TELEMEDICINE KLINIK DESA ABD AZIZ BIN BAKERI. Ijazah Sarjana Muda Sains (Sains Komputer)

Transcription

1 TELEMEDICINE KLINIK DESA ABD AZIZ BIN BAKERI Ijazah Sarjana Muda Sains (Sains Komputer) Fakulti Sains Komputer dan Sistem Maklumat Universiti Teknologi Malaysia Julai, 2009

2 UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS PSZ 19:16 (Pind.1/97) JUDUL : TELEMEDICINE KLINIK DESA SESI PENGAJIAN: 2008/2009 Saya ABD AZIZ BIN BAKERI (HURUF BESAR) mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut: 1. Tesis adalah hak milik Universiti Teknologi Malaysia. 2. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi. 4. **Sila tandakan ( ) SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972) TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD Disahkan oleh (TANDATANGAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA) Alamat Tetap: NO 17 LORONG PENDING 1A, BANDAR PUTERI, KLANG, EN. NOH BIN ABD. SAMAD SELANGOR DARUL EHSAN. Nama Penyelia Tarikh :10 Julai 2009 Tarikh : 10 Julai 2009 CATATAN: * Potong yang tidak berkenaan ** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara penyelidikan, atau disertai bagi pengajian secara kerja khusus dan penyelidikan, atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM).

3 Saya akui bahawa saya telah membaca tesis ini dan pada pandangan saya, tesis ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains Komputer. Tandatangan :... Nama Penyelia : EN. NOH BIN ABD. SAMAD Tarikh : 10 Julai 2009

4 TELEMEDICINE KLINIK DESA ABD AZIZ BIN BAKERI Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains (Sains Komputer) Fakulti Sains Komputer dan Sistem Maklumat Universiti Teknologi Malaysia Julai, 2009

5 ii PENGAKUAN Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya dijelaskan sumbernya Tandatangan :... Nama Penulis : ABD AZIZ BIN BAKERI Tarikh : 10 Julai 2009

6 iii PENGHARGAAN BISMILLAHIRRAHMANIRRAHIM Segala puji bagi Allah Tuhan sekalian alam serta selawat dan salam untuk Nabi Muhammad SAW. Setinggi-tinggi kesyukuran diucapkan kepada-nya tuhan pemilik alam fana ini kerana izin dan keredhaan dari-nya jualah memberikan kekuatan untuk menghasilkan satu lagi amanah yang perlu dilangsaikan sebelum memegang segulung Ijazah Sarjana Muda. Insya Allah. Semoga setiap apa yang dilakukan di dunia ini mendapat rahmat dan petunjuk dari-mu. Amin. Sekalung ucapan terima kasih buat penyelia yang begitu ramah melayan karenah serta begitu sabar dan tidak jemu-jemu memberi nasihat dan teguran ke arah kebaikan, Encik Noh. Untuk ayahanda tercinta, buat bonda, pengorbanan, kegigihan dan doa merupakan sumber kekuatan ini. Terima Kasih ayah, bonda dan keluarga. Kepada pensyarah-pensyarah yang tidak jemu-jemu memberi didikan dan menumpahkan ilmu. Istimewa juga ditujukan penghargaan ini kepada Azliana dan teman-teman seperjuangan yang sama-sama membina kejayaan bersama. Semoga Allah memberkati segala apa yang diusahakan dan semoga mendapat menfaat daripada apa yang dihasilkan ini. Sesunguhnya ini adalah hasil kerja bersama dan semoga sama-sama mendapat kebaikan daripadanya. Amin.

7 iv ABSTRAK Telemedicine Klinik Desa ialah sistem berasaskan web yang dibangunkan untuk meningkatkan kawalan terhadap data agar lebih efektif dan efisyen terhadap sumber-sumber klinik, pengurusan masa dan memenuhi keperluan staf dan pesakit. Telemedicine Klinik Desa dapat menjimatkan masa dengan ciri-ciri seperti pengurusan maklumat pesakit, pengurusan rekod rawatan pesakit, pengurusan maklumat staf, dan ditambah baik dengan sistem pesanan ringkas (SMS) dan perbualan langsung (live conference). Dengan mengunakan internet, sistem ini boleh dicapai oleh penguna yang sah pada bila-bila masa sahaja. Sistem ini dibangunkan dengan mengunakan pendekatan metodologi prototaip evolusi. Perisian Microsoft Visiol Studio 2005 dan Active server Page ( ASP.Net ) digunakan untuk membina laman web yang dinamik. Perisian SQL Server 2005 dipilih untuk dijadikan sebagai persekitaran pembangunan pangkalan data. Matlamat sistem ini adalah untuk membenarkan klinik desa mencapai tahap perkhidmatan yang tinggi di samping dapat menjimatkan kos.

8 v ABSTRACT Telemedicine Klinik Desa is a web-base solution specially designed to allow a more efficient and effective control over the clinic s resources, time management and catering to a patient s requirement. Telemedicine Klinik Desa can eliminate as many time-consuming tasks as possible, with features such as patient information management, menu live conference, short message services and other aspects of a clinic desa operation. By using the Internet as medium communication, this system can easily accessible by authorized user anywhere at any time. This system developed using evolution prototype. Microsoft Visiol Studio 2005 program will be used to assist the Active Server Page (ASP.Net) that can create a dynamic web pages and SQL server 2005 software will be used as the database development environment. The goal of this research is such that the proposal system will enable the clinic to achieve higher service level while monitoring overhead cost.

9 vi KANDUNGAN BAB PERKARA HALAMAN PEGAKUAN PENGHARGAAN ABSTRAK ABSTRACT KANDUNGAN SENARAI JADUAL SENARAI RAJAH SENARAI LAMPIRAN ii iii iv v vi xii xiii xv 1 PENGENALAN 1.1 Pengenalan Projek Latar Belakang Masalah Pernyataan Masalah Matlamat dan Objektif Projek Skop Projek Kepentingan Projek Ringkasan 5 2 KAJIAN LITERATUR 2.1 Pengenalan Latar Belakang Organisasi Kajian sistem Semasa 8

10 vii Pesakit Jururawat Doktor Kajian Sistem Sedia Ada Washington Pain Management Center London Pain Relief Kajian Terhadap Teknik, Peralatan Dan Teknologi 13 Yang Akan Digunakan Teknologi Internet Ciri-Ciri Internet Teknologi WEBCAM ASP.NET Visual Studio.NET Microsoft SQL server Pengkomputeran Pelayan Pelanggan Ringkasan 20 3 METODOLOGI PROJEK 3.1 Pengenalan Metodologi Yang Digunakan Menentukan Apa Yang Diperlukan Menentukan Keperluan Untuk Penambahan Merekabentuk Senibina Sistem Pembangunan Penambahan Sistem Mengesahkan Penambahan Menghubungkan Penambahan Menentusahkan Sistem Strategi Penambahan Penambahan Bahagian Pelayan 27

11 viii 3.3 Unified Modeling Language (UML) Analisa Keperluan Sistem Justifikasi Perkakasan Justifikasi Perisian Windows XP Microsoft Visual Studio.NET ASP.NET Microsoft SQL server Adobe Photoshop 31 Rasional Rose 2000 Enterprise 31 Edition 3.5 Rumusan REKABENTUK SISTEM 4.1 Pengenalan Sistem Semasa Rekabentuk Senibina Sistem Takrifan Aktor-Aktor Sistem Penerangan Aktor Pentadbir Sistem Penerangan Aktor Jururawat Penerangan Aktor Doktor Penerangan Aktor Pengguna Luar Penerangan Kes Guna Rajah Kes Guna Pentadbir Sistem Rajah Kes Guna Jururawat Rajah Kes Guna Doktor Rajah Kes Guna Pengguna Luar Rajah Jujukan Rajah Jujukan Log Masuk Sistem 41

12 ix Rajah Jujukan Daftar Pengguna Rajah Jujukan Penyelengaraan Maklumat 43 Staf Rajah Jujukan Lihat Maklumat Peribadi 43 Pesakit Rajah Jujukan Semak Rekod Kesihatan 44 Pesakit Bagi Doktor Rajah Jujukan Masukkan Rawatan 45 Pesakit Oleh doktor Rajah Jujukan Pendaftaran Pesakit 46 Oleh Jururawat Rajah Jujukan Carian Pesakit Oleh 47 Jururawat Rajah Jujukan Kemaskini Data 48 Pesakit Oleh Jururawat 4.5 Rekabentuk Pangkalan Data Jadual Pentadbir Sistem Jadual Doktor Jadual Jururawat Jadual Pengguna Luar Jadual Daftar Pesakit Jadual Rawatan Jadual Soalan Rekabentuk Antaramuka Rekabentuk Antaramuka Utama Rekabentuk Antaramuka Menu 58 Pentadbir Sistem Rekabentuk Antaramuka Menu Doktor 58

13 x Rekabentuk Antaramuka Menu Jururawat Rekabentuk Antaramuka Menu Pengguna 60 Luar 4.7 Ringkasan IMPLEMENTASI DAN PENGUJIAN 5.1 Pengenalan Pembangunan Sistem Capaian ke Pangkalan Data Implementasi Modul Log Masuk Implementasi Modul Pendaftaran dan 64 Kemaskini Maklumat Staf Implementasi Modul Pendaftaran 67 Pengguna Luar Implementasi Modul Live Conference Pengujian Sistem Pengujian Input Pengujian Output Pengujian Perjalanan Sistem Kesimpulan 73 6 PERBINCANGAN DAN KESIMPULAN 6.1 Pengenalan Kelebihan system Kelemahan Sistem Cadangan Penyelesaian 76

14 xi 6.5 Kekangan-Kekangan Projek Ringkasan 78 RUJUKAN 79 LAMPIRAN A C 80

15 xii SENARAI JADUAL NO. JADUAL TAJUK HALAMAN 3.1 Spesifikasi Komputer Peribadi Penerangan Kes Guna Jadual Pentadbir Sistem Jadual Doktor Jadual jururawat Jadual Pengguna Luar Jadual Daftar Pesakit Jadual Rawatan Jadual Soalan Rajah Pengujian Input 71

16 xiii SENARAI RAJAH NO. RAJAH TAJUK HALAMAN 2.1 Rajah Antaramuka Sistem Washington Pain 11 Management Center 2.2 Rajah Antaramuka Sistem London Pain Relief Aliran Model Rajah Rekabentuk Sistem Kes Guna Pentadbir Sistem Kes Guna Jururawat Kes Guna Doktor Kes Guna Pengguna Luar Rajah Jujukan Log Masuk Rajah Jujukan Daftar Pengguna Rajah Jujukan Penyelengaraan Maklumat Staf Rajah Lihat Maklumat Peribadi Pesakit Rajah Jujukan Semak Rekod Kesihatan Pesakit 45 Bagi Doktor 4.11 Rajah Jujukan Masukkan Rawatan Pesakit Oleh 46 Doktor 4.12 Rajah Jujukan Pendaftaran Pesakit Oleh Jururawat Rajah Jujukan Carian Pesakit Oleh Jururawat Rajah Jujukan Kemaskini Data Pesakit Oleh Jururawat Rajah Rekabentuk Antaramuka Utama Rajah Rekabentuk Antaramuka Menu Pentadbir Rajah Rekabentuk Sistem Antaramuka Menu Doktor Rajah Rekabentuk Antaramuka Menu Jururawat Rajah Rekabentuk Antaramuka Menu Pengguna Luar 60

17 xiv NO. RAJAH TAJUK HALAMAN 5.1 Skrip penghubungan ke pangkalan data Antaramuka log masuk Sebahagian kod log masuk Antaramuka modul pendaftaran staf Antaramuka modul kemaskini maklumat staf Skrip untuk menghubungkan sistem dengan 67 jadual untuk kemaskini maklumat ahli 5.7 Antaramuka Modul Pendaftaran Pengguna Luar Sebahagian Kod pendaftaran pengguna luar Antaramuka modul Pertanyaan Pengguna Luar Menunjukkan Sebahagian Kod Modul Pertanyaan Antaramuka Modul Live Conference Menunjukkan Sebahagian kod Modul Live 70 Conference

18 xv SENARAI LAMPIRAN LAMPIRAN TAJUK HALAMAN A Carta Gantt Projek Sarjana Muda I & II 80 B Soalan Temubual Dengan Pihak 83 Pengurusan Klinik Desa C Panduan Pengguna 85

19 BAB 1 PENGENALAN 1.1 Pendahuluan Sistem maklumat Telemedicine Klinik Desa berasaskan web merupakan sistem yang direkabentuk untuk membantu pihak pengurusan klinik desa menguruskan data-data atau rekod pesakit dengan lebih sistematik dan berkesan. Klinik Desa Kampung Telok Gong yang terletak di Pelabuhan Klang merupakan organisasi kajian yang telah dipilih bagi menjayakan projek ini. Pelbagai masalah pengurusan yang timbul telah dikenalpasti di Klinik Desa seperti kad pesakit yang sering kali hilang, pesakit sukar mendapatkan rawatan lanjut kerana ketiadaan doktor dan sebagainya. Masalah seumpama ini akan merumitkan lagi proses pendaftaran, proses rawatan dan akan menimbulkan rasa tidak puas hati pesakit yang rata-ratanya adalah penduduk kampong tersebut. Jesteru itu, peranan utama sistem ini adalah untuk mempertingkatkan lagi keberkesanan pengurusan pihak klinik agar lebih teratur dan selamat. Model prototaip akan digunakan untuk pembangunan sistem ini. 1.2 Latar Belakang Masalah Sistem pengurusan yang sedia ada mempunyai kelebihan dan kelemahan yang tersendiri. Kajian tentang sistem semasa yang digunakan diperincikan lagi di dalam Bab 2 dan Bab 4. Cadangan bagi membangunkan Telemedicine Klinik Desa

20 2 sebenarnya cuba mengatasi masalah-masalah yang lazim terjadi bagi klinik yang menggunakan sistem pengurusan secara manual. Berikut adalah masalahmasalah yang dikenalpasti : i. Tiada ciri-ciri keselamatan dipraktikkan. Data-data pesakit hanya direkodkan di fail kertas dan disimpan di rak. Oleh yang demikian, data-data pesakit berada dalam keadaan tidak selamat dan terdedah kepada pelbagai risiko seperti kerosakan dan kehilangan. ii. Proses capaian atau carian rekod pesakit memakan masa yang lama dan merumitkan. Walaupun fail-fail disusun mengikut permulaan abjad nama pesakit, namun disebabkan rekod-rekod pesakit terlalu banyak, susunan yang sedemikian masih tidak mampu untuk mempercepatkan masa carian. iii. Pesakit juga tidak dapat maklumat semasa atau maklumat terkini klinik seperti waktu operasi klinik, bila doktor hospital tiba untuk memberikan rawatan, servis yang disediakan dan maklumat-maklumat penyakit serta pencegahan penyakit berjangkit 1.3 Pernyataan Masalah Merujuk kepada beberapa masalah yang telah dibincangkan di dalam seksyen 1.2, persoalan utama yang wujud ialah Mampukah Telemedicine Klinik Desa yang dibangunkan menyediakan satu perkhidmatan yang lebih baik bagi mengantikan sistem yang sedia ada? Berikut pula ialah beberapa persoalan lain yang turut menyumbang kepentingan ke atas Telemedicine Klinik Desa : i. Bagaimanakah cara untuk meningkatkan tahap keselamatan ke atas rekodrekod pesakit?

21 3 ii. Adakah Telemedicine Klinik Desa dapat melancarkan proses pendaftaran peskit agar tidak timbul lagi sebarang masalah? iii. Adakah proses capaian ke atas rekod-rekod pesakit dapat diringkaskan dan dipercepatkan? iv. Bolehkah doktor merujuk sejarah rawatan pesakit sebelumnya sebelum doktor memberikan rawatan? v. Bolehkah jururawat menghubungi doktor ketika rawatan diberikan kepada pesakit mengunakan persidangan video yang disediakan? vi. Adakah jururawat tahu mengunakan sistem ini? 1.4 Matlamat dan Objektif Projek. Tujuan utama Telemedicine Klinik Desa dibangunkan ialah untuk membolehkan tahap pengurusan Klinik Desa dipertingkatkan agar lebih berkesan dan sempurna. Jesteru itu, beberapa objektif telah dikenalpasti. Objektif-objektif tersebut merangkumi : i. Membantu pihak pengurusan Klinik Desa membuat pendaftaran pesakit dengan sistematik dan mudah. ii. Membantu pihak Klinik Desa menyimpan dan menguruskan rekod-rekod pesakit, staf dan doktor dengan lebih teratur dan selamat. iii. Mempercepatkan serta meringkaskan proses capaian dan carian rekod-rekod pesakit. iv. Membenarkan jururawat dan doktor melihat atau merujuk sejarah rawatan yang pernah diberikan kepada pesakit sebelum memberikan rawatan.

22 4 v. Membolehkan doktor melihat jadual rawatan dan memudahkan perancangan doktor membuat tugasan. vi. Membolehkan jururawat berhubung secara terus di atas talian bersama doktor untuk membincangkan penyakit pesakit daripada doktor. vii. Mengaplikasikan teknologi terkini yang wujud untuk kegunaan bersama sejajar dengan perkembangan teknologi sekarang. 1.5 Skop Projek Projek ini memainkan beberapa peranan yang telah digariskan. Beberapa skop telah dikenalpasti antaranya ialah : i. Skop kajian adalah hanya tertumpu kepada data-data peribadi pesakit, datadata rawatan pesakit, data peribadi jururawat dan staf Klinik Desa Kampong Telok Gong dan data Doktor Hospital Ampuan Rahimah Klang yang bertangungjawab pada Klinik Desa Telok Gong. ii. Pengguna sistem ini adalah pihak pengurusan klinik desa iaitu doktor dan jururawat, pentadbir sistem dan pengguna luar. iii. Terdapat enam modul di dalam Telemedicine ini iaitu modul pesakit, modul doktor dan jururawat, modul pendaftaran, modul butiran rawatan, modul pengguna luar iv. Antara teknologi yang digunakan adalah ASP.Net, SQL Server 2005, Microsoft Visiol Studio2005, Broadcam Video Streaming Server dan Rational Rose. v. Pembangunan sistem ini adalah berasaskan prototaip.

23 5 1.6 Kepentingan Projek Setiap perancangan yang ingin dicapai biasanya mempunyai matlamat yang unik dan berbeza antara satu sama lain. Telemedicine Klinik Desa dibangunkan untuk memudahkan pihak pengurusan klinik desa menguruskan data-data pesakit, dan staf dengan lebih berkesan dan sistematik. Selain daripada itu, data-data pesakit dan staf dapat disimpan dalam keadaan selamat kerana sistem hanya membenarkan pengguna yang layak sahaja untuk mencapai data-data tertentu dengan mengunakan id penguna dan kata laluan yang telah ditetapkan. Selain itu sistem ini membolehkan jururawat di Klinik Desa untuk mendapatkan bantuan nasihat perubatan daripada doktor hospital secara online apabila memberikan rawatan kepada pesakit yang diluar pengetahuan perubatan jururawat Klinik Desa. Sistem ini membolehkan jururawat menghubungi doktor melalui. Dengan mengunakan sistem ini membolehkan jururawat memberikan rawatan terus kepada pesakit melalui arahan doktor yang berada di hospital. Telemedicine Klinik Desa akan mengalakkan para penggunanya agar celik komputer kerana sistem dibangunkan dengan bercirikan sistem maklumat pengurusan dalam persekitaran web. Rekabentuk sistem amat mudah difahami dan digunakan tanpa memerlukan pengetahuan tinggi tentang komputer. 1.7 Ringkasan. Secara keseluruhannya, Bab 1 menerangkan tentang pengenalan secara umum tentang kenapa projek ini dibangunkan dan ianya telah diperjelaskan lagi di dalam bahagian objektif projek, skop projek serta kepentingan projek. Manakala permasalahan yang lebih lengkap pula dijelaskan dalam bahagian pernyataan masalah dan latar belakang masalah. Penerangan yang lebih lanjut mengenai Telemedicine Klinik Desa akan diterangkan dalam bab-bab seterusnya.