstruktivnu mikrohirurgiju IREPERABILNE LEZIJE PERIFERNIH NERAVA GORNJEG EKSTREMITETA: EPIDEMIOLOŠKO-KLINIČKA ANALIZA Č. Vučković¹, L. Rasulić²³, M. Bumbaširević¹³, I. Glišović Jovanović¹, M. Brndušić¹, M. Kadija¹³ ¹Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, KCS, Beograd ²Klinika za neurohirurgiju, KCS, Beograd ³Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu Ireparabilne lezije perifernih nerava predstavljaju trajni gubitak funkcije nerava. Najčešće su posledica avulzionih i kraš povreda, velikog gubitka nervnog tkiva ili do oporavka nije došlo posle reparacije nerva. Manifestuju se funkcionalnim deficitom i deformitetetima delova ili ekstremiteta u celini. U radu smo izvršili epidemiološko-kliničku analizu 142 operativno lečena pacijenta u periodu od 1995 do godine. Analizirani su: demografske karakteristike, mehanizam povrede, ledirani nervi, vreme od povrede do operacije u smislu funkcionalne rekonstrukcije ekstremiteta, predhodne operacije na samim nervima, udružene povrede, primenjene operativne tehnike i funkcionalni rezultati mereni DASH upitnikom. Kod 56 (39.4%) pacijenata radilo se o lezijama brahijalnog pleksusa, kod 70 (49.3%) o povredama pojedinačnih nerava, a kod 16 (11.3%) bile su prisutne kombinovane povrede više nerava. Operativni zahvati su vršeni u cilju funkcionalne rekonstrukcije ramena, lakta, šake i kombinovano na vise nivoa. Mišićni i tetivni transferi su bili metode izbora kod najvećeg broja pacijenata, slobodni mikrovaskularni režnjevi su primenjeni u najsloženijim slučajevima. Kod svih pacijenata postignuto je funkcionalno poboljšanje u smislu socijalne i radne reintegracije. Key words: ireparabilne lezije nerava, pleksus brahijalis, mišićni i tetivni transferi 160 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

163 Serbian Society for Reconstructive Microsurgery THE EFFICACY OF PLATELET RICH PLASMA IN RECALCITRANT TENNIS ELBOW: THE DERBY EXPERIENCE Baseem Choudhry, Neeraj Ahuja, David Clark, Marius Espag, Amol Tambe, Timothy Cresswell Institution: Royal Derby Hospital, New Uttoxeter Road, Derby, UK, DE22 3NE Speaker: Baseem Choudhry Speaker Speaker telephone number: Introduction: Tennis Elbow is a degenerative disease resulting in elbow pain following overuse of forearm extensor muscles. Aself-limiting pathology that is managed in the community with conservative measuresusually settlingwithin weeks to months. However a fractioncan become chronic affecting livelihood mandating specialist referral. Few studies have reviewed PRP in the context of chronic disease. Aim: To evaluate the outcomes of platelet-rich plasma (PRP) injections in patients with tennis elbow. Material and Methods: We conducted a retrospective observational studyfrom August 2011 to April Patients that were coded as tennis elbow were selected. Electronic and medical case notes were reviewed to collate patient demographics, duration, previous treatments, follow-up, complications, outcome, pre- and post-oes. Results: During the 4-years 154 patients (166 elbows)were referred.of these, 128 patients (137 consecutive elbows) had PRP,9were bilateral, 72 were female and 65 male respectively with average age of 47.9 (32-78) years.mean duration was 20.8 (1-180) months, 62% had physiotherapy and 46% had steroid injections preceding PRP. 89 elbows (65%) had complete resolution. However 48 elbows (35%) did not and required surgical intervention. Before intervention the mean OES was 18.3, which increased to 33post-PRP injection. Those who went onto surgery their mean final OES scorewas30. Mean follow-up was 5.2 months (0.5-25). No patient suffered an adverse event following PRP infiltration. Conclusion: PRP is a viable alternative even in chronic tennis elbow where it provided symptom relief to 65% of patients a reasonable outcome. Keywords Platelet-rich plasma, PRP, Tennis Elbow, Lateral Epicondylitis, Oxford Elbow Score, OES 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 161

164 Srpsko udruženje za rekonstruktivnu mikrohirurgiju ANALIZA I LEČENJE JATROGENIH IREPARABILNIH POVREDA PERIFERNIH NERAVA DONJIH EKSTREMITETA I. Glišović Jovanović¹, Č. Vučković¹, D. Polojac¹, M. Brndušić¹, A. Radulović¹, R. Stefanović², M. Kadija¹³ ¹Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, KCS, Beograd ²Centar za anesteziologiju i reanimatologiju, KCS, Beograd ³Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu Jatrogene lezije perifernih nerava podrazumevaju povrede nastale u toku medicinske intervencije, najčešce hirurške operacije, koje dovode do prolaznog ili trajnog gubitka funkcije nerva. Kao posledica ireparabilnih jatrogenih povreda nerava donjih ekstremiteta (DE), javlja se funkcionalni deficit i razvoj deformiteta (korektibilnih ili fiksiranih). Analizirali smo 75 pacijenata, sa ireparabilnim povredama DE, operativno lečenih u periodu od 2002 do 2015, u cilju funkcionalne rekonstrukcije stopala, korekcije deformiteta i hoda. Od ovog broja pacijenata, kod 14 (18,7%) pacijenata povrede su bile jatrogene prirode. U analizu su uključeni sledeći parametri: demografske karakteristike; povređeni nervi; nivo lezije nerva; osnovna dijagnoza; vreme od povrede do operativnog lečenja. Ove povrede se vidjaju nakon razlicitih ortopedskih operacija na ekstremitetima, ali najčešce nakon artroplastičnih procedura, operacija na kičmenom stubu, nakon sinteze preloma i ekstrakcije tumora. U našoj seriji pacijenata najčešće su zastupljene povrede išijadicnog i peronealnog nerva, sa posledičnim deformitetom u vidu visećeg stopala. Funkcionalna rekonstrukcija stopala je postignuta prednjim transferom tetive m.tibialis posterior-a, dinamičkim transferom za n. peroneus, a tenodezom za n. ischiadicus. Kod svih operisanih pacijenata je postignuto značajno poboljšanje hoda, bez potrebe za nošenjem peronealnog podizaca i unapredjen opšti kvalitet zivota. Key words: jatrogena povreda, ireparabilna lezija, n.peroneus, n. ischiadicus, viseće stopalo 162 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

165 Serbian Society for Reconstructive Microsurgery REKONSTRUKCIJA DEFEKATA POTKOLJENICE I STOPALA SA NEUROKUTANIM I PERFORATOR REŽNJEVIMA Dražan Erić 1, Siniša Kojić 2, Srđan Dojčinović 3, Sanja Marić 4, Zlatko Maksimović 5, Nikola Baroš 6 1 Odjeljenje za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju, Univerzitetska bolnica Foča, BIH 2 STMedica, Beograd, Srbija 3 DS CLINIC, Ortopedska klinika, Fribourg, Švajcarska 4 Centar za anesteziologiju, intenzivnu njegu i terapiju bola, Univerzitetska bolnica Foča, BIH 5 Dom zdravlja Bijeljina, BIH 6 Klinika za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju, UKC RS, Banja Luka BIH Uvod: Razvojem mikroanatomskih metoda za proučavanje vaskularizacije kože dolazi do ekspanzije u primjeni neurokutanih i perforator režnjeva. Ovi režnjevi se zadnjih 20 godina sve češće primjenjuju u rekonstrukciji mekotkivnih defekata potkoljenice i stopala. Materijal i Metod: Na Odjeljenju za za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju, Univerzitetske bolnice u Foči u periodu od januara 2005 do decembra godine uradili smo 92 neurokutana i perforator režnja kod pacijenata sa mekotkivnim defektom na potkoljenici i stopalu. Kod pacijenata smo evidentirali pol, starost, uzrok i lokaciju defekta, veličinu defekta i režnja, vrstu režnja i komplikacije.. Rezultati: Režnjevi su prihvaćeni kod 82 pacijenta bez komplikacija. Kod 5 pacijenata smo imali prolaznu vensku kongestiju, kod 3 pacijenta je došlo do gubitka režnja a kod 2 pacijenta smo imali marginalnu nekrozu režnja koju smo ostavili za sekundarno zarastanje. Diskusija: Koncept angiozoma koji su ustanovili Taylor i Palmer i koncept perforazoma koji je ustanovio Michael Saint-Cyr predstavljaju osnovu za proučavanje neurokutanih i perforator režnjeva. U njima se detaljno opisuju anatomska, dinamička i potencijalna kožna teritorija koje ishranjuje jedna arterija ili perforator. Zaključak: Neurokutani i perforator režnjevi su pouzdani režnjevi sa minimalnim morbiditetom davajuće regije jer se kod njih ne žrtvuju magistralne arterije potkoljenice i nije potrebno praviti mikrovaskularnu anastomozu. Oni imaju pouzdanu vaskularizaciju, veliki ruk rotacije, brzo i lako se podižu što ih svrstava u režnjeve izbora u rekonstrukciji defekata.potkoljenice i stopala. Ključne riječi: rekonstrukcija, defekt, režnjevi 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 163

166 Poster prezentacije POSTER PREZENTACIJE POSTER PRESENTATIONS 164 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

167 Poster Presentations HIBRIDNA FIKSACIJA U GOLENJAČI PRI REKONSTRUKCIJI PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA KOLENA N.Janjić, S.Ninković, V. Harhaji, O. Dulić, M. Obradović, D.Savić, M.Milankov nata.janjic19@gmail.com Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Hajduk Veljkova 1-9, Novi Sad, Srbija Medicinski fakultet, Univerzitet u Novom Sadu, Hajduk Veljkova 3, Novi Sad, Srbija Uvod: Sve veći broj ljudi se bavi sportskim aktivnostima, kao aktivni sportisti ili rekreativno. Paralelno je porastao i broj sportskih povreda, posebno povreda lokomotornog aparata. Fiksacija kalema u golenjači u odnosu na fiksaciju u butnoj kosti, uvek je problematičnija, jer kod fiksacije u golenjači često se gubi inicijalna zategnutost. Cilj rada je da prikaže funkcionalne rezultate rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta primenom tetivnog kalema dodatno hibridno fiksiranog u golenjači. Materijal i metod: Rekonstrukcija prednjeg ukrštenog ligamenta izvedena je ( 30 pacijenata) primenom neoligamenta ( kalema) od tetiva polužilastog (m. semitendinosus-a) i pravog mišića buta (m. gracilis-a), koji je ojačan komprimovanom spongioznom kosti na krajevi ma (KHKkalem). U ovom radu korišćena je operativna tehnika - tzv.dodatna hibridna fiksacija KHK-kalema upotrebom dodatnog zavrtnja u golenjači, koji obezbedjuje permanentnu stabilnost inicijalne zategnutosti kalema. Rezultati i diskusija: Postoperativni rezultati funkcionalne analize dobijeni su primenom: Lachman testa (3,1), Pivot shift testa (test subluksacije tibije u odnosu na femur), Tegner skora(8,70), Lysholm skora(95,53), IKDC skora(1,10). Na osnovu dobijenih rezultata, može se zaključiti da je tehnika postupka dodatne hibridne fiksacije tetivnog kalema u golenjači, potpuno zadovoljavajuća, što i pokazuju navedene vrednosti funkcionalne analize. Zaključak: Rezultati pokazuju da se primenom postupka dodatne hibridne fiksacije tetivnog kalema u golenjači postiže jaka inicijalna fiksacija i brza biološka inkorporacija kalema u koštanom tunelu. Dodatnim fiksiranjem kalema u golenjači omogućava se dozirana tenzija kalema. Ključne reči: prednji ukršteni ligament, rekonstrukcija, tetivni kalem, hibridna fiksacija u golenjači. 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 165

168 Poster prezentacije PLEXUS BRACHIALIS BLOCK IN SHOULDER JOINT SURGERY INTERSCALENE APPROACH M. Lukić- Šarkanović¹, I. Lalić², A. Lažetić². Clinical Center of Voivodina, Clinic for Anaesthesiology and Intensive Care¹ Clinical Center of Voivodina, Clinic for Orthopaedic surgery and Traumatology² University of Novi Sad, Medical Faculty Novi Sad, Serbia Introduction: The shoulder joint is the mobile joint of the human body and also very prone to injuries (tendon and ligament strains, sprains, strains or tendon rupture). Some sports activities often lead to injuries of the shoulder joint, which, in some cases, can lead to permanent impairment of the function and stopping career in sports. In recent decades, the rapid development of minimally invasive surgical techniques (arthroscopy) and the development of modern drugs and anesthetic techniques provide a better postoperative recovery and a faster return to daily activities and sport activities. Figure 1. Plexus brachialis There are several techniques for blocking plexus brachialis (fig.1). In our everyday clincal practice, we perform the interscalene approach, which gives good anaesthesia for the brachial and cervical plexus too. The interscalene approach to brachial plexus gives good regional anesthesia and analgesia for feasible surgical procedures on the upper extremity and shoulder. Objectives: Ability to perform surgical procedures of the shoulder and upper arm, 166 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

169 Poster Presentations Avoiding complications associated with general anesthesia Muscle relaxation for the surgeon Postoperative analgesia Better postoperative recovery Technique: The upper, midle and lover trunks of the brachial plexus are found between the anterior and midle scalene muscles. This is called the interscalene groove. The interscalene groove is found at the level of the cricoid cartilage. The external jugular vein will cross the area of the interscalene groove at the level of the cricoid cartilage. A common mistake, when first attempting this approach, is to confuse the groove between the sternocleidomastoid and anterior scalene muscle. This groove is anterior to the interscalene groove (fig.2- interscalene groove). Once the correct area is identified, a total of ml of local anesthetic is injected. Frequent aspiration should occur during injection, ensuring an intravenous injection does not occur. Do not inject if the patient experiences pain or it is difficult to inject the local anesthetic. Digital pressure, applied proximally, may help with distal spread of the local anesthetic (fig.3). Lidocaine, Ropivacaine and Bupivacaine are commonly administered for the interscalene approach. Bupivacaine and Ropivacaine will have an onset of minutes, an anesthetic duration of 8-10 hours, and provide analgesia for hours. Complications: Pneumothorax, block n. phrenicus, n. recurens, n.vagus are the complications that can access the application intrscalene approach plexus brachialis avoided. Figure 2. Plexus brachialis block - inerscalene approach Conclusions: The application of modern local anesthetics and peripheral nerve blockade, combined with the minimally invasive surgical technique - arthroscopy, significantly contribute to the rapid and comfortable postoperative recovery. References: 1. G.E. Morgan, M. Mikhail. Peripheral nerve blocks. Clinical Anesthesiology, 4th edition New York: Lange Medical Books D. J. Wedel, T. T. Horlocker. Nerve blocks. In Miller s Anesthesia 6th edition. Elsevier, Philadelphia 2005, pp 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 167

170 Poster prezentacije D. J. Wedel, T. T. Horlocker. Periphere nerve blocks. Anesthesiology. New York A. Perlas, V. Chan. Ultrasound- assisted nerve blocks. In texth book of regional anesthesia, Hadzic A. (ed). New York, Mc Graw Hill 2007, pp C. D. Franco et al. Gross anatomy of the brachial plexus sheat in human cadavers. Reg Anesth Pain Med 2008; 33: J. M. Noel, J. C. Gerancher, J. R. Hebl, B. M. Ilfeld, C. J. L. Mc Cartny, C. D. Franco, Q. H. Hogan. Upper extremity regional anesthesia: Esentials of our current understanding. Reg Anesth Pain Med 2009; 34: NEOPERATIVNI PRISTP LEČENJU PRELOMA TALUSA, PRIKAZ SLUČAJA / UNOPERATIVE TREATMENT OF TALAR FRACTURES, CASE REPORT Biljana Stanković, Zoran Rosić, Nebojša Miladinović, Marko Žunić, Edin Redžepagić Služba Ortopedije sa traumatologijom, KBC Zemun, Beograd Sažetak: Iako čine svega do 3% svih preloma skočnog zgloba, talarne facture su bitne jer su zbog anatomskih specifičnosti teške za lečenje i često se komplikuju trajnim invaliditetom. Poznavanje anatomije i terapiskih mogućnosti operativnog i neoperativnog lečenja su ključ odluke o vrsti terapije. Dobro primenjena i sa razumnim očekivanjima daje maksimalni mogući rezultat. Summary: Allthow they consist only up to 3% of all talocrural fractures, talar fractures matter for their specific anatomy. They are complicated to treath and end up with invality. Knowing anathomy and therapeuthic possibility of operative and non operative treathment are key to decision about the kind of theraphy we are going to use. When properly used and with reasonable expectations it gives maximum result Definicija i podela: Talus se sastoji od tela ( svod, centralni deo, lateralni i posteriorni nastavak ), vrat i glava. Talus nema tetivnih pripoja, ima ligamentarnih pripoja, zglobljava se sa tibijom, laterlnim i medijalnim maleolom, petnom i navikularnom kosti. Vaskularizuje se od zadnje tibijalne, prednje tibijalne i peronealne arterije, koje se mahom kreći uz vrat talusa. Nešto slabija osteoblastna aktivnost i prekrivenost dve trećine kosti hrskavicom ( tri zgloba: talokruralni, talonavikularni i talokalkanearni zglob ), čini da je kost podložna dejstvu traume. Aksijalne i sile smicanja u okviru pojačane aktivnosti i traume, posebno u regiji tela talusa, dovode do preloma. Posebno u položaju dorzifleksije ili pri pojačanom opterećenju u položaju 168 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

171 Poster Presentations plantarne hiperfeksije (najtipičniji je položaj pri vožnji motocikla, pad sa visisne i kod balerina u toku igre ). Talarne frakture su retke, 0,14-0,32%, 3-5% svih preloma skočnog zgloba. Oko polovina su prelomina nivou vrata, ređe su prisutni prelomi vrata i procesusa. Mahom su prisutni kod mladih aktivnih sportista. Dijagnoza se postavlja na osnovu: - Dugotrajni bol posle povrede koja se dijagnpstikuje kao Dystorsio - Dugotrajni bol u stopalu i skočnom zglobu ( sa ili bez povrede u anamnezi ) - Povrede lateralnog kolateralnog ligamenta ili povreda m. flexor hallucis longusa - Ukoliko se ne vide na klasičnim RTG snimcima indikovana je CT ili NMR dijagnostika ( CT dijagnostika je nedovoljna za razlikovanje preloma II I III stadijuma osteohondralnih preloma ) Podela po Hawkins u 1 ( na osnovu radiološkog nalaza i rizika od avaskularne nekroze ): Tip I Nedislokovani prelom ( rizik od avaskularne nekroze do 13% )-slika A Tip II Dislokovana fraktura, dislokacija subtalatnog zgloba ( rizik od avaskularne nekroze % )-slika B Tip III Dislokovana ili otvorena fraktura, dislokacija subtalarnog i tibiotalarnog zgloba ( rizik od avaskularne nekroze % )-slika C Tip IV Dislokovana ili otvorena fraktura, uz oštećenje talonavikularnog zgloba ( rizik od avaskularne nekroze visok )-slika D Prelomi svoda talusa imalu zasebnu klasifikaciju po stadijumima1: 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 169

172 Poster prezentacije stadijum RTG nalaz NMR nalaz Artroskopski nalaz 1 Normalan Difuzan signal jakog intenziteta 2 Polukružna svetla linija 2a Subkortikalno ovalno rasvetljenje Polukružna linija slabog intenziteta Tečnost jakog signala unutar fragmenta 3 Isto kao 2 Tečnost jakog signala koja okružuje fragment 4 Slobodno telo Oštećen svod talusa, verovatno slobodno telo Normalan ili manje razmekšanje hrskavice Prekid kontinuiteta u hrskavici, fragment bez dislokacije Fragment koji se može pomeriti Defekt sa slobodnim telom Dijagnostika klasičnom radiografijom obično nije dovoljna. Mada treba biti oprezan da nam ne promaknu znaci preloma talusa i na klasičnim snimcima: Primeri 1. Prelom tela talusa uz dislokaciju tibiotalarnog i subtalarnog zgloba. 2. Prelom tela talusa i kalkaneusa 170 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

173 Poster Presentations 3. Prelom lateralnog nastavka talusa 4. Osteohondralna fraktura talarnog svoda 5. Hawkins 1 prelom vrata talusa. Kod klasične radiografije bitan je Hawkins znak2 na profilnom snimku ( kod preloma vrata talusa to je subkortikalno rasvetljenje, posledična resorpcija hematoma i zarastanje) i obično je to znak da neće doći do avaskularne nekoroze. Bitno je i razlikovati prelom talusa od os trigonuma i to na osnovu: -oblika frakturne linije tj.kosti ( oštra ili zaobljena ivica ) I uklapanja ivica frakturne linije sa ostatkom kosti ( to nije prisutno kod os trigonum ) -stari prelom ima sklerotične ivice 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 171

174 Poster prezentacije -ponekad je neophodan CT snimak ( ukoliko bi se radilo kontrastno CT ili NMR snimanje videlo bi se nakupljanje radiofarmaka na mestu preloma ) Terapija: Smisao terapije je očuvati vaskularizaciju3, a izbeći avaskularnu nekrozu kao najvažniju komplikaciju, koja vodi ka artrozi talokruralnog i talonavikularnog zgloba. Bitna je ne samo anatomska repozicija već i rana mobilizacija. Stoga je bitno smanjiti mogućnost edema, pa i time dotoka krvi do talusa. Ukoliko se radi neoperativno imobilizacija mora biti dovoljno duga i stabilna ( uz redovne kontrole RTGom ili CTom ). Ukoliko ima mogućnosti operacija se radi kao hitna, a najčečešći je anteromedijalni pristup ( od navikularne kosti do medijalnog maleola, a između tetiva m. tibialis anteriora i tibialis posterior ). Osteosintetski materijal koji se koristi je najčešće Kirshner igla i šrafovi. Rehabilitacija se sprovodi u dve faze: u prvih 6 nedelja se ne praktikuje oslonac, posle toga se počinje, u drugoj fazi sa delimičnim, pa i punim osloncem ( posle 12 nedelja ). Komplikacije: Sve moguće komplikacije su suštinski posledica lošeg vaskularnog statusa, tj avaskularne nekroze. To vodi u smanjenu pokretljivost i artrozu celog talokruralnog zgloba. Rešenje za takvu situaciju su ili artrodeza ili implantacija veštačkog zgloba2. Talokruralna artrodeza 172 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

175 Poster Presentations Totalna proteza TC zgloba Prikaz slučaja: Pacijent T.S., star 21 godinu, bez pratećeh hroničnih oboljenja, povredio se je na skijanju, mehanizmom doskoka na nogu. Obzirom da je već na klasičnom snimku u dva pravca bilo jasno da se radi o više manjih fragmenata koje bi bilo teško osteosintetski spojiti, prešlo se na konzervativno lečenje. Tertian je gipsanom imobilizacijom ( položaj skočnog zgloba pod 90 stepeni, bez oslonca 4 meseca ). Po završenom lečenju sprovedena fizikalna terapija, još mesec dana bez oslonca, a potom sa osloncem na povređenu nogu. Pokreti na kraju lečenja: plantarna fleksija do 120 st, dorzifleksia do 100 st. Bez komplikacija u smislu avaskularne nekroze I TC artroze u period praćenja od godunu dana. LITERATURA 1.Crim J. Talus Fractures.July 13, Low CK, Chong CK, Wong HP, Low YP. Operative treatment of displaced talar neck fractures. Ann Acad Med Singapore. 1998;27: Cronier P, Talha A, Massin P. Central talar fractures therapeutic considerations. Int J Care Injured. 2004; 35:S-B10 S-B22. 3.Schulze W, Richter J, Russe O, Ingelfinger P, Muhr G. Surgical treatment of talus fractures. a retrospective study of 80 cases followed for 1-15 years. Acta Orthop Scand. 2002;73: Ključne reči: Talus, prelom, lateralni procesus Key words: Talus, fracture, lateral processus 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 173

176 Poster prezentacije REKONSTRUKCIJA PREDNJE UKRŠTENE VEZE - IZBOR I PRIPREMA GRAFTA Stanković Uroš 1, Milovanović Darko 1, Stijak Lazar 2,3, Kadija Marko 1,3 1 Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Srbije 2 Institut za anatomiju Niko Miljanic, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu 3 Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu Za postizanje optimalnih rezultata u rekonstrukciji prednje ukrštene veze (LCA) neophodno je ispoštovati jasno definisane kriterijume. Prvi od kriterijuma je precizno postavljena indikacija za operativno lečenje. Procenom nivoa fizičke aktivnosti, kao i specifičnosti određenih sportova neophodno je odabrati adekvatan graft. Poslednjih godina brojni radovi su pokazali da je sledeći veoma značajan faktor pozicija femoralnog i tibijalnog tunela. Veliki broj istraživanja je posvećen razvoju novih implantata koji su dugo vremena imali najznačajniji ulogu u tumačenju kvaliteta rekonstrukcije. Na kraju potrebno je naglasiti da i adekvatnog rehabilitacionog tretmana u mnogome zavisi vreme potrebno do povratka sportskim aktivnostima, ali i prevencija ponovnih povreda. Rad je fokusiran na izbor graftova koji se koriste u našoj ustanovi kao i način njihove pripreme. U analizi podataka korišćeni su podaci dobijeni iz istorija bolesti pacijenata lečenih na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju Kliničkog centra Srbije. Da bi se doneli zaključci analizirani su pol, starosna dob operisanih, kao i sport kojim se pacijenti bave. Pored navedenog retrospektivnog istraživanja u radu ce biti prikazane tehnike pripreme grafta. ARTRODEZA ZGLOBA KOLENA INTRAMEDULARNIM KLINOM -PRIKAZ SLUČAJA- A.Vukićević,P.Živanović, M.Kovačević,V.Srećković,B.Stanković,I.Pejić,N.Savić OPŠTA BOLNICA VALJEVO Ortopedsko traumatološka služba Pacijentkinja M.R.-65 godina sa izraženim posttraumatskim varus deformitetom levog kolena uz izražen koštani defekt medijalnog platoa tibije. Nakon uradjene dijagnostike,pacijentkinji predočene mogućnosti lečenja,pa kako je pacijentkinja odbila operativno lečenje u vidu ugradnje totalne proteze kolena, odlučeno je da se uradi artrodeza istog,intramedularnim klinom. Intraoperativno,u supinacionom položaju na operativnom stolu, najpre se plasira klin za trans-osalnu trakciju kroz kalkaneus. Potom se ekstremitet na trakcionom operativnom stolu pripremi kao za plasiranje intramedularnog klina za prelome potkolenice i retrogradnog klina za prelome ditalnog okrajka butne kosti. Napravi se hirurški rez, plasira troakar za uvodjenje igle vodilje u tibiju, obradi intramedularni kanal fleksibilnim burgijama do veličine 11mm.,nakon toga se kroz isti rez troakarom otvori distalno medularni kanal butne kosti, plasira igla vodilja i femoralni kanal obradi do veličine 11mm. 174 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

177 Poster Presentations Potom se proksimalno na femuru pridje velikom trohanteru i na spoju predje i zadnje dve trećine plasira troakar i igla vodilja kroz femoralni i tibijalni kanal. Noga se zatim ekstendira i pozicionira uz pomoć kalkanealnog transosalnog klina na trakcioni mehanizam operacionog stola. Plasira se intramedularni artrodezni klin /interlocking Stryker T2-730x10/ kroz femoralni i tibijalni kanal.proksimalno se zaključa jednim šrafom. Proširi se rez na kolenu, obrade femoralna i tibijalna komponenta zgloba kolena, defekt poponi autotransplantatom spongiozne kosti. Napravi se kompresija na ekstenzionom stolu i intramedularni klin distalno zaključa jednim šrafom. Post operativno drugi dan aktivacija sa punim osloncem.pacijent se petog dana otpušta na kućno lečenje osposobljen za hod sa punim osloncem uz pomoć potpazušnih štaka. Konci se skidaju petnaestog dana. Nakon mesec dana hod uz pomoć štapa. Ključne reči: Arthrodesis,interlocking, 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 175

178 Sadržaj SADRŽAJ CONTENTS 176 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

179 Contents PREDAVAČI PO POZIVU INVITED SPEAKERS ORTOPEDSKE TRAUME U HOMEROVOJ ILIJADI : OPISNA OBELEŽJA...7 PhD. c. Stefanos Asimopulos 1 PhD Panajotis Asimopulos 2 ORTHOPEDIC TRAUMAS IN HOMER S ILIAD : DESCRIPTIVE FEATURES...7 Stefanos Asimopoulos 1 Panagiotis Asimopoulos 2 AUGMENTED LIGAMENT AND TENDON RECONSTRUCTIONS USING INTERNAL BRACE TECHNIQUES...8 Henry Dushan Atkinson TENOTOMY INFLUENCE ON THE REDUCTION OF A DISLOCATED HIP IN PATIENTS WITH SPASTIC CEREBRAL PALSY...8 Bozinovski Z, Popovski N, Gavrilovski T. PARARECTUS APPROACH FOR TREATMENT OF ACETABULAR BOTH-COLUMN FRACTURE COMBINED WITH TRANSLOCATION OF QUADRILATERAL SURFACE...9 Dadi Jin, Xia Guang, Yang Xiaodong, Xiong Ran, Zhang Xiao, Shao Yanqing, Du Guizhong, Li Tao, Mai Qiguang, Wang Hua, Fan Shicai SURGICAL TREATMENT OF DUPUYTREN S DISEASE...10 Zoe H. Dailiana, MD LIJEČENJE INTRAARTIKULARNIH PRELOMA KALKANEUSA PRIMJENOM SANDERSOVE KLASIFIKACIJE Dašić Ž., Pepić Dž., Pešić G., Jušković A., Kadić V. HYDROXYAPATITE AND HIP ARTHROPLASTY: A 30-YEAR PERSONAL CLINICAL EXPERIENCE Jean-Alain Epinette LATERAL-RECTUS APPROACH FOR TREATMENT OF PELVIC AND SACRAL FRACTURE COMPLICATED WITH LUMBOSACRAL PLEXUS INJURY...18 Fan Shicai, Dadi Jin, GuCheng, Yang Xiaodong, Xia Guang, Mai Qiguang, Wang Hua, Tan Xinyu, Huang Hai, Liao Jianwen RIB-MUSCLE FLAP AS AN ALTERNATIVE FOR BONE DEFECTS RECONSTRUCTION Alexandru Georgescu, Prof, MD, PhD ULNAR HEAD ARTHROPLASTY...20 Gvozdenović R SURGICAL SITE INFECTION ONGOING SURGICAL CHALLENGE...20 Kaftandziev I 1, Spasov M 1, Kaftandzieva A 2 MANAGEMENT OF OF PERIPROSTHETIC FRACTURES IN THA...21 George A. Macheras, MD, PhD MODERN TECHNOLOGIES IN HIP SURGERY...22 René Mihalič LEG LENGTH DISCREPANCY: FROM EVALUATION TO TREATMENT...23 Manuel Cassiano Neves, MD, MSc WHAT WE DO WITH THE YOUNG OSTEOARTHRITIC KNEE?...24 Prof. dr. Radu Prejbeanu MY FAVORITE PROCEDURES FOR THE PATIENT WITH RADIAL LONGITUDINAL DEFICIENCY...25 Satoshi Toh 1,2, H. Jin 1, R. Uesato 2, Y. Hayashi 2, K. Maniwa 2, Y. Ishibashi 2 AKUTNA REHABILITACIJA POLITRUMATIZOVANOG BOLESNIKA U JEDINICAMA INTENZIVNOG LEČENJA...25 Tomanović-Vujadinović S 1,2, Dubljanin-Raspopović E 1,2, Manojlović Opačić M 1, Stojičić Đulić S 1, Radovanović T 1, Kostadinović M 1, Selaković I 1 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 177

180 Sadržaj INFECTED KNEE REPLACEMENT. WAYS TO SOLVE A PROBLEM...26 N. Zagorodniy, D. Rimashevskiy REVISION OF BROKEN CERAMIC...28 L. Zagra POVREDE POTKOLENICE, SKOČNOG ZGLOBA I STOPALA INJURIES OF THE LOWER LEG, ANKLE AND FOOT SYNDESMOTIC RECONSTRUCTION FOLLOWING ANKLE FRACTURE NEW INSIGHT...30 Kaftandziev I, Spasov M ARTHROSCOPIC TREATMENT OF THE FIRST METATARSOPHALANGEAL JOINT...30 Ersin Kuyucu, Adnan Kara, Mehmet Erdil, Murat Bülbül ZATVORENI DISLOCIRANI PRELOMI POTKOLENICE LEČENJE SPOLJAŠNJIM FIKSATOROM PO MITKOVIĆU KAO DEFINITIVNOM METODOM...31 S. Djurić, T. Kudjija, I. Ivanović, Dj. Maksimović DIJAFIZALNI TIBIJALNI PRELOMI LEČENI METODOM INTRAMEDULARNE FIKSACIJE...32 Lalić I 1, Ninković S 1, Harhaji V 1, Dulić O 1, Vicković S 2,3, Uvelin A 2,3, Lalić N 4, Drapšin M 5 LEČENJE INTRA ARTIKULARNIH PRELOMA PILONA TIBIJE NAŠA ISKUSTVA...33 Saša Milenković, Milorad Mitković, Ivan Micić, Milan Mitković FUNKCIONALNI REZULTATI HIRURŠKOG LEČENJA RUPTURE DELTOIDNOG LIGAMENTA KAO KOMPONENTE SER IV PRELOMA TALOKRURALNOG ZGLOBA...34 Dejan TABAKOVIĆ 1, Radovan MANOJLOVIĆ 2, Marko KADIJA 2, Rade GRBIĆ 1, Aleksandar RADULOVIĆ 2, Marko BUMBAŠIREVIĆ 2 PRIMENA INTRAMEDULARNE FIKSACIJE SA RIMOVANJEM U HIRURŠKOM LEČENJU ASEPTIČNOG NEZARASTANJA TIBIJE...35 Igor M. Kostić 1, Mioš Ž. Stanojlović 1, Sonja Stamenić 2, Ivan Z. Golubović 1, Zoran Golubović 1,3 LEČENJE OTVORENOG PRELOMA POTKOLENICE IIIC STEPENA SA LEZIJOM PERONEALNOG NERVA. 36 Ivan Golubović, Predrag Stoiljković, Branko Ristić, Zoran Radovanović, Ivana Golubović, Saša Karalejić, Snežana Jančić, Ivan Micić, Aleksandar Mitić, Nina Đorđević, Goran Vidić, Zoran Golubović, Goran Stevanović, Saša Karalejić, Stevo Najman, Miroslav Trajanović LEČENJE OTVORENIH PRELOMA POTKOLENICE METODOM SPOLJNE SKELETNE FIKSACIJE...36 Ivan Golubović, Predrag Stoiljković, Branko Ristić, Zoran Radovanović, Ivana Golubović, Aleksandar Mitić, Snežana Jančić, Ivan Micić, Zoran Golubović, Nina Đorđević, Stevo Najman, Goran Vidić, Sonja Stamenić, Vlada Jovanović, Miroslav Trajanović DEZARTIKULACIJA KOLENA...37 J. Marinković, D. Radoičić, M. Luković EVALUACIJA KARAKTERISTIKA AMPUTACIONOG PATRLJKA KOD TRASTIBIJALNIH AMPUTACIJA / EVALUATION OF CHARACTHERISTICS IN TRANSTIBIAL AMPUTATION STUMP...37 Gavrilović B TERAPIJSKE OPCIJE A OSTEOHONDRALNE LEZIJE TALUS OBRAZLOŽENJE ZA SCAFFOLD ILI AKTIVNE ĆELIJE? / THERAPEUTIC OPTIONS FOR OSTEOCHONDRAL LESIONS OF TALUS RATIONALE FOR SCAFFOLD OR ACTIVE CELLS?...37 Drobnič M ARTROSKOPSKA ARTRODEZA GORNJEG SKOČNOG ZGLOBA PRIKAZ SLUČAJA...38 M. Ilić 1, T. Bajec 3, M. Milenković 1, M. Brndušić 1, M. Kadija 1,2 LEČENJE DEFORMITETA PREDNJEG STOPALA OBOLELIH OD REUMATOIDNOG ARTRITISA RESEKCIONA ARTROPLASTIKA...38 Veljko Jovanović, Boris Gluščević, Predrag Stošić, Daniel Milosavljević, Vladimir Gajić KOREKCIJA DINAMIČKOG DEFORMITETA STOPALA KOD CHARCOT-MARIE TOOTHOVE BOLESTI V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

181 Contents Zoran Bajin IOHB Banjica, Služba za dečiju ortopediju i traumatologiju, Beograd OPERATIVNO LEČENJE HALLUX VALGUS-A MODIFIKOVANOM WILSONOVOM OSTEOTOMIJOM PO LOWE-U-POSTOPERATIVNI REZULTATI...40 S. Djurić, T. Kudjija, I. Ivanović, Dj. Maksimović REZULTATI NEOPERATIVNOG LEČENJA SUBTALARNOG IŠČAŠENJA Igor ZAGORUJČENKO 1, Radovan MANOJLOVIĆ 1, Dejan TABAKOVIĆ 2, Marko KADIJA 1, Goran TULIĆ 1, Ivan PERIĆ 3, Stefan KORICA 1, Marko BUMBAŠIREVIĆ 1 REGENERATIVNA MEDICINA REGENERATIVE MEDICINE NEW TRENDS IN THE TREATMENT OF SLIPPED CAPITAL FEMORAL EPIPHYSIS...43 Manuel Cassiano Neves, MD, MSc NAŠA ISKUSTVA U LEČENJU MATIČNIM ĆELIJAMA...44 Prof.dr Dušan Marić 1, dr Džihan Abazović 2, Doc.dr Vladimir Papić 3, Dr Aleksandra Ivančić 4, Dr Zoran Milankov 5, Dr Igor Georgijev 6 NAJNOVIJI PROTOKOLI I SAZNANJA U PRIMENI AUTOLOGNE PLAZME BOGATE TROMBOCITIMA (PRP) I MATIČNIH ĆELIJA U ORTOPEDSKOJ HIRURGIJI...45 Džihan Abazović 1, Tomislav Palibrk 2, Marko Bumbaširević 2,3 PLATELET RICH PLASMA OUR EXPERIENCE AFTER 6 YEARS AND 7500 APPLICATIONS...46 LEČENJE UZNAPREDOVALOG OSTEOARTRITISA KOLENA METODOM INTRAARTIKULARNE INJEKCIJE BMAC (BONE MARROW ASPIRATE CONCENTRATE) I KOMBINACIJE BMAC SA PRP (PLATELET RICH PLASMA) PROMPTNO SMANJUJE BOL I OTOK KOLENA I POVEĆAVA OPŠTE SPOSOBNOSTI I ZADOVOLJSTVO PACIJENATA REZULTATI LEČENJA 35 PACIJENATA...47 Oliver Dulić, Aleksandar Lažetić, Srđan Radić, Ivica Lalić, Nataša Janjić, Igor Elez, Predrag Rašović, Miodrag Vranješ, Mihajlo Mikalački PRIMENA MEZENHIMSKIH MATIČNIH ĆELIJA POREKLOM IZ MASNOG TKIVA U LEČENJU GONARTROZE...48 KOŠTANO ZGLOBNE INFEKCIJE BONE AND JOINT INFECTIONS TWO STAGE REVISION SURGERY FOR INFECTED HIP AND KNEE ENDOPROTHESIS USING ANTIBIOTICS SPACER...50 Ciriviri J., Talevski D., Nestrovski Z., Vransikoski T.,Kocev L. IS SEASON A RISK FACTOR FOR PROSTHETIC JOINT INFECTIONS?...51 Ersin Kuyucu, Adnan Kara, Mehmet Erdil, Murat Bülbül TOPIKALNA ANTIBIOTSKA TERAPIJA KOD PERIPROTETSKE INFEKCIJE...52 Čedomir Vučetić 1,2, Boris Ukropina 1, Marko Bumbaširević 1,2 LOKALNO LEČENJE HRONIČNOG OSTEOMIJELITISA...53 Nina Đorđević 1,2, Radmila Mitić 3, Milan Mitković 2, Aleksandar Tošić 4, Ivan Micić 1,2 LEČENJEHRONIČNIH RANA BIOLOŠKIM DRESINGOM UZ PRETHODNU PRIPREMU RANE PERFORACIONOM METODOM-PRIKAZ SLUČAJEVA...54 Jovanovic V. 1, Jovanovic J. 2,Pavlovic V. 3 PRIMENA RESEKCIONE TUMORSKE ENDOPROTEZE ZGLOBA KUKA ZA SANIRANJE POSLEDICE INFEKCIJE NAKON PRIMARNE ALOARTROPLASTIKE...54 Jovan Sekulić 1, Jovan Grujić 2, Milan Zeljković 3, Slobodan Tabaković 3, Aca Đorđević, Zoran Vučinić 4, Nenad Lujić 4, Nikica Mandić 4 HIRURŠKO LEČENJE PERIPROTETIČNE INFEKCIJE KUKA I KOLENA ALAC SPACER-IMA. NAŠE ISKUSTVO th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 179

182 Sadržaj Slađan S. Timotijević, Dejan Ristić, Tomislav Kasum, Aleksandar Pajić, Željko Bokun, Velimir Vlašić, Miljan Bilanović, Marinko Jelić LEČENJE POLIMIKROBIJALNIH INFEKCIJA TOTALNIH ARTROPLASTIKA KOLENA...56 Radoičić Dragan, Barjaktarović Radoslav,Starčević Srđan, Marinković Jugoslav POVREDE KOLENA, SPORTSKA TRAUMATOLOGIJA I ARTROSKOPIJA KNEE INJURY, SPORTS TRAUMATOLOGY AND ARTHROSCOPY UTICAJ BODY MASS INDEX-A NA KVALITET ŽIVOTA POSLE LIGAMENTOPLASTIKE PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA...58 Milankov M, Obradović M, Vranješ M, Budinski S, Bjelobrk M KVALITET ŽIVOTA POSLE OBOSTRANIH REKONSTRUKCIJA PREDNJEG UKŠTENOG LIGAMENTA KOLENA...58 Milankov M, Obradović M, Vranješ M, Budinski S, Bjelobrk M ANATOMSKAREKONSTRUKCIJA LCA ANATOMIC ACL RECONSTRUCTION...59 Kadija M 1,2, Milovanovic D 1, Stijak L 2, Raspopović E 2,3, Starčević B 1, Zorić M. 1, Stanković U 1 LCA RECONSTRUCTION: CONVENTIONAL VS ALL INSIDE TECHNIQUE...60 Nestorovski Z., Petkov N. ANTERIOR CRUCIATE LIGAMENT RECONSTRUCTION OUR THIRTY YEARS EXPERIENCE Andonovski Alan 1, Temelkovski Zlatko 1, Andonovska Biljana 1, Strezovski Krste 1 DUŽINA FEMORALNOG TUNELA U ANATOMSKOJ REKONSTRUKCIJI PREDNJE UKRŠTENE VEZE / LENGTH OF THE FEMORAL TUNNEL IN ANATOMIC ACL RECONSTRUCTION...62 Ninoslav Begović 1, Marko Kadija 2, Gordana Santrač Stijak 3, Mihajlo Ille 2, Darko Milovanović 2, Aleksandar Ćirović 4, Lazar Stijak 4 LATERALNA TENODEZA UDRUŽENA SA REKONSTRUKCIJOM PREDNJE UKRŠTAJNE VEZE KOLENA; TEHNIKA I INDIKACIJE...64 Branislav Krivokapić, Zoran Blagojević, Aleksandar Crnobarić, Miodrag Glišić, Mladen Pavlović, Vladan Stevanović OBOSTRANE POVREDE PREDNJIH UKRŠTENIH LIGAMENATA...64 RISTIĆ Vladimir 1, MALJANOVIĆ Mirsad 1, HARHAJI Vladimir 2, MILANKOV Miroslav 2 DIJAGNOSTIKA I OPERATIVNO LEČENJE ZADNJE NESTABILNOSTI KOLENA...65 Miodrag Glišić, Zoran Blagojević, Vladan Stevanović, Dragan Matić, Aleksandar Crnobarić ISKUSTVA PRIMENE RAZLIČITIH ARTROSKOPSKIH PROCEDURA U KOLENU NA SERIJI OD 104 PACIJENTA SA DEGENERATIVNIM OBOLJENJIMA KOLENA...66 Todorović Momčilo OPERATIVNO LEČENJE FOKALNIH OSTEOHONDRALNIH LEZIJA KOLENA OTVORENOM METODOM PLASIRANJA POTPUNO AUTOLOGOG SKAFOLDA OD BMAC (BONE MARROW ASPIRATE CONCENTRATE) I BRF ( BIOREGENERATIVNOG FIBRINSKOG LEPKA) OBOGAĆENOG FAKTORIMA RASTA- KLINIČKI REZULTATI KOD 7 PACIJENATA NAKON PRAĆENJA OD 6 MESECI...67 Oliver Dulić¹, Džihan Abazović², Gordan Gavrilović³Aleksandar Lažetić¹, Srđan Radić¹, Ivica Lalić¹, Nataša Janjić¹, Igor Elez¹, Predrag Rašović¹, Miodrag Vranješ¹, Mihajlo Mikalački¹ REKONSTRUKCIJA MENISKUSA ILI PARCIJALNA MENISCEKTOMIJA? INDIKACIJE, MOGUĆNOSTI I ISHOD...68 Slavković N 1,2, Aleksandrić D 1, Jovanović Ž 1, Apostolović M 1,2, Vučković V 1, Vukomanović B 1,2, Čučilović O 1 RESULTS WITH ALL-INSIDE MENISCAL SUTURE WITH A NEW TECHNIQUE SPEEDCINCH MENISCAL REPAIR (ARTHEX)...69 Serge Dojcinovic Fribourg Suisse, Drazen Eric Foca Bosnia, Jacobo Romero Fribourg Suisse, Bojan Dojcinovic Zagreb, Pierluigi Zucolotto Fribourg Suisse ARTROSKOPSKI ASISTIRANA STABILIZACIJA ČAŠICE U KOMPLEKSNOJ PATOLOGIJI PATELO FEMORALNOG ZGLOBA...69 Dr Agnica Petković, Assist. Dr. Sc.Med Vladan Stevanović, Klinički assist Dr. Sc Med. Duško Spasovski, Dr.Igor Šešlija, Dr. Zoran Bain, Dr.Vesna Nikolić, Dr. Veljko Milosavljević, Dr.Predrag Nikolić 180 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

183 Contents ARTROSKOPIJA KOLENA POD LOKALNOM ANESTEZIJOM PETOGODIŠNJE ISKUSTVO...70 Dr.Vojvodić A 1 ; Dr.Rosić Z 1, Dr.Cvetković V 1, Dr.Stanković B 1, Dr.Vračević B 1, Dr.Žunić M 1, Dr. Miladinović N 1, Dr.Redžepagić E 1 ARTROSKOPIJA KUKA DOSADAŠNJA ISKUSTVA U PRIMENI...71 Crnobarić Aleksandar, Blagojević Zoran, Diklić Ivan, Matić Dragan, Stevanović Vladan, Glišić Miodrag ARTROSKOPSKI ASISTIRANA REVASKULARIZACIJA KUKA TEHNIKA I RANI REZULTATI...71 Crnobarić, A.; Stevanović, V; Blagojević, Z; Diklić, I; Glišić, M; Matić, D; Mirković, M: THROMBOPROPHYLAXIS IN PATIENTS WITH ARTHROSCOPIC KNEE SURGERY...72 Andonovska B 1, Jovanovska Srceva M 1, Andonovski A 1, Popovski S 1 PATOLOGIJA KIČMENOG STUBA PATHOLOGY OF THE SPINE REZULTATI LEČENJA ADOLESCENTNE IDIOPATSKE SKOLIOZE Krneta O., Ješić B., Ćurčić A., Lalošević V., Miličković M., Dožić D., Marinković D. VREME HIRURŠKOG TRETMANA POVREDA KIČMENOG STUBA KOD POLITRAUMATIZOVANIH PACIJENATA Zagorac S.²,Lešić A.¹²,Milošević I.¹², Bumbaširević V.¹³, Kadija M.,¹² Bumbaširević M.¹² PERKUTANA VERTEBROPLASTIKA KOD OSTEOPOROTIČNIH PRELOMA- PRIKAZ SLUČAJEVA I PREGLED LITERATURE...75 Zagorac S.², Tulić G.¹², Milošević I.¹²,Damnjanović G.²,Đorđević N.², Ninić M.,³Ostojić M.,³Stojimanovska N.,³, Kadija M.¹² SPONDILOLIZA L3 PRŠLJENA KOD ELITNIH MLADIH SPORTISTA...76 Zdeslav B Milinković, Đorđe Jelić, Danko Milinković SURGICAL TREATMENT OF ADOLESCENT IDIOPATHIC SCOLIOSIS...76 D. Dikov, A. Djerov, L.Stokov NEUROLOŠKI OPORAVAK KOD PACIJENTA SA PARAPLEGIJOM (ASIA B SKOR), KAO POSLEDICOM LUKSACIONOG PRELOMA PRVOG LUMBALNOG PRŠLJENA, OPERISANOG U ROKU OD 48 SATI OD POVREDE PRIKAZ SLUČAJA...77 N. Đorđević 1, G. Tulić 1,2, I. Milošević 1,2, G. Damjanović 1, S. Zagorac 1, M. Kadija 1,2 POVREDE KARLICE I FEMURA INJURIES OF THE PELVIS AND FEMUR EXTERNAL SKELETAL FIXATOR AS ACCURATE FRACTURE REDUCTION DEVICE, BEFORE INTERNAL FIXATION. WHEN AND WHERE EXTERNAL FIXATION CAN BE USED AS DEFINITIVE METHOD OF FRACTURE TREATMENT?...80 M.B. Mitkovic1, S. Milenkovic 1,2, I. Micic 1,2, M.M. Mitkovic 1, M. Todorović 3 SAMODINAMIZIRAJUĆI UNUTRAŠNJI FIKSATOR (EKSTRAMEDULARNI KLIN) U LEČENJU PRELOMA DIJAFIZE BUTNE KOSTI...80 M. M. Mitković 1, S. Milenković 1,2, I. Micić 1,2, I. Kostić 1, P. Stojiljković 1,2, M.B. Mitković 2 EPIDEMIOLOŠKA ANALIZA PRELOMA ČAŠICE ZGLOBA KUKA...81 Harhaji Vladimir, Ninković Srđan, Vranješ Miodrag, Obradović Mirko, Rašović Predrag, Lalić Ivica¹ INTRAMEDULARNA OSTEOSINTEZA ZAKLJUČAVAJUĆIM KLINOM U LEČENJU NESRASLIH PRELOMA I PSEUDOARTROZA DIJAFIZE BUTNE KOSTI KOD ODRASLIH...82 Kojić Aleksandar, Todorović Predrag, Radivojević Radomir, Stanković Slobodan DEFINITIVNI TRETMAN NESTABILNIH PRELOMA KARLICNOG PRSTENA I ACETABULUMA...82 Kezunovic M, Bulatovic N, Dasic Z, Juskovic A, Lakovic O, Borovinic M, PRIMENA SAMODINAMIZIRAJUĆEG UNUTRAŠNJEG FIKSATORA MITKOVIĆ U LEČENJU OBOSTRANIH PRELOMA BUTNE KOSTI KOD POLITRAUMATIZOVANIH. PRIKAZ 3 SLUČAJA...83 Stojiljković Predrag 1, Micić Ivan 1, Golubović Ivan 1, Mitković Milan 1, Mladenović Marko 1, Tošic Aleksandar 2 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 181

184 Sadržaj LEČENJE PRELOMA FEMURA UNUTRAŠNJOM FIKSACIJOM...84 Zoran Golubović, Predrag Stoiljković, Zoran Radovanović, Saša Stojanović, Ivan Golubović, Saša Karalejić, Goran Vidić, Ivana Golubović, Ivan Micić, Aleksandar Mitić, Goran Stevanović, Stevo Najman, Andrija Krstić, Miroslav Trajanović. PRELOMI KUKA HIP FRACTURES BIOMEHANIKA PRELOMA VRATA BUTNE KOSTI...86 Ristić B EPIDEMIOLOGIJA PRELOMA KUKA U BEOGRADU...86 Senohradski K ALOARTROPLASTIKA KOD PELOMA U PREDELU KUKA, DEFINITIVNI IZBOR, OPTIMALNA MOGUĆNOST ILI MOGUĆE REŠENJE?...86 Bogosavljević M OSTEOSINTEZA ILI TOTALNA ENDOPROTEZA KUKA PRO ET CONTRA...86 Harhaji V VREME OPERATIVNOG LEČENJA I IZBOR IMPLANTATA U TRETMANU PRELOMA VRATA FEMURA U SADAŠNJIM USLOVIMA U R. SRBIJI...86 Radojičić D LEČENJE PRELOMA VRATA BUTNE KOSTI KOD PACIJENATA STARIJE ŽIVOTNE DOBI...86 Golubović Z DOUBLE DYNAMISATION (IN THE AXIS OF THE NECK OF THE FEMUR AND IN THE LONG AXIS OF THE FEMUR) IS IMPORTANT IN THE SURGICAL TREATMENT OF PERTROCHANTERIC FRACTURES...87 M.B. Mitkovic 1, S. Milenkovic 1,2, I. Micic 1,2, M.M. Mitkovic 1, M. Todorović 3 FAKTORI PREDIKCIJE MORTALITETA KOD NEOPERATIVNOG LEČENJA PRELOMA PROKSIMALNOG OKRAJKA FEMURA...87 Senohradski K², Lešić A¹², Bumbaširević M¹². ISKUSTVA NAKON PET GODINA PRIMENE UNUTRAŠNJEG FIKSATORA PO MITKOVIĆU U LEČENJU PRELOMA PROKSIMALNOG FEMURA...88 M.Mitrović, D.Kostić, A.Radosavljević UPOTREBA KRVI U OPERATIVNOM LEČENJU TROHANTERNIH PRELOMA RAZLIČITIM DINAMIČKIM EKSTRAMEDULARNIM IMPLANTATIMA...89 Momčilo Todorović, Zoran Golubović, Predrag Stoiljković, Zoran Radovanović, Ivan Golubović, Branko Ristić, Ivana Golubović, Ivan Micić, Saša Milenković, Saša Karalejić, Aleksandar Mitić, Stevo Najman, Andrija Krstić UPOTREBA ANTIBIOTIKA U OPERATIVNOM LEČENJU TROHANTERNIH PRELOMA RAZLIČITIM DINAMIČKIM EKSTRAMEDULARNIM IMPLANTATIMA...89 Momčilo Todorović, Zoran Golubović, Predrag Stoiljković, Zoran Radovanović Ivan Golubović, Branko Ristić, Ivana Golubović, Ivan Micić, Saša Milenković, Saša Karalejić, Aleksandar Mitić, Stevo Najman, Andrija Krstić HIRURŠKI TRETMAN PERTROHANTERNIH PRELOMA BUTNE KOSTI INTRAMEDULARNOM FIKSACIJOM...90 Igor M. Kostić 1, Milan M. Mitković 1, Milorad B. Mitković 2 KOMPLIKACIJE HIRURŠKOG LIJEČENJA FRAKTURA PROKSIMALOG FEMURA KOD PACIJENATA STARIJE ŽIVOTNE DOBI...91 Milorad Maran, Predrag Grubor, Slaviša Kunarac GAMMA 3 DUGI KLIN U LEČENJU SUBTROHANTERNIH FRAKTURA FEMURA...92 Lalić I 1, Ninković S 1, Harhaji V 1, Dulić O 1, Gvozdenović N 1, Lukić Šarkanović M 2, Vicković S 2,3, Uvelin A 2,3, Lalić N 4, Drapšin M 5 OSTEOSINTEZA PRELOMA VRATA BUTNE KOSTI...93 Dejan Ristić, Slađan Timotijević, Tomislav Kasum, Velimir Vlašić, Željko Bokun, Aleksandar Pajić, Miljan Bilanović, Marinko Jelić 182 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

185 Contents UDRUŽENJE ZA ALOARTROPLASTIKU KUK ASSOCIATION FOR ALOARTHROPLASTICS HIP PERIPROSTHETIC FRACTURES IN RISK PATIENTS...95 Vane Antolič ALOARTOPLASTIKA KUKA U ADOLESCENCIJI PRAĆENJE 9 GODINA...95 Zoran Baščarević, prof. dr sci. med. STIMULAN PRIMENA U LEČENJU INFEKCIJA KOŠTANO ZGLOBNOG SISTEMA / NAKON ARTROPLASTIKA ZGLOBA KUKA /...96 Popović Z 1, Mladenović M 2, Košutić M 1 TOTALNA ARTROPLASTIKA KUKA NAKON OSTEOTOMIJA U REGIJI KUKA...97 Nemanja Slavković 1,2, Želimir Jovanović 1, Dejan Aleksandrić 1, Milan Apostolović 1,2, Vladimir Vučković 1, Boris Vukomanović 1,2, Oskar Čučilović 1, Nemanja Jovanović 2 REVASKULARIZACIJA GLAVE FEMURA KOD AVASKULARNE NEKROZE...98 Slavko Manojlović, Željko Jovičić, Stanislav Palija LEČENJE SEKUNDARNE KOKSARTROZE KOD PACIJENATA SA RAZVOJNIM POREMEĆAJIMA KUKA UGRADNJOM TOTALNE ENDOPROTEZE SA KRATKIM STEMOM...99 Andrija Lazović, Zoran Baščarević, Ljubiša Marjanov, Zoran Stefanović, Bojan Petrović 46 TOTAL HIP ARTHROPLASTY IN ONE DAY SURGERY, A PROSPECTIVE STUDY...99 Serge Dojcinovic Fribourg Suisse, Drazen Eric Foca Bosnia, Jacobo Romero Fribourg Suisse, Bojan Dojcinovic Zagreb Pierluigi Zucolotto Fribourg Suisse UTICAJ VELIČINE GLAVE NA STABILNOST ENDOPROTEZE KUKA M.Mitrović,D.Kostić,A.Radosavljević DIGITALNO PREOPERATIVNO PLANIRANJE TOTALNE ARTROPLASTIKE KUKA KOD PACIJENATA SA RAZVOJNIM POREMEĆAJEM KUKA Željko Stepanović 1,2, Jovanović Z 1, Jovanović N 1, Zečević A 1, Firiščić Ž 1, Prodanović N 1 DIREKTNI PREDNJI PRISTUP ZA TOTALNU ARTROPLASTIKU KUKA Radoičić Dragan, Marinković Jugoslav, Barjaktarović Radoslav, Starčević Srđan TOTALNA ALOARTROPLASTIKA KOD PACIJENATA SA COXA VARA, BREVA I PLANA DEFORMITETIMA KUKA Lisov V. Ranko, Pagnacco Dino, Nišavić Toma UDRUŽENJE ZA HIRURGIJU RAMENA I LAKATA ASSOCIATION FOR THE SURGERY OF SHOULDER AND ELBOW ARTROSKOPIJA LAKTA: GDE SU GRANICE? Stevanović V., Diklić I., Blagojević Z., Crnobarić A., Glisić M., Pavlović M., Krivokapić B. ROTATOR CUFF REPAIR IN PATIENTS WITH RHEUMATHOID ARTHRITIS Micic I, Milenkovic S, Karalejic S, Stojiljkovic P, Djordjevic N, Jeon IH* TREATMENT OF ASEPTIC HUMERAL SHAFT NONUNION Ivan Micic 1, Konstantin Novikov 2, Sasa Milenkovic 1, Mitkovic Milan 1, In Ho Jeon 3 PRELOMI KAPITULUMA I TROHLEE DISTALNOG HUMERUSA M.Milenković¹, M.Ilić¹, M.Brndušić¹, M.Simić¹, M.Vučetić¹, G.Tulić¹² SHOULDER INJURIES IN ATHLETES Medenica Ivica UPOREDNA ANALIZA OPERATIVNOG LEČENJA PRELOMA GORNJEG OKRAJKA RAMENICE KORIŠĆENJEM DVEJU RAZLIČITIH HIRURŠKIH TEHNIKA th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 183

186 Sadržaj Srdjan Ninković, Vladimir Harhaji, Predrag Rašović, Nemanja Gvozdenović, Nemanja Kovačev, Mirko Obradović, Miodrag Vranješ ARTHROSCOPIC BANKART LESION REPAIR USING KNOTLESS SOFT TISUE FIXATION Nenad Petkov, Nestorovski Zoran, Talevski Darko UDRUŽENJE ZA ALOARTROPLASTIKU KOLENO ASSOCIATION FOR ALOARTHROPLASTICS KNEE OPERATIVNO LEČENJE ANTEROMEDIJALNE ARTROZE KOLENA PRIMENOM UNIKONDILARNE ALOPLASTIKE Kadija M 1,2, Tulić G 1,2, Milovanovic D 1, Stijak L 2, Raspopović E 2,3, Starčević B 1, Zorić M. 1, Stanković U 1 KOREKTIVNA OSTEOTOMIJA OTVARANJA PROKSIMALNETIBIJE: OPEN WEDGE HIGH TIBIAL OSTEOTOMY (HTO) Stevanović V, Blagojević Z, Crnobarić A, Matić D, Glišić M. KORELACIJA HOSPITAL FOR SPECIAL SURGERY BODOVNOG SISTEMA I PROPRIOCEPTIVNIH PARAMETRA U ARTROPLASTICI KOLENA Aleksandar Lažetić, Radmila Matijević KOMPLIKOVANA PRIMARNA ARTROPLASTIKA KOLJENA Slavko Manojlović, Željko Jovičić, Milan Jovanović BILATERALNA SIMETRIČNA MERENJA UGLA IZMEĐU FEMORALNE ANATOMSKE I FEMORALNE MEHANIČKE OSOVINE I UGLA HIRURŠKE TRANSEPIKONDILARNE OSOVINE FEMURA, MERENJIMA NAKON KOMPJUTERIZOVANE TOMOGRAFIJE, KOD PACIJENATA SA VARUS DEFORMITETOM OSTEOARTROTIČNOG KOLENA Slađan S. Timotijević, Dejan Ristić, Aleksandar Pajić, Tomislav Kasum, Željko Bokun, Velimir Vlašić, Miljan Bilanović, Marinko Jelić INTRAMEDULARNA FIKSACIJA FEMURA U LEČENJU PSEUDOARTROZE PERIPROTETIČNOG PRELOMA NAKON UGRADNJE ENDOPROTEZE KOLENA Saša Stojanović, Saša Karalejić, Ivan Golubović, Predrag Stoiljković, Zoran Radovanović, Ivana Golubović, Ivan Micić, Zoran Golubović, Aleksandar Mitić, Goran Stevanović, Nina Đorđević, Saša Karalejić, Stevo Najman, Andrija Krstić, Miroslav Trajanović. UPOREDNI REZULTAT FUNKCIONALNIH ISPITIVANJA PACIJENATA PROPRIOCEPTIVNIH PARAMETRA I HOSPITAL FOR SPECIAL SURGERYTESTIRANJA KOD PACIJENATA SA ARTROPLASTIKOM ZGLOBA KOLENA Radmila Matijević, Aleksandar Lažetić PRIMARNA ARTROPLASTIKA KOLENA NAŠA ISKUSTVA Elez I 1, Radić S 1, Dulić O 1, Obradović M 1 TOTALNA PROTEZA KOLENA PREOPERATIVNO PLANIRANJE Dr Darko Milovanović 1, Dr Lazar Stijak 2, Dr Milica Stojadinović 3, Dr Miodrag Zorić 1, Dr Uroš Stanković 1, Dr Marko Kadija 1,4 LEČENJE GONARTROZA OSTEOTOMIJOM OTVARANJA PROKSIMALNE TIBIJE Bosanac Željko ANALIZA HODA POSLE UGRADNJE PARCIJALNE ENDOPROTEZE KOLENA Nikola Prodanović 1,2, Branko Ristić 1,2, Aleksandar Matić 1,2, Suzana Petrović Savić 3 i Goran Devedžić 3 DEČJA ORTOPEDIJA CHILDREN S ORTHOPEDICS VALUE OF THE ECHO SONOGRAPHY IN THE DIAGNOSIS AND TREATMENT OF IRRITATING JOINT.122 Prof. D-r. Temelkovski Zlatko, D-r. Gruјоска-Veta Dushanka TROCHLEAR DYSPLASIA CONGENITAL ANOMALY OR BIOMECHANICAL DEVELOPMENT Prof. D-r. Temelkovski Zlatko, D-r. Andonovski Alan, D-r. Bogojevska Doksevska Milena PEDIATRIC T-CONDYLAR FRACTURES OF THE HUMERUS Sinisa Ducic 1,2, Dusan Abramovic 1, Nikola Bojovic 3, Vladimir Radlovic 1, Bojan Bukva 1, Djordje Nedeljkovic 1, Goran Djuricic 1 and 184 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

187 Contents Irena Simic 1 LEČENJE PES EQUINOVQRUSA METODOM PO PONSETIJU Sinisa Dučić 1,2, Vladimir Radlovic 1, Nikola Bojovic 3, Bojan Bukva 1, Dušan Abramović 1, Đordje Nedeljković 1, Goran Đuričić 1 i Irena Simić 1 ISPITIVANJE KVALITETA ŽIVOTA KOD DECE NAKON ARTROSKOPSKE HIRURGIJE Vesna Nikolić 1, Zoran Blagojević 1, Vladan Stevanović 1, Ognjen Vukadin 1, Agnica Petković 1, Dejan Stevanović 2,Svetlana Bacetić 1 REZULTATI ULTRAZVUČNOG SKRININGA KUKOVA U POPULACIJI BEOGRADA U DVOGODIŠNJEM PERIODU ( ) Zoran Bajin KOŠTANOZGLOBNI TUMORI BONE AND JOINT TUMORS DA LI JE MOGUĆE PREDVIĐANJE RECVIDIVA GIGANTOCELULARNOG TUMORA KOST, ISKUSTVA I DILEME? Nenad Lujić 1, Aleksandar Đorđević 1, Zoran Vučinić 1, Nikica Mandić 1, Petar Mamontov 1, Svetozar Savić 1, Jelena Sopta 2, Draško Vasović 1 NADOKNADA DEFEKTA DISTALNOG FEMURA NAKON RESEKCIJE TUMORA READY MADE I CUSTOM MADE SISTEMIMA Vučinić Z, Djordjević A, Lujić N, Mandić N, M.Mirković*, Sopta J ** PRIKAZ SLUČAJA EWING SARCOMA NA GRUDNOM KOŠU Petar Mamontov 1, Nenad Lujić 1, Zoran Vučinić 1, Aleksandar Đorđević 1, Nikica Mandić 1, Svetozar Savić 1, Jelena Sopta 2, Lejla Paripović 3, Draško Vasović 1 KORELACIJA TOPOGRAFSKE LOKALIZACIJE I KLINIČKIH MANIFESTACIJA U CILJU INDIKACIJA ZA HIRURŠKO LIJEČENJE OSTEOHONDROMA Slaviša Kunarac 1, Jelena Sopta 2, Marinko Domuzin 1, Milorad Maran 1 TUMORSKA MEGA ENDOPROTEZA TOTAL FEMUR I TOTAL HUMERUS Grujić Jovan 1, Zeljković Milan 2, Tabaković Slobodan 2, Đorđević Aca 3, Vučinić Zoran 3, Lujić Nenad 3, Mandić Nikica 3 SRPSKO UDRUŽENJE ZA HIRURGIJU ŠAKE SERBIAN SOCIETY FOR HAND SURGERY MANAGEMENT OF TFCC INJURIES Robert Gvozdenović UPOTREBA MINI MITEK ANKORA KOD POVREDA FLEKSORNIH TETIVA S.Milutinović 1, S.Matić 1,2, T.Palibrk 1, D.Bogosavljević 1, A.Petrović 1, M. Bumbaširević 1,2 MUTILANTNE POVREDE ŠAKE-FUNKCIONALNA ISPITIVANJA REKONSTRUISANIH ŠAKA M. Brndušić¹, Č. Vučković¹, D. Polojac¹, I. Glišović Jovanović¹, M.Kadija¹² ISKUSTVA TIMA SPECIJALNE BOLNICE ZA REHABILITACIJUI ORTOPEDSKU PROTETIKU U PROTETISANJU PACIJENATA SA AMPUTACIJAMA GORNJIH EKSTRTEMITETA Gavrilović B, Blagojević T, Grujičić B, Stojanović S, Savić B, Ratković A. MOGUĆNOSTI REKONSTRUKCIJE DEFEKATA PRSTIJU I ŠAKE Dražan Erić 1, Siniša Kojić 2, Maksim Kovačević 3, Sanja Marić 4, Zlatko Maksimović 5, Nikola Baroš 6 RAZNO MISCELLANEOUS SAOBRAĆAJNE NESREĆE U ŽELEZNIČKOM SAOBRAĆAJU U SRBIJI Lešić A¹, Zagorac S², Bumbaširević M.¹ 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 185

188 Sadržaj ORTOPEDIJA KAO PREDMET U SRBIJI OMAŽ PROF. DR BORIVOJU GRADOJEVIĆU Lešić Aleksandar¹², Zagorac Slaviša², Bumbaširević Marko¹² ILIZAROV TEHNIKA U LEČENJU KONTRAKTURA ZGLOBOVA Boris Ukropina 1, Čedomir Vučetić 1,2, Marko Bumbaširević 1,2 PRIMENA KOŠTANOG SUPSTITUENTA ARTROSALA Boris Ukropina 1, Čedomir Vučetić 1,2, Marko Bumbaširević 1,2 GO ON I DONA U LEČENJE GONARTROZE Zoran Golubović, Predrag Stoiljković, Ivan Golubović, Zoran Radovanović, Ivana Golubović, Ivan Micić, Aleksandar Mitić, Stevo Najman, Goran Vidić, Andrija Krstić, Vlada Jovanović, Miroslav Trajanović. AMBROAZ PARE: «OTAC MODERNE HIRURGIJE» PhD. c. Stefanos Asimopulos 1 PhD Panajotis Asimopulos 2 AMBROISE PARE: THE «FATHER OF MODERN SURGERY» Stefanos Asimopoulos 1, Panagiotis Asimopoulos 2 SUDSKOMEDICINSKO VEŠTAČENJE POVREDE KOŠTANO-ZGLOBNOG SISTEMA U SVETLU IZMENA ZAKONSKIH PROPISA Slobodan Popović, Nikola Torbica OSTEOARTRITIS, ARTROZA, ARTROPATIJA SAVREMENI POGLEDI Rajković Stanislav, Slavković Nemanja, Baščarević Zoran, Stevanović Vladan, Jovanović Želimir RAZVOJ POSTTRAUMATSKOG STRESS SINDROMA KOD POLITRAUMATIZOVANIH SA PRELOMIMA DUGIH KOSTIJU Nemanja Gvozdenović 1,2, Miodrag Vranješ 1,2, Vladimir Harhaji 1,2, Vukadin Milankov 1,3, Mile Bjelobrk 1,2, Ivica Lalić 1,2, Zoran Gojković 1,2, Milan Stanković 1,2 KOŠTANI ALOGRAFT U TRAUMATOLOGIJI Maljanović M., Ristić V. FEASIBILITY OF DAY CARE SURGERY IN ORTHOPAEDIC SURGERY Serge Dojcinovic Fribourg Suisse, Drazen Eric Foca Bosnia, Jacobo Romero Fribourg Suisse, Bojan Dojcinovic Zagreb, Pierluigi Zucolotto Fribourg Suisse CRYOTHERAPYWITHDYNAMIC INTERMITTENT COMPRESSION FOR ANALGESIAAFTERUNICONDYLARKNEEARTHROPLASTY (UKA) Bojan Dojcinovic Zagreb, Croatia; Serge Dojcinovic Fribourg Suisse; Drazen Eric Foca Bosnia; Jacobo Romero Fribourg Suisse; Pierluigi Zucolotto Fribourg Suisse REHABILITACIJA PACIJENATA POSLE AMPUTACIJE DONJIH EKSTREMITETA Simanic I 1, Popovic I 1, Levicanin M 1, Ralevic S 1, Markovic B 1, Grujicic B 1, Fatic N 2, Bokan V 2 PRIMENA METODA MAŠINSKOG UČENJA ZA PREDIKCIJU I KLASIFIKACIJU OBRAZACA HODA U KLINIČKIM ISPITIVANJIMA Suzana Petrović Savić 3, Branko Ristić 1,2, Aleksandar Matić 1,2, Nikola Prodanović 1,2 i Goran Devedžić 3 MEDICINSKA DOKUMENTACIJA I NJEN SUDSKO MEDICINSKI ZNAČAJ Mićunović LJ.²Atanasijević T. Bumbaširević M. SRPSKO UDRUŽENJE ZA REKONSTRUKTIVNU MIKROHIRURGIJU SERBIAN SOCIETY FOR RECONSTRUCTIVE MICROSURGERY TOE TRANSFER IN FUNCTIONAL HAND RECONSTRUCTION Alexandru Georgescu, Prof, MD, PhD KONTROVERZE U INDIKACIJAMA ZA REVASKULARIZACIJU EKSTREMITETA Čedomir Vučetić 1,2, Boris Ukropina 1, Marko Bumbaširević 1,2 IREPERABILNE LEZIJE PERIFERNIH NERAVA GORNJEG EKSTREMITETA: EPIDEMIOLOŠKO-KLINIČKA ANALIZA V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

189 Contents Č. Vučković¹, L. Rasulić²³, M. Bumbaširević¹³, I. Glišović Jovanović¹, M. Brndušić¹, M. Kadija¹³ THE EFFICACY OF PLATELET RICH PLASMA IN RECALCITRANT TENNIS ELBOW: THE DERBY EXPERIENCE Baseem Choudhry, Neeraj Ahuja, David Clark, Marius Espag, Amol Tambe, Timothy Cresswell ANALIZA I LEČENJE JATROGENIH IREPARABILNIH POVREDA PERIFERNIH NERAVA DONJIH EKSTREMITETA I. Glišović Jovanović¹, Č. Vučković¹, D. Polojac¹, M. Brndušić¹, A. Radulović¹, R. Stefanović², M. Kadija¹³ REKONSTRUKCIJA DEFEKATA POTKOLJENICE I STOPALA SA NEUROKUTANIM I PERFORATOR REŽNJEVIMA Dražan Erić 1, Siniša Kojić 2, Srđan Dojčinović 3, Sanja Marić 4, Zlatko Maksimović 5, Nikola Baroš 6 POSTER PREZENTACIJE POSTER PRESENTATIONS HIBRIDNA FIKSACIJA U GOLENJAČI PRI REKONSTRUKCIJI PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA KOLENA N.Janjić, S.Ninković, V. Harhaji, O. Dulić, M. Obradović, D.Savić, M.Milankov PLEXUS BRACHIALIS BLOCK IN SHOULDER JOINT SURGERY INTERSCALENE APPROACH M. Lukić- Šarkanović¹, I. Lalić², A. Lažetić². NEOPERATIVNI PRISTP LEČENJU PRELOMA TALUSA, PRIKAZ SLUČAJA / UNOPERATIVE TREATMENT OF TALAR FRACTURES, CASE REPORT Biljana Stanković, Zoran Rosić, Nebojša Miladinović, Marko Žunić, Edin Redžepagić REKONSTRUKCIJA PREDNJE UKRŠTENE VEZE - IZBOR I PRIPREMA GRAFTA Stanković Uroš 1, Milovanović Darko 1, Stijak Lazar 2,3, Kadija Marko 1,3 ARTRODEZA ZGLOBA KOLENA INTRAMEDULARNIM KLINOM -PRIKAZ SLUČAJA A.Vukićević,P.Živanović, M.Kovačević,V.Srećković,B.Stanković,I.Pejić,N.Savić SADRŽAJ CONTENTS 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 187

190 POKROVITELJI / SUPPORTED BY Republika Srbija Ministarstvo zdravlja E.S.T.R.O.T. European Society of Tissue Regeneration in Orthopaedics and Traumatology EFORT European Federation of National Associations of Orthopaedics and Traumatology 188 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

191 PLATINASTI SPONZOR / PLATINUM SPONSOR 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 189

192 ATTUNE KNEE SYSTEM 190 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

193 ZLATNI SPONZOR / GOLD SPONSOR SREBRNI SPONZOR / SILVER SPONSOR ECO 5th CONGRESS OF THE SERBIAN ORTHOPAEDIC TRAUMA ASSOCIATION 191

194 IZLAGAČI / EXHIBITORS Sadržaj po abecednom redu / in alphabetical order 192 V KONGRES SRPSKE ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKE ASOCIJACIJE

195 O R T H O K I N - Lek je u Vama TERAPIJA AUTOLOGNIM KONDICIONIRANIM SERUMOM - ACS ACS-Orthokin je metoda lečenja vlastitim serumom koji ne sadrži delije krvi i faktore koagulacije,u kome specijalnim tretmanom venske krvi uvedani dobri signalni proteini (citokini i faktori rasta)deluju biološki na zapaljenski proces u zglonim strukturama i bol..dokazana je izvanredna delotvornst kod artroza kolena u poređenju sa PRP i hijaluronskom kiselinom.dugotrajno smanjuje bol,i povedava pokretljivost i kvalitet života.odlaže eventualnu operaciju na zglobovima(artroskopija ili artroplastika).smanjuje potrebu za analgeticima.indikacije i doze standardizovane,zasnovane na naučnim studijama i dugogodišnjem kliničkom iskustvu Indikacije za primenu ove metode su: - osteoartritisi kolena,kuka,ramena,lakta,i skočnog zgloba - traumatske povrede hrskavice zglobova, - lumboishialgija - discus hernije i radiculopatije - traumatske rupture muskulature - patološke promene tetiva i ligamenata - druga zapaljenska i posttraumatska stanja Ministarstvo Zdravlja Republike Srbije, Komisija za nove zdravstvene tehnologije odobrila je lečenje ACS Orthokin-om U Srbiji je do sada sa dobrim rezultatima lečeno preko 900 pacijenata Detaljne informacije možete dobiti na: Kontakt osoba: dr Željana Kljajid tel.: +381 (0) Oglašivač / Advertiser TEHNIČKI ORGANIZATOR / TECHNICAL ORGANIZER Kancelarija u Beogradu: A: Majke Jevrosime 19/I, Beograd, Republika Srbija T: +381 (11) , F: +381 (11) M: office@miross.rs W: Kancelarija u Podgorici: A: Marka Miljanova 1, Podgorica, Crna Gora T: +382 (20) F: +382 (20) M: office@miross.me W: 193