Jagoda Jorga Profesor Specijalista za ishranu Medicinski fakultet Beograd. I Kongres o dijetetskim suplementima,

Transcription

1 Suplementacija kalcijuma ijuma- mit ili potreba zasnovana na činjenicama? Jagoda Jorga Profesor Specijalista za ishranu Medicinski fakultet Beograd I Kongres o dijetetskim suplementima, , SC, BG Arhitektura kostiju Normalna kost Osteoporotična kost National Osteoporosis Foundation,

2 Preventibilni faktori rizika Ubedljivi dokazi Neaktivnost Kalcijum Vitamin D Alkohol (> 7 pica/nedeljno) Mala telesna težina Veoma verovatni Unos voća i povrća Unois proteina Zn,Cu,Mn,Bo,K,Na Vitamin A, C,K,B WHO: Diet, Nutrition and the prvention of Chronic Diseases, 2003 Source: The 2004 Surgeon General s Report on Bone Health and Osteoporosis:

3 Osteoporoza i pik koštane mase Pik se dostiže sredinom treće dekade života. Nakon platoa,počinje gubitak kosti (oko 0.3% do 0.5% godišnje nje) Sa menopauzom,žene ene gube 3% to 5% koštane mase godišnje Adapted from Scientific American Online, April koraka do zdravih kostiju Optimalna ishrana Regularno sunčanje Fizička aktivnost Testiranje koštane gustine & lekovi Promena loših navika

4 Kakva je to ishrana dobra za kosti - teoretski Šta je u praksi? Korak 1. Ishrana dobra za kosti Ishrana bogata kalcijumom & vitaminom D 2 4 porcija mleka/mlečnih proizvoda Hrana obogaćena kalcijumom Suplementi kalcijuma/vitamina D Hrana bogata drugim nutrijentima važnim za kost 5 i više porcija povrća & voća Kalijum, magnezijum, cink, bakar Vitamin K & vitamin C

5 Hrana bogata kalcijumom Mleko, jogurt, tvrdi stari sirevi Hrana obogaćena kalcijumom? Tofu pravljen sa kalcijum sulfatom Sardine i druge ribe sa kostima Sadržaj aj kalcijuma u nekim namirnicima Hrana Kalcijum 1 čaša nemasnog jogurta 400 mg 1 čaša vocnog jogurta 315 mg 1 čaša nemasnog mleka 300 mg 1 čaša čokoladnog 285 mg mleka (1%) 50 g masnog kačkavalja 300 mg ½ čaše pudinga ½ čaše sladoleda ½ čaše sremskog sira 150 mg 80 mg 75 mg

6 Dostupnost namirnica po glavi stanovnika na našem prostoru u kg/god Namirnice Žitarice Povrće Voće Meso Riba Jaje Mleko Masnoće Šećer er i koncentrati kcal ml < šolje * Source: FAOSTAT, http//apps.fao.org Unos mleka i mlečnih proizvoda u Srbiji Glasnik Inst zašt zdr Srb, 2002, 1-2:39-47

7 Unos mleka po dobnim grupama Glasnik Inst zašt zdr Srb, 2002, 1-2:39-47 Svakodnevni unos pojedinih namirnica u Srbiji Glasnik Inst zašt zdr Srb, 2002, 1-2:39-47

8 Preporuke Pravilna ishrana i balansirana dijeta sa adekvatnim unosom kalorija su važne za normalan razvoj kostiju. Kalcijum je najvažniji nutrijent za postizanje kvalitetne koštane mase. Za odrasle osobe do 65 godina 1000 mg Ca/dan Za starije osobe i žene u postmenopauzi koje ne primaju hormonsku terapiju preporučuje se 1500 mg Ca/dan Minumum dnevnog unosa kalcijuma je 400 mg/dan Delmas PD. Treatment of postmenopausal osteoporosis. Lancet 359: ; 2002 Granice unosa kalcijuma Minimum mg/dan Maksimum 2500 mg/dan WHO, 2003; 1998 National Academy of Sciences

9 Ko je kandidat za stalnu suplementaciju kalcijumom? Intolerancija na laktozu ili alergija na mleko Oni koji ne n vole i ne unose mleko/mlečne proizvode Osobe koje su na n dijetama za mršavljenje Post Stariji od 50 Na dugotrajnoj steroidnoj terapiji.. Kafa je otrov! Rane studije Kralj Gustav III

10 Ispitivana grupa osuđenik pije pije kafu kafu svaki dan dan Cilj ispitivanja: : dokazati da je kafa otrovna, letalni ishod Monitori: : studiju pratila dva lekara Rezultat studije Zaključak Kontrolna grupa osuđenik pije pije čaj čaj svaki dan dan kralj ne treba da se meša u kliničke studije Da li je medicina zasnovana na dokazima izmenila pristup lečenju? Stari svet: - sve što je bilo potrebno lekarima bilo je u njihovoj glavi - naučne studije bile su marginalne u odnosu na kliničku praksu Novi svet: - lekari koriste nove informacije konstantno - naučne studije i praktični pristup su povezani

11 Medicina zasnovana na dokazima Razumna upotreba najboljih dostupnih dokaza u cilju donošenja odluke o individualnoj terapiji bolesnika Reference National Academy of Science Institute of Medicine (1999) Dietary Reference Intakes for Calcium, Phosphorus, Magnesium, Vitamin D & Fluoride. National Academy Press, Washington, D.C. National Osteoporosis Foundation, NIH Osteoporosis & Related Bone Disease National Resource Center, USDA Nutrient Data Laboratory,

12 Calcium Supplementation on Bone Loss in Postmenopausal Women Shea,, B et al.cochrane Database Syst Rev 2004; CD Meta Meta-analysis analysis of randomized trials in postmenopausal women, representing 1806 participants Calcium was more effective than placebo in reducing rates of bone loss after two or more years of treatment There was a trend toward reduction in vertebral fractures, but it was not clear whether calcium reduced the risk of non-vertebral fractures Calcium Supplementation in Postmenopausal Women CHERYL A. FLYNN, American Family Physician, June 15, 2004 Although not statistically significant, there was a trend toward reduced vertebral fracture risk in postmenopausal women who take calcium Results for secondary prevention of fractures also did not reach statistical significance Calcium supplementation seems like a worthwhile approach to bone health in postmenopausal women Calcium carbonate at 1,000 mg per day was the most common dosage and is a reasonable choice

13 Calcium for Prevention of Osteoporotic Fractures in Postmenopausal Women R G Cumming el at, Database of Abstracts of Reviews of Effects, 2006 Issue 3, Cochrane Library Men and women whose mean age ranged from 57 to 84y 14 studies of calcium supplements (4 RCTs with 3,638 participants,18 studies of dietary calcium and hip fracture (no RCTs), and 5 studies of dietary calcium and other fracture sites (no RCTs) Calcium supplements and dietary calcium probably reduce the risk of osteoporotic fractures in older women.