NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT EKSAMEN LANDBOUWETENSKAPPE HALF-JAAR EKSAMEN JUNIE 2015 GRAAD 11

Transcription

1 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT EKSAMEN LANDBOUWETENSKAPPE HALF-JAAR EKSAMEN JUNIE 2015 GRAAD 11 PUNTE: 150 TYD: 2½ ure Die vraestel bestaan uit 12 bladsye

2 Agricultural Sciences/Grade 11 2 MDoE: June 2015 NSC INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord AL die vrae in die ANTWOORDBOEK 2. Begin ELKE vraag op n NUWE bladsy. 3. Lees al die vrae deeglik en beantwoord slegs wat gevra word. 4. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommers van die vraestel. 5. Nie programmeerbare sakrekenaars mag gebruik word. 6. Toon ALLE berekeninge, insluitend formules waar van toepassing. 7. Skryf netjies en leesbaar.

3 Agricultural Sciences/Grade 11 3 MDoE: June 2015 NSC AFDELING A VRAAG Die volgende vrae word elk van vier moontlike antwoorde voorsien, waarvan slegs EEN korrek is. Kies die korrekte antwoord en skryf die toepaslike letter (A D) teenoor die vraagnommer ( ) in jou ANTWOORDBOEK neer. Bv D Dui aan watter een van die volgende verbindings organies is: A. Koolstofdioksied B. Ammonium C. Glukose D. Water Die element wat in proteïen, maar nie lipiede voorkom nie is A. suurstof B. stikstof C. fosfor D. swawel Een van die volgende eienskappe maak dat glukogeen en stysel geskikte storings molekules is A. Hulle is baie groot B. Bevat baie energie C. Het glukose verbindings D. Is onoplosbaar in water Die moontlike eienskappe van wit brak grond word gelys: (i) Die ph is laer as 8.5 (ii) Daar is geen natriumkarbonaat in die oplossing nie (iii) Die grond kolloïede is goed geflokkuleer (iv) Die grond kolloïede is gedeflokkuleer (v) Die grond toon tekens van swelling en krimping.

4 Agricultural Sciences/Grade 11 4 MDoE: June 2015 NSC Selekteer die korrekte kombinasie: A. (i) (iii) (v) B. (iii) (iv) (v) C. (ii) (iv) (v) D. (i) (ii) (iii) Die mikro- organismes wat `n belangrike rol in nitrifikasie speel is A. pseudomonas B. fungus C. rhizobium D. nitrobakter Wanneer `n oplossing suur word, sal die ph waarde A. daal B. konstant bly C. eers daal en dan styg D. styg Die organise kolloïed A. het geen vasgestelde vorm nie B. kan nie vernietig word nie C. het `n ronde vorm D. het `n klein spesifieke oppervlakte Die chemiese formule van die onderstaande verbinding is H O H C C OH H A. C 3 HCOOH B. CH 3 COOH C. H 3 CCOOH D. COOH 3 C

5 Agricultural Sciences/Grade 11 5 MDoE: June 2015 NSC Die ph waarde van suiwer water is A. 6.5 B. 7.5 C. 7.0 D Die enigste groep grondorganismes wat chlorofil bevat is A. Fungi B. Protozoa C. Alge D. Aktinomycetes (10 x 2) (20) 1.2 In die onderstaande tabel word n stelling met twee moontlike antwoorde verskaf. Kolom A Besluit of die stelling in KOLOM B verband hou met SLEGS A, SLEGS B, BEIDE A en B of GLAD NIE verband hou met Kolom A nie. Skryf slegs A, slegs B, beide A en B of geen teenoor die vraagnommer ( ) in jou ANTWOORDBOEK, bv SLEGS B A: Humus B: Koolsuur A: Organiese kolloïed B: Anorganiese kolloïed A: Series foto s B: Lugfoto s A: Ammonifikasie B: Nitrifikasie A: Protone B: Neutrone Kolom B Koolstofdioksied in water Dit is amorfies en het geen vasgestelde vorm nie. Grondkaart wat gebruik word tydens bodemopnames. Die omsetting van organiese stikstof verbindings in die grond. In die nukleus van `n atoom (5x2) (10)

6 Agricultural Sciences/Grade 11 6 MDoE: June 2015 NSC 1.3 Gee EEN woord/term vir elk van die volgende beskrywings. Skryf slegs die woord/term teenoor die vraagnommer ( ) in jou ANTWOORDBOEK Die aantal protone in die nukleus van `n atoom Die verbinding wat gevorm word wanneer twee atome bymekaar gehou word a.g.v. die deling van valens elektrone Die verskynsel waar koolstofdioksied as kweekhuisgas die son se hitte energie in die atmosfeer laat, maar nie toelaat dat die energie uit die atmosfeer kom nie en lei tot `n warmer atmosfeer Die relatiewe hoeveelheid sand, slik en klei in die grond Die sistemiese manier om grond te groepeer in klasse volgens sekere eienskappe. 5 x 2) (10) 1.4 Verander die ONDERSTREEPTE woorde van die volgende stellings sodat die stellings KORREK is. Skryf die korrekte woord teenoor die vraagnommer ( ) in jou ANTWOORDBOEK Disakkariede word gevorm van twee monosakkariede wat bymekaar gehou word deur `n kovalente binding Die chemiese reaksie waar water by `n molekule gevoeg word om die molekule se bindings op te breek, staan bekend as hidrasie Die massa skaal dui die sterkte van `n basis of suur aan Grondstruktuur verwys na die relatiewe hoeveelheid sand, slik en klei in die grond `n Enkele dominante kleur in grond word `n heterogene grondkleur genoem. (5x1) (5) [45]

7 Agricultural Sciences/Grade 11 7 MDoE: June 2015 NSC VRAAG 2: BASIESE CHEMIE Begin die vraag op `n nuwe bladsy. 2.1 Die volgende verteenwoordig die struktuurformules van verskillende organiese verbindings. H H H H H I I P = H C---C-- H Q = H---- C C C H I I H H O-H O-H O-H R = H O CH 3 O H N C-----C N C------C OH H H H H Identifiseer die verbinding P. (1) Noem TWEE funksionele groepe vanaf die struktuur R. (2) Identifiseer die binding wat gevorm is tussen die boustene in die organiese struktuur R. (1) Gee die naam van `n organiese binding wat gevorm kan word deur die struktuur Q (1) 2.2 Die onderstaande gevallestudie handel oor die vetinhoud van verskillende tipe vleis. Verhoogde inname van versadigde vette is baie gevaarlik vir menslike lewens want dit verhoog die cholesterol vlakke in bloed. Om die risiko van hoë cholesterol en hartaanvalle te verminder, word mense aanbeveel om die totale hoeveelheid vet in hul dieet te verminder en ook versadigde vette met onversadigde vette te vervang. Die totale vetinhoud en versadigde vetinhoud word in die onderstaande tabel aangetoon:

8 Agricultural Sciences/Grade 11 8 MDoE: June 2015 NSC VLEIS Totale vetinhoud (g/100g) Versadigde vetinhoud (g/100g) Vark tjops Vark skenkel Lae vet bees maalvleis Bees rump steak Bees topside steak Teken `n kolomgrafiek om die versadigde vet inhoud sowel as totale vetinhoud van die verskillende tipes vleis aan te toon. (Albei op dieselfde grafiek) (6) Gee DRIE negatiewe invloede van verhoogde inname van vette vir menslike gesondheid. (3) Noem DRIE redes hoekom lipiede belangrik is vir lewende organismes. (3) 2.3 Differensieer tussen materie en atome. (4) 2.4 Beantwoord die volgende vrae oor koolhidrate: Noem DRIE voorbeelde van koolhidrate. (3) Gee VIER funksies van koolhidrate. (4) 2.5 Beantwoord die volgende vrae t.o.v. proteïene: Noem die hoof elemente wat in proteïene gevind word. (1) Noem die boustene / monomere van proteïene. (1) Gee enige TWEE funksies van proteïene in diere. (2) 2.6 Gee die chemiese formules van die volgende verbindings wat algemeen in landbou gevind word Kalsiumchloried (1) Natriumchloried (1) Soutsuur (1) [35]

9 Agricultural Sciences/Grade 11 9 MDoE: June 2015 NSC VRAAG 3: GRONDKUNDE Begin die vraag op `n nuwe bladsy 3.1 Die onderstaande voorstelling wys verskillende maniere van waterverlies en verkryging in die natuur Identifiseer en definieer die proses wat voorgestel word deur letter B in die bostaande voorstelling. (3) Noem die verskillende maniere van waterverlies wat aangedui word deur die letters B, C, D en E. (4) Noem DRIE moontlike maniere om waterverlies deur die proses by letter C te beperk. (3) Differensieer tussen infiltrasie en kapillariteit. (4) 3.2. Beskryf kortliks die invloed van digte plantegroei op die grondoppervlakte se invloed op grondtemperatuur. (4)

10 Agricultural Sciences/Grade MDoE: June 2015 NSC 3.3. Lees die onderstaande uittreksel deeglik en beantwoord die vrae wat volg: Grondsuurheid word geassosieer met die teenwoordigheid van H + - ions. Suurheid of alkaliniteit word aangedui deur die ph- waarde van Die ph van grond verwys na die suurheid of alkaliniteit van die grondoplossing. Grond kan verdeel word in ses ph- klasse soos in die onderstaande blok. Sterk suur, Suur, Effens suur, Alkalies, Sterk alkalies, Neutraal Kategoriseer die volgende ph waardes deur die klasse in die gegewe blok te gebruik. (a) ph (1) (b) ph (1) (c) ph (1) (d) ph (1) (e) ph (1) Gee die ph waardes vir neutrale gronde. (1) 3.4 Organiese materiaal speel `n belangrike rol in grondkunde Definieer die begrip organiese materiaal. (2) Verduidelik kortliks die invloed van organiese materiaal op die fisiese eienskappe van grond. (2) Identifiseer VIER hoofgroepe mikroörganismes wat in grond gevind word. (4) Noem DRIE funksies van mikroörganismes in grond. (3) [35]

11 Agricultural Sciences/Grade MDoE: June 2015 NSC VRAAG 4: GRONDKUNDE Begin hierdie vraag op `n nuwe bladsy. 4.1 Die onderstaande diagram toon die verskillende meester horisonne in `n grondprofiel. Beantwoord die vrae wat volg. O horizon A horizon E horizon B horizon C horizon Bedrock Gebruik die diagram en identifiseer die horison wat die beste by die volgende beskrywings pas Fisiese verwering vind hier plaas (1) Bevat slegs anorganiese materiaal (1) Konsentrasie van klei en/of yster, aluminium en mangaanoksied. (1) Materiaal waaruit grond direk gevorm word. (1) Die horison wat gevorm word deur duidelike verlies aan grondstruktuur. (1) Mengsel van anorganiese en volledige afgebreekte organiese materiaal. (1) Beskryf kortliks die volgende begrippe : (a) Eluviaal. (2) (b) Illuviaal. (2)

12 Agricultural Sciences/Grade MDoE: June Differensieer tussen grondprofiel en grondhorison. (4) Vergelyk die interpretasie van donker gekleurde grond en ligte grond gebaseer op plant produktiwiteit. (3) 4.2 Noem VIER faktore wat `n belangrike rol speel tydens die vorming van grond. (4) 4.3 Vergelyk klei en sand teksture in grond t.o.v. die volgende eienskappe: Kohesie (2) Kapillariteit (2) Waterhouvermoë (2) 4.4 Grondklassifikasie word gedoen volgens `n binomiale sisteem Beskryf kortliks die binomiale sisteem van grondklassifikasie. (2) Gee enige TWEE redes vir die klassifikasies van gronde. (2) 4.5 Bulkdigtheid is die massa per volume van enige stof. `n Monster oondgedroogde grond het `n massa van 680 g en volume van 80 cm Gebruik die gegewe inligting om die Bulkdigtheid van die grondmonster te bereken. (4) [35] TOTAAL AFDELING B = 105 GROOTTOTAAL = 150

13 NATIONAL SENIOR CERTIFICATE EXAMINATION LANDBOUWETENSKAP HALFJAAR EKSAMEN JUNIE 2015 GRAAD 11 MEMORANDUM PUNTE: 150 Die memorandum bestaan uit 9 blasdsye

14 Agricultural Sciences/Grade 11 2 MDoE:June 2015 Memorandum AFDELING A VRAAG Meervoudige keuse C B D D D A A B C C (10 x 2) = Pas B A B A A en B (5x2) = (10) 1.3 Terminologie Atoomgetal Kovalente binding Globale verwarming Grondtekstuur Grondklassifikasie (5x2) = (10)

15 Agricultural Sciences/Grade 11 3 MDoE:June 2015 Memorandum 1.4 Vervanging Glycosidic bond Hidrolise ph skaal Grondtekstuur Homogene kleur (5x1) = ( 5) TOTAAL AFDELING A = 45 AFDELING B VRAAG 2: BASIESE CHEMIE Molekulêre formule van etaan (1) Aminogroep (-NH 2 ), Metielgroep (CH 3 ) & karboksielgroep (-COOH) (Any 2) (2) Peptiedbinding (1) Vetmolekule / Ester / Lipiede en Olies. (1) Grafiek

16 Agricultural Sciences/Grade 11 4 MDoE:June 2015 Memorandum Puntetoekenning Benoem van asse Opskrif van grafiek Differensiasie tussen twee kolomme Korrektheid van die skaal Korrekte plotting Korrekte tipe grafiek (6) Drie negatiewe invloede van hoë vetinname Oorgewig Hoë bloeddruk Verstopping van are Diabete Epileptiese aanvalle Verhoogde cholesterol in bloed Hartaanvalle (Any 3) (3) Drie belangrike funksies van lipiede Energiebron Beskerming en insulasie Waterafstotend Deel van selmembrane (Any 3) (3) 2.3 Verskil tussen materie en atome MATTERIE - is enige iets wat massa en volume bevat. ATOME - is die basiese eenhede of boustene van alle materie (4) 2.4. Koolhidrate DRIE voorbeelde van disakkariede Maltose -Sukrose -Laktose (3)

17 Agricultural Sciences/Grade 11 5 MDoE:June 2015 Memorandum 2.5 Beantwoord die volgende vrae t.o.v. proteïene: Stikstof (1) Aminosure (1) aanhelp van chemiese reaksies - stoor van aminosure - vervoer van stowwe / dien as buffers - koördinering van liggaamsaktiwiteite - Beskerming teen siektes - Vervang dooie selle / weefsel - Vorming van hormone en ensieme - Belangrik vir reproduksie en groei (Any 2) (2) 2.6 Chemiese formules C a CI 2 (1) N a CI (1) HCL (1) VRAAG 3: GRONDKUNDE Transpirasie - verlies van water vanaf blaaroppervlakte van plante (3) A - Evaporasie / Dreinering/perkolasie C - Afloop D - Dreinering E - Kapillariteit (4) DRIE maniere om waterverlies deur afloop te beperk Bedek gronde met plante - Gebruik kontoerwalle - Toediening van organiese materiaal - Gebruik gips om waterinfiltrasie te verbeter (Any 3) (3)

18 Agricultural Sciences/Grade 11 6 MDoE:June 2015 Memorandum DREINERING: is die afwaartse beweging van water in die grond sonder dat dit deur plantwortels opgeneem word. KAPPILARITEIT: is die opwaartse en sywaartse beweging van water vanaf die watertafel deur mikro porieë. (4) 3.2 Dag en nagtemperature sal daal - Hoe digter plantegroei, hoe minder radiasie / hitte sal die grond ontvang. - Minder hitteverlies deur nag a.g.v. radiasie - Vegetasie dien as buffer teen temperatuur variasies in die grond (4) 3.3 PH SKAAL (a) Suur (1) (b) Sterk alkalies (1) (c) Baie / Sterk suur (1) (d) Alkalies (1) (e) Effens suur (1) Neutraal = (1) 3.4 ORGANIESE MATERIAAL Organiese materiaal is die oorblyfsels van lewende organismes (plant en dierlike oorsprong) (2) Invloed van organiese materiaal - Verbeter grondstruktuur - Meer porie spasie - Infiltrasie tempo verbeter - Vergemaklik bewerking van grond / bewerkbaarheid - Verbeter hitte absorpsie - Water en winderosie word beperk (Any 2) (2)

19 Agricultural Sciences/Grade 11 7 MDoE:June 2015 Memorandum Bakterieë - Protozoa - Fungi - Alge - Actinomycetes (Any 4) (4) DRIE rolle van mikro-organismes - Afbreking van plant en diere reste - Liberation of nutrients and carbon dioxide - Stikstofvaslegging en transformasie - Voedselprosessering en verrotting - Mutualisme bv. Rhizobium bakterieë (Any 3) (3) VRAAG 4: GRONDKUNDE O/A horison/bogrond (1) Rotsmateriaal (1) B (1) C/moedermateriaal (1) E (1) A/bogrond (1) (a) ELLUVIAAL: Uitwas van minerale vanuit die A-horison na die B horison. (2) (b) ILLUVIAAL: Opbou Minerale soute word ingewas / vervoer van die O/A horison na die B horison. (2) GRONDPROFIEL: ` n Vertikale snit deur die grond wat die verskillende horisonne wys GRONDHORISON: Verskillende horisontale lae van verskillende kleure, samestelling en struktuur. (4)

20 Agricultural Sciences/Grade 11 8 MDoE:June 2015 Memorandum Grondkleur: DONKER GRONDE Hoë vrugbaarheid Meer ysterverbindings Warm tipe grond Geskik vir enige tipe gewas Hoër persentasie organiese materiaal LIGTE KLEUR GROND. Lae vrugbaarheid Minder of geen ysterverbindings Variërende temperature. Slegs plante met diep wortelstelsels groei goed. 4.2 VIER faktore wat grondvorming beïnvloed - Klimaat -Plantegroei - Ouderdom / tyd Lae persentasie organiese materiaal. (Any 3) (3) - Topografie (Any 4) (4) - Menslike aktiwiteite 4.3 Klei en sand vergelyking KLEI SAND KOHESIE Baie goed/ uitstekend Geen / swak KAPPILARITEIT Baie goed/uitstekend Baie laag 4.3.3WATERHOUVERMOE Baie goed Baie swak / laag (6)

21 Agricultural Sciences/Grade 11 9 MDoE:June 2015 Memorandum 4.4 Grondklassifikasie Grond word geklassifiseer binne twee sisteme wat grondvorm en grondseries insluit. (2) Beplan kampe - Evalueer / waardasie grond - Ontwikkeling van nuwe gebiede -Wetenskaplike plaasbeplanning (Any 2) (2) 4.5 BD = massa / volume = 680g / 80cm 3 =8.5g/cm 3 (4) TOTAAL AFDELING B = 105 GROOTTOTAAL = 150