và thiếu niên ở các quốc gia đang phát triển

Transcription

1 Được tái bản với sự cho phép của: Chế độ ăn của trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở các quốc gia đang phát triển Sophie Ochola a Peninah Kinya Masibo b a Bộ môn Thực phẩm, Dinh dưỡng và Ăn uống, Đại học Kenyatta b Bộ môn Dịch tễ học và Dinh dưỡng, Trường Đại học Sức khỏe cộng đồng, Đại học Khoa học Sức khỏe, Đại học Moi, Nairobi, Kenya Thông điệp chính Chế độ ăn của trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở các quốc gia đang phát triển còn hạn chế về tính đa dạng với lượng thịt động vật và, trái cây và rau củ rất ít. Do đó, nhiều trẻ em bị thiếu dưỡng chất vi lượng. Mặt khác, thu nhận không đủ năng lượng và ăn các thực phẩm giàu calorie đang ngày càng phổ biến ở trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở vùng nông thôn. Trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên thường bỏ bữa ăn sáng nên ảnh hưởng xấu đến việc duy trì sức khỏe và khả năng học tập tốt. Cần cân nhắc đến việc cung cấp bữa ăn ở trường trong các can thiệp nhằm cải thiện chế độ ăn nhằm cải thiện sức khỏe và hoạt động của trẻ em. Ăn các thức ăn nhanh và thực phẩm có năng lượng cao là yếu tố chính dẫn đến tình trạng thừa cân và béo phì vấn đề về sức khỏe đang ngày càng gia tăng trong cộng đồng do chuyển đổi dinh dưỡng và sự xuất hiện các bệnh không lây truyền. Cần giáo dục cho ban giám hiệu nhà trường, trẻ em, thiếu niên, cha mẹ và cộng đồng trên quy mô rộng nhằm giúp họ có thói quen ăn uống khỏe mạnh. Key Words Dietary intake Schoolchildren Adolescents Developing countries Nutrition transition Tóm tắt Độ tuổi đi học và thiếu niên là thời kỳ tăng trưởng và phát triển quan trọng để tạo nên nền móng vững chắc cho sức khỏe và khả năng sinh sản vào tuổi trưởng thành. Chế độ ăn thích hợp là quan trọng trong việc hình thành thói quen ăn uống tốt và cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng, sức khỏe lâu dài, khả năng nhận thức và học tập. Phần lớn dân số trên toàn cầu đang ở trong độ tuổi đi học và thiếu niên, với hơn ¾ dân số trong các nhóm này sống ở các nước đang phát triển. Một bài viết cập nhật về chế độ ăn của trẻ trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở các nước đang phát triển là thích hợp để cung cấp các dữ liệu mới về chế độ ăn, tính hợp lý của lượng chất dinh dưỡng thu nhận vào cơ thể và ảnh hưởng đối với sức khỏe cộng đồng và các vấn đề đáng ngại liên quan dinh dưỡng. Bài viết này dựa trên các tài liệu từ năm 2000 đến 2014 về chế độ ăn của trẻ trong độ tuổi đi học và thiếu niên từ 6-19 tuổi. Tổng số 50 nghiên cứu từ 42 quốc gia báo cáo về chế độ ăn của trẻ trong độ tuổi đi học và thiếu niên. Chế độ ăn của trẻ trong độ tuổi đi học và thiếu karger@karger.com 2014 Nestec Ltd., Vevey/S. Karger AG, Basel /14/ $39.50/0 Sophie Ochola Department of Food, Nutrition and Dietetics, Kenyatta University PO Box Nairobi (Kenya) ku.ac.ke

2 niên. Chế độ ăn của trẻ trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở các nước đang phát triển bị còn hạn chế về tính đa dạng, chủ yếu bao gồm các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, nhưng lượng trái cây và rau củ thì hạn chế. Năng lượng thu nhận vào thấp và dưỡng chất vi lượng không đủ. Đồng thời, các dữ liệu có sẵn cho thấy xu hướng sử dụng các bữa ăn nhẹ và thức uống có năng lượng cao ngày càng gia tăng, đặc biệt ở vùng thành thị. Sự cân bằng năng lượng âm tính và dương tính trong cùng 1 dân số cho thấy gánh nặng đôi của tình trạng suy dinh dưỡng và cho thấy sự chuyển đổi dinh dưỡng đang diễn ra ở các nước đang phát triển. quan sát này có vai trò quan trọng đối với việc lập kế hoạch về dinh dưỡng cho sức khỏe cộng đồng để có thể giải quyết được các mối lo ngại liên quan đến 2 đầu mút dinh dưỡng Nestec Ltd., Vevey/S. Karger AG, Basel Mở đầu Trẻ em trong độ tuổi đi học chiếm 1 tỷ lệ đáng kể trong dân số toàn cầu và hơn ¾ các trẻ em này đang sống ở các nước đang phát triển.1 Tương tự, 18% dân số toàn cầu là thiếu niên và đa số (88%) đang sống ở các nước đang phát triển.[2] Trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên có nhu cầu về dinh dưỡng cao hơn.3 Giai đoạn tăng trưởng và phát triển này tạo nên nền móng cho sức khỏe tốt khi trưởng thành vì trẻ em trải qua sự thay đổi về thể chất, cảm xúc và xã hội.[4] Sức khỏe, sự tăng trưởng về thể chất, sự phát triển và khả năng học tập ở trẻ em trong độ tuổi đi học phụ thuộc chủ yếu vào nguồn dinh dưỡng tốt. Trẻ em được nuôi dưỡng kém dễ có sức khỏe kém vì suy dinh dưỡng có liên quan đến khả năng nhiễm trùng.[5] Tình Sức khỏe, sự tăng trưởng về thể chất, sự phát triển và khả năng học tập ở trẻ em trong độ tuổi đi học phụ thuộc chủ yếu vào nguồn dinh dưỡng tốt trạng dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển nhận thức và khả năng học tập và nhiều nghiên cứu đã chứng minh về tác động của chế độ ăn hợp lý đến chức năng nhận thức và khả năng học tập của trẻ em trong độ tuổi đi học.[7-14] hiện bằng sự thay đổi về thể chất, hóa học và tâm lý. Sự tăng trưởng và phát triển tối ưu và việc làm chậm tiến triển hoặc phòng ngừa các bệnh không lây truyền có thể thực hiện được thông qua chế độ dinh dưỡng hợp lý và lối [ ] ăn hơn, và phần lớn thiếu niên bị ảnh hưởng bởi những bạn cùng trang lứa và thường không quan tâm đến cách ăn uống khỏe mạnh.[16-17] Có ít nghiên cứu về chế độ ăn của thiếu niên ở các nước đang phát triển. Ăn bữa ăn nhẹ, bỏ bữa ăn, ăn các thực phẩm tạp là các đặc điểm thường thấy trong chế độ ăn của thiếu niên ở các nước đang phát triển nơi có nhiều nghiên cứu được thực hiện.[18] Một số thói quen ăn uống trong số này đang ngày càng được nghiên cứu ở các nước đang phát triển.[19-22] Đánh giá chế độ ăn và lượng chất dinh dưỡng thu nhận là 1 trong những phương pháp gián tiếp thường được sử dụng rộng rãi nhất để ghi nhận tình trạng dinh dưỡng. Ước tính chế độ ăn thật sự và lượng chất dinh dưỡng thu nhận là rất khó khăn. Hạn chế chính của các phương pháp đánh giá chế độ ăn thông thường là tính chính xác của các dữ liệu thu thập được bằng phương pháp trên trong việc ước tính chế độ ăn thường xuyên của mỗi cá nhân.[23] Bài viết này xem xét lại các nghiên cứu cho thấy sự khó khăn khi đánh giá chế độ ăn bao gồm các phương pháp đánh giá, tính sẵn có của các bảng thành phần thực phẩm thích hợp và tiêu chuẩn đối chiếu của chế độ ăn mà đã được sử dụng để ước tính tính hợp lý của chất dinh dưỡng thu nhận vào. Bài viết cũng bao gồm phần bàn luận về tính đa dạng của chế độ ăn, bữa ăn, tính hợp lý của chất dinh dưỡng thu nhận vào và ảnh hưởng đối với sức khỏe, sự tăng trưởng và phát triển của trẻ em và thiếu niên. Bài viết nhấn mạnh đến cả tác động của việc ăn quá nhiều hoặc ăn không đủ và việc chuyển đổi dinh dưỡng hiện nay ở các nước đang phát triển dẫn đến tình trạng thừa cân và béo phì ngày càng gia tăng ở trẻ em trong độ [ ] niên là những giai đoạn quan trọng cho phép can thiệp để xây dựng thói quen ăn uống tốt nhằm giảm tần suất xuất hiện các bệnh mạn tính liên quan đến chế độ ăn về sau này do thói quen ăn uống không tốt trong những năm đầu đời. Phần bàn luận về chế độ ăn của trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở các nước đang phát triển là hợp lý để chỉ ra các dữ liệu sẵn có về công thức mô hình chế độ ăn dựa trên thực phẩm và các hướng dẫn xây dựng thói quen ăn uống khỏe mạnh ở các nhóm dân số quan trọng này. Phương pháp nghiên cứu Tìm kiếm các tài liệu trên các dữ liệu trực tuyến khác nhau để tìm các bài báo và ấn phẩm công bố về chế độ ăn của trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở Châu Phi, Đông Á, Nam Á, Tây Á, Mỹ La tinh và vùng Caribe. Sự phân loại các nước đang phát triển này là do Liên hiệp quốc thực hiện.[35] Tìm kiếm các tài liệu bằng các từ khóa sau: phương pháp đánh giá chế độ ăn, chế độ ăn, thành phần chế độ ăn, trẻ em trong độ tuổi đi học, thiếu niên, thu nhận thực phẩm, lựa chọn thực phẩm, chất dinh dưỡng hợp lý, thu nhận dưỡng chất vi lượng (đặc biệt vitamin và khoáng chất) và tên các quốc gia quan tâm. Việc tìm kiếm được thực hiện trong một số bộ dữ liệu: PubMed. Access to Global Online Research in Agriculture (AGORA), Biomed Central, Cambridge Journals, Dietary Intake of Schoolchildren and Adolescents in Developing Countries 25

3 CÁC QUỐC GIA PHÁT TRIỂN ĐÃ CÓ DỮ LIỆU VỀ CHẾ ĐỘ ĂN CỦA TRẺ EM TRONG ĐỘ TUỔI ĐI HỌC VÀ THIẾU NIÊN Hình 1. Các quốc gia đang phát triển đã có dữ liệu về chế độ ăn của trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên Hinari, Oxford Journals, Wiley Online Library, ScienceDirect, Cochrane Database của Systematic Reviews (CDSR), Springer, Elsevier, Thư mục Open Access Journals, World Bank (data.worldbank.org), Informa Healthcare, SciELO, Korean Medical Journal Information và Google Scholar. Thông tin cũng được tìm kiếm trên các website của các tổ chức chuyên biết bao gồm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), UNICEF, chương trình Lương thực Thế giới và Ngân hàng thế giới. Các nghiên cứu và bài báo để xem xét là các bài đã được công bố từ 2000 đến Bài viết này bao gồm các tài liệu viết bằng tiếng Anh hoặc được dịch sang tiếng Anh, nghiên cứu thực hiện trên đối tượng 6-19 tuổi. Nếu nghiên cứu can thiệp vào chế độ ăn và cung cấp chất dinh dưỡng cho đối tượng nghiên cứu thì các kết quả ban đầu cũng được đưa vào nếu ban đầu đánh giá và ghi nhận về chế độ ăn. Các nghiên cứu được đưa vào bài viết đã được đánh giá về nền tảng của các kết cục được báo cáo như sự khác biệt giữa các chế độ ăn theo phân loại tuổi, giới hoặc so sánh các bối cảnh và hoàn cảnh khác nhau như nông thôn và thành thị và tình trạng kinh tế - xã hội. Các nghiên cứu được loại trừ nếu mẫu nghiên cứu < 50, nghiên 26 cứu được thực hiện trong tình trạng khẩn cấp về nhân đạo hoặc đối tượng tham gia nghiên cứu được lựa chọn dựa trên tình trạng sức khỏe chuyên biệt. Tổng số 150 bài báo được xác định trong lần tìm kiếm ban đầu, 91 bài báo được đưa vào bài viết này và loại trừ 59 nghiên cứu dựa theo tiêu chuẩn loại trừ. Trong số các bài báo được đưa vào bài viết, 32 nghiên cứu được tóm tắt ở bảng 1 kèm theo chi tiết về thiết kế nghiên cứu, phương pháp đánh giá chế độ ăn, dân số mục tiêu chính và các phát hiện chính. Dữ liệu về trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên được trình bày và đánh giá cùng nhau vì nhiều nghiên cứu kết hợp các kết quả phát hiện được ở 2 nhóm tuổi và không có định nghĩa rõ ràng về trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên. Các nghiên cứu đã được xem xét là từ tất cả các vùng ở các nước đang phát triển Kết quả nghiên cứu Vấn đề phương pháp trong việc đánh giá chế độ ăn ở trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên Việc đánh giá chế độ ăn ở trẻ em trong độ tuổi đi học còn nhiều thách thức vì khả năng nhận thức để tự ghi nhận, trí nhớ và thời gian tập trung lâu để trả lời bảng câu hỏi, cung cấp thông Ochola /Masibo

4 Bảng 1. Tóm tắt các tài liệu chứa các dữ liệu về chế độ ăn của trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên tại các quốc gia đang phát triển đã được chọn lựa Số. Tác giả Tên nghiên cứu Thiết kế nghiên cứu Đối tượng tham gia và bối cảnh nghiên Phương pháp đánh giá chế độ ăn Kết quả chính 1 Rauber và cộng sự [56], 2014 Chất lượng của chế độ ăn ở trẻ em Brazil trước và trong độ tuổi đi học: nghiên cứu phân nhóm ngẫu nhiên, có đối chứng, theo dõi trong 4 năm cắt dọc Trẻ em 3 4 tuổi (n = 345) và 7 8 tuổi (n = 307) Nhớ lại chế độ ăn trong 24 giờ và tính chỉ số ăn uống khỏe mạnh 93.5% trẻ em 3 4 tuổi và 96% trẻ em 7 8 tuổi có chế độ ăn nghèo nàn hoặc cần được cải thiện. Tỷ lệ phần trăm trẻ em 7 8 tuổi mà được tư vấn về chế độ ăn đã đạt chỉ số ăn uống khỏe mạnh đối với nhiều loại thực phẩm: rau 0%, trái cây 2.3%, thịt và rau củ 11.5%, sữa 42.7%, chất béo toàn phần 61.1%, cholesterol 96.2% và chất béo 43.5% 2 Shroff và cộng sự [21], 2013 Bữa ăn nhẹ và soda có liên quan với sự phát triển mô mỡ: nghiên cứu tiền cứu ở trẻ em trong độ tuổi đi học cắt dọc Trẻ em 5 12 tuổi, Colombia (n = 961) suất sử dụng thực phẩm Bữa ăn nhẹ làm tăng BMI, mức thay đổi trung bình về phần dưới vai: tỷ số độ dày của nếp gấp da cơ tam đầu. Uống soda có liên quan đáng kể với sự thay đổi BMI và vòng eo 3 Turyashemererwa và cộng sự [48], 2013 Chế độ ăn, tình trạng nhân trắc học, tỷ lệ và yếu tố nguy cơ đối với thiếu máu ở những trẻ em trong độ tuổi đi học 5 11 tuổi ở Central Ugvanda Trẻ em học tiểu học, tuổi 5 11 tuổi, ở gần vùng thành thị của Ugvanda (n = 122) suất sử dụng thực phẩm Thiếu máu có liên quan với việc không ăn cá và ăn ít bữa ăn hơn (1 2 bữa/ngày) 1 kiểu chế độ ăn chủ yếu được ghi nhận đã giúp giải thích cho khoảng 20.4% sự khác biệt về lượng thực phẩm thu nhận trong dân số 4 Mwaniki và Makokha [5], 2013 Tình trạng dinh dưỡng và các yếu tố có liên quan ở trẻ em các trường học tiểu học công lập tại Dagoretti, Nairobi, Kenya Thiết kế cắt ngang mô tả Học sinh 4 11 tuổi, Kenya (n = 208) Nhớ lại chế độ ăn trong 24 giờ Bữa ăn sáng chiếm 10% năng lượng thu nhận hằng ngày. Ít trẻ em ăn nhiều hơn 4 nhóm thực phẩm. Hạt ngũ cốc chiếm 18% tổng chế độ ăn, rau chiếm 12%, thịt chiếm 8.5% và trái cây chỉ chiếm 3% Trung bình năng lượng thu nhận là 1,890 kcal mỗi ngày: Bữa ăn sáng chiếm 10% năng lượng thu nhận mỗi ngày, 44.5% từ bữa ăn trưa và 45.3% từ bữa ăn tối. 5 Mehta và cộng sự [54], 2013 Mức đóng góp về dinh dưỡng của bữa ăn trưa trong chế độ ăn của trẻ em trong độ tuổi đi học ở Quận Ludhiana của Punjab Khảo sát Trẻ em trong độ tuổi đi học tuổi 7 9 tuổi, Punjab, Ấn Độ (n = 200) 3 ngày liên tiếp, phương pháp nhớ lại chế độ ăn trong 24 giờ Kadhi chawal nữa ăn được ưa thích nhất (45%), sau đó là sabji roti và dhal chawal (35%), dhal roti (30%) và channa roti (29%) Bữa ăn ít được ưa thích nhất là gạo nếp (26%). Thu nhận năng lượng không đủ: năng lượng và protein thấp hơn mức khuyến cáo bình thường 450 kcal và 12 g protein. Bữa ăn trưa được xem là bữa ăn thay thế hơn là bữa ăn bổ sung cho bữa ăn tại nhà. Tỷ lệ phần trăm năng lượng, protein và chất béo của bữa ăn trưa so với lượng dinh dưỡng thật sự mà trẻ em thu nhận là 28.2, 51.7 và 27.5%, Tỷ lệ phần trăm của các dưỡng chất khác là 22.7% đối với β-carotene, 28.3% đối với thiamine, 25.3% đối với riboflavin, 28.7% đối với niacin, 23.6% đối với folacin, 15.2% đối với vitamin C, 25.7% đối với sắt và 27.7% đối với calcium. Dietary Intake of Schoolchildren and Adolescents in Developing Countries 27

5 Bảng 1. (Tiếp) Số. Tác giả Tên nghiên cứu nghiên cứu Đối tượng tham gia và bối cảnh nghiên 6 Sự khác biệt về kinh tế - xã Doku và cộng sự [64], 2013 hội trong bữa ăn sáng của thiếu niên, việc tiêu thụ trái cây và rau và hoạt động thể lực tại Ghana Cắt ngang khảo sát years, Ghana (n = 1,195) Barugahara và cộng sự [42], Tỷ lệ và các yếu tố nguy cơ của thiếu máu liên quan đến dinh dưỡng ở trẻ em nữ trong độ tuổi đi học tại quận Masindi, Tây Ugvanda tuổi, Ugvvanda (n = 109) 8 Kiến thức liên quan đến calcium và vitamin D 9 Akhter và cộng sự [37], 2013 Elhisadi [61], 2013 ở thiếu niên tuổi: Việc sống ở thành thị hoặc vùng nông thôn có ảnh hưởng hay không? chất dinh dưỡng ở trẻ em Libya trong độ tuổi đi học Khảo sát Cắt ngang khảo sát Trẻ em tuổi 6 18 years from thành thị và vùng nông thôn, Bangladesh (n = 2,992) Trẻ em trong độ tuổi đi học, 6 9 tuổi, trẻ em nam và trẻ em nữ, Ghana (n = 550) Phương pháp đánh giá chế độ ăn bảng câu hỏi Nhớ lại chế độ ăn trong 24 giờ suất sử dụng thực phẩm Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ, bảng câu hỏi về tần suất sử dụng thực phẩm Kết quả chính 31% thiếu niên ăn sáng trong ít hơn 4 ngày/ tuần, hơn 1/2 (56%) và 48% thiếu niên hiếm khi ăn trái cây và rau. rau hơn so với các thiếu niên lớn tuổi hơn (16 18 tuổi). Trẻ em nam thường tham gia các hoạt động thể lực hơn trẻ em nữ. với thiếu niên ở gia đình nghèo. Lý do không ăn sáng là: không có thức ăn tại nhà (50%), không đủ thời gian để ăn sáng (24%), không thể ăn sớm vào buổi sáng (19%). Giáo dục người mẹ giúp làm tăng thói quen ăn trái cây và rau thường xuyên hơn. Khả năng học tập cao hơn có liên quan với việc ăn trái cây, trong khi thiếu niên có khả năng học tập cao hoặc trung bình ăn rau nhiều hơn so với nhóm có khả năng học tập thấp. Tỷ lệ ăn chế độ ăn chứa nhiều thực vật là cao. vitamin A. Tỷ lệ phần trăm thiếu nữ ăn lượng dưỡng chất đa lượng trên mức WHO DRI: 50% protein, 73% năng lượng và 17% chất xơ. Tỷ lệ phần trăm thiếu nữ trong độ tuổi đi học with intake của macronutrients above WHO DRI: 59% protein, 36% năng lượng và 92% chất xơ. Tỷ lệ phần trăm thiếu nữ ăn lượng dưỡng chất đa lượng dưới mức Tỷ lệ phần trăm thiếu nữ ăn lượng dưỡng chất vi lượng trên mức vitamin A 61%. vitamin D. Trẻ em ở vùng nông thôn ít hiểu biết về vitamin D và loãng xương, sử dụng sữa trong chế độ ăn nhiều hơn, hoạt động ngoài trời nhiều hơn và Tiếp xúc với ánh nắng nhiều hơn. Lượng protein thu nhận hằng ngày trung bình là 226% (±25.4 SD). Trẻ em nam thu nhận lượng protein cao hơn so với trẻ em nữ. Nhìn chung, học sinh thu nhận lượng vitamin ít nhất là tương đương với RDA đối với tất cả các vitamin ngoại trừ vitamin B6 và carotene, gần 1.5 lần mức khuyến cáo. Năng lượng thu nhận được thể hiện dưới dạng phần trăm so với RDA của tất cả các trẻ em là 76% RDA (±5.8). Trẻ em trong độ tuổi đi học trong nghiên cứu này, cả 2 giới, đều có lượng vitamin B6 và carotene thu nhận trung bình hằng ngày là 149% (±9.6) và 129% (±52.2). Tổng lượng chất béo thu nhận trung bình (tỷ lệ phần trăm so với RDA) là 91% (±9). Lượng chất xơ thu nhận trung bình hằng ngày là 10.0 g (±7.9). 28 Ochola /Masibo

6 Bảng 1 (Tiếp) Số. Tác giả Tên nghiên cứu nghiên cứu 10 Masibo [40], 2013 Ảnh hưởng của tình trạng dinh dưỡng ban đầu đối với đáp ứng của trẻ em trong độ tuổi đi học với Chương trình Nuôi ăn tại Trường học ở trẻ em 6 13 tuổi tại làng Millennium Project, Siaya, Kenya cắt dọc 11 Acham và cộng sự. [91], 2012 Bữa ăn sáng, bữa ăn trưa và kết quả học tập tại các trường tiểu học tại Ugvanda: mối liên quan với giáo dục và chính sách Khảo sát 12 Kawade [52], 2012 Kẽm và mối liên quan với sức khỏe của thiếu niên: bài tóm tắt của các nghiên cứu tại Ấn Độ Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ trong 3 ngày ngẫu nhiên, kể cả Chủ nhật 13 Hinnig và Bergamaschi [57], 2012 Các thực phẩm thu nhận ở trẻ em 7-10 tuổi cắt dọc 14 Semproli và cộng sự. [79], 2011 Lượng chất dinh dưỡng thu nhận ở trẻ em nam và trẻ em nữ 5-17 tuổi tại châu Phi tại một quận vùng nông thôn tại Kenya Đối tượng tham gia và bối cảnh nghiên Trẻ em trong độ tuổi đi học, 6 13 tuổi, Kenya (n = 220) Trẻ em trong độ tuổi đi học tại quận Kumi, phía đông Ugvanda (n = 645) Trẻ em nữ tuổi tuổi từ 2 trường trung học tại Ấn độ, (n = 630) Trẻ em trong độ tuổi đi học 7 10 tuổi, Brazil (n = 115) Trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên 5 17 tuổi, Kenya (n = 1,442) Phương pháp đánh giá chế độ ăn suất sử dụng thực phẩm Bảng câu hỏi định tính về bữa ăn Can thiệp, cung cấp bổ sung bữa ăn giàu kẽm và viên ayurvedic jasad kẽm Nhật ký thực phẩm trong 3 ngày Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ Kết quả chính 66% trẻ em có năng lượng thu nhận dưới nhu cầu năng lượng ước tính. Lượng chất béo thu nhận thấp. Lượng vitamin A, calcium, kẽm và selenium thu nhận không đủ theo mức EAR. Lượng protein và vitamin C thu nhận cao hơn so với RDA và EAR. Khả năng học tập có liên quan đáng kể với việc ăn sáng và ăn trưa, đặc biệt đối với trẻ em nam Tỷ lệ thiếu hụt dưỡng chất vi lượng cao ở những trẻ em nữ này. Khả năng nhận thức kém chiếm 1/2 trẻ em nữ, khả năng nhận cảm vị mặn bị ảnh hưởng ở 45% trẻ. Chỉ số chất lượng dưỡng chất vi lượng ở thiếu niên có liên quan với sự thu nhận dưỡng chất và nồng độ dưỡng chất vi lượng trong máu. Kết quả của các thử nghiên can thiệp cho thấy việc bổ sung các công thức nấu ăn giàu kẽm như viên vis-a-vis ayurvedic jasad kẽm có khả năng cải thiện lượng kẽm trong huyết tương khả năng nhận thức và vị giác ở thiếu nữ. Gạo, đậu và đậu lăng chiếm đáng kể trong tổng năng lượng thu nhận và carbohydrate. Sữa chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng lượng lipid, protein và năng lượng thu nhận tổng cộng. Carbohydrate và năng lượng thu nhận từ thức uống chứa đường (soda và nước ép đã qua chế biến) chiếm tỷ lệ quan trọng trong chế độ ăn của trẻ em. Chế độ ăn thiếu natri, canxi và kali. Tỷ số đánh giá lượng dinh dưỡng thích hợpcó tương quan với các giá trị nhân trắc học, đặc biệt là ở trẻ em nam. Không có mối tương quan giữa các đặc điểm nhân trắc học và natri hoặc vitamin C (ở trẻ em nam và trẻ em nữ) và vitamin A hoặc kali (ở trẻ em nữ). Dietary Intake of Schoolchildren and Adolescents in Developing Countries 29

7 Bảng 1 (Tiếp) Số. Tác giả Tên nghiên cứu nghiên cứu 15 Gharib và Rasheed [49], 2011 Sự thu nhận năng lượng và dưỡng chất đa lượng và chế độ ăn ở trẻ em trong độ tuổi đi học tại Bahrain: một nghiên cứu mô tả mô tả 16 Abrahams và cộng sự. [7], 2011 Có gì trong hộp ăn trưa? Chế độ ăn của học sinh trong các trường chất lượng kém tại Western Cape, Nam Phi Khảo sát 17 Onimawo và cộng sự. [63], 2010 Đánh giá tình trạng thiếu máu và tình trạng sắt trẻ em trong độ tuổi đi học (7-12 tuổi) ở vùng nông thôn tại Abia State, Nigeria 18 Venter và Winterbach [22], 2010 Kiến thức về chất béo trong chế độ ăn và lượng thu nhận của trẻ trong khoảng giữa độ tuổi thiếu niên và học tập tại các trường công lập tại Bellville / khu vực Durbanville của thành phố Cape Town Khảo sát mô tả 19 Nago và cộng sự. [55], 2010 Ảnh hưởng của thực phẩm, năng lượng và dưỡng chất đa lượng trong các thực phẩm không được chuẩn bị tại nhà đối với thiếu niên đang đi học tại Cotonou, Benin Đối tượng tham gia và bối cảnh nghiên Trẻ em nam và trẻ em nữ trong độ tuổi đi học tuổi 6 18 tuổi, Bahrain (n = 2,594) Học sinh lớp 4, tuổi, Nam Phi (n = 717) Trẻ em trong độ tuổi đi học, 120 trẻ em nam và 129 trẻ em nữ, Nigeria (n = 249) Thiếu niên tuổi 17 tuổi học tập tại, Nam Phi (n = 168) Thiếu niên tuổi tuổi, Benin (n = 656) Phương pháp đánh giá chế độ ăn Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ Và điểm số về tính đa dạng của chế độ ăn Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ, bảng câu hỏi về tần suất sử dụng thực phẩm và kỹ thuật kiểm toán có trọng số Bảng câu hỏi sàng lọc định tính Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ trong 2 ngày đi học không liên tiếp Kết quả chính Lượng năng lượng trung bình thu nhận gần với nhu cầu trung bình ước tính. Lượng protein thu nhận vượt mức giá trị tham khảo cũng như lượng đường tiêu thụ hàng ngày một cách đáng kể. Lượng chất xơ trong chế độ ăn thấp hơn các giá trị tham khảo về chế độ ăn % các học sinh có tỷ lệ phần trăm năng lượng từ nhóm chất béo tổng cộng, chất béo bão hòa và cholesterol thấp. Tỉ số chất béo không bão hòa đa: chất béo bão hòa vẫn ở mức không thể chấp nhận là 0.6 đối với trẻ em nữ và trẻ em nam. 50% trẻ uống soda hàng ngày. Ăn nhiều kẹo, đặc biệt là ở các trẻ em nữ (64,2 so với 47,5% ở trẻ em nam). 50% trẻ uống sữa ¼ trẻ ăn cây trái và rau. 69 % học sinh mang theo một hộp thức ăn trưa đến trường và 49% đã ăn ít nhất một loại thực phẩm mua từ các cửa hàng thực phẩm trường / người bán hàng rong. Hầu hết các hộp thức ăn trưa chứa bánh mì trắng với thịt chế biến, trong khi cửa hàng / người bán hàng rong bán khoai tây chiên giòn. Trẻ em mà có mang theo hộp thức ăn trưa đến trường có chỉ số BMI thấp hơn, trẻ hơn, có điều kiện sống cao hơn, điểm số cao hơn về chế độ ăn đa dạng, ăn nhiều bữa ăn trong ngày hơn, hiệu quả cao hơn và chủ yếu ở các trường thành thị. Việc ăn thực phẩm từ những người bán hàng rong và các cửa hàng có liên quan với điểm số chất lượng cuộc sống thấp hơn và diểm số về tính đa dạng của chế độ ăn và bữa ăn cao hơn. Tỷ lệ của thiếu máu là 82.6%, trong khi tình trạng thiếu sắt là 77.8%. Lượng sắt thu nhận trung bình hằng ngày thấp hơn 30% so với RDA. Các loại thực phẩm chính được trẻ em vùng nông thôn sử dụng là gạo, đậu và sắn chế biến thành garri hoặc foofoot ; những thực phẩm này chứa sắt non-heme và một số chất ức chế sự hấp thu sắt như tannin, polyphenol và phytate. Các học sinh đã có kiến thức tương đối về chất béo trong chế độ ăn. Chế độ ăn của nhữn thiếu niên được phân loại thành các nhóm như chế độ ăn phương Tây, nhiều chất béo Kiến thức về chất béo trong chế độ ăn uống có liên quan với lượng chất béo thu nhận. Thức ăn không được chuẩn bị tại nhà chiếm hơn 40 % năng lượng, chất béo, protein, carbohydrate và chất xơ hàng ngày và lượng thực phẩm hàng ngày của các thiếu niên. Thức ăn không được chuẩn bị tại nhà thường có trong bữa ăn sáng và bữa ăn nhẹ vào buổi chiều và cung cấp hơn ¾ năng lượng thu nhận hàng ngày. Những thiếu niên ít sử dụng thức ăn không được chuẩn bị tại nhà thì ăn nhiều trái cây, rau và các sản phẩm từ ngũ cốc hơn so với những thiếu niên sử dụng nhiều thức ăn không được chuẩn bị tại nhà. Những thiếu niên mà sử dụng nhiều thức ăn không được chuẩn bị tại nhà thì ăn nhiều thức ăn ngọt và thực phẩm chứa năng lượng cao hơn. 30 Ochola /Masibo

8 Bảng 1 (Tiếp) Số. Tác giả Tên nghiên cứu nghiên cứu 20 Collison và cộng sự. [38], 2010 Việc sử dụng các thức uống ngọt có ga có tương quan với BMI, vòng eo chu vi, và cách lựa chọn chế độ ăn không hợp lý ở trẻ em trong độ tuổi đi học 21 Bishwalata và cộng sự. [66], Hong và cộng sự. [44], 2010 Thừa cân và béo phì ở trẻ em trong độ tuổi đi học tại Manipur, Ấn Độ Các yếu tố liên quan đến thừa cân / béo phì ở Thành phố Hồ Chí Minh 23 Flores và cộng sự. [43], Francis và cộng sự. [19], 2009 Sự thu nhận năng lượng và chất dinh dưỡng ở trẻ em trong độ tuổi đi học tại Mexico, Khảo sát về sức khỏe và Dinh dưỡng quốc gia Mexico 2006 Sử dụng thức ăn nhanh và nước giải khát: mối liên quan với tình trạng thừa cân và vòng eo to ở các thiếu niên. Khảo sát cắt ngang về sức khỏe và Dinh dưỡng quốc gia Khảo sát 25 Mitchikpe và cộng sự. [59], 2009 Thực phẩm thay đổi theo mùa nhưng năng lượng và chất dinh dưỡng thu nhận ở trẻ em trong độ tuổi đi học tại vùng nông thôn Beninese thì không thay đổi cắt dọc Đối tượng tham gia và bối cảnh nghiên Thiếu niên tuổi, Saudi Arabia (n = 9,433) Trẻ em trong độ tuổi đi học, Ấn Độ (n = 3,356) Học sinh tuổi, Trung Quốc (n = 678) Trẻ em 5 11 tuổi, Mexico (n = 8,716) Thiếu niên tuổi, Jamaica (n = 1,317) Trẻ em 6 8 tuổi, Benin (n = 80) Phương pháp đánh giá chế độ ăn suất sử dụng thực phẩm trong 7 ngày Định tính thói quen ăn uống suất sử dụng thực phẩm suất sử dụng thực phẩm suất sử dụng thực phẩm Cân lượng thực phẩm Kết quả chính Tỷ lệ thừa cân và béo phì chung tương ứng là 12,2 và 27,0%, và thiếu niên nam có tỷ lệ béo phì cao hơn thiếu nữ (p 0,001). Vòng eo và BMI chỉ tương quan với việc sử dụng thức uống có ga ở thiếu niên nam. Sử dụng thức uống ngọt có ga có liên quan với cách lựa chọn chế độ ăn không hợp lý ở cả thiếu niên nam và nữ. Lượng thức ăn nhanh, thức ăn nhẹ mặn, món tráng miệng có đá và tổng lượng đường tiêu thụ có tương quan với lượng thức uống ngọt có ga ở cả thiếu niên nam (r = 0,39, 0,13, 0,10 và 0,52, tương ứng, p < 0,001) và thiếu nữ (r = 0,45, 0,23, 0,16 và 0,55, tương ứng, p <0.001). Thiến niên lớn tuổi ăn ít trái cây, rau, trứng, cá và các loại ngũ cốc hơn đáng kể so với các trẻ nhỏ tuổi hơn. Xem truyền hình hơn 2 giờ mỗi ngày, thu nhập gia đình cao hơn, không ăn các loại rau khác trong tuần qua có liên quan với béo phì. Yếu tố quyết định tình trạng thừa cân và béo phì là: quan hệ tình dục (cao hơn ở nam), tuổi (cao hơn ở trẻ em nhỏ tuổi hơn), các trường học trên các quận/huyện giàu có, gia đình có điều kiện kinh tế tốt hơn, trình độ học thức của cha mẹ cao hơn, cha mẹ bị thừa cân hoặc béo phì, xem TV nhiều hơn, thường xuyên uống nước giải khát và dành nhiều thời gian học sau giờ học nhiều hơn. Tỷ số chênh của tình trạng thừa cân và béo phì thấp hơn so với hoạt động thể chất, có sẵn trái cây ở nhà, thường xuyên ăn trái cây và rau. Trung vị năng lượng thu nhận là 1,501 kcal/ngày (tỷ lệ phần trăm thích hợp: 88.0) Trẻ em mà có điều kiện kinh tế xã hội thấp nhất, trẻ em Mexico bản địa và trẻ em ở khu vực nông thôn có tình trạng vitamin A, folate, kẽm và canxi không hợp lý nhất. Trẻ em thừa cân và trẻ có tình trạng kinh tế xã hội cao nhất có nguy cơ ăn quá nhiều. Vòng eo to có liên quan với việc ít ăn trái cây. Thừa cân có liên quan với việc thường sử dụng nước ngọt. Thực phẩm thay đổi theo mùa. Ngũ cốc, rễ và củ là những thực phẩm thiết yếu chính. Thức ăn có nguồn gốc động vật trong chế độ ăn là rất nhỏ. Không có sự khác biệt về thực phẩm giữa các giới hoặc / và trẻ em được đi học hoặc không đi học. Trung vị năng lượng thu nhận hàng ngày không khác biệt giữa các mùa. Lượng chất béo và vitamin C thu nhận khác biệt theo mùa. Năng lượng và chất dinh dưỡng thu nhận khác nhau ở trẻ em nam và trẻ em nữ. Dietary Intake of Schoolchildren and Adolescents in Developing Countries 31

9 Bảng 1 (tiếp) No. Author Study title Study design Participants and study setting Dietary intake assessment method Main findings 26 Gewa và cộng sự. [51], 2014 Xác định lượng thực phẩm tối thiểu đối với điểm số đánh giá tính đa dạng về chế độ ăn để tối đa hóa mối tương quan với với việc cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng : một phân tích về chế độ ăn của trẻ em trong độ tuổi đi học tại vùng nông thôn Kenya. Khảo sát Trẻ em trong độ tuổi đi học, tuổi trung bình: 7 tuổi, Kenya (n = 529) Nhớ lại chế độ ăn trong 24 giờ trong 3 lần không liên tiếp Chỉ có DDS dựa trên lượng tối thiểu 15 gram và DDS dựa vào lượng chất dinh dưỡng liên quan đáng kể với tính hợp lý sau khi điều chỉnh lượng năng lượng tiêu thụ. 27 Kim và Lee [50], 2008 Mối quan hệ giữa lượng chất dinh dưỡng thu nhận, thói quen ăn uống, căng thẳng trong học tập và thành tích học tập ở trẻ em học tiểu học tại Bucheon - si 28 Li Các yếu tố liên quan đến và cộng sự. tình trạng thừa cân và béo [62], 2008 phì ở thiếu niên trong cộng đồng, trường học và hộ gia 29 Krittaphol và cộng sự. [60], 2006 đình ở Thành phố Tây An, Trung Quốc : kết quả của phân tích thứ bậc. Trẻ em học tiểu học tại vùng đông bắc Thái Lan không có nguy cơ thiếu hụt selenium dinh dưỡng Học sinh lớp năm tại Bucheon - si, Gyeonggido, Nam Triều Tiên (n = 224) Thiếu niên tuổi, Trung Quốc (n = 180) Trẻ em đang trong độ tuổi đi học sống ở vùng nông thôn học, 6-13 tuổi, Thái Lan (n = 515) Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ, bảng câu hỏi về tần suất sử dụng thực phẩm Nhật ký cân lượng thực phẩm trong chế độ ăn trong 1 ngày Lượng chất dinh dưỡng tổng cộng và thói quen ăn uống là khá tốt. Lượng canxi và folate lượng ít hơn 75 % so với DRI. Thói quen ăn uống của trẻ em nam kém hơn. Có mối liên quan giữa lượng năng lượng thu nhận cao hơn, protein, phốt pho, kali, kẽm, axit béo không bão hòa đa và lượng acid béo n 6 thu nhận. Khả năng học tập chung cao hơn ở những người ít đi ăn ở bên ngoài. Trẻ em với điểm số thói quen ăn uống cao hơn thì có kết quả học tập tốt hơn. Các yếu tố liên quan với tình trạng thừa cân và béo phì : ăn lượng năng lượng cao hơn, sống ở thành thị, ít hoạt động thể lực, điều kiện kinh tế tốt, cha mẹ hạn chế việc mua thức ăn nhẹ, cha mẹ thừa cân và béo phì, uống nước ngọt nhiều hơn bốn lần mỗi tuần, có sẵn trò chơi game tại nhà và không kén chọn thức ăn. Ăn thức ăn ngọt có ảnh hưởng tiêu cực với tình trạng thừa cân và béo phì. Trẻ em nam có mức độ thừa cân và béo phì cao hơn. Trung vị năng lượng, calcium, sắt, kẽm, vitamin A, B2, B2, C, niacin và chất xơ trong chế độ ăn thu nhận thấp. Lượng protein thu nhận đủ. Chất lượng bữa ăn thấp và trung vị năng lượng thu nhận thấp chiếm tỷ lệ cao hơn ở các trẻ em chậm phát triển so với trẻ em không chậm phát triển. Không có tình trạng thiếu hụt selenium. 30 Mai Tình trạng dưỡng chất và cộng sự. [13], vi lượng của trẻ em học 2003 tiểu học ở vùng nông thôn và thành thị miền nam 31 Ahmed và cộng sự. [41], 2006 Việt Nam Tình trạng thiếu máu và vitamin A ở thiếu niên trong độ tuổi đi học ở thành phố Dhaka, Bangladesh Trẻ em gái 7 9 tuổi, Việt Nam (n = 284) Trẻ em nam tuổi từ 10 trường học, thành phố Dhaka (n = 381) Nhớ về chế độ ăn trong 24 giờ suất sử dụng thực phẩm Chế độ ăn dưỡng chất vi lượng ở vùng nông thôn thiếu hụt sắt, canxi, phốt pho, kali, magiê, β - carotene, vitamin A và vitamin C. Ngược lại, các yếu tố này được thu nhận đầy đủ, trừ lượng β carotene thấp, ở nhóm thành thị. Thói quen ăn uống không hợp lý. Tuổi, BMI, nghề nghiệp của cha mẹ, nồng độ vitamin A trong huyết thanh và tần suất ăn thịt và trái cây không phụ thuộc vào nồng độ hemoglobin. BMI = Chỉ số khối cơ thể; DRI = Mức khuyến nghị trong chế độ ăn; RDA = Mức khuyến cáo trong chế độ ăn; EAR = Nhu cầu trung bình ước tính; DDS = Điểm số về tính đa dạng của chế độ ăn. 32 Ochola /Masibo

10 tin về thực phẩm và nhận thức về thời gian để nhớ lại về chế độ ăn một cách toàn diện có thể chưa phát triển đầy đủ ở trẻ em trong độ tuổi đi học.[36] Trong khi cha mẹ của trẻ < 8 tuổi có thể cung cấp các thông tin đáng tin cậy về thức ăn mà trẻ ăn tại nhà nhưng lại không biết đầy đủ về các thức ăn mà trẻ không ăn tại nhà. Việc nhớ lại chế độ ăn ở thiếu niên lại bị ảnh hưởng vì chúng không có động lực để trả lời bảng câu hỏi về chế độ ăn và hình ảnh của bản thân có thể ảnh hưởng đến ý thức tự nguyện báo cáo chế độ ăn.[36] Việc đánh giá chế độ ăn của thiếu niên bị ảnh hưởng bởi sự báo cáo không đủ và báo cáo sai, điều này thường gặp ở các các thiếu niên thừa cân và béo phì vì chế độ ăn là vấn đề quan tâm chủ yếu của chúng.[7, 37-40] Các nước đang phát triển thiếu các công cụ đánh giá chế thu thập và dữ liệu định lượng thực phẩm ghi nhận được khác nhau rất nhiều giữa các nghiên cứu. Bảng câu hỏi về tần suất sử dụng thực phẩm là phương pháp thường được sử dụng nhất để đánh giá chế độ ăn ở trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở các nước đang phát triển.[19-21, 37-48] Sử dụng phương pháp nhớ lại trong 24 giờ một lần duy nhất cũng thường được sử dụng trong khi một số nghiên cứu sử dụng phương pháp nhớ lại trong 24 giờ nhiều lần.[51-56] Phương pháp ít được ứng dụng hơn là phương pháp ghi lại nhật ký thức ăn trong 3 ngày, nhật ký thức ăn trong 7 ngày, theo dõi lượng thức ăn cân được và chế độ ăn cân trong 1 ngày trong khi các phương pháp khác là kết hợp 2 hoặc nhiều phương pháp trên.[5,7,13,42,49,50-63] Ở mức độ ít hơn, phương pháp định tính được áp dụng đặc biệt cho dân số thiếu niên. Phương pháp đánh giá chế độ ăn này được áp dụng nhiều hơn ở thiếu niên so với trẻ em trong độ tuổi đi học.[22,64-66] Sự khác biệt về phương pháp cũng xảy ra ở người được phỏng vấn để cung cấp thông tin về chế độ ăn của trẻ em trong độ tuổi đi học. Trong một số nghiên cứu, trẻ em hoặc cha mẹ/ người chăm sóc trẻ được phỏng vấn; trong khi đó, các nghiên cứu khác thì cả cha mẹ và trẻ em đều trả lời bảng câu hỏi về chế độ ăn.[13,40,45,46,61,69,70-71] Có sự khác biệt về cách áp dụng bảng câu hỏi; một số cặp cha mẹ - trẻ em được phỏng vấn tại trường, trong khi đó, những trường hợp khác tự trả lời bảng câu hỏi.[61,72] Đáng chú ý rằng các nghiên cứu đều nỗ lực làm gia tăng độ tin cậy của việc nhớ lại chế độ ăn bằng cách sử dụng mô hình thức ăn, hình chụp hoặc hình ảnh.[13,42,46,68,71,73] Việc xác định của kích cỡ phần ăn khác nhau trong các nghiên cứu. Đánh giá tại gia đình chủ yếu được sử dụng để ước tính kích cỡ phần ăn.[46] Một dữ liệu đáng tin cậy về thành phần thực phẩm mà có cung cấp thông tin về thành phần chất dinh dưỡng của nhiều loại thực phẩm và sinh khả dụng của chúng là cần thiết để đánh giá chất lượng của chế độ ăn và ước tính về chất dinh dưỡng thu nhận. Phương pháp phân tích chất lượng chế độ ăn cũng khác nhau giữa các nghiên cứu. Ví dụ, phân tích thành phần chính được sử dụng ở Colombia và Kenya, trong khi đó, chỉ số ăn khỏe mạnh được dùng để phân tích chất lượng chế độ ăn ở Brazil.[21,51,71,73] Dữ liệu về chế độ ăn còn bị ảnh hưởng bởi mùa. Một số nghiên cứu được thiết kế để đánh giá sự khác biệt theo mùa về lượng thức ăn thu nhận trong khi đa số nghiên cứu không xét đến yếu tố này.[45] Mặc dù một số nhà nghiên cứu sử dụng công cụ đánh giá chế độ ăn đã được thẩm định cho trẻ em trong độ tuổi đi học thì nhiều nghiên cứu không sử dụng những công cụ đã được thẩm định.[10,19,74-77] Dữ liệu về thành phần thực phẩm Một dữ liệu đáng tin cậy về thành phần thực phẩm mà có cung cấp thông tin về thành phần chất dinh dưỡng của nhiều loại thực phẩm và sinh khả dụng của chúng là cần thiết để đánh giá chất lượng của chế độ ăn và ước tính về chất dinh dưỡng thu nhận. Có nhiều loại dự liệu về thành phần thực phẩm được sử dụng để ước tính chất dinh dưỡng thu nhận ở các nước đang phát triển tùy thuộc vào dữ liệu sẵn có về thành phần thực phẩm chuyên biệt tại quốc gia đó. Chế độ ăn và bữa ăn thay đổi theo vùng, quốc gia và giữa các quốc gia nên khó có thể tìm ra được tính thống nhất trong việc sử dụng bảng thành phần thực toàn cầu và điều chỉnh phù hợp theo các thực phẩm chuyên biệt mà không có trong dữ liệu toàn cầu. Ở một vài quốc gia, có các dữ liệu thành phần thực phẩm chuyên biệt cho tỉnh, như ở Ấn Độ, Benin, Nam Phi, Brazil.[54,59,73,78] Dữ liệu tích hợp bao gồm thành phần thực phẩm quốc tế và địa phương được Việt Nam.[10,13,21,40,46,49,53,61,79] phẩm thường sử dụng. Điều này giới hạn sự so sánh về chất dinh dưỡng thu nhận giữa các quốc gia và các vùng trong 1 quốc gia. Chiến lược chung được ghi nhận từ các tài liệu có được là sử dụng dữ liệu thành phần thực phẩm Ước tính về lượng chất dinh dưỡng thu nhận hợp lý Phương pháp thường được sử dụng nhất để ước tính về tính thích hợp của chất dinh dưỡng ở trẻ em trong độ tuổi đi học là sử dụng bảng khuyến cáo dinh dưỡng hằng ngày (RDA) và các bảng chế độ ăn tham khảo (DRI).[13,45,49-51,54,58,61,71,80] Ở thiếu niên, các bảng tiêu chuẩn tham khảo được sử dụng để định nghĩa mức thu nhận chất dinh dưỡng thích hợp bao gồm DRI, RDA, và lượng chất dinh dưỡng thu nhận khuyến nghị.[59,65,81,82] Bên cạnh việc sử dụng các bảng tiêu chuẩn tham khảo khác nhau, cách báo cáo lượng chất Dietary Intake of Schoolchildren and Adolescents in Developing Countries 33

11 chất dinh dưỡng thu nhận thích hợp cũng khác nhau trong các nghiên cứu khác nhau. Một số nghiên cứu báo cáo tỷ lệ phần trăm các đối tượng có lượng thu nhận đầy đủ hoặc không đầy đủ trong khi các nghiên cứu khác báo cáo giá trị trung bình hoặc trung vị của lượng chất dinh dưỡng thu nhận hoặc lượng thu nhận trung bình.[83-90] Sự khác biệt này trong cách báo cáo làm giới hạn khả năng so sánh giữa các nghiên cứu khác nhau. Tính đa dạng về chế độ ăn Trẻ em trong độ tuổi đi học ở các nước đang phát triển ăn chủ yếu các bữa ăn từ thực vật mà chủ yếu từ ngũ cốc, rễ và củ và ít ăn thức ăn từ động vật. [41, 42, 45-47, 56, 59, 65, 83,84] Đặc biệt, kiểu chế độ ăn như thế này thường gặp ở các hộ ở nông thôn. Trong một số nghiên cứu, 50% trẻ em trong độ tuổi đi học có sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa, trong khi trong các nghiên cứu khác, sữa hoàn toàn không có trong chế độ ăn.[41,49,51] Ngũ cốc và các bữa ăn nhẹ là nguồn cung cấp năng lượng quan trọng nhất, lần lượt chiếm 27 % và 18% nguồn năng lượng thu nhận vào hằng ngày ở trẻ em trong độ tuổi đi học từ 6-12 tuổi ở Đài Loan.[84] Tại Bangladesh, trong 7 Trẻ em trong độ tuổi đi học ở các nước đang phát triển ăn chủ yếu các bữa ăn từ thực vật mà chủ yếu từ ngũ cốc, rễ và củ và ít ăn thức ăn từ động vật ngày, 78% các nam thiếu niên không ăn gan, 33% không uống sữa, 38% không ăn các loại cá nhỏ, 21% không ăn các loại cá lớn và 23% không ăn rau lá màu xanh đậm.41 Sản phẩm từ động vật chiếm 7% lượng protein thu nhận hằng ngày ở các trẻ em trong độ tuổi đi học tại Benin, trong khi ngũ cốc cung cấp 34% và 50% lượng sắt thu nhận hằng ngày trong thời gian sau và trước mùa thu hoạch.[59] Lượng rau có lá màu xanh đậm và trái cây ăn vào không đủ là điều quan trọng cần lưu ý.[41,51,64,83-84] Tại Đài Loan, trẻ em trong độ tuổi đi học từ 6-9 và tuổi ăn 1.6 và 2.0 suất rau lá màu xanh đậm hằng ngày và có lượng trái cây hàng ngày thấp hơn 1 suất.[84] Tại Ghana, chỉ 56% và 48% thiếu niên ăn trái cây và rau.[64] Tại Brazil, 13% trẻ em đạt được chỉ số chất lượng bữa ăn về lượng thịt và rau củ, trong khi đó, không có trẻ em nào trong độ tuổi 7-8 tuổi đạt được chỉ số chất lượng bữa ăn về lượng rau.[73] Mặt khác, lượng trái cây giàu vitamin C ăn vào là cao trong một số nghiên cứu, và thay đổi theo mùa trong một số nghiên cứu khác.[45] Kiểu bữa ăn và sự lựa chọn thực phẩm Nhiều kiểu bữa ăn đã được ghi nhận ở các trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên. Trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên thường bỏ bữa ăn sáng hoặc hiếm khi ăn sáng, đặc biệt ở vùng nông thôn.[5,7,64,65,70,85] Tại Kuala Lumpur, 20% trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên bỏ ít nhất 1 bữa ăn trong ngày, đặc biệt cao nhất là bỏ bữa ăn sáng (12.6%) và sau đó là bỏ bữa ăn trưa (6.7%) và bữa ăn tối ở 4.4% sinh viên.85 Tại Ghana, 32% thiếu niên hiếm thường là 1 tách trà, sữa, đậu phộng, cháo yến mạch hoặc thức ăn thừa từ tối hôm qua.65 Bữa ăn sáng chiếm tỷ lệ phần trăm thấp nhất (10%) trong tổng năng lượng hằng ngày ở trẻ em trong độ tuổi đi học tại Kenya.[86] Ngày càng có xu hướng sử dụng thực phẩm được chế biến sẵn, đặc biệt tại các vùng thành thị. Các thực phẩm như bánh mì, bánh quy, kẹo, nước ngọt, kem, thức uống có đường, sốt, phó mát, thực phẩm đóng hộp chứa nhiều đường, chất béo bão hòa, muối được các thiếu niên đặc biệt ưa thích.[39,49,53,56,87-88] Căn tin của trường học bán nhiều loại thực phẩm chứa nguồn năng lượng cao cũng làm gia tăng việc tiêu thụ các thực phẩm này.14 Sự chuyển đổi này là do sự thay thế nhanh chóng các bữa ăn truyền thống bằng chế độ ăn phương Tây. Chỉ ¼ trẻ em trong độ tuổi đi học ăn rau và trái cây hằng ngày tại Bahrain, trong khi, 50% trẻ em trong độ tuổi đi học thức uống có chứa soda.[49] Các thực phẩm này được ăn khi chúng ở xa nhà và chiếm tỷ lệ lớn trong chế độ ăn tổng cộng.[55] Mức độ ăn thức nhanh và thực phẩm chứa năng lượng cao ở trẻ em trong độ tuổi đi học là cao, thể hiện ở tỷ lệ phần trăm trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở Malay ăn các thực phẩm này hằng tuần là cao (60-70%).[85] Năng lượng thu nhận vào Năng lượng thu nhận vào là không phù hợp ở phần lớn trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên. [5,21,49,54,61,69,80,86,91-93] Nguồn năng lượng, đặc biệt ở các hộ gia đình nghèo hơn, chỉ bao gồm một vài lương thực. Ở vùng quanh thành phố ở Kenya, chỉ 17.3% trẻ em trong độ tuổi đi học từ 4-11 tuổi nhận được đủ năng lượng, trong khi đó, 50-64% sinh viên tại Bahrain hiếm khi thu nhận năng lượng đầy đủ hoặc dưới mức thích hợp.[5,49] Kết quả nghiên cứu tại Accra, Ghana, so sánh tình trạng dinh dưỡng của trẻ em ở trường nội trú và không ở trường nội trú, cho thấy chỉ % trẻ em đạt mức RDA dựa trên tuổi và giới tính.[92] Tại Libya, 76% trẻ em trong độ tuổi đi học đạt mức RDA đối với năng lượng và tại Brazzaville, Congo, mức năng lượng thu nhận trung bình đối với trẻ em gái (1,998.9 ± 448 kcal) gần với mức RDA.[94] Tại Mexico, 88.0% trẻ em nhận đủ mức năng lượng cần thiết.[43] 34 Ochola /Masibo

12 Hầu hết trẻ em, tổng năng lượng thu nhận trong ngày không được phân bố tốt giữa các bữa ăn. Bữa ăn sáng chiếm tỷ lệ ít nhất trong năng lượng trong ngày vì hầu hết trẻ em đi học mà không ăn sáng.[5,64,86] Trong số trẻ em trong độ tuổi đi học ở vùng quanh thành thị ở Kenya, bữa ăn sáng chiếm 10.2% tổng nhu cầu năng lượng thay vì mức khuyến cáo là 30%.[5] Tương tự, đối Narobi, bữa ăn sáng chiếm chỉ 11.2% tổng năng lượng thu nhận vào hằng ngày. Bữa ăn trưa và bữa ăn tối chiếm tỷ lệ lớn nhất tổng nhu cầu năng lượng trong ngày.[5,79,94] Ở trẻ em trong độ tuổi đi học tại Kenya, bữa ăn trưa chiếm 44.5% và bữa ăn tối chiếm 45.3% tổng nhu cầu năng lượng trong ngày.[5] Tại Brazzaville, Congo, bữa ăn tối cung cấp 67.5% nhu cầu kcal trung bình mỗi ngày.[94] Nhiều nghiên cứu không báo cáo tỷ lệ trẻ em không nhận đủ năng lượng nhưng lại báo cáo mức năng lượng trung bình so với RDA. Nhìn chung, kết quả cho thấy lượng protein tiêu thụ là thích hợp cho hầu hết trẻ em và thiếu niên.[43,49,59,69] Trong số các sinh viên Barhain, lượng protein thu nhận vượt mức dinh dưỡng khuyến nghị cho tất cả nhóm tuổi và giới tính từ 1.5 đến 2.5 lần.[49] Tại Libya, mức thu nhận protein trung bình ở trẻ em trong độ tuổi đi học là 226% RDA.[61] Tại Ghana, trẻ em trong độ tuổi đi học, cả học sinh nội trú và không nội trú, đều đạt 100% RDA đối với protein trong các nhóm tuổi và giới.[92] Nguồn cung cấp protein chính của đa số trẻ em là từ thực vật. Một số nghiên cứu ghi nhận lượng chất béo thu nhận cao hơn lượng khuyến cáo, đặc biệt ỏ những trẻ em và thiếu niên trong các gia đình có mức thu nhập trung bình đến cao, đặc biệt ở vùng thành thị, trong khi một số trẻ em và thiếu niên ăn ít chất béo hơn lượng được khuyến cáo.[21,22,59] Một nghiên cứu thực hiện ở Accra, Ghana ở trẻ em cho thấy mức chất béo thu nhận trung bình là 44.74% ± g, cao hơn so với RDA của nhóm tuổi này và 1 nghiên cứu khác ở Barhain cho thấy 36-50% trẻ em vượt mức giới hạn năng lượng đối với chất béo, cả chất béo bão hòa và cholesterol.[49,92] Lượng chất béo thu nhận phụ thuộc vào những thực phẩm thường được ăn. Ví dụ, 1 nghiên cứu được thực hiện ở Cape Town cho thấy rằng lượng chất béo tiêu thụ cao hoặc thấp tùy thuộc vào việc trẻ em ăn các sản phẩm từ động vật thường xuyên hoặc không.[22] Chất xơ Dữ liệu về lượng chất xơ thu nhận ở trẻ em trong độ Kết quả cho thấy lượng protein tiêu thụ là thích hợp cho hầu hết trẻ em và thiếu niên tuổi đi học và thiếu niên ở các nước đang phát triển không cùng thể hiện một kết quả. Một số nghiên cứu cho thấy trẻ em trong độ tuổi đi học ăn quá nhiều chất xơ, trong khi các nghiên cứu khác lại cho thấy lượng chất xơ thu nhận trong chế độ ăn không WHO 30 g/ngày thì lượng chất xơ thu nhận trung bình ở trẻ em trong độ tuổi đi học ở Libya và Mexico là thấp với 10 g/ngày và 14 g/ngày; và chỉ vừa đủ (31 g/ngày) ở thiếu nữ ở Cameroon.[43,61,95] Bên cạnh, chất xơ trong chế độ ăn là không đủ ở 91% thiếu nữ ở Tehran.[81] Mặt khác, trung vị của lượng chất xơ thu nhận là 53 g/ ngày ở trẻ em trong độ tuổi đi học tại Nenin, trong khi tại Ugvanda, 84.5% trẻ em gái trong độ tuổi đi học có lượng chất xơ thu nhân cao hơn WHO DRI (30 g).[42] Lượng dưỡng chất vi lượng thu nhận ở trẻ em trong độ tuổi đi học ở các nước đang phát triển nhìn chung là dưới mức tối ưu. Các vitamin thường được thu nhận không đủ là vitamin A, B1, B2, B3, B12, folate và β-carotene.[13,42,45,46,54,79,95] Đồng thời, một số vitamin được thu nhận đầy đủ, đặc biệt là vitamin B6.[42,81] Ví dụ, ở trẻ em trong độ tuổi đi học ở Ugvanda, lượng vitamin A, C, B1, B2, E và folate thu nhận trung bình hằng ngày là 61, 68, 54, 82, 56 và 17% RDA. Trong nghiên cứu trên, lượng vitamin B6 thu nhận và carotene cao hơn RDA (145 và 129% RDA).[42] Tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi đi học tại Ethiopia thu nhận không đủ vitamin A là cao, tương ứng 85%, trong khi tại Ấn Độ, chỉ có 33% trẻ em ở nông thôn và 32% trẻ Dietary Intake of Schoolchildren and Adolescents in Developing Countries 35

13 em ở thành thị thu nhận đủ lượng vitamin A.54 Ở vùng thành thị tại Cameroon, tỷ lệ phần trăm thiếu niên có lượng vitamin thu nhận dưới nhu cầu trung bình ước tính là từ khoảng 20% đối với vitamin A đến 80% đối với folate. Ở thiếu niên, tỷ lệ thu nhận không đủ vitamin B12, folate và vitamin A là 83.9%, 81% và 45.3%, trong khi tỷ lệ thu nhận không đủ vitamin C, B1, B2, B6 là 95%, 97%, 83% và 100%.[81] Lượng chất khoáng thu nhận ở trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên ở các nước đang phát triển nhìn chung là dưới mức tối ưu. Các nghiên cứu cho thấy lượng thu nhận sắt, can-xi, kẽm ở trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên và lượng thu nhận phosphi, kali, magie ở trẻ em trong độ tuổi đi học là không đủ. [13, 42, 45, 46, 54, 61, 79, 81, 95, 96] Ví dụ, tại Ugvanda, lượng canxi và kẽm thu nhận trung bình là 56% và 70% DRA trong khi lượng thu nhận magie, phospho và sắt là trên 100% RDA ở trẻ em trong độ tuổi đi học.[42] Tại Lybia, ở trẻ em trong độ tuổi đi học, lượng canxi và sắt thu nhận là 56% và 70% DRA.[61] Tại Iran, thiếu niên không thu nhận đủ lượng canxi (71%) và kẽm (95%).[81] Ít ghi nhận trường hợp không thu nhận đủ selen.96 Mặc dù một số trường hợp thu nhận đủ sắt nhưng chủ yếu là từ thực vật với sinh khả dụng có hạn.[82] Bàn luận Dữ liệu về chế độ ăn thu nhận ở trẻ em và thiếu niên là quan trọng để hướng dẫn các can thiệp thích hợp để cải thiện sức khỏe và sự tăng trưởng. Có nhiều phương pháp thu thập dữ liệu về lượng thức ăn thu nhận nhưng không có một phương pháp tốt nhất, do đó, việc thẩm định phương pháp cần được thực hiện ở các quốc gia khác nhau và trong các bối cảnh khác nhau. Việc thẩm định các phương pháp đánh giá chế độ ăn chưa được thực hiện trong hầu hết các nghiên cứu được xem xét trong bài viết này, điều này có thể ảnh hưởng đến tính chính xác và độ tin cậy của các kết quả nghiên cứu. Ghi nhận lại các loại thực phẩm, bằng cách ước tính và cân, cho thông tin định tính về lượng thực phẩm tiêu thụ và được xem là tiêu chuẩn vàng để so sánh với các phương pháp đánh giá về chế độ ăn khác.[50] Rất ít các nghiên cứu sử dụng các phương pháp này để thu thập dữ liệu, có thể do liên quan đến chi phí. Việc nhớ lại các loại thực phẩm sử dụng trong 24 giờ thường được sử dụng vì cách này nhanh chóng và không tốn nhiều chi phí để thực hiện và cho tỷ lệ trả lời cao. Trong khi việc nhớ lại các loại thực phẩm sử dụng trong 24 giờ là thích hợp để ước tính việc thu nhận của các nhóm thì cách này không cho biết lượng tiêu thụ thường lệ. Hạn chế này có thể được giảm thiểu bằng cách thực hiện việc nhớ lại các loại thực phẩm sử dụng trong 24 giờ trong nhiều lần. Một vài nghiên cứu thực hiện việc nhớ lại các loại thực phẩm sử dụng trong 24 giờ trong vài lần. suất sử dụng thực phẩm thường được sử dụng vì cách này ước tính lượng tiêu thụ thực phẩm thường lệ và do đó có thể đại diện cho lượng thu nhận thường lệ của cá nhân hơn so với nhớ lại các loại thực phẩm sử dụng trong hơn 24 giờ. suất sử dụng thực phẩm cũng tương đối ít tốn chi phí hơn Dữ liệu về chế độ ăn thu nhận ở trẻ em và thiếu niên là quan trọng để hướng dẫn các can thiệp thích hợp để cải thiện sức khỏe và sự tăng trưởng. khi thực hiện và áp dụng nhanh chóng và dễ xử lý dữ liệu.[97] Trẻ em dưới 8 tuổi có khả năng nhận thức hạn chế trong việc tự báo cáo sự thu nhận về thự phẩm.[36] Trong hầu hết các nghiên cứu được xem xét, bảng câu hỏi về chế độ ăn được hoàn tất tại trường học bởi trẻ em và ít có sự liên quan từ cha mẹ và một vài nghiên cứu cho rằng tuổi của trẻ em là một hạn chế của việc thu thập dữ liệu. Trẻ em trong độ tuổi đi học không thể báo cáo đúng về chế độ ăn, do đó hạn chế độ tin cậy của thông tin.[98-100] Ước tính không đúng về chế độ ăn cũng được ghi nhận trong các nghiên cứu thẩm định về việc tự báo cáo ở trẻ em trong độ tuổi đi học.[101,102] Những hạn chế của phương pháp đánh giá chế độ ăn này cần được lưu ý khi lý giải dữ liệu về chế độ ăn ở trẻ em trong độ tuổi đi học và thiếu niên. Cần thẩm định các phương pháp đánh giá chế độ ăn tại quốc gia ở nhiều quốc gia đang phát triển. Việc sử dụng năng lượng không được phân bố tốt giữa các bữa ăn trong ngày. Nhiều trẻ em ở các nền kinh tế - xã hội thấp thường đi đến trường với bụng đói vì chúng không ăn sáng. Bữa ăn sáng đóng góp ít năng lượng nhất và bữa ăn tối đóng góp nhiều năng lượng nhất đối với những trẻ em trên. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung trong lớp học và có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng đạt được mục tiêu học tiêu và khả năng tham dự các lớp học và khả năng học tập. Điều này đã được chứng minh tại Ghana và Ugvanda, những quốc gia mà việc ăn sáng giúp cải thiện khả năng học tập tốt hơn.[64,91] Điều này đặc biệt đúng trong những trường 36 Ochola /Masibo